Tổng kết kinh nghiệm tích hợp giáo dục môi trường trong giảng dạy môn địa lí lớp 7 Trương Hoài Phong
PHẦN 1:ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Giữa con người và môi trường có mối quan hệ mật thiết với nhau. Từ khi
con người xuất hiện trên trái đất mối quan hệ đó là mối quan hệ hòa thuận.
Cùng với sự tiến bộ của xã hội loài người và theo thời gian dân số ngày một
tăng lên, nhu cầu của con người ngày càng phức tạp hơn. Cùng với sự hiểu biết
về môi trường không đầy đủ khiến cho mối quan hệ này trở nên “mâu thuẫn”.
Đầu thế kỷ XX, hàng loạt các sự cố về môi trường: Hiệu ứng nhà kính,
thủng tầng ô zôn, ô nhiễm môi trường, thay đổi khí hậu toàn cầu ... Tình hình
đó đã đặt toàn nhân loại đứng trước một thảm họa môi trường được dự báo
trước, để khắc phục thảm họa đó nhiều cuộc hội thảo, hội nghị ở tầm cỡ quốc tế
đã diễn ra:
- Từ ngày mồng 5 đến ngày 16 tháng 6 năm 1972 Hội nghị Quốc tế về môi
trường và con người được tổ chức tại Stockholm (Thụy Điển).
- Từ ngày 13 đến ngày 22 tháng 10 năm 1975, IEEP đã tổ chức hội thảo Quốc
tế về giáo dục môi trường (GDMT) tại Bêôgrat.
- Tháng 11 – 1976 hội thảo môi trường ở châu Á được tổ chức tại Băng Cốc
(Thái Lan).
- Ngày 14 đến ngày 26 tháng 10 năm 1977 hội nghị quốc tế về GDMT được tổ
chức tại Tbilisi ( Gru dia ).
- Từ ngày 17 đến ngày 21 tháng 8 năm 1987 UNESCO và UNEP tổ chức hội
nghị Quốc tế về GDMT tại Matxcơva.
Tất cả những kì hội nghị, hội thảo trên mặc dù diễn ra trong khoảng thời
gian khác nhau nhưng đều có một điểm chung là nhấn mạnh mối quan hệ giữa
con người và sinh quyển trong mọi lĩnh vực kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục.
GDMT đã vượt ra khỏi biên giới chính trị, tư tưởng của các quốc gia trên thế
giới. Để bảo vê cái nôi sinh thành của mình, con người phải thực hiện hàng loạt
các vấn đề, trong đó có vấn đề GDMT.Cũng vì thế, ngày mùng 5 tháng 6 hàng

môi trường vào giảng dạy một số bài Địa Lí 7 đạt hiệu quả”
Đã có không ít những tác giả đã đưa ra vấn đề này ở nhiều tác phẩm với
nhiều góc độ khác nhau:
- Lê Thông, Nguyễn Hữu Dũng trong cuốn “ Dân số môi trường và tài
nguyên “, Nhà xuất bản giáo dục – 2000.
- Tác giả Nguyễn Thị Thu Hằng, Nguyễn Phi Hạnh, Đặng Văn Đức trong
cuốn “Giáo dục môi trường qua môn Địa Lí ở trường phổ thông”, Nhà xuất
bản Hà Nội – 2003.
- Tác giả Nguyễn Đình Khoa trong cuốn “Môi trường sống và con người”,
Nhà xuất bản Hà Nội – 1987.
Ngoài ra còn nhiều tác giả nghiên cứu về vấn đề môi trường ở nhiều góc
độ khác nhau.
Kết quả nghiên cứu của các tác giả là hết sức to lớn. Song những vấn đề
đó được đề cập ở phạm vi rộng lớn và mang tính bao quát. Qua bài viết này, đối
tượng được lựa chọn là học sinh trường THCS Thị trấn Cái Bè với nhiệm vụ
chính là tìm hiểu thực trạng nhận thức bảo vệ môi trường của học sinh khối lớp
7. Đồng thời tìm hiểu những nguyên nhân và đưa ra những biện pháp cụ thể để
khắc phục thực trạng đó, thông qua những biện pháp tích hợp GDMT vào bài
giảng.

2

Tổng kết kinh nghiệm tích hợp giáo dục môi trường trong giảng dạy môn địa lí lớp 7 Trương Hoài Phong
PHẦN 2:
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VẬN DỤNG.
A/ ĐẶC ĐIỂM VỀ MÔI TRƯỜNG:
1.1: Khái niệm về môi trường:
Khái niệm về “môi trường” là một khái niệm phức tạp có phạm vi rộng
lớn. Với bài tổng kết kinh nghiệm này chỉ nêu ra một số khái niệm ở những góc

- Phương pháp đàm thoại.
.- Phương pháp sử dụng các phương tiện trực quan.
- Phương pháp thí nghiệm.
- Phương pháp gạn lọc các giá trị.
- Phương pháp thảo luận.

