BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
NGUYỄN TẤN CHIÊU
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH T THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2007
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
NGUYỄN TẤN CHIÊU
1.2.3 KIM NH CHT LNG ÀO TO Trang 13
1.2.3.1 Khái nim: Trang 13
1.2.3.2 Vai trò ca kim đnh cht lng trong vic
nâng cao cht lng đào to Trang 14
1.3 C IM, VAI TRÒ CA GIÁO DC TRUNG CP CHUYÊN
NGHIP Trang 16
1.4. S CN THIT CA ÀO TO NGUN NHÂN LC K THUT
TRONG S NGHIP CÔNG NGHIP HÓA, HIN I HÓA Trang 17
TÓM TT CHNG 1 Trang 21
CHNG 2:
THC TRNG V GIÁO DC NGH NGHIP
THÀNH PH H CHÍ MINH Trang 22
2.1 TÌNH HÌNH GIÁO DC NGH NGHIP VIT NAM Trang 22
2.1.1 V c s vt cht Trang 23
2.1.2 V giáo viên Trang 24
2.1.3 V chng trình Trang 26
2.1.4 V c cu đào to Trang 28
2.1.5 V qun lý Trang 29
2.1.6 V ngun nhân lc Trang 30
2.2 CH S CHT LNG GIÁO DC VIT NAM Trang 32
2.3. THC TRNG V GIÁO DC NGH NGHIP
THÀNH PH H CHÍ MINH Trang 33
2.3.1. Tình hình tng quát Trang 33
2.3.2. Thc trng h trung cp chuyên nghip Trang 35
2.3.3 Tình hình cht lng ti mt s trng trung cp Trang 38
2.3.3.1 V kt qu hc tp ca hc sinh Trang 38
2.3.3.2 V trình đ chuyên môn ca cán b ging dy Trang 38
2.3.4. Nhng thun li, khó khn Trang 39
2.3.4.1 Thun li Trang 39
2.3.4.2 Khó khn Trang 39
To mi liên h cht ch gia nhà trng - doanh nghip Trang 67
3.4 KIN NGH Trang 68
3.4.1 Hoàn thin c ch pháp lý đ nâng cao
nng lc h giáo dc ngh nghip Trang 68
3.4.2 Xây dng c quan d báo v ngun nhân lc Trang 69
3.4.3 Nâng cao cht lng giáo dc ph thông, tng cng
hng nghip cho hc sinh ph thông Trang 70
TÓM TT CHNG 3 Trang 71
KT LUN Trang 72
Tài liu tham kho
PH LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
ASEAN: Asociation of South East Asia Nations ( Hip hi các nc ông Nam Á)
CNKT: Công nhân k thut
GDP: Gross Domestic Product (Tng sn phm quc ni)
ISO: International Organization for Standardization
(T chc quc t v tiêu chun hóa
MES : Module Employable Skills (Mô đun k nng hành ngh)
OECD: Organization for Economic Co-operation and Development
(T chc hp tác và phát trin kinh t)
PTTH: Ph thông trung hc
PTCS: Ph thông c s
TCCN: Trung cp chuyên nghip
TP.H Chí Minh: Thành ph H Chí Minh
UNESCO: United Nations Educational Scientific and Cultural Organization
(T chc v Vn hóa-Khoa hc và Giáo dc ca Liên hip quc)
WTO: World Trade organization (T chc thng mi th gii)
DANH MC BNG BIU, TH
Bng 1.1: Chi ngân sách nhà nc cho giáo dc
S đ 1.1: H thng giáo dc quc dân
trong thi k công nghip hóa, hin đi hóa…”
(Chin lc phát trin kinh t-xã hi 2001-2010)
Mt trong nhng ngun nhân lc đáp ng trc tip cho thi k công nghip
hóa, hin đi hóa là lc lng lao đng lành ngh, trong đó h giáo dc Trung cp
chuyên nghip cung cp mt lng không nh. Trong nhng nm qua, Vit Nam
luôn trong tình trng “tha thy, thiu th” do tâm lý chung ca các gia đình luôn
mong mun con em mình đc theo hc bc đi hc.
Cht lng lao đng ngh
còn thp, cha ngang tm khu vc, cha đáp ng đc nhu cu công nghip hóa,
hin đi hóa, vn còn khong cách gia trình đ tay ngh ca hc sinh mi ra
trng và nhu cu ca các doanh nghip. Trong khi đó hc sinh ph thông cha
đc hng nghip mt cách khoa hc, cha thy đc s cn thit v k nng
ngh ngay t khi còn ngi trên gh nhà trng.
