MOT SO VÀN
OÉ
LY LUÀN VE XÀY
DUNG
NHÀ
NUÒC
PHÀP QUYÉN Ò
VIET
NAM
CN.
Hoàng Thi
Hifdng
Khoa Luat -
DHQG Ha
Noi
Dai bòi Dai biéu toàn qude
làn thù
IX, khi khàng dinh ehù trUdng
day manh cài
càcb
tò ehiic
va
boat dòng eùa Nbà nUdc theo
hudng
xày
dUng nbà nUde phàp quyén xà bòi ehù
nghia
dudi sU
lành
dao eùa
Dàng, Dàng ta dà

eó tàm quan trong
dac
biét.
Dàn ehù xà bòi
ehù
nghìa là mot
bìnb
thiie
chình
tri eùa Nbà
nUóc xà boi ehù
nghia;
dong thdi,
dò
ciing là mot
che'dò,
mot thiét che
quyén
lUc
eùa giai cà'p
còng
nhàn càm quyén nhàm
thUe
hien
Idi
ich
eùa
mình
va
eùa toàn xà bòi,

nén tàng là
lién
minh giai
càp
còng nhàn
va
dói ngii tri
thue.
Quyén lue Nbà nude là thdng nhàt,
666
co
su phàn còng
va
phò'i hdp giiia eàe ed quan Nbà
nUóe
trong viée thUc
hien
càc
quyén
làp
phàp - hành phàp - tu phàp".
Chù tich Ho Chi Minh, ngUdi dà thà'm nhuàn eàe già tri tié'n
bò eùa
tu tuòng
phUdng
Dòng, dà sdm
chi
ra cho chùng ta thà'y
sue
manh eùa nhàn dàn - mot Nbà nude

Idn
eùa nhàn dàn dà di dén
khàng dinh ring nhàn dàn là nguon
goc
eùa quyén lue nhà nude:
"Nude ta là nude dàn chù, bao nhiéu
Idi
ich déu vi dàn, bao nhiéu
quyén han déu eùa dàn".
Vày Nhà
nUÓc
phàp quyén là gì?
va
nò
kbàc
vói nhà
nUóc kbàc
khóng phài là Nhà
nUóc
phàp quyén
ò
nhiing dac diém, nhiing tiéu ehi,
nói dung càn bàn nào trong khi
ma
chUa
d
dàu trén
trai
dà't này eó mot
hien thUe day dù

này vàn cùng rà't nhiéu quan diém tiép càn
va
nhàn
thùc
kbàc nbau.
Dudi góc dò ehinh tri phàp ly, Nhà
nUóc
phàp quyén dUde eoi
nhu là mot già tri xà bòi dUdc tich
luy va
phàt trién trong lieh
su
tu
tuóng
nhàn
loai va dUde
xép ngang
bang
vdi càc già tri khàc nhU
"quyén con ngUdi",
"che
dò làp hié'n
va
dàn chù". Ngay tii thdi
ed
dai
à phUdng Dòng, phUdng Tày, tu tuòng
ve
Nhà nUóc phàp quyén dà
dUde

Tu,
Manh
Tu,
Tuàn
Tu,
Hàn Phi
Tu
Con ò
phUdng Tày, cùng
vói su phàt trién eùa nén dàn ehù Hi Lap
va
La
Ma
ké't hdp vdi mot tu
duy triét hoc, tU tUÒng ve mot Nhà nUóe phàp quyén dUde biéu hien
co
phàn sàu sic hdn
va
gàn vói càc tèn tudi nhU Platon, Arixtot,
Xixiron Tuy nhién, hoc thuyé't ve Nhà nUÓc phàp quyén chi
dUdc
thUc sU xày dUng trong cuce dà'u tranh
chò'ng
sU long quyén eùa giai
cà'p phong
kié'n va
che'
dò quàn chù ehuyén
che'
trong thdi dai eùa càch

