§Ò sè 19
Thủ tục tố tụng dân sự áp dụng ở tòa án cấp sơ thẩm, phúc thẩm trong trường
hợp các đương sự thỏa thuận được với nhau về các vấn đề cần giải quyết trong
vụ án và kiến nghị hoàn thiện pháp luật về vấn đề này.
MỤC LỤC
MỤC LỤC............................................................................................................................................1
I. Thủ tục tố tụng dân sự tại tòa án cấp sơ thẩm, phúc thẩm trong trường hợp các đương sự thỏa
thuận được với nhau về các vấn đề cần giải quyết trong vụ án...........................................................1
1. Thủ tục tại tòa án cấp sơ thẩm trong trường hợp các đương sự thỏa thuận được với nhau về
các vấn đề trong vụ án......................................................................................................................2
1.1.Các đương sự tự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết các vấn đề trong vụ án................2
1.2.Trường hợp các đương sự thỏa thuận với nhau thông qua thủ tục hòa giải tại Tòa án. ......2
BÀI LÀM
Trong tố tụng dân sự, việc các đương sự thỏa thuận được với nhau về việc
giải quyết các vấn đề của vụ án được pháp luật khuyến khích bởi nó góp phần làm
cho các tranh chấp dân sự được giải quyết nhanh chóng, ổn định các quan hệ xã
hội. Đồng thời khi các đương sự thỏa thuận được với nhau thì nguy cơ đổ vỡ các
mối quan hệ xã hội sẽ được giảm đi, lại có thể làm giảm những chi phí phát sinh từ
tố tụng dân sự cho các chủ thể trong hoạt động này.
I. Thủ tục tố tụng dân sự tại tòa án cấp sơ thẩm, phúc thẩm trong trường hợp
các đương sự thỏa thuận được với nhau về các vấn đề cần giải quyết trong
vụ án.
Trong quá trình giải quyết vụ án dân, các đương sự có thể thỏa thuận với
nhau về việc giải quyết các vấn đề của vụ án và thỏa thuận này được pháp luật tôn
trọng. Cơ sở pháp lý để các đương sự có thể thỏa thuận với nhau về các vấn đề cần
giải quyết trong vụ án là quyền tự định đoạt của đương sự quy định tại khoản 2
Điều 5 Bộ luật tố tụng dân sự (BLTTDS): “Trong quá trình giải quyết vụ việc dân
1
sự, các đương sự có quyền chấm dứt, thay đổi các yêu cầu của mình hoặc thỏa
thuận với nhau một cách tự nguyện, không trái pháp luật và đạo đức xã hội”.
1. Thủ tục tại tòa án cấp sơ thẩm trong trường hợp các đương sự thỏa thuận

thuận với nhau.
1.2.1. Ý nghĩa của thủ tục hòa giải vụ án dân sự tại Tòa án cấp sơ thẩm.
Về mặt tố tụng: nếu việc hoà giải thành sẽ giúp Toà án không phải mở phiên
toà xét xử sơ thẩm, giảm bớt một giai đoạn trong quá trình tố tụng, tránh được việc
kháng cáo, kháng nghị, khiếu nại và góp phần tiết kiệm thời gian, tiền bạc của Nhà
nước và các bên đương sự. Trong trường hợp hoà giải không thành thì công tác
hoà giải cũng giúp Thẩm phán nắm vững hơn về tình tiết vụ án và khúc mắc của
đương sự, từ đó có thể đưa ra hướng giải quyết đúng đắn hơn.
Về mặt kinh tế: việc hoà giải thành sẽ tiết kiệm thời gian, chi phí cho đương
sự cũng như cho Toà án.
Về mặt xã hội: Trong các thủ tục tố tụng thì hoà giải là thủ tục thể hiện rõ
nét quyền tự định đoạt của các đương sự. Tại đó, đương sự có quyền thương lượng,
đưa ra những yêu cầu, đề nghị với đương sự khác, có quyền chấm dứt vụ án hoặc
tiếp tục kéo dài… Thông qua hoà giải, các đương sự có điều kiện để nắm vững
những vấn đề pháp lý có liên quan đến vụ tranh chấp, về quyền và nghĩa vụ của
mình, từ đó rút ra cách xử sự phù hợp với quy định của pháp luật, đồng thời có thể
tránh được hậu quả đáng tiếc xảy ra khi các quan hệ pháp luật đang tranh chấp bị
đổ vỡ. Việc hoà giải thành giúp Toà án giải quyết được mâu thuẫn giữa các đương
sự, góp phần xây dựng khối đoàn kết trong nhân dân, đảm bảo cho các quan hệ xã
hội phát triển lành mạnh.
1.2.2. Phạm vi và nội dung hòa giải vụ án dân sự.
Theo quy định của Bộ luật tố tụng dân sự thì thủ tục hòa giải dân sự tại tòa án
cấp sơ thẩm là một thủ tục bắt buộc và là trách nhiệm của tòa án: “Trong thời hạn
chuẩn bị xét xử sơ thẩm vụ án, Toà án tiến hành hoà giải để các đương sự thoả
thuận với nhau về việc giải quyết vụ án, trừ những vụ án không được hoà giải hoặc
không tiến hành hoà giải được quy định tại Điều 181 và Điều 182 của Bộ luật này”
(khoản 1 Điều 180 BLTTDS). Như vậy, theo quy định của điều luật này thì tòa án
3
phải tiến hành hòa giải khi giải quyết hầu hết các vụ án dân sự, chỉ trừ những vụ án
thuộc trường hợp mà pháp luật quy định không được hòa giải hoặc không tiến

người đại diện hợp pháp của đương sự biết về thời gian, địa điểm tiến hành phiên
hoà giải, nội dung các vấn đề cần hoà giải (Điều 183 BLTTDS). Cũng theo quy
định tại Điều 185 BLTTDS thì khi tiến hành hoà giải, thẩm phán chủ trì phiên hòa
giải phổ biến cho các đương sự biết các quy định của pháp luật có liên quan đến
việc giải quyết vụ án để các bên liên hệ đến quyền, nghĩa vụ của mình, phân tích
hậu quả pháp lý của việc hoà giải thành để họ tự nguyện thoả thuận với nhau về
việc giải quyết vụ án. Như vậy, Tòa án giải thích cho các đương sự hiểu rõ các quy
định pháp luật có liên quan, đồng thời đóng vai trò là người trung gian để giúp các
bên thương lượng với nhau về việc giải quyết vụ án mà không can thiệp vào nội
dung sự việc các đương sự cần thỏa thuận. Nói cách khác, trong phiên hòa giải vụ
án dân sự, việc hòa giải thành hay không thành chủ yếu phụ thuộc vào thiện chí
của các bên tranh chấp và tòa án chỉ đóng vai trò giúp đỡ các bên thương lượng,
giải quyết các tranh chấp.
Nếu các đương sự thỏa thuận được với nhau về các vấn đề cần giải quyết
trong vụ án thì Tòa án lập biên bản hòa giải thành, trong đó nêu rõ nội dung tranh
chấp và những nội dung các bên đã thỏa thuận được. Biên bản này là căn cứ để
Tòa án ra quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự. Theo quy định tại
Điều 187 BLTTDS, khi hết thời hạn bảy ngày kể từ ngày lập biên bản hòa giải
thành mà không có đương sự nào thay đổi ý kiến về sự thỏa thuận đó thì thẩm phán
chủ trì phiên hòa giải hoặc một thẩm phán được Tòa án phân công ra quyết định
công nhận sự thỏa thuận của đương sự. Trong thời hạn năm ngày làm việc kể từ
ngày ra quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự, Tòa án phải gửi
quyết định đó cho các đương sự và viện kiểm sát cùng cấp.
Theo mục 7 Phần II, Nghị quyết của Hội đồng thẩm phán TANDTC số
02/2006/NQ-HĐTP hướng dẫn thi hành các quy định trong Phần thứ hai “Thủ tục
giải quyết vụ án tại tòa án cấp sơ thẩm” của Bộ luật tố tụng dân sự, thì Tòa án chỉ
5