Đảng bộ tỉnh Nghệ An với công tác cổ động tuyên truyền trong những năm
đầu thành lập Đảng
Ngay từ khi mới ra đời, Đảng đã lãnh đạo nhân dân ta bước vào trận đấu tranh
quyết liệt với kẻ thù, bùng lên là Cao trào cách mạng 1930 - 1931. Có được kết
quả to lớn đó là bởi ngay khi mới ra đời, Đảng ta đã có đường lối cách mạng khoa
học; nhân dân ta có truyền thống yêu nước nồng nàn. Đường lối cách mạng đúng
đắn của Đảng, qua các chiến sĩ Cộng sản trên mặt trận cổ động tuyên truyền, đã
đến với mọi người dân yêu nước. Vì vậy, nhân dân ta đã giác ngộ, đi theo và chiến
đấu quên mình dưới lá cờ của Đảng quang vinh.
Ngay từ khi mới ra đời, Đảng đã lãnh đạo nhân dân ta bước vào trận đấu
tranh quyết liệt với kẻ thù, bùng lên là Cao trào cách mạng 1930 - 1931. Có
được kết quả to lớn đó là bởi ngay khi mới ra đời, Đảng ta đã có đường lối
cách mạng khoa học; nhân dân ta có truyền thống yêu nước nồng nàn. Đường
lối cách mạng đúng đắn của Đảng, qua các chiến sĩ Cộng sản trên mặt trận cổ
động tuyên truyền, đã đến với mọi người dân yêu nước. Vì vậy, nhân dân ta
đã giác ngộ, đi theo và chiến đấu quên mình dưới lá cờ của Đảng quang vinh.
1. Chủ trương của Đảng ta về cổ động tuyên truyền trong những năm đầu
thành lập Đảng.
Xác định rõ tầm quan trọng của công tác cổ động tuyên truyền trong việc đưa
đường lối của Đảng đến với quần chúng, Hội nghị thành lập Đảng đã đề ra nhiệm
vụ “… Bỏ những tờ báo Đông Dương Cộng sản Đảng và An Nam Cộng sản Đảng
xuất bản trước đây. Ban Chấp hành Trung ương có thể xuất bản một tạp chí lý
luận và 3 tờ báo tuyên truyền của 3 xứ” (1).
Từ giữa năm 1930, phong trào cách mạng phát triển khắp cả nước, thực dân
Pháp thi hành chính sách dụ dỗ mua chuộc và khủng bố trắng tàn bạo. Ngày
3/1/1931, Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã gửi Thông cáo cho các cấp ủy về
việc đối phó lại chính sách đàn áp của địch, yêu cầu quần chúng “… phải bền lòng
cương quyết, đẩy mạnh tuyên truyền cổ động, tổ chức và lãnh đạo quần chúng đấu
tranh”(2) .
Quán triệt đầy đủ đường lối, chủ trương của Trung ương Đảng, Ban Chấp hành
Tỉnh Đảng bộ Nghệ An đã lập ra Ban Cổ động và Tuyên truyền từ tỉnh đến cơ sở

lúc bấy giờ “Dù 3, 4 năm nay mùa màng mất ráo, năm thì bị hạn, năm thì bị lụt
chẳng năm nào được hoàn toàn cả.
Vì sao! Bởi trời chăng? Bởi phật chăng? Không, cũng bởi bàn tay tàn bạo của
đế quốc Pháp và bọn phong kiến địa chủ kia chỉ lo bòn sức móc thuế, bóc lột, hà
hiếp đủ đường chứ không lo cứu chữa gì cho chúng ta”(3). Qua việc phản ánh nỗi
khổ cực ấy, các cấp bộ Đảng đã kêu gọi quần chúng cần phải đoàn kết để đấu
tranh giành lại quyền lợi chính đáng của mình.