tude
doat
va
phàp
luat phài phù hdp vói phàp luat tu nhién". NhU vày,
òng
dà dUa ra
tu tuòng phàp tri trén nén tàng tu do cà nhàn dUdc Nhà nude bào ve.
Vói Montesquieu, luat
già
Phàp thè' ky XVIII, trong tàc pham noi
tiéng eùa mình mang tén
"Tinh
thàn phàp luat", òng dà dUa ra thuyét
"tam
quyén phàn làp". Òng cho ring bien phàp duy nhà't de trành
sU
lam
quyén, dò là ha nhành quyén
luc
phài dUde dàt trong tay ha ed
quan khàc nbau vdi mot ed che
"kìm
che - dò'i trong" trong td
chùc,
boat dòng. Theo òng, phàn quyén
va
Uóe
che'
quyén lue là diéu kien de

ngUòi
ta
thuòng
nói dén hai bó
phàn
ehinh
sau:
• Su hien dien
eùa
mot td chùc còng quyén dUa trén nén tàng
phàp luàt.
- Phàp luàt
dUde
thùa nhàn va
su
dung nhU mot phUdng thùc cai
tri,
quàn ly eó già tri phò bién
va
eó hieu
luc
bit buoc.
Va tùf dò
dè'n nay, hoc thuyé't
ve
Nhà nude phàp quyén vàn lién
tue dUdc bd sung, phàt trién de phù hdp vdi diéu kien mdi.
Trong diéu kién hién nay, dàt và'n de xày dUng Nhà nude phàp
quyén xa boi ehù nghìa
ò

dòi hòi, yéu càu cao
ve
sU bìnb
dàng, còng bang
va
tinh dn dinh cao trong nén kinh té' thi trUdng dinh
hudng xà hoi chù nghìa.
- Thù
ba,
Nhà nUóe phàp quyén vói tinh Uu viet
eùa
mình
ed
thè
tao ra nhiing mò'i quan he dùng dàn
va
ón dinh trong ed
che
quyén lue
Nhà nUóc, tao ra mot he thò'ng
ehinh
tri nàng dòng
co
hieu
qua,
góp
phàn loai trù
nhtìng
nguyén nhàn eùa càc té nan dóc doàn, ehuyén
quyén, tham nhùng trong bo mày Nhà nUóe

huóng
dùng din trong viee xày dUng Nhà nude phàp
quyén
eùa
chùng ta hién nay. Mot trong nhiing yé'u td quan trong nhà't
là thue hien quy
che
dàn chù, mò rong dàn chù
trUe
tié'p d ed sd.
Tiép tue hoàn thien he thdng vàn bàn phàp luat
va
cài càcb thù
tue hành ehinh mot càcb dong bó eùa càc ed quan quàn ly nhà nUóc:
Cd quan làp phàp - hành phàp - tU phàp dò là buóc dot phà trong
viee
xày dUng Nhà nUdc phàp quyén xà bòi chù nghìa.
Xày dUng mot nén hành ehinh dàn ehù, trong sach,
vùng
manh,
hién dai hoà, boat dòng
co
hieu
qua,
xày dUng dòi ngii càn ho, còng
chùc eó pham chà't
va
nàng
lUe
dàp ùng yéu càu

hdp, eó biéu
qua.
Xày dUng Nhà nude phàp quyén Viet
Nam, Nhà nUóc eùa nhàn dàn, do nhàn dàn
va
vi nhàn dàn là mot
sU
nghiép làu
dai,
khó khan
va
gian khd, song vói sU kién tri, sàng tao
va
tinh thàn doàn két dàn toc, chùng ta nhà't dinh sé thành còng.
TÀI LIÈU
THAM KHÀO
1.
Dàng Càng san Viet Nam. Vàn kién Dai bòi Dai biéu toàn
qude
làn thù IX, Nxb Chinh tri Qude
già,
nàm 2001.
2.
Nhìtng
và'n
de
ly luàn ca bàn
ve
Nhà nUàc
va