Xut phát t tình hình trên, tôi chn vn đ: “Mt s gii pháp nâng cao cht
lng đào to h Trung cp chuyên nghip trên đa bàn thành ph H Chí
Minh” làm đ tài nghiên cu ca mình vi mong mun đóng góp mt phn nh vào
s nghip đi mi giáo dc chung ca đt nc.
- 2 -
2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CU TÀI:
Cùng vi kinh t th trng, h thng giáo dc Vit Nam đã có nhiu ci
cách và nó đã tr thành mt trong nhng đng lc thúc đy s phát trin kinh t đt
nc. Giáo dc ngh nghip cng đang đc cng c và hoàn thin dn, điu này
đc đánh du bng s ra đi ca Lut dy ngh 2006 cùng vi chính sách mi v
đào to liên thông gia các cp, các h đang to ra mt s khi sc cho giáo dc
ngh nghip.
T trc đn nay đã có nhiu công trình nghiên cu v giáo dc, nhng phn
ln đu chú trng vào giáo dc ph thông, giáo dc đi hc vì phn ln hc sinh và
các gia đình đu đi theo con đng: Tiu hc – THCS – THPT - i hc. Giáo dc
ngh nghip, nht là h trung cp chuyên nghip cha đc chú ý đúng mc, tng
- D liu đc ly t nhiu ngun: Tng Cc Thng Kê, Tng Cc dy ngh, B
Lao đng - Thng binh và Xã hi, B Giáo dc-ào to, S Lao đng - Thng
binh và Xã hi TP. H Chí Minh, S Giáo dc-ào to TP. H Chí Minh, mt s
trng trung cp chuyên nghip, các báo, tp chí…
6. KT CU CA LUN VN:
Ngoài phn m đu, kt lun, tài liu tham kho, ph lc, lun vn bao gm 3
chng đc kt cu nh sau:
̇ Chng 1: C s lý lun v cht lng đào to, vai trò, đc đim ca giáo
dc ngh nghip trong thi k công nghip hóa, hin đi hóa ca
đt nc.
̇ Chng 2: Thc trng v Trung cp chuyên nghip và dy ngh trên đa bàn
thành ph H Chí Minh.
̇ Chng 3: Mt s gii pháp nâng cao cht lng đào to h Trung cp
chuyên nghip trên đa bàn thành ph H Chí Minh.
- 4 -
CHNG 1: C S LÝ LUN V CHT LNG ÀO TO; VAI TRÒ,
C IM CA GIÁO DC NGH NGHIP TRONG THI K CÔNG
NGHIP HÓA, HIN I HÓA CA T NC
1.1 H THNG GIÁO DC VIT NAM
“- H thng giáo dc quc dân gm giáo dc chính quy và giáo dc thng xuyên.
- Các cp hc và trình đ đào to ca h thng giáo dc quc dân bao gm :
a) Giáo dc mm non bao gm có nhà tr và mu giáo.
b) Giáo dc ph thông có tiu hc, trung hc c s, trung hc ph thông
c) Giáo dc ngh nghip có trung cp chuyên nghip và dy ngh
d) Giáo dc đi hc và sau đi hc: đào to trình đ cao đng, trình đ đi
hc, trình đ thc s, trình đ tin s.” [15, điu 4]
S đi mi c bn ca Lut Giáo dc 2005 so vi Lut Giáo dc 1998 là coi
giáo dc thng xuyên không ch là mt phng thc hc tp mà còn là mt b
chúng ta quá hn hp, cha đ đ m rng mng li các c s giáo dc và đào to.
T chc và hot đng giáo dc đã có s thay đi cn bn, hng ti s đa
dng hoá, chun hoá, hin đi hoá và xã hi hoá. Vit Nam cng đã có nhng bc
đi ch đng trong hi nhp giáo dc, tip nhn giáo dc nc ngoài.
Nhiu nm qua, vi ch trng xã hi hóa giáo dc, nhiu trng i hc ra
đi, nhng cha quan tâm đúng mc đn trng dy ngh, trung cp chuyên
nghip. h thng đào to ngh nghip vn b coi là nng v lý thuyt.
Gn đây Lut
giáo dc sa đi 2005 và Lut dy ngh 2006 ra đi đã đánh du mt bc phát
trin mi cho giáo dc ngh nghip nhng vn còn nhiu vng mc, cha hoàn
thin.
Cao đng ngh (2 - 3 nm)
Trung cp ngh (1–2 nm)
Dy
ngh
S c
p
n
g
h
(d
i 1 nm
)
- 6 -
S đ 1.1:
- 7 -
1.2 CHT LNG ÀO TO
đc đánh giá bi mc đ mà sn phm hay dch v đáp ng đc mc đích đã
tuyên b. Vi cách hiu này, cht lng phát trin theo thi gian, tùy thuc vào s
phát trin kinh t, xã hi ca đt nc, tùy thuc vào đc thù ca tng loi trng
và có th s dng đ phân tích cht lng đào to các cp đ khác nhau.
