Đăng ký nhãn hiệu quốc tế - bước đi quan trọng của các doanh nghiệp việt
nam trong thời kỳ hội nhập
Sự kiện Việt Nam gia nhập tổ chức Thương mại thế giới (WTO) đã và đang thúc
đẩy nhu cầu mở rộng kinh doanh của doanh nghiệp trong nước ra các nước thành
viên WTO trên thế giới. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp hiện nay
còn hờ hững trước những yêu cầu về sở hữu trí tuệ (SHTT) trong hoạt động kinh
doanh trong nước, đặc biệt càng chưa quan tâm tới vấn đề này trong hoạt động
kinh doanh quốc tế của mình dù trên thực tế, SHTT đã trở thành vấn đề quen thuộc
đối với các doanh nghiệp nhiều nước tiên tiến. Bài viết này đề cập tới vấn đề
SHTT phổ biến nhất với tất cả các doanh nghiệp, đó là nhãn hiệu (1), cụ thể là
“Đăng ký nhãn hiệu quốc tế”.
Sự kiện Việt Nam gia nhập tổ chức Thương mại thế giới (WTO) đã và đang
thúc đẩy nhu cầu mở rộng kinh doanh của doanh nghiệp trong nước ra các nước
thành viên WTO trên thế giới. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp
hiện nay còn hờ hững trước những yêu cầu về sở hữu trí tuệ (SHTT) trong hoạt
động kinh doanh trong nước, đặc biệt càng chưa quan tâm tới vấn đề này trong
hoạt động kinh doanh quốc tế của mình dù trên thực tế, SHTT đã trở thành vấn đề
quen thuộc đối với các doanh nghiệp nhiều nước tiên tiến. Bài viết này đề cập tới
vấn đề SHTT phổ biến nhất với tất cả các doanh nghiệp, đó là nhãn hiệu
(1)
, cụ thể
là “Đăng ký nhãn hiệu quốc tế”.
1. Vai trò của việc đăng ký nhãn hiệu hàng hóa của quốc tế đối với doanh
nghiệp
Đã từng có những nhãn hiệu được coi là nổi tiếng của Việt Nam gặp nhiều khó khăn
trên thị trường quốc tế vì chưa đăng ký bảo hộ nhãn hiệu của mình tại các quốc gia đó.
Đầu tiên phải kể tới Vinataba - 1 trong 100 nhãn hiệu hàng đầu của Việt Nam. Tên
thương mại Vinataba xuất hiện ở Việt Nam năm 1985 cùng với sự ra đời của Tổng
Công ty thuốc lá Việt Nam. Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam được Cục SHTT cấp văn
bằng số 4-0001481-000 vào ngày 19/05/1990 bảo hộ cho nhóm sản phẩm số 34 thuốc
lá điếu.

(3)
mà không biết cách bảo vệ và giữ gìn thương hiệu bằng việc làm đơn giản:
đăng ký quyền SHTT đối với nhãn hiệu của mình tại nước ngoài. Chuyện chiếm đoạt
nhãn hiệu không phải là hiếm trên thế giới và thực tế đã trở thành bài học đắt giá đối
với nhiều doanh nghiệp lớn của Việt Nam.
Nhãn hiệu là tài sản quan trọng của doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất kinh
doanh và xuất khẩu, là công cụ hữu hiệu cho hội nhập kinh tế quốc tế. Việc đăng ký
bảo hộ nhãn hiệu ở Việt Nam cũng như nước ngoài là việc làm cần thiết đối với
doanh nghiệp đã hoặc dự định xuất khẩu ra nước ngoài.
