Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ

Nhận định đau người bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống cổ
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ cùng với hội chứng đau các rễ thần kinh đều có
nguồn gốc cơ bản do thoái hóa đĩa đệm - cột sống cổ, thường được gọi chung là
“Hội chứng cổ - cánh tay”.

Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ tuy có tỷ lệ thấp hơn thoát vị đĩa đệm cột sống thắt
lưng nhưng lại đóng vai trò rất hệ trọng vì nó trực tiếp uy hiếp tủy sống cổ và chẹn
đường đi của hệ động mạch đốt sống - thân nền bảo đảm nuôi dưỡng não bộ (đại
não, tiểu não ). Không những thế, hệ thần kinh thực vật ở vùng này lại được phân
bố rất phong phú và tiếp xúc rất khăng khít với hệ động mạch sống - nền bởi hai
chuỗi hạch giao cảm cổ cũng bị tác động.
Sau đây là một số biểu hiện thường gặp do thoát vị đĩa đệm cột sống cổ
Hội chứng cổ - cánh tay là gì?
Hội chứng cổ - cánh tay là hội chứng đau do đĩa đệm của đoạn cột sống cổ đoạn
C5-C7, có đặc điểm là đau và rối loạn cảm giác khởi phát từ cột sống cổ lan tới chi
trên, ít nhiều mang tính chất phân bố thần kinh theo dải.
Phần lớn có kèm các triệu chứng của hội chứng cổ cục bộ. Tùy theo phần nào của
nhánh thần kinh bị xâm phạm mà có những biểu hiện đau, rối loạn cảm giác và
vận động tương ứng. Ở giai đoạn đầu, xuất hiện các triệu chứng pha trộn đau gáy
với sai lệch tư thế.
Trên cơ sở của đau lan theo dọc dải da bị xâm phạm, đồng thời cũng xuất hiện rối
loạn cảm giác ở vùng này. Trường hợp có chèn ép lớn thì bị giảm cảm giác nông
(cảm giác tê bì) theo dải da, còn phần lớn khi các nhánh, rễ thần kinh bị kích thích
lại thấy biểu hiện vùng dải da tăng cảm giác nông.
Người bệnh có cảm giác căng và sưng bàn tay, mà khách quan không thể nhận biết
được, lại thường kèm theo tím tái đầu chi và lạnh chân tay, chứng tỏ có thêm rối
loạn thần kinh giao cảm. Có thể hạn chế vận động vai, nhưng không phải là do
viêm quanh khớp bả vai - cánh tay.
Teo cơ thường phát hiện thấy ở khu vực trên vai, cơ Delta và các cơ thuộc khu vực

Trên lâm sàng, đau cánh tay do kích thích rễ thần kinh bởi chồi xương ở mỏm móc
thường gặp nhiều hơn là do thoát vị đĩa đệm. Chồi xương mỏm móc chĩa vào lỗ
liên đốt gây hẹp lòng lỗ liên đốt còn xơ hóa đĩa đệm hạn chế biên độ vận động cột
sống cổ thì chưa có biểu hiện các triệu chứng của hội chứng cổ - cánh tay.
Sự phối hợp của hai yếu tố lỏng lẻo đoạn vận động cột sống cổ với các gai xương
là nguồn gốc phát sinh hội chứng lâm sàng đồng thời cũng là mục tiêu giải quyết
của các biện pháp dự phòng và điều trị hội chứng cổ - cánh tay. Ở đây, các triệu
chứng xuất hiện từ từ và không mạnh mẽ như trong lồi và thoát vị đĩa đệm. Biểu
hiện đau về đêm, cảm giác kiến bò và tê bì dải da tương ứng thuộc các rễ thần kinh
bị xâm phạm nên còn mang thuật ngữ “chứng đau cánh tay về đêm”.
Ngoài ra, ở đoạn cột sống cổ, tùy theo mức độ của tác nhân gây bệnh vào các rễ
thần kinh tủy cổ (kích thích, chèn ép) sẽ xuất hiện hội chứng đau rễ thần kinh -
một rễ hoặc nhiều rễ, phần lớn ở một bên, có khi ở cả hai bên.
Điều trị như thế nào?
Điều trị chung: Các biện pháp giảm đau và chống viêm (thuốc, châm cứu, xoa bóp
nhẹ nhàng vùng cổ và tay); các loại thuốc an thần, trấn tĩnh thần kinh và thư giãn
cơ; các loại thuốc hoạt huyết và chống thoái hóa thần kinh.
Điều trị theo nguyên nhân là chủ yếu: Các hội chứng bệnh lý này đều do cơ chế
bệnh sinh cơ học. Do đó tùy theo tác nhân gây bệnh (loại cứng hay mềm), mức độ
gây tổn thương (kích thích hay chèn ép) và tính chất nguy hại của cơ quan hay các
thành phần liên quan (tủy sống, động mạch sống hay các rễ thần kinh) để có biện
pháp điều trị thích hợp.
Nếu chỉ là kích thích hay chèn ép nhẹ thì điều trị bảo tồn là chủ yếu: giai đoạn đau
cấp tính thì phải cho bất động cột sống cổ bằng đai cổ. Sau đó nếu cần thì kéo giãn
cột sống cổ kết hợp với đai cổ.
Nếu chèn ép nặng vào tủy sống cổ và mạch máu thần kinh thì phải can thiệp phẫu
thuật giải phóng bộ phận bị chèn ép càng sớm càng tốt. Trước khi chỉ định kéo
giãn cột sống cổ phải chụp Xquang để loại trừ các loại bệnh lý khác của cột sống -
tủy sống. Trước khi phẫu thuật, bệnh nhân cần được chụp cắt lớp vi tính hay cộng
hưởng từ.