Lời nói đầu
Trong lịch sử phát triển của xã hội loài ngời, mỗi xã hội có những quan
hệ hết sức đa dạng, phong phú, luôn vận động và biến đổi. Song tựu chung lại
là những mối quan hệ vật chất cơ bản và hệ tinh thần t tởng của xã hội
Những quan hệ đó thể hiện ở những quan hệ giữa CSHT và KTTT nh thế
nào? cái nào quyết định cái nào trong công cuộc công nghiệp hoá hiện đại
hoá ở nớc ta hiện nay.Sử dụng phạm trù này nh thế nào để phát huy đợc mặt
tích cực, hạn chế đợc mặt tiêu cực của nó nhằm ổn địnhvà phát triển kinh tế xã
hội,vừa đảm bảo sự phát triển đó phù hợp với định hớng đờng lối của chúng
ta.Cùng với sự quan tâm đó em chọn đề tài Mối quan hệ biện chứng giữa
CSHT và KTTT trong công cuộc công nghiệp hoá hiện đại hoá ở nớc ta
hiện nay", bài viết của em chắc chắn không tránh khỏi những thiếu xót.Rất
mong nhận đợc sự góp ý của thầy cô để bài viết của em đợc hoàn thiện hơn.

1
CHƯƠNG I
Mối quan hệ giữa CSHT và KTTT .Những đặc đIểm cơ
bản.
I/ KháI niệm CSHT và KTTT.

1/ KháI niệm CSHT.

Là toàn bộ những nghề sản xuất hợp thành cơ cấu kinh tế của một hình
thái kinh tế xã hội nhất định.
Cơ cấu hạ tầng hình thành một cách khách quan. Vì trong quá trình vật
chất của xã hội. Nó bao gồm không chỉ những nghành nghề giữa ngời với ngời
trong sản xuất trực tiếp mà cả những nghành nghề kinh tế trong quá trình tái
sản xuất ra đời sống vật chất của xã hội
2
Trong xã hội có giai cấp đối kháng tính chất giai cấp của CSHT là do

II/ Mối quan hệ biện chứng giữa CSHT và KTTT

Quan hệ biện chứng giữa CSHT và KTTT ta thấy CSHT có vai trò quyết
định KTTT ở chỗ:
1/ CSHT quyết định KTTT
- CSHT nh thế nào sản sinh ra KTTT nh thế ấy.
- CSHT quyết định sự biến đổi của KTTT trong từng giai đoạn của lịch sử
- CSHT quyết định sự thay đổi cơ cấu về chất KTTT
Các nhà xã hội học trong triết học trớc Mác cho rằng nhà nớc trong pháp
luật quyết định quan hệ kinh tế, ý thức,t tởng, quyết định tiến trình phát triển
của xã hội. Giai cấp thống trị CSHT thống trị KTTT , vì vậy KTTT là công cụ,
phơng tiện, cộng cụ quyền lực để bảo vệ QHSX thống trị. Mọi hoạt động, mọi
biến đổi của KTTT đều do nguyên nhân kinh tế quyết định trực tiếp hay gián
tiếp đến các bộ phận khác nhau của KTTT đều phản ánh sự vận động của cơ
cấu kinh tế và biến đổi dới ảnh hởng quyết định cơ cấu kinh tế. Những biến
đổi căn bản trong CSHT sẽ dẫn đến biến đổi căn bản trong KTTT khi CNXH
xoá bỏ CSHT cũ thay thế bằng CSHT mới thì sự thống trị của giai cấp mới chế
độ chính trị của xã hội thay đổi bộ máy nhà nớc mới đợc thành lập thay thế
cho bộ máy cũ. Nguyên nhân nhữngbiến đổi của CSHT và của KTTT xét cho
cùng là do sự phát tiển của LLSX . Nhng sự phát triển của LLSX chỉ trực tiếp
gây ra sự biến đổi của CSHT và sự biến dổi đó làm cho KTTT biến đổi. Xta-
Lin viết Thợng tầng không phản ánh tức thì và trực tiếp những thay đổi trình
4
độ phát triển của LLSX mà chỉ phản ánh sau khi hạ tầng đã có những sự thay
đổi khi sự phản ánh của những thay đổi trong sản xuất đã gây ra những thay
đổi trong hạ tầng.

2/ Sự tác động trở lạI của KTTT Đối với CSHT th
- KTTT có vai trò bảo vệ, duy trì, củng cố và phát triển CSHT đã sinh
ra nó, đấu tranh chống lại, xoá bỏ CSHT và KTTT cũ vừa mang tính tích cực

đang ở tronh quá trình từ một xã hội mà nền kinh tế phổ biến là sản xuất nhỏ
tiến thẳng lên CNXH bỏ qua giai đoạn phát triển TBCN cho nên việc phát
triển kinh tế XHCN vì sự nghiệp dân giàu nớc mạnh là quan điểm quan trọng
thể hiện sự phát triển mới về t duy của Đảng ta trong lãnh đạo kinh tế xã hội
(Văn đại hội đại biểu toàn quốc khoá VI ). Điều đó có nghĩa là việc xây dựng
một CSHT vững chắc phát triển cùng với một KTTT ổn định phù hợp với quá
trình phát triển của lịch sử là một tất yếu khách quan
- Nớc ta bớc vào xây dựng CNXH trong hoàn cảnh hết sức khó khăn và
phức tạp do điểm xuất phát thấp CSHT thiếu thốn, chính vì vậy việc định hớng
xây dựng và phát triển kinh tế nh thế nào phụ thuộc vào năng lực lãnh đạo
cũng nh chính sách kinh tế hợp lý nhằm thực hiện tốt mục tiêu công nghiệp
hoá hiện đại hoá đất nớc của Đảng ta

II/ Mâu thuẫn giữa CSHT Và KTTT trong quá trình
công nghiệp hoá và hiện đạI hoá

6
Nh chúng ta đã biết, mỗi xã hội có một CSHT nhất định, tính chất của
mỗi CSHT là do quan hệ sản xuất thống trị quy định. CSHT chính là sự tổng
hợp những quan hệ sản xuất hợp thành cơ cấu kinh tế xã hội nhất định. Mác đã
từng viết Toàn bộ những quan hệ sản xuất ấy hợp thành cơ cấu kinh tế của xã
hội, tức cơ sở thực tại trên đây xây dựng lên một KTTT pháp lý và chính trị.
Và tơng ứng với cơ sở thực tại đó thì có hình thái ý thức xã hội nhất định.
Cũng với CSHT, KTTT là toàn bộ những hiện tợng đợc hình thành và phát
triển trên CSHT nhất định, nó bao gồm những t tởng chính trị, pháp luật, triết
học, đạo đức, tôn giáo, nghệ thuật và những thể chế tơng ứng ( Nhà nớc, đảng
phái, giáo hội ) mối KTTT xây dựng nên CSHT nhất định, do đó xã hội có giai
cấp KTTT đều có giai cấp đều bảo vệ của những giai cấp nhất định. Các-Mác
viết trong tác phẩm hệ t tởng Đức Nhờ có nhà nớc mà t tởng thống trị mới
thống trị đợc tất cả chính nhờ vậy nhà nớc có tầm quan trọng đặc biệt trong

lên đáp ứng nhu cầu trong nớc mà còn vơn lên đứng thứ hai trên thế giới về
xuất khẩu gạo, nó đã góp phần quan trọng ổn định đời sống của nhân dân cải
thiện cán cân xuất nhập khẩu. Đó là kết quả tổng hợp phát triển sản xuất thực
hiện chính sách khoán trong nông nghiệp. Xoá bỏ chế độ bao cấp bớc đầu của
cơ chế thị trờng tự do lu thông và điều hoà cung cầu lơng thực, thực phẩm trên
phạm vi cả nớc. Phát triển nông nghiệp toàn diện hớng vào đảm bảo an toàn l-
ơng thực quốc gia trong mọi tình huống, tăng nhanh nguồn thực phẩm và rau
quả, cải thiện chất lợng bữa ăn suy dinh dỡng
- Chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp và kinh tế nông thôn có hiệu quả trên
cơ sở đảm bảo vững chắc nhu cầu lơng thực, thực phẩm chủ yếu là lúa, mở
rộng diện tích trồng cây công nghiệp, cây ăn quả . (Theo báo kinh tế ra ngày
6/10/2001 mặt hàng cafê xuất khẩu ra thị trờng thế giới 10.1994 tấn so với
khối lợng sản xuất là13.1994 tấn). Tăng nhanh đàn gia súc gia cầm, phát triển
kinh tế biển, đa kinh tế rừng khai thác có hiệu quả tiềm năng của nền nông
8