Không chỉ tập trung chủ đề kêu gọi quần chúng đoàn kết, đấu tranh, báo chí
cách mạng của các cấp bộ Đảng tại Nghệ An trong thời gian này còn làm tròn
trọng trách là kịp thời đưa tin về các cuộc đấu tranh của quần chúng nhân dân
trong tỉnh từ ngày có Đảng; trình bày những thắng lợi, hạn chế của một số cuộc
đấu tranh để rút ra bài học kinh nghiệm về sau. Bài “Tự chỉ trích” của Tỉnh ủy,
trên báo Tiến Lên số ngày 12/9/1931 đã viết: “Xét ra công việc của chúng ta bấy
lâu nay vì nhiều điều sai lầm khuyết điểm, làm cho phong trào tranh đấu của
chúng ta ngưng lại mà thừa dịp đó đế quốc tấn công. Giờ đây, phong trào đấu
tranh ngày một thụt lùi, nguyên nhân như sau:
1) Trong các cuộc tranh đấu thường có tính chất thỏa hiệp do dự và không
triệt để
2) Ít khi tranh đấu về chính trị mà lại sợ tranh đấu về chính trị.
3) Khi tranh đấu kế hoạch không thống nhất
6) Khi đế quốc dùng chính sách cải lương lừa gạt quần chúng hay là dùng thủ
đoạn dã man đàn áp, quần chúng không hết sức tuyên truyền cổ động cho thật náo
nhiệt để giải thích cho toàn thể anh em, chị em hiểu cần phải tranh đấu mới bênh
vực được quyền lợi của mình, và vạch rõ âm mưu của đế quốc cho họ hiểu mà
định kế hoạch đối phó cho thống nhất”(4).
Việc đăng tải những tin tức trên là một công tác tư tưởng chính trị vô cùng
quan trọng đối với các cấp bộ Đảng, góp phần tăng cường nhiệm vụ giáo dục quần
chúng và cán bộ Đảng viên.
Ngoài ra, nhân dịp những ngày lễ quan trọng trong nước và thế giới, trên một
số tờ báo như Sóng Cách Mệnh, Tiến Lên, Gương Vô Sản, Lao Động,v.v đã có

tay sai… Mặc dầu, kẻ thù ra sức cấm đoán và bắt bớ, thậm chí vào cuối năm 1931,
Tỉnh ủy Nghệ An chỉ còn lại 5 đồng chí, phải dời cơ quan lên rừng núi ở Thanh
Chương, Anh Sơn nhưng vẫn in được truyền đơn để rải nhằm gây dựng phong trào.
Lịch sử Đảng bộ tỉnh Nghệ An còn ghi lại những cuộc rải truyền đơn có tiếng
vang lớn, như cuộc rải truyền đơn ngày 7/2/1931 tại huyện Yên Thành. Ngày ấy, ở
Yên Thành, bọn quan lại đang thực hiện âm mưu thâm độc “Rước cờ vàng và phát
thẻ quy thuận” nhằm lung lạc tinh thần đấu tranh của nhân dân. Tại buổi lễ ấy, để
lấy lòng thượng cấp, chúng mời cả Công sứ Vinh, tên mật thám Pơ-ti khét tiếng
gian xảo và cả Tổng đốc Nghệ An lúc đó là Nguyễn Khoa Kỳ đến tham dự. Khi
buổi lễ bắt đầu thì “truyền đơn bỗng xuất hiện la liệt khắp nơi, cả trên ô tô của
bọn chúng”(6). Thậm chí, truyền đơn còn xuất hiện ngay cả trên áo tên tay sai
Nguyễn Loan, một tay sai đắc lực luôn chỉ điểm cho Pháp bắt bớ những người yêu
nước. Buổi lễ trở nên hỗn loạn, riêng tên mật thám Nguyễn Loan trên đường về đã
bị bắn chết.
