B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
 NGUYN NGC BO TRÂN KIM NH MI LIÊN H GIA CUNG TIN,
LÃI SUT, THANH KHON VÀ GIÁ C PHIU
TI VIT NAM LUN VN THC S KINH T

TP. H CHÍ MINH – NM 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH


NGUYN NGC BO TRÂN

KIM NH MI LIÊN H GIA CUNG TIN,
LÃI SUT, THANH KHON VÀ GIÁ C PHIU
TI VIT NAM

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201


MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC HÌNH
TÓM TT 1
1 Gii thiu 2
1.1 Lý do chn đ tài 2
1.2 Mc tiêu nghiên cu và các vn đ nghiên cu 2
1.3 Phng pháp nghiên cu 3
1.4 ụ ngha ca đ tài 3
1.5 B cc ca lun vn 4
2 Nhng nghiên cu thc nghim trên th gii v mi liên h gia cung tin,
lãi sut, thanh khon và giá c phiu 5
2.1 Mi liên h gia lãi sut và giá c phiu 5
2.2 Mi liên h gia cung tin vi giá c phiu 6
2.3 Mi liên h gia thanh khon và lãi sut 8
2.4 Mi liên h gia thanh khon và giá c phiu 8
DANH MC CH VIT TT

CPI : Ch s giá tiêu dùng
GDP : Tng sn phm quc ni
GSO : Tng cc thng kê
IMF : Qu tin t quc t
IPI : Ch s sn xut công nghip
LQ : Thanh khon
LR : Lãi sut cho vay
M2 : Cung tin
NHTM : Ngân hàng thng mi
P : Ch s giá c phiu
TBR : Li sut tín phiu kho bc
VECM : Mô hình vector hiu chnh sai s
DANH MC CÁC BNG


cung tin, thanh khon có mi quan h vi nhau. Th hai, trong ngn hn đ điu
chnh v mc cân bng, giá c phiu chu tác đng ca cung tin và thanh khon.
Giá c phiu cng chu tác đng bi chính nó  mt và hai k trc đó. Thanh
khon chu tác đng bi chính nó  hai k trc đó. Bên cnh các yu t đó, kt qu
nghiên cu còn tìm thy bng chng thc nghim rng, lãi sut không có mi quan
h vi giá c phiu, thanh khon và cung tin. Thu nhp ca công ty (IPI) không có
mi quan h vi giá c phiu, thu nhp quc gia (GDP) có mi quan h ngc chiu
vi thanh khon nhng không có mi quan h vi cung tin. Lm phát (CPI) có mi
quan h ngc chiu vi cung tin.
T khóa: cung tin, lãi sut, thanh khon, giá c phiu 2 1 Gii thiu
1.1 Lý do chn đ tài
Ti mi quc gia, cung tin, lãi sut, tính thanh khon và giá c phiu đóng
vai trò ht sc quan trng. Trong khi nn kinh t ngày càng phát trin v mi mt,
thì ngun cung tin cho nn kinh t ngày càng đc chú trng hn, Chính Ph cng
tp trung thc thi và điu hành chính sách tin t thông qua kênh lãi sut, t đó dn
đn thanh khon trong nn kinh t tr nên bin đng và nh hng không nh đn
yu t khác đó là giá c phiu.
Mc dù hin nay trên th gii đã xut hin nhiu lý thuyt, mô hình nghiên
cu nhm gii thích, hi quy và kim đnh mi liên h tng quan gia cung tin,
lãi sut, thanh khon và giá c phiu, nhng da trên c s d liu đc tìm kim
bi tác gi thì đn nay trong nc vn cha có nghiên cu nào giúp tr li đy đ
mi liên quan gia tt c các yu t trên trong giai đon quí 1 nm 2001 đn quí 4
nm 2012. Vì vy, vic nghiên cu các mô hình hin đi trên th gii, đng thi
da trên nn tng nhng nghiên cu đã đc thc hin trong nc thi gian va

trong mô hình (ngoi tr bin LR – lending rate và bin TBR - Treasury Bill rate),
sau đó ly logarit tt c các bin (cng ngoi tr bin LR và TBR); kim đnh tính
dng cho tt c chui thi gian (unit root test); kim đnh đ tr ti đa, kim đnh
nhân qu Granger cho tng cp bin; kim đnh đng liên kt, s dng mô hình
VECM đ kim đnh mi liên h dài hn gia các bin trong mô hình, kim đnh
tính n đnh ca mô hình.
1.4 ụ ngha ca đ tài
Kt qu nghiên cu cho thy nn kinh t v mô ca Vit Nam trong thi gian
qua có nhiu thay đi và các yu t v mô nh hng ln nhau. Bài nghiên cu v
mi liên h gia các yu t trong nn kinh t mà c th là mi liên h gia cung
4 tin, lãi sut, thanh khon và giá c phiu ti Vit Nam trong giai đon quí 1/2001
đn quí 4/2012 nhm b sung thêm vào các bng chng thc nghim v mi liên h
gia các yu t trên.
Bên cnh đó, phng pháp nghiên cu s dng trong lun vn này cng góp
phn cho các nghiên cu tip theo v x lý d liu đu vào hp lý, kim đnh các
trng hp khác vi các yu t kim soát hay bin gi khác, phù hp vi tình trng
nn kinh t Vit Nam  mi giai đon.
1.5 B cc ca lun vn
Ngoài phn tóm tt, danh mc bng, danh mc hình, danh mc ch vit tt, tài
liu tham kho và ph lc, ni dung ca đ tài này bao gm 5 phn đc trình bày
nh sau:
Phn 1: Gii thiu đ tài. Trong phn này tác gi trình bày lý do thc hin đ
tài, qua đó nêu lên mc tiêu nghiên cu mà đ tài hng đn, nhng câu hi nghiên
cu mà đ tài tp trung tìm hiu, s dng phng pháp nghiên cu, ý ngha nghiên
cu ca đ tài, đng thi cng là gii thiu b cc ca đ tài.
Phn 2: Các nghiên cu trc đây v mi liên h gia cung tin, lãi sut,
thanh khon và giá c phiu. Trong phn này tác gi trình bày các nghiên cu

Tuy nhiên, theo nh Arango và cng s (2002) nghiên cu mi liên h gia
giá c phiu và lãi sut liên ngân hàng trên th trng c phiu Bogota vi d liu
chui thi gian t tháng 1 nm 1994 ti tháng 12 nm 2000 li cho bit không tn
ti mi quan h gia hai bin này trong ngn hn. Ngc li, Islam và
Watanapalachaikul (2003) cho thy mi liên h có ý ngha gia giá c phiu và lãi
sut sut giai đon 1992 – 2001 ti Thái Lan. Theo nghiên cu ca Al-Sharkas
(2004) kt lun rng lãi sut có mi liên h ngc chiu vi giá c phiu. David E.
Rapach và cng s (2005) nghiên cu các bin kinh t v mô trong vic d đoán li
nhun chng khoán, kt qu cho thy rng gia các bin v mô, lãi sut là nhân t
hp lý nht đ d đoán li nhun chng khoán. Các nghiên cu ca Uddin và Alam
(2007) cng kt lun rng lãi sut ngân hàng và giá c phiu có mi liên h vi
6 nhau, c th nghiên cu đã khng đnh rng khi lãi sut ngân hàng gia tng thì giá
c phiu s gim trong ngn hn. Kt qu nghiên cu ca Benjamin (2008) cho thy
rng lãi sut và giá c phiu có mi liên h vi nhau. Liu ve Shreatha (2008) điu
tra mi liên h gia b bin kinh t v mô và ch s th trng chng khon Trung
Quc, bng kim đnh đng liên kt tác gi đã tìm thy mi liên h có ý ngha tn
ti, c th lãi sut có mi liên h ngc chiu vi ch s th trng chng khoán
Trung Quc.
Nh vy, mi liên h gia lãi sut và giá c phiu trên các th trng tài chính
đã phát trin, th trng mi ni và th trng cha phát trin là không có s thng
nht, thm chí còn trái ngc nhau.
Theo nghiên cu ca Hunh Th Nguyn & Nguyn Quyt (2013) cho th
trng TP.H Chí Minh trong thi gian qua đã tìm thy mi liên h gia giá c
phiu và lãi sut ti đ tr 1 tháng, đng thi giá c phiu còn b tác đng bi chính
nó ti đ tr 1 và 2 tháng. C th, bài nghiên cu này không tìm thy s tác đng
ca giá c phiu lên lãi sut mà ch có chiu ngc li: t lãi sut lên giá c phiu,
và chu tác đng bi chính nó trong mt và hai thi k trc đó. Nghiên cu này

đây là mi quan h cùng chiu. Tng t vy, Brahmasrene và Jiranyakel (2007)
thc hin nghiên cu trên th trng chng khoán Thái Lan t 1992 đn 2003 và
tìm thy mi liên h cùng chiu gia giá chng khoán và cung tin. Kt qu nghiên
cu ca Benjamin (2008) đa ra kt lun rng cung tin và giá c phiu có mi liên
h vi nhau.
Trong nghiên cu nh hng ca các yu t v mô trong nn kinh t, trong đó
có cung tin lên giá c phiu đc Shaoping (2008) xác nhn nh hng đáng k
ca cung tin lên s tng trng ca giá c phiu trong khong thi gian 2005-
2007. Theo Shiblee (2009) cho thy có bn bin v mô tác đng đn giá chng
khoán gm có: lm phát, GDP, t l tht nghip và cung tin. Các yu t này tác
đng vi