Đặc trưng phản ánh nghệ thuật của truyện ngắn Thạch Lam - pdf 16

Download miễn phí Luận văn Đặc trưng phản ánh nghệ thuật của truyện ngắn Thạch Lam



MỤC LỤC
Phần mở đầu Trang
I. Lí do chọn đề tài 1
II. Lịch sử vấn đề 2
III. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 9
IV. Phạm vi nghiên cứu 10
V. Phương pháp nghiên cứu 10
VI. Đóng góp của luận văn 11
VII. Cấu trúc của luận văn 11
Phần nội dung
Chương 1: Vấn đề đặc trưng phản ánh nghệ thuật trong mĩ học và lí
luận văn học 12
1.1. Những quan niệm truyền thống về đặc trưng phản ánh nghệ thuật 12
1.2. Những quan niệm hiện đại của mĩ học mác xít phương Tây về đặc
trưng phản ánh nghệ thuật 22
1.2.1. Vấn đề đặc trưng phản ánh nghệ thuật trong quan điểm của Ch.Caudwell 23
1.2.2. Vấn đề đặc trưng phản ánh nghệ thuật trong quan điểm của G.Lukacs 25
1.3. Những quan niệm của các nhà mác xít Việt Nam về đặc trưng phản
ánh nghệ thuật 30
Chương 2: Đối tượng của phản ánh nghệ thuật trong truyện ngắn Thạch Lam 35
2.1. Thạch Lam và thế giới bên trong của người bình dân 38
2.2. Thạch Lam và những trạng thái sống mơ hồ 48
2.3. Thạch Lam và những kí ức tuổi thơ 55
Chương 3: Những thủ pháp phản ánh nghệ thuật trong truyện ngắn Thạch Lam 70
3.1. Cốt truyện và kết cấu 70
3.2. Giọng điệu 79
3.3. Ngôn ngữ trần thuật 83
Phần kết luận
Danh mục công trình khoa học có liên quan đến luận văn
Danh mục tài liệu tham khảo



Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí

Tóm tắt nội dung tài liệu:

m miêu tả tỉ mỉ
cảm giác đói. Giống như những cơn sóng biển, cảm giác đói khi trào dâng
mãnh liệt, lúc lại lắng xuống nhưng không thể mất đi khi chưa được thoả
mãn. Viết về cảm giác đói, có lẽ khó có ai tài hoa hơn Thạch Lam : “Cơn đói
lại sôi nổi dậy như cào ruột, xé gan, mãnh liệt, át hẳn cả nỗi buồn. Chàng
muốn chống cự lại, muốn quên đi nhưng không được, cái cảm giác đói đã lấn
khắp người như nước triều tràn lên bãi cát. Mỗi lần cơn gió, mỗi lần chàng
ngửi thấy mùi béo ngậy miếng thịt ướp, mùi thơm của chiếc bánh vàng. Mũi
Sinh tự nhiên nở ra, hít mạnh cái mùi thơm thấu tận ruột gan, như thấm nhuần
vào xương tuỷ”. Trong cái nhìn của nhà văn , cảm giác đói giống như một cái
46
trục tâm lí mà mọi cảm giác của Sinh đều xoay quanh cái trục ấy. Cảm giác
đói và nỗi xót thương tràn ngập trong lòng khi “thoáng trông cái thân hình
của vợ in rõ trên nền sáng, một cái thân thể mảnh dẻ, gày gò trong chiếc áo
the mỏng phong phanh”. Cảm giác đói và nỗi sung sướng rung động khi cầm
gói thức ăn vợ mới mua về. Cảm giác đói và nỗi đau đớn thấm thía sâu xa lúc
phát hiện ra sự lừa dối của vợ. Cảm giác đói và nỗi giận dữ, uất ức. Cảm giác
đói và nỗi buồn rầu, chán nản vô cùng. Cảm giác đói trở thành đầu mối khơi
mở và dẫn dắt những cảm xúc khác ở nhân vật. Là nhà văn tinh tế, trải biết,
Thạch Lam đã soi rọi vào trạng thái đói của con người và biểu đạt chân thực ,
sâu sắc cảm giác rất khó nói ra ấy bằng một văn phong điềm đạm.
Bên cạnh những cảm giác rất thực mang tính chất bản năng, Thạch
Lam còn phát hiện và miêu tả những trạng thái tâm lí đặc trưng của người trí
thức. Có một người day dứt không nguôi vì đã có hành vi tàn ác làm người
khác điêu đứng suốt đời (Một cơn giận ). Người khác những tưởng có tiền là
sẽ có hạnh phúc nhưng rồi lại chán nản ghê gớm khi số mệnh “chỉ cho anh có
tiền sau khi anh đã cụt một chân” (Cái chân què ). Một người khác “thấy lòng
thắt lại” khi nhìn vẻ mệt nhọc của người bạn đang ốm (Người bạn trẻ ). Dưới
ngòi bút Thạch Lam, người trí thức tiểu tư sản luôn sống với những cảm xúc
của chính mình. Những cảm xúc ấy không chỉ giúp con người hướng tới cái
đẹp mà còn xây đắp nền móng của lương tri, tính thiện, phẩm chất người. Ít
có nhà văn nào lại có khả năng phát hiện và tái tạo những cảm giác đời
thường một cách tinh tế như Thạch Lam. Cứ xem cách Thạch Lam miêu tả
cảm giác của một chàng trai khi được làm cha là đủ rõ (Đứa con đầu lòng).
Cả một chuỗi cảm xúc được tiếp nối và có sự cộng hưởng, lan toả trong lòng
nhân vật, từ sự "nóng ruột như lửa đốt" trong phút giây chờ đợi, đến “cảm
tưởng lạ” khi đứa con ra đời; từ nỗi khó chịu trước sự hiện diện của đứa con
đến cảm giác “êm đềm và phiền phức... cảm giác lần đầu cái thiêng liêng sâu
47
xa của sự sống”. Những trạng thái tâm lí ở đây được miêu tả theo lớp lang
trình tự : hồi hộp, hờ hững, chấp nhận và kết thúc ở trạng thái tâm lí lắng sâu.
Nếu không có một trực giác nhạy bén và sự quan sát tinh tế, nhà văn không
thể phô diễn một cách thành thật và sâu sắc những “rung động khẽ như một
cánh bướm non” như vậy.
Khi viết về người trí thức tiểu tư sản, Thạch Lam đã phơi trải dòng cảm
xúc thầm kín, sâu xa đang diễn ra trong thế giới nội tâm phong phú. Những
ngày mới của Tân có cội nguồn từ những khoảnh khắc sống êm đềm, thi vị ở
chốn thôn quê. Cũng từ nơi in đậm dấu vết cuộc đời, chàng trai ấy đã phát
hiện ra bao sợi dây cảm xúc đang rung ngân trong trái tim mình. Có cảm giác
“say sưa như men rượu”, có cả sự “khoan khoái như không bận một ý nghĩ
gì”... Nỗi sung sướng vui vẻ ấy khiến nhân vật nhận ra “một cơn gió hay một
cái mầm cỏ non, đối với chàng đều có ý nghĩa riêng”. Tấm lòng tha thiết yêu
thương đối với tạo vật, con người đã giúp nhà văn nâng niu, đón nhận một
cách trân trọng tất cả những gì thuộc về sự sống, cho dù là nhỏ bé, đơn sơ.
Điều đó lí giải vì sao nhân vật của Thạch Lam luôn là những con người có sự
rung động cùng cảnh vật, con người và sự rung động đó đem lại cho họ “cái
cảm giác rằng mình sống...” (Những ngày mới ).
Dù là trẻ thơ, người dân chốn thôn quê hay người trí thức tiểu tư sản,
dù mỗi người một hoàn cảnh, một số phận riêng nhưng các nhân vật của
Thạch Lam đều giống nhau ở tâm hồn đôn hậu, trong sáng, khát khao yêu
thương hạnh phúc, ở cảm xúc đằm thắm, thiết tha. Nhà phê bình Nguyễn
Hoành Khung đã rất tinh tế khi nhận xét : “Ngòi bút Thạch Lam có xu hướng
hướng nội, đi sâu vào thế giới bên trong với những cảm xúc, cảm giác” [43;
298]. Đúng là như vậy.Truyện ngắn nào của Thạch Lam cũng truyền đạt
chính xác, chân thực và sâu sắc những trạng thái cảm xúc, cảm giác của con
người. Các nhân vật trong truyện ngắn của ông luôn xuất hiện trong mối quan
48
hệ giữa con người với con người, trong những trạng thái tâm lí phong phú,
phức tạp. Có lẽ vì thế mà Khái Hưng khẳng định : “Ở chỗ mà người khác
dùng tư tưởng, dùng lời có khi rất rậm để tả cảnh, tả tình, ông chỉ nói, nói một
cách rất giản dị cái cảm giác của ông. Cái cảm giác ấy bao quát hết tư tưởng
của tác giả và của độc giả, nhiều khi đi xa hơn, sâu hơn tư tưởng, vì có cái ta
cảm giác mà ta không thể dùng tư tưởng để mô tả cái cảm giác của ta ra được,
dù là một cái cảm giác nhẹ nhàng” [47]. Đây cũng là cách chiếm lĩnh
và phản ánh hiện thực thực độc đáo trong phản ánh nghệ thuật của truyện
ngắn Thạch Lam.
Như vậy, lựa chọn con người làm đối tượng phản ánh cùng nỗ lực
khám phá vẻ đẹp và diễn tả các dạng tiềm tàng ẩn giấu của tâm hồn con người
là sự thể hiện đặc trưng phản ánh nghệ thuật của truyện ngắn Thạch Lam.
Bằng cách đó, Thạch Lam đã thể hiện một khuynh hướng tìm tòi sáng tạo,
một nỗ lực lớn lao trong việc khám phá và phản ánh hiện thực. Chính điều
này đã tạo cho ông một vị trí riêng không dễ lẫn trong văn xuôi Việt Nam
nửa đầu thế kỷ XX.
2.2 Thạch Lam và những trạng thái sống mơ hồ
Trong lĩnh vực sáng tạo nghệ thuật, cái tui của nghệ sĩ xác lập một cách
nhìn và cảm thụ thế giới, nó chi phối các nguyên tắc tổ chức một thế giới
nghệ thuật độc đáo trong hình thức văn bản nghệ thuật. Và chừng nào cái tui
còn đóng vai trò trung gian giữa thế giới được mô tả và hiện thực khách quan,
thì chừng đó trong sáng tạo nghệ thuật cái tui của người nghệ sĩ “không chỉ là
tấm gương mà còn là một thành phần trực tiếp của sự mô tả” [15; 237].
Nói đến cái tui là nói đến cái bản ngã, cái cá nhân, cái làm nên tính
cách, tâm hồn, số phận con người. Nhà nghiên cứu Vũ Tuấn Anh khẳng định
con người trong quan niệm của Nho giáo là sự kết giao của âm dương, là sự
hội tụ của quỷ thần, là cái khí tốt của ngũ hành. Trong tinh thần đó, cá nhân
49
hiện diện không phải như hình ảnh của chính bản...
Music ♫

Copyright: Tài liệu đại học © DMCA.com Protection Status