Ngoài ra, diễn thuyết là một trong những hình thức tuyên truyền cổ động đem
lại những hiệu quả lớn. Qua người diễn thuyết, đường lối, chủ trương của Đảng
đến được với đông đảo quần chúng một cách trực tiếp, dễ đi vào lòng người và
vượt qua được những hạn chế về trình độ học vấn Trong những năm 1930 - 1932,
với tinh thần quả cảm, các cán bộ tuyên truyền của Đảng tại Nghệ An đã tổ chức
rất nhiều cuộc diễn thuyết để lại ấn tượng sâu sắc trong quần chúng nhân dân. Lịch
sử còn ghi lại cuộc diễn thuyết ngày 12/9/1930 của chị Nguyễn Thị Quỳnh Nga
(tức Phia) trong ngày biểu tình ở Hưng Nguyên. Khi đoàn biểu tình đi đến giữa
đường, chị đã đứng lên diễn thuyết, tố cáo tội ác của giai cấp thống trị, tuyên
truyền đường lối chính sách của Đảng, kêu gọi quần chúng đứng lên chiến đấu
dưới màu cờ chói lọi của Đảng. Hay cuộc diễn thuyết của một học sinh trong đám
ma ở Kim Liên - Nam Đàn ngày 28/8 (Âm lịch), trước khoảng 300 người mà báo
Sản Nghiệp đã đưa tin,v.v Đó là những ví dụ sinh động về những đóng góp to
lớn của các chiến sĩ cách mạng, bất chấp hiểm nguy để kêu gọi, vận động quần
chúng đấu tranh.
2.3. Cổ động tuyên truyền bằng thơ ca.

đồng bào đã hy sinh quên mình vì nước.
Đôi câu đối điếu trong buổi lễ truy điệu liệt sĩ Nguyễn Công Thường, người
Thanh Chương, hi sinh anh dũng trong cuộc đấu tranh ngày 1/9/1930, là một bằng
chứng sinh động về hình thức cổ động tuyên truyền của các chiến sĩ trên mặt trận
tư tưởng: “Đau đớn thay nghĩ lại càng đau, nhà tan nước mất, của hết dân mòn,
bể thảm lênh đênh làn sóng đỏ; Chết như thế mới là nên chết, đất động trời vang,
non sông sầu tủi, hồn thiêng phất phới ngọn cờ đào”(9).
Bài văn tế các chiến sĩ bị giết ở Yên Phúc (Anh Sơn) và Song Lộc (Nghi Lộc)
của đồng chí Nghi người Thanh Chương, khi đến với quần chúng thực sự có tác
dụng tuyên truyền cổ vũ lớn lao: “Đau đớn nhẽ gió sầu mưa thảm, một cọc lim, ba
thước đất, găng mồm bịt mắt, thằng Tây giết sống bạn trung lương; Vẻ vang thay
đất rộng trời cao, ba hồi trống, một hồi chiêng, hiệu lệnh phép truyền, năm loạt
súng đưa hồn người cách mạng
Giận bừng trời biết trả lúc nào xong; sầu tựa biển biết khi mô thì tính?
Vẫn biết rằng: Người cách mệnh chẳng kể gì sinh tử, trăm nguy ngàn hiểm,
mảnh hình hài dù có cũng như không…”(10).
Như vậy, cùng với những tờ báo cách mạng, những cuộc diễn thuyết, những
vần thơ, bài văn… dưới ngòi bút của các chiến sĩ Cộng sản trên mặt trận cổ động
tuyên truyền trở thành vũ khí tinh thần bất diệt, đã cổ động, khơi dậy tinh thần
cách mạng sôi sục trong nhân dân, là một trong những nguyên nhân sâu xa thổi
bùng Cao trào cách mạng 1930 – 1931./.

Chú thích
(1), (2) Ban Nghiên cứu Lịch sử Đảng Trung ương (1976), Những sự kiện Lịch
sử Đảng, tập 1 (1930 - 1945), Nxb Sự Thật, HN, tr173; tr227 - 228.
(3) Báo Lao Động số 20/9/1931, lưu tại Bảo tàng Tổng hợp Nghệ An. Ký hiệu
LV 58.
(4), (5) Báo Tiến Lên số ngày 12/9/1931, 17/12/1931 và 10/1/1932 lưu tại Bảo
tàng Tổng hợp Nghệ An. Ký hiệu LV 58.
(6) Tiểu Ban Nghiên cứu Lịch sử Đảng Tỉnh ủy Nghệ An (2005), Nghệ An