Hiệu quả của hoạt động ngoại khóa văn
học dân gian trong nhà trường

Nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn Văn học, gần đây, trên các
diễn đàn nghiên cứu, các hội nghị, hội thảo, người ta đã bàn nhiều đến
vấn đề đổi mới phương pháp dạy học. Mối quan tâm bức xúc đối với
những người trực tiếp giảng dạy văn học ở nhà trường phổ thông là làm
thế nào để phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh, nâng cao hiệu
quả giáo dục thẩm mỹ, khơi gợi niềm say mê hứng thú học tập bộ môn
Văn học trong tình hình hiện nay.
Giải quyết thực trạng trên, cần phải kết hợp đổi mới phương pháp giảng
dạy cả giờ chính khoá lẫn hoạt động ngoại khoá, mà trước hết là phải có
một quan niệm đúng về tầm quan trọng, ý nghĩa của những hoạt động
ngoại khoá Văn học.
Theo dõi quá trình đổi mới phương pháp dạy học Văn - tiếng Việt ở nhà
trường phổ thông trong những năm gần đây, nội dung đổi mới thường
tập trung vào giờ chính khoá, còn hình thức ngoại khóa thì ít được chú
trọng triển khai. Phải chăng hoạt động ngoài giờ của học sinh là không
quan trọng, không đóng vai trò trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy
và học tập bộ môn? Đã đến lúc cần xác định lại vị trí, vai trò của hoạt
động ngoại khoá, phát huy cao độ tính năng động sáng tạo, niềm hứng
thú của học sinh.
Hoạt động ngoại khoá Văn học theo quan niệm đổi mới phương pháp
dạy học là một hình thức tự học tích cực, bổ ích và có hiệu quả, nối liền
bục giảng với thực tiễn đời sống, mở rộng, kéo dài trường suy tưởng -
thẩm định về bài học cho học sinh; phát huy tính tích cực, chủ
động sáng tạo của người học, kiểm tra lại chất lượng dạy học trong giờ
chính khoá. Hoạt động ngoại khoá Văn học, vì thế, vừa là hoạt động
giáo dục, vừa là hoạt động thẩm mỹ, "góp phần tạo ra lối sống văn hoá
và khả năng hưởng thụ văn hoá nghệ thuật cho học sinh. Qua hoạt động
ngoại khoá Văn học, học sinh được phát triển cân đối về trí tuệ, đạo đức,

nằm ngoài quản lý chuyên môn. Việc tổ chức ngoại khoá Văn học tuỳ
thuộc vào quỹ thời gian vốn rất hẹp hòi, vào năng lực và nhiệt tình của
người dạy và nhu cầu, hứng thú của người học. Nó được coi là một hoạt
động giải trí, tổ chức theo hình thức một chương trình văn nghệ (ca -
múa - nhạc), thiếu nhất quán về chủ đề, sơ sài, phiến diện về mặt nội
dung. Sở dĩ có tình trạng như vậy vì chương trình nội khoá lâu nay chỉ
chú trọng cung cấp kiến thức về mặt số lượng, coi nhẹ việc rèn luyện kĩ
năng, tách rời lý thuyết với thực hành. Mọi yêu cầu mục đích của môn
học coi như đã được giải quyết triệt để khi bài giảng trên lớp chấm dứt.
Theo chúng tôi, quan niệm về hoạt động ngoại khoá văn học như trên là
chưa thoả đáng, chưa quan tâm đúng mức đến lợi ích của hoạt động này
trong quá trình giảng dạy và học tập bộ môn.
Tổ chức hoạt động ngoại khoá Văn học dân gian là một công việc vừa
có ý nghĩa thực tiễn vừa có ý nghĩa khoa học. Tuy nhiên, để tổ chức tốt
hoạt động này cần phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về khâu tổ chức và
nghiên cứu kĩ về chương trình. Căn cứ vào tình hình thực tế ở nhà
trường phổ thông và nhu cầu học tập của bộ môn, tôi xin đề xuất một số
hình thức tổ chức hoạt động ngoại khoá Văn học dân gian cho đối tượng
là học sinh lớp 10 như sau:
Trong nỗ lực tìm kiếm và đổi mới PPDH nhằm nâng cao chất lượng
giảng dạy và góp phần khắc phục tình trạng học sinh thiếu hứng thú học
văn, tổ chức các hoạt động ngoại khoá Văn học là một xu hướng khả dĩ
đáp ứng tốt những yêu cầu đổi mới PPDH theo hướng lấy người học làm
trung tâm