Một số lợi ích của việc đăng ký quốc tế đối với nhãn hiệu của doanh nghiệp có thể
thấy như sau:
- Thứ nhất, xuất phát từ nguyên tắc bảo hộ độc lập trong bảo hộ sở hữu công
nghiệp là “Quốc gia nào cấp văn bằng thì đối tượng được bảo hộ trên lãnh thổ của
quốc gia đấy”, do đó chỉ khi nhãn hiệu được bảo hộ trên lãnh thổ nước sở tại thì chủ
sở hữu nhãn hiệu mới có quyền yêu cầu các cơ quan bảo vệ pháp luật của nước sở tại
bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình; đồng thời chủ nhãn hiệu sẽ thuận lợi hơn trong
việc cung cấp các chứng cứ trước cơ quan hành chính và toà án khi có tranh chấp về
nhãn hiệu xảy ra.
- Thứ hai, hầu hết luật nhãn hiệu ở các nước tuân theo nguyên tắc “first to file”
nghĩa là ai nộp đơn trước thì quyền bảo hộ nhãn hiệu thuộc về người đó. Vì vậy, chỉ
bằng hành vi đăng ký nhãn hiệu, người chiếm đoạt nhãn hiệu đã được quyền kinh
doanh hợp pháp các mặt hàng mang nhãn hiệu mà không tốn các chi phí tiếp thị và
quảng cáo.
2. Các cách để doanh nghiệp Việt Nam đăng ký nhãn hiệu ở nước ngoài
Hiện nay, có 3 cách để doanh nghiệp Việt Nam đăng ký nhãn hiệu ở nước ngoài:
- Đăng ký quốc gia: có thể đăng ký tại cơ quan SHTT quốc gia bằng cách nộp đơn
được soạn bằng ngôn ngữ theo quy định của nước đó.
- Đăng ký khu vực: nếu các nước đăng ký là thành viên của một hệ thống về đăng
ký nhãn hiệu khu vực, việc đăng ký có thể được thực hiện tại văn phòng đăng ký khu
vực và nhãn hiệu được bảo hộ có hiệu lực trong phạm vi lãnh thổ của tất cả các nước

coi là ngày nhận đơn tại Văn phòng Quốc tế, nếu Văn phòng Quốc tế nhận được đơn
trong vòng 02 tháng kể từ ngày đơn được nộp tại Cục SHTT Việt Nam. Sau khi đơn
được nộp cho Văn phòng Quốc tế, mọi giao dịch giữa người nộp đơn và Văn phòng
Quốc tế đều phải thông qua Cục SHTT Việt Nam kể cả việc sửa đổi tài liệu, hạn chế
danh mục sản phẩm, chuyển giao quyền đã đăng ký…
Thủ tục xét nghiệm đơn đăng ký theo Thoả ước Madrid được tiến hành độc lập tại
mỗi nước thành viên. Việc từ chối bảo hộ của một nước thành viên không làm ảnh
hưởng đến hiệu lực bảo hộ ở các nước còn lại. Nhãn hiệu đăng ký quốc tế có hiệu lực
bảo hộ giống như nhãn hiệu được đăng ký trực tiếp tại từng quốc gia thành viên.
Thông thường, trong vòng 12 tháng kể từ khi đơn được nộp hợp lệ, nhãn hiệu đăng ký
quốc tế sẽ được chấp nhận bảo hộ ở các nước chỉ định trong đơn (nếu đơn không bị từ
chối bảo hộ). Nếu không đáp ứng tiêu chuẩn bảo hộ, trong vòng 12 tháng kể từ ngày
nhận được thông báo của Văn phòng Quốc tế, cơ quan đăng ký Quốc gia của nước
chỉ định có quyền gửi cho Văn phòng Quốc tế thông báo từ chối bảo hộ nhãn hiệu
đăng ký quốc tế tại lãnh thổ nước mình. Nếu sau thời hạn 12 tháng nói trên, Văn
phòng quốc tế không nhận được thông báo từ chối thì nước đó mất quyền từ chối và
nhãn hiệu đương nhiên được bảo hộ tại nước đó.