3

Tổng kết kinh nghiệm tích hợp giáo dục môi trường trong giảng dạy môn địa lí lớp 7 Trương Hoài Phong
- Phương pháp đóng vai.
- Phương pháp nghiên cứu tình huống.
- Phương pháp thực địa.
- Phương pháp động não.
Trên đây là những phương pháp cụ thể để thực hiện mục đích cuối cùng
là GDMT cho học sinh trên địa bàn.
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.
Thực trạng GDMT ở nhà trường:
Ngay từ năm 1960 vấn đề bảo vệ môi trường đã được đặt ra nghiêm túc
và đã được nghiên cứu để tích hợp vào chương trình dạy học ở các trường
THCS nhưng với mức độ còn hạn chế. Đầu thập kỉ 80 nội dung GDMT đã
được tích hợp vào chương trình giảng dạy các môn có nhiều khả năng tích
hợp, trong đó môn Địa Lí được coi là phù hợp nhất. Tuy nhiên chương trình
GDMT ở trường THCS nói riêng và các cấp bập học khác nói chung chưa
thống nhất. Các phương pháp GDMT còn nặng về cung cấp kiến thức hơn là
hình thành thái độ cảm xúc, hành vi quan tâm đến môi trường và vì môi
trường cho học sinh.
Thực trạng ý thức về môi trường của học sinh trường THCS Thị trấn Cái
Bè:
Mặc dù là một ngôi trường đóng chân trên địa bàn có mặt bằng dân trí
khá cao, nhưng ý thức về môi trường của các em còn ở mức độ mơ hồ.

theo chiều hướng tiêu cực của môi trường và quá quen với những phong tục
tập quán lạc hậu đã có từ lâu, dẫn đến ý thức về bảo vệ môi trường còn hạn
chế.
* Với nhà trường và các cấp có trách nhiêm: Chưa thật sự quan tâm,
giáo dục các em ý thức được rằng: môi trường ngày càng xấu đi và sự suy
giảm của các nguồn tài nguyên là một thực tế đang được báo động khẩn. Nhà
trường và các cấp chính quyền địa cũng chưa hề có những hướng dẫn cho các
em những việc cần làm cụ thể để bảo vệ môi trường.
II/ MỘT SỐ BIỆN PHÁP GDMT KHẮC PHỤC THỰC TRẠNG VỀ
MÔI TRƯỜNG Ở ĐỊA PHƯƠNG:
A./ BƯỚC CHUẨN BỊ:
.1: Mục tiêu và nội dung đề ra:
Công việc này tùy thuộc vào nội dung cụ thể của bài học đó. Nếu như bài
học tập trung vào phát triển các giá trị, quan điểm thì phương pháp đóng vai và
thảo luận là thích hợp. Còn nội dung dạy về môi trường trong quá khứ thì
phương pháp thực địa lại có hiệu quả hơn.
2: Đặc điểm của người học:
Đây là vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến phương pháp giảng dạy. Với học
sinh THCS khi dạy giáo viên có thể sử dụng các mô hình, mẫu vật. Với đặc
điểm mà bài tổng kết tiến hành người học chủ yếu là HS lớp 7do đó quá trình
giảng dạy thường diễn ra ở mức độ thấp hơn. Dù ở lứa tuổi nào đi nữa học sinh
cũng sẽ cảm thấy được cổ vũ nếu có sự tham gia của giáo viên trong quá trình
học tập.
3: Nguồn tài liệu:
Với giáo viên: Ngoài sách giáo khoa còn có sách giáo viên, bản đồ nên
sưu tầm một số tranh ảnh liên quan nơi học sinh đang sinh sống.
Với học sinh sách giáo khoa là nguồn tài liệu chính cùng với tập bản đồ
học sinh chủ động chuẩn bị ở nhà.
.4: Vai trò của nhà trường và địa phương:
Là một phần học đặc biệt, để tiết dạy có ý nghĩa thiết thực trong hoạt

nếu biết cách khai thác, bảo vệ( Tài nguyên rừng, tài nguyên đất ...). Còn tài
nguyên không phục hồi là tài nguyên được hình thành trong thời gian dài và
không có khả năng phục hồi ( Tài nguyên khoáng sản năng lượng, khoáng sản
kim lọai ...).
3: Phương pháp đàm thoại:
Phương pháp này thường được sử dụng nhiều trong giảng dạy, với những câu
hỏi giả định “ Sẽ ra sao, nếu như, chẳng hạn như...”.
Ví dụ: Khi dạy bài“ Ô nhiễm môi trường ở đới ôn hòa”-Địa lí 7.
Cho học sinh quan sát hình: 17.3 “ Thủy triều đen ”, giáo viên sử dụng
phương pháp vây quanh “ Nguyên nhân - hậu quả ”. Ta có thể hình thành sơ
đồ như sau:6
Không có hoạt
động công nghiệp
Cần nguồn năng
lượng mới
Hình thành công
nghiệp khác
Cần nguồn năng
lượng mới
ít ô nhiễm
Công việc
mới
ít ô
nhiễm