1THỬ NGHIỆM MÔ PHỎNG HAI CHIỀU DÒNG CHẢY MÙA KHÔ
Ở ĐẦM PHÁ TAM GIANG - CẦU HAI
Trần Hữu Tuyên
Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế 1. Đặt vấn đề:
Đầm phá Tam Giang - Cầu Hai (TG-CH) có tầm quan trọng đặc biệt đối
với sự phát triển kinh tế, dân sinh khu vực Thừa Thiên Huế, đặc biệt là nuôi trồng
thủy hải sản. Các giá trị và chức năng của đầm phá gắn liền với sự tồn tại hai cửa
biển Thuận An, Tư Hiền, cụ thể là sự trao đổi nước giữa hệ đầm phá - biển và hệ
đầm phá - sông. Đây là nền tảng quyết định môi trường nước ở đầm phá TG - CH,
trong đó dòng chảy là yếu tố ảnh hướng quan trọng nhất đến chất lượng nước ở
đầm phá.
Kết quả của nhiều công trình nghiên cứu đã cho thấy dòng chảy đầm phá
TG-CH biến đổi rất phức tạp, phụ thuộc vào chế độ thủy triều, lưu lượng nước hệ
thống sông Hương, sông Ô Lâu, sông Truồi, sông Đại Giang [1,4]. Các trạm đo
dòng chảy riêng lẻ, không liên tục, đồng bộ (về không gian, thời gian) thường
không khái quát hóa được dòng chảy trên toàn bộ vùng đầm phá TG-CH ở các
thời điểm khác nhau cũng như dự báo sự biến đổi chế độ dòng chảy do ảnh hưởng 2

của các quá trình địa chất tự nhiên (bồi, xói, đóng mở cửa sông, cửa biển…) và
hoạt động kinh tế - công trình của con người (nuôi trồng thủy sản, xây dựng hồ

2






























y
u
hv
x
u
hu
t
u
h
a
xyxx
3

0sin2cos)(
486,1
2
2
1
22
2
6
1
2
2
2
2
2














hvVvu
h
gvn
x
h
x
a
gh
y
v
E
x
v
E
p
h
y





y
h
v
x
u
u
y
v
x
u
h
t
h

Trong đó:
h - Độ sâu nước; u,v - Các thành phần vận tốc dọc trục Ox, Oy; x,y - Toạ độ
Đề các và thời gian;  - Hệ số nhớt; E - Hệ số nhớt xoáy ( E
xx
- theo trục x, E
yy
-
theo trục y, E
xy,
E
yx
– giữa các trục x,y); g – Gia tốc trọng trường; a - Độ cao của

= 20m
3
/s, sông Ô Lâu tại cửa
Lác Q
2
= 0,1m
3
/s.
+ Biên hạ lưu (biên biển): Mực nước triều tại cửa Thuận An, Tư Hiền, lấy
theo số liệu thực đo của dự án Việt Nam - Hà Lan CCP-2002 từ 6 giờ đến 18 giờ
ngày 14 tháng 4 năm 2002
2.3. Thời gian tính:
Thời gian tính: 12 giờ (một chu kỳ triều). Bước thời gian: 0,5 giờ. Tổng
bước tính: 24.
Thời gian tính toán trên máy PC PII-333 là 16 giờ.
2.4. Kết quả:
Trường dòng chảy (hướng, vận tốc), cao độ mặt nước, độ sâu tại các điểm
nút của lưới phần tử hữu hạn tại những bước thời gian khác nhau được thể hiện ở
bản đồ, biểu đồ và dữ liệu số. Dòng chảy (hướng, vận tốc) ở đầm phá TG-CH tại 5

thời điểm 10 giờ (khi triều lên) được thể hiện ở hình 1 và 14 giờ (khi triều xuống)
ở hình 2.
3. Kết luận:
Mặc dù, mô hình dòng chảy ở đầm phá TG-CH chỉ mới dừng lại ở mức độ
thử nghiệm, chưa có điều kiện kiểm tra và hiệu chỉnh, nhưng chúng tôi cũng có
một số nhận xét sau:
- Kết quả tính toán của mô hình dòng chảy phù hợp với các số liệu thực đo

0.250

7

v (m/s)
0.000
0.025
0.050
0.075
0.100
0.125
0.150
0.175
0.200
0.225
0.250Hình 1: Trường dòng chảy đầm phá Tam Giang - Cầu Hai khi triều lên (10h
14/04/2002)
8

v (m/s)
0.000

14/04/2002)

hưởng rất lớn đến dòng chảy Nam phá Tam Giang, đầm Thủy Tú và phần hạ lưu
sông Hương. Trong khi đó ảnh hưởng của dòng triều qua cửa Tư Hiền, chỉ có ở
đầm Cầu Hai. Điều đó chứng tỏ vai trò quan trọng của cửa Thuận An đối với sự
trao đổi nước ở đầm phá Tam Giang - Cầu Hai.
Lời cám ơn: Chúng tôi xin cám ơn Thầy Lê Văn Thu - Điều phối viên dự án
ICZM đã tạo điều kiện thuận lợi trong thu thập các số liệu phục vụ cho mô hình
tính
10

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Tài Hợi, Nguyễn Thanh. Nghiên cứu phương án phục hồi, thích
nghi vùng cửa sông, ven biển và đầm phá Tam Giang - Cầu Hai, Báo cáo
tổng kết đề tài, Hà Nội (2001)
2. Lê Song Giang. Mô hình số cho dòng chảy 3 chiều nước nông. Tuyển tập
Công trình Hội nghị Khoa học Cơ học Thuỷ khí và Công nghệ mới. Lăng
Cô. (2001) 124 - 129.
3. Lê Song Giang, Nguyễn Văn Nghiệp, Nguyễn Cửu Tuệ. Mô hình số cho
dòng chảy ba chiều đoạn sông cong, Hội nghị cơ học toàn quốc lần thứ
VII, Hà Nội, (2002).
4. Lê Xuân Tài, Trần Hữu Tuyên, Đỗ Quang Thiên. Báo cáo kết quả quan
trắc của nhóm Địa hóa - Địa động lực, Dự án đầm phá Pháp - Việt
(2002)
5. Ponce V.M., Yabusaki S.B. Modeling circulation in depth - averaget
flow, J. of the Hydraulic Division, ASCE, Vol. 107, No 11 (1981) 1501 - 1518


Hai lagoon system, are showed by map, graph, chart and data files. Although
experimented, simulated results are generally consistent with observed
hydrodynamic data in the Tam Giang - Cau Hai lagoon system.