Có thể mở rộng đăng ký quốc tế sang các nước khác ngoài những nước đã được
chỉ định trong đơn quốc tế, với điều kiện các nước đó cũng là thành viên của Thỏa
ước Madrid.
c. Nộp lệ phí đăng ký quốc tế
Tại thời điểm nộp đơn quốc tế cho Cục SHTT, người nộp đơn phải nộp một khoản
lệ phí xử lý đơn quốc tế cho Cục SHTT. Sau khi đơn quốc tế được Cục SHTT xử lý
và gửi cho Văn phòng Quốc tế, Cục SHTT sẽ đồng thời thông báo cho người nộp đơn
lệ phí đăng ký quốc tế mà người nộp đơn phải trả (được tính bằng đồng France Thụy
Sĩ), địa chỉ và tài khoản của WIPO. Sau khi nhận được thông báo, người nộp đơn phải
trực tiếp thanh toán khoản lệ phí phải nộp cho Văn phòng Quốc tế bằng hình thức
chuyển khoản hoặc séc.
d. Thời hạn bảo hộ
Đăng ký quốc tế theo Thỏa ước Madrid có hiệu lực trong vòng 20 năm kể từ ngày

bị nước chỉ định từ chối bảo hộ trong thời han quy định trên). Nếu sau 18 tháng, nước
được chỉ định không có ý kiến thì nhãn hiệu coi như được chấp nhận bảo hộ ở nước
đó.
e. Thời hạn bảo hộ
Đăng ký nhãn hiệu quốc tế theo Nghị định thư có hiệu lực trong vòng 10 năm và có
thể gia hạn thêm 10 năm tiếp theo kể từ khi hết thời hạn hiệu lực trước đó.
Dựa trên những sự khác biệt giữa hai hệ thống mà doanh nghiệp nên đăng ký theo
Thỏa ước hay Nghị định thư.
2.3. Các tài liệu cơ bản cho việc nộp đơn đăng ký nhãn hiệu hàng hóa/dịch vụ
theo hệ thống Madrid
1. Đơn đăng ký (theo mẫu); 2. Mẫu nhãn hiệu hàng hoá (số lượng: 18 mẫu, kích thước
không được lớn hơn 8cm x 8cm, không được dưới 2,5cm x 2,5cm); 3. Bản sao (có công
chứng) Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu hàng hoá/dịch vụ được cấp tại Việt Nam
(nếu đơn nộp theo Thỏa ước Madrid); 4. Bản sao đơn đăng ký nhãn hiệu (có xác nhận
của Cơ quan nhận đơn đầu tiên - nếu đơn nộp theo Nghị định thư Madrid); 5. Giấy uỷ
quyền có chữ ký và dấu (nếu có) của người nộp đơn (nếu nộp thông qua đại diện sở hữu
công nghiệp).
2.4. Một số thông tin doanh nghiệp cần chú ý khi quyết định đăng ký quốc tế đối
với nhãn hiệu của mình theo Hệ thống Madrid
- Cần xem xét loại thị trường muốn xâm nhập mà đăng ký theo Thỏa ước hay Nghị
định thư vì trong số các thành viên của Hệ thống Madrid, có các quốc gia là thành viên
của riêng Thỏa ước (không là thành viên của Nghị định thư), ví dụ: Ai Cập, U-dơ-bê-ki-
xtan; các quốc gia là thành viên của riêng Nghị định thư (không là thành viên của Thỏa
ước), ví dụ: Hoa Kỳ, Hàn Quốc.
- Cần phải chú ý những thông tin về nội dung quy định những yêu cầu khác nhau
khi làm đơn quốc tế theo Thỏa ước hay theo Nghị định thư.
- Cần chú ý tới phân loại hàng hóa/dịch vụ mà họ đang yêu cầu được bảo hộ được
thiết lập theo thỏa ước NICE.
- Cần phải biết những thông tin về các loại phí cơ bản, phí bổ sung, phụ phí và các
phương thức thanh toán theo quy định chung và quy định riêng của Thỏa ước và Nghị