Lut dy ngh quy đnh: “Mc tiêu dy ngh là đào to nhân lc k thut trc
tip trong sn xut, dch v có nng lc thc hành ngh tng xng vi trình đ đào
to ”. [16, điu 4]
Tip cn theo cách này, cht lng s đc xem là mc đ đáp ng ca hc
sinh tt nghip đi vi th trng lao đng.
- Cht lng là hiu qu ca vic đt mc đích ca nhà trng:
Theo cách hiu này, mt trng có cht lng cao là trng tuyên b rõ mc
đích ca mình và đt đc mc đích đó mt cách hiu qu và hiu sut cao nht,
đây chính là cht lng tng đi – bên trong. Thông qua kim tra, thanh tra cht
lng, các t chc hu quan s xem xét, đánh giá h thng đm bo cht lng ca
trng đó có giúp nhà trng hoàn thành s mng mt cách hiu qu và hiu sut
cao hay không. Trong cht lng đào to có hiu qu đào to - đào to có cht
lng trc ht phi là đào to có hiu qu.
- Cht lng đào to di góc đ qun lý:
Di góc đ qun lý và cng là cách xa nay khi đánh giá cht lng đào to
ca mt c s đào to, trc tiên là nhìn vào t l đu/rt, t l hc viên tt nghip, t
l hc viên b hc, t l hc viên khá, gii. Nh cách tính hin nay ca ngành Giáo
dc, hiu sut đào to đc tính bng t l phn trm s hc sinh tt nghip/ s hc
sinh nhp hc.
- 9 -
- Cht lng đào to di góc đ ngi s dng
Di góc đ ngi s dng, mà phn ln là các doanh nghip, cht lng đào
to s đc đánh giá qua kin thc, k nng, tay ngh, kh nng hoàn thành nhim
̇ cht lng đi ng ging dy và qun lý
̇ ngun tài lc, c s vt cht, sách và trang thit b dy hc
ây cng chính là các điu kin đ đm bo cht lng đào to. Vì vy mun
nâng cao cht lng đào to thì phi tác đng đ nâng cao cht lng, hiu qu ca
các yu t trên.
1.2.2 QUN LÝ CHT LNG ÀO TO
1.2.2.1 Khái nim:
Qun lý cht lng là quá trình có t chc nhm đm bo các sn phm trc
khi đa vào s dng phi đt đc các tiêu chun đ ra và phù hp vi các yêu cu
ca ngi s dng. Qun lý cht lng bao gm các hot đng có phi hp nhm
đnh hng và kim soát mt t chc v cht lng
Vic qun lý cht lng bao hàm trong nó s cam kt không ngng nâng cao
cht lng.
1.2.2.2 Các phng thc qun lý cht lng
Hin nay trên th gii có 3 phng thc qun lý cht lng chính, 3 cp đ
khác nhau. ó là: Kim soát cht lng, m bo cht lng và qun lý cht lng
toàn din - 11 -
Ü Kim soát cht lng:
i tng qun lý là các sn phm. Mc tiêu là ngn nga vic to ra, sn xut
ra các sn phm
không đt tiêu chun. Trong trng hc, sn phm đào to là nhng
hc sinh, sinh viên vi nhng tri thc mà h lnh hi đc. ngn nga vic có
nhng hc sinh yu, kém, phi kim soát các yu t nh đi ng ging viên,
phng pháp ging dy, cht lng đu vào, trang thit b dy hc và yu t môi
giáo dc
- Các hot đng
khai thác và s
d
n
g
n
g
un l
c
- 12 -
Ü m bo cht lng:
Khác vi phng thc kim soát cht lng, đm bo cht lng làm nhim
v phòng nga s ra đi ca nhng sn phm không đt tiêu chun. Quá trình này
din ra trc và trong sut quá trình vi mc đích ngn chn ngay t đu nhng li
có th mc đ khc phc kp thi, đm bo rng các sn phm cui quá trình
không b li. Vic qun lý cht lng tp trung vào vic đm bo đy đ các điu
kin cho vic thc hin quá trình và h thng các th tc giám sát vic thc hin
quá trình. làm đc điu này, nhà trng cn xây dng công tác qun lý cht
lng thành mt h thng hoàn chnh, có c ch vn hành nghiêm ngt – ó chính
là h thng đm bo cht lng.
Hin nay trên th gii, vic qun lý cht lng đào to thng áp dng phng
thc này vi các mô hình khác nhau, tùy theo đc đim ca tng c s. Vic qun
lý cht lng trong các c s đào to tp trung vào vic xây dng mt h thng đm
bo cht lng có hiu qu cao
mc 1]
Nh vy kim đnh cht lng là s xem xét đc lp, có h thng nhm xác
đnh xem các hot đng và kt qu liên quan đn cht lng có đáp ng đc các
quy đnh đã đ ra và các quy đnh này có đc thc hin mt cách có hiu qu và
thích hp đ đt đc mc tiêu hay không.
Nói ngn gn, Kim đnh là đánh giá và công nhn. Loi hình trng Trung
cp chuyên nghip thc cht là mt loi trng dy ngh. Hot đng kim đnh
các trng Trung cp chuyên nghip là hot đng đánh giá và công nhn các trng
có đt các chun đã quy đnh hay không. Chính vì vy vic xây dng b tiêu chí và
phng pháp đánh giá phù hp là vic làm rt quan trng và phi đc theo dõi, cp
- 14 -
nht cho phù hp vi tc đ phát trin ca khoa hc công ngh, ca xã hi vì các
tiêu chí này chính là h thng các mc tiêu giáo dc c th và điu kin bo đm
thc hin các mc tiêu y tng bc hc, tng trng hc.
“Ni dung kim đnh cht lng đi vi c s dy ngh bao gm các tiêu chí sau:
a) Mc tiêu và nhim v
b) T chc và qun lý
c) Hot đng dy và hc
d) Giáo viên và cán b qun lý
đ) Chng trình, giáo trình
e) Th vin
g) C s vt cht, thit b, đ dùng dy hc
h) Qun lý tài chính
i) Các dch v cho ngi hc ngh” [16, điu 74]
1.2.3.2
Vai trò ca kim đnh cht lng trong vic nâng cao cht lng đào to:
Ü Kim đnh cht lng là yu t quan trng nhm nâng cao cht lng đào to:
Do h thng giáo dc ca mi nc mi khác, vn bng, chng ch cng khác
nhau nên vic kim đnh rt có ý ngha nu đc kim đnh theo nhng b tiêu chí
tng đng nhau. ây cng là c s cho vic hp tác quc t trong đào to, trao
đi chuyên gia, giáo viên, chng trình đào to, cho vic công nhn vn bng chng
ch ca nhau.
Mt trng đc kim đnh bi mt t chc kim đnh có uy tín thì danh
ting, thng hiu, giá tr vn bng ca trng đó s đc th trng công nhn tùy
thuc vào danh ting, uy tín, phm vi hot đng ca t chc kim đnh đó.
- 16 -
1.3 C IM, VAI TRÒ CA GIÁO DC TRUNG CP CHUYÊN
NGHIP:
Giáo dc ngh nghip là mt b phn ca h thng giáo dc quc dân gm có
Trung cp chuyên nghip và Dy ngh vi nhng mc tiêu sau:
“Trung cp chuyên nghip nhm đào to ngi lao đng có kin thc, k nng
thc hành c bn ca mt ngh, có kh nng làm vic đc lp và có tính sáng to,
ng dng công ngh vào công vic.
Dy ngh nhm đào to nhân lc k thut trc tip trong sn xut, dch v có
nng lc thc hành ngh tng xng vi trình đ đào to.” [15, điu 33]
- Giáo dc Trung cp chuyên nghip có tính đa dng v ngành ngh, có quan
h cht ch và chu nh hng trc tip ca nhu cu phát trin kinh t - xã hi, s
phát trin ca khoa hc, công ngh, ca th trng vic làm. Trong c ch th
trng, nhng yu t này luôn bin đi, đòi hi giáo dc Trung cp chuyên nghip
phi luôn đi mi cho phù hp vi nhu cu v ngun nhân lc ca th trng trong
tng thi k.
- Giáo dc Trung cp chuyên nghip chu s qun lý ca nhiu đu mi, t
nhiu cp khác nhau: Có trng trc thuc các b, ngành Trung ng, có trng
xác đnh: “Mun tin hành công nghip hoá thng li phi phát trin mnh giáo dc
đào to, phát huy ngun lc con ngi, yu t c bn ca s phát trin nhanh và
bn vng”.
- Chin lc phát trin kinh t xã hi 2001 - 2010
cng xác đnh “ đáp ng
yêu cu v con ngi và ngun nhân lc là nhân t quyt đnh s phát trin đt
nc trong thi k công nghip hoá, hin đi hoá, cn to s chuyn bin c bn,
toàn din v giáo dc đào to”.