Download miễn phí Tiểu luận
Quyền và nghĩa vụ của bị can, bị cáo trong tố tụng hình sự là một vấn đề đang được nhiều sự quan tâm. Trước kia, bị can, bị cáo mặc nhiên bị coi là có tội và bị tước phần lớn quyền công dân. Hiện nay, pháp luật TTHS coi bị can, bị cáo là những người chưa có tội nên trong quá trình tố tụng họ có những quyền nhất định cũng như nghĩa vụ phải thực hiện trước pháp luật. Bài viết này sẽ đi vào tìm hiểu những quyền và nghĩa vụ của bị can, bị cáo trong pháp luật TTHS hiện hành, cũng như việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ đó trên thực tế, từ đó đưa ra những biện pháp hoàn thiện pháp luật nhằm đảm bảo thực hiện quyền và nghĩa vụ của bị can, bị cáo trong TTHS.
B – NỘI DUNG
1. Quyền và nghĩa vụ của bị can, bị cáo trong tố tụng hình sự
1.1 Khái niệm bị can, bị cáo
Theo quy định tại khoản 1 Điều 49 Bộ luật tố tụng hình sự (BLTTHS) thì “bị can là người đã bị khởi tố về hình sự”. Khi một người bị khởi tố về hình sự thì họ sẽ trở thành đối tượng bị buộc tội trong vụ án, tuy nhiên điều đó không có nghĩa xác định họ là người có tội. Đây là vấn đề có tính nguyên tắc. Vì theo quy định tại Điều 72 Hiến pháp 1992 và Điều 9 BLTTHS 2003 thì: Không ai bị coi là có tội và phải chịu hình phạt khi chưa có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.
Như vậy, theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự hiện hành thì bị can là người bị khởi tố về hình sự và tham gia tố tụng từ khi có quyết định khởi tố bị can. Bị can sẽ tham gia vào các giai đoạn điều tra, truy tố và một phần giai đoạn xét xử sơ thẩm. Tư cách tố tụng của bị can sẽ chấm dứt khi cơ quan điều tra đình chỉ điều tra, viện kiểm sát đình chỉ vụ án, Tòa án đình chỉ vụ án (trong giai đoạn chuẩn bị xét xử) đối với bị can hay Tòa án ra quyết định đưa vụ án ra xét xử.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 50 BLTTHS 2003 thì: “bị cáo là người đã bị Tòa án quyết định đưa ra xét xử”. Bị cáo tham gia tố tụng kể từ khi có quyết định đưa vụ án ra xét xử đến khi bản án hay quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật. Và khái niệm bị cáo không đồng nghĩa với khái niệm chủ thể của tội phạm. Bị cáo cũng không phải là người có tội. Họ chỉ trở thành người có tội nếu sau khi xét xử họ bị Tòa án ra bản án kết tội và bản án đã có hiệu lực pháp luật.
1.2 Quyền và nghĩa vụ của bị can, bị cáo trong tố tụng hình sự
Bị can hay bị cáo chỉ là các tên gọi khác nhau của cùng một người khi ở các giai đoạn tố tụng khác nhau. Do vậy, ngoài những quyền và nghĩa vụ riêng có của từng đối tượng thì họ đều có chung các quyền và nghĩa vụ khi ở các giai đoạn khác nhau.
r715s4cYgQwR2L5
