Địa Lí 12 Bài 37 – Vấn đề khai thác thế mạnh ở
Tây Nguyên
1. Khái quát chung:
a. Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ:
- Diện tích: 54.700 km
2
(16.5% diện tích cả nước)
- Dân số: 4,9 triệu người (5,8% DS cả nước.)
- Gồm 5 tỉnh: Kon Tum, Gia Lai, Đăk Lắc, Đắc Nông, Lâm Đồng.
- Vị trí: Tiếp giáp: DH Nam Trung Bộ, ĐNB, Hạ Lào và Đông Bắc Campuchia. Là vùng duy nhất không
giáp biển.
=> Vị trí đặc biệt quan trọng về quốc phòng, xây dựng kinh tế.
b. Tài nguyên thiên nhiên:
- Địa hình: gồm các cao nguyên xếp tầng (Kon Tum, Plâycu, Đắc Lắc, Lâm Viên, Mơ Nông, Di Linh).
- Đất trồng: Chủ yếu đất đỏ bazan (khoảng 1,4 triệu ha). Có tầng phong hóa sâu, giàu chất dưỡng, phân
bố tập trung trên các mặt bằng rộng lớn, thuận lợi để thành lập các nông trường, các vùng chuyên canh
quy mô lớn.
- Khí hậu: Cận xích đạo thích hợp cho việc trồng cây công nghiệp, đặc biệt là cây công nghiệp nhiệt đới
lâu năm (cà phê, cao su, tiêu …).
+ Mùa khô kéo dài 4 – 5 tháng thuận lợi để phơi sấy, bảo quản sản phẩm sản phẩm cây công nghiệp. Mùa
khô mực nước ngầm hạ thấp, vấn đề thủy lợi và sinh hoạt khó khăn.
+ Mùa mưa với cường độ mưa lớn dễ gây xói mòn nếu lớp phủ thực vật bị phá hoại.
Khí hậu có sự phân hóa theo độ cao, trên các cao nguyên trên 1000 mét có khí hậu mát, thích hợp trồng
các cây cận nhiệt, ôn đới (chè).
- Rừng: Chiếm 36% điện tích đất có rừng, 52% sản lượng gỗ có thể khai thác được trong cả nước. Rừng
còn nhiều gỗ quý (gụ, mật, cẩm lai, trắc, nghiến …), nhiều chim thú quý. Đã xây dựng các Liên hiệp lâm
– nông – công lớn nhất nước ta như: Kon Hà Nừng (GL), Easup và Gia Nghĩa (ĐắcLắc) …
- Khoáng sản: Có bôxít với trữ lượng hàng tỉ tấn tập trung ở nam Tây Nguyên đang xây dựng cơ sở khai
thác ở Tân Rai – Lâm Đồng.
- Trữ năng thuỷ điện khá lớn của các sông Xêxan, Đồng Nai, Xrêpôk. Đã xây dựng thủy điện Đa Nhim
(160.000KW) trên sông Đa Nhim; Đrây Hlinh (12 000 KW) trên sông Xrêpôk; Yaly (720 000 KW) trên

+ Phân bố: Đắc Lắc, Gia Lai, Kon Tum,… Đắc Lắc là tỉnh có diện tích trồng cafê lớn nhất nước. Cà phê
Buôn Ma Thuột nổi tiếng cả trong và ngoài nước.
- Chè:
+ Được trồng ở các cao nguyên cao hơn (Lâm Đồng, Gia Lai). Lâm đồng là tỉnh có diện tích trồng chè
lớn nhất cả nước.
+ Nổi tiếng với các vùng chè Bảo Lộc (Lâm Đồng), Biển Hồ (Gia Lai). Bên cạnh đó đã phát triển các nhà
máy chế biến chè Bảo Lộc (Lâm Đồng), Biển Hồ (Gia Lai).
- Cao su: Vùng trồng cao su lớn thứ hai sau Đông Nam Bộ, trồng chủ yếu ở các vùng khuất gió như tỉnh
Gia Lai, Đắc Lắc.
- Dâu tằm: Là vùng trồng dâu tằm lớn nhất nước (Cao nguyên Di Linh – Lâm Đồng), ở đây có các xí
nghiệp ươm tơ xuất khẩu.
- Các cây công nghiệp khác là hồ tiêu, bông cũng phát triển khá tốt.
=> Kết quả: Thu hút lao động, tạo tập quan sản xuất mới.
* Giải pháp:
- Ngăn chặn phá rừng, khai thác rừng hợp lý đi đôi với khoanh nuôi, trồng rừng mới.
- Tăng cường thủy lợi (các công trình thủy lợi kết hợp với thủy điện).
- Năng cấp, mở rộng mạng lưới giao thông đặc biệt ở các tuyến đường 14, 19, 26.
- Bổ sung nguồn lao động có chuyên môn kỹ thuật.
- Bảo đảm tốt hơn về lương thực, thực phẩm cho nhân dân.
- Hoàn thiện, quy hoạch các vùng chuyên canh cây công nghiệp.
- Đa dạng hoá cơ cấu cây công nghiệp. Thu hút vốn đầu tư nước ngoài
- Đẩy mạnh khâu chế biến sản phẩm cây công nghiệp.
3. Khai thác và chế biến lâm sản.
a. Vai trò:
- Tây nguyên là “kho vàng xanh” của cả nước, rừng che phủ 60% diện tích lãnh thổ. Chiếm 36% diện tích
đất có rừng và 52 % sản lượng gỗ có thể khai thác của cả nước.
- Trong rừng có nhiều gỗ quý có giá trị kinh tế (Cẩm lai, gụ mật, nghiến, trắc, sến…)
- Là môi trường sống của nhiều loài động vật quý hiếm (voi, bò tót, gấu …).
- Có vai trò cân bằng sinh thái, bảo vệ nguồn nước ngầm, chống xói mòn rửa trôi.
b. Tài nguyên rừng đang bị suy giảm: