CHƯƠNG VI: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG
I. Mục tiêu
1. Kiến thức: Sau khi học xong bài này học sinh phải
- Biết được hiện tượng khúc xạ ánh sáng là gì
- Phát biểu và hiểu được định luật khúc xạ ánh sáng
- Hiểu được các khái niệm: Chiết suất tỷ đối, chiết suất tuyệt đối, hệ thức
giữa chiết suất tỷ đối và chiết suất tuyệt đối.
- Phân biệt được chiết suất tỷ đối và chiết suất tuyệt đối
- Tính thuận nghịch trong sự truyền ánh sáng
2. Kỹ năng: Sau khi học xong bài này học sinh phải
- Hiểu rõ vai trò của các chiết suất trong hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
- Vận dụng được định luật khúc xạ ánh sáng để giải bài tập
- Vận dụng được công thức xác định góc giới hạn
- Vẽ được đường đi của tia sáng trong trường hợp có hiện tượng khúc xạ ánh
sáng.
3. Thái độ: Sau khi học xong bài này học sinh sẽ
- Rèn luyện khả năng tư duy, giải thích các hiện tượng vật lý liên quan
- Khơi dậy niềm say mê khoa học và khám phá tri thức mới
II. Chuẩn bị
1. Học sinh
- Ôn lại kiến thức đã học về quang hình học ở THCS
- Định luật truyền thẳng của ánh sáng
2. Giáo viên
- Dụng cụ thí nghiệm: một cốc nước bằng thủy tinh, một chiếc đũa hoặc thìa
- Phiếu học tập cho học sinh.
III. Phương pháp giảng dạy:
- Phương pháp trực quan: thí nghiệm biểu diễn
- Phương pháp vấn đáp.
- Phương pháp đàm thoại, gợi mở.
IV. Hoạt động dạy học

1. Hiện tượng khúc
xạ ánh sáng:
- Khúc xạ ánh sáng
là hiện tượng lệch
phương (gãy) của
các tia sáng khi
truyền xiên góc qua
mặt phân cách giữa
hai môi trường trong
suốt khác nhau
+ Tia sáng bị lệch
phương tại mặt phân
cách của hai môi
trường
Hoạt động 2: Định luật khúc xạ ánh sáng
Hoạt động của Giáo Viên Hoạt động của học
sinh
Nội dung
- GV cho học sinh quan sát hình
vẽ
- GV giải thích các tia sáng
trong hình vẽ:
SI: tia tới; I: điểm tới
I’S: tia phản xạ
IR: tia khúc xạ
NN’: pháp tuyến của mặt phân
cách
i: góc tới, i’: góc phản xạ (i’= i)
r: góc khúc xạ.
+ GV thông báo: tia khúc xạ

hằng số
- Phát biểu định luật
2. Định luật khúc xạ
ánh sáng
+ Tia khúc xạ nằm
trong mặt phẳng tới
và ở phía bên kia
pháp tuyến so với tia
tới
+ Với hai môi trường
trong suốt nhất định,
tỉ số giữa sin góc tới
và sin góc khúc xạ
luôn không đổi
sin i
const
sin r
=
Hoạt động 3: Chiết suất tỉ đối
Hoạt động của Giáo
Viên
Hoạt động của học sinh Nội dung
- Yêu cầu HS nhận xét về
tỉ số
sin i
sinr
đối với cặp môi
trường trong suốt khác
nhau
- Gv định nghĩa chiết suất

trường khúc xạ kém chiết
quang hơn môi trường tới
- Tìm hiểu SGK
- Nhận xét : tỉ số này luôn
là một hằng số
- Lắng nghe và ghi chép
- Lắng nghe và ghi chép
II: Chiết suất của môi
trường
1.Chiết suất tỉ đối
- Tỉ số
sin i
sinr
không đổi
trong hiện tượng khúc
xạ ánh sáng trên được
gọi là chiết suất tỉ đối
cuả môi trường 2 (chứa
tia khúc xạ) đối với môi
trường 1 (chưa tia tới).
2
21
1
nsin i
n
sin r n
= =
Kí hiệu:
21
n

2
21
1
n
n
n
=
1 2
1 2
c c
n ,n
v v
= =
- Chiết suất tuyệt đối của
mọi chất đều lớn hơn 1
(vì ánh sáng truyền trong
mọi môi trường đều nhỏ
hơn ánh sáng truyền trong
chân không)
2
21
1
n
n
n
=
- Từ đó GV viết lại công
thức của định luật khúc
xạ theo dạng đối xứng
1 2

n v
n v
=

=>
2
21
1
n
n
n
=
=> Ý nghĩa: Chiết suất
tuyệt đối cho biết vận
tốc truyền ánh sáng
truyền trong môi trường
đó chậm hơn bao nhiêu
lần trong chân không.
=> Vận tốc khi truyền
qua các môi trường có
chiết suất càng lớn thì v
càng giảm
Hoạt động 5: Tính thuận nghịch của sự truyền ánh sáng
Hoạt động của Giáo
Viên
Hoạt động của học sinh Nội dung
- GV cho HS quan sát
hình vẽ
- Quan sát hình vẽ
- Nhận xét về đường đi

- Phát biểu định luật khúc xạ ánh sáng
- Viết biểu thức
- Hiểu được chiết suất tuyệt đối và
chiết suất tỉ đối
- Làm bài tập 6,7,8,9,10 trang 166, 167
SGK
- Lắng nghe và tự củng cố
- Hỏi giáo viên những vấn đề còn chưa
hiểu
- Ghi chép các yêu cầu của GV
Bài tập củng cố:
Bài tập 1: Một chậu thủy tinh nằm ngang chứa đầy nước có chiết suất
4
3
. Một
tia sáng chiếu tới mặt nước và hợp với mặt nước một góc 60
0
. Tính góc khúc xạ.
Giải:
Góc i=30
0
Theo định luật khúc xạ ánh sáng:
rnin sinsin
21
=
1
2
n 1 3
sin r sin i sin 30
4

sinsin
=⇔=⇒
=⇔
=⇔
=⇔
i
i
i
i
n
ii
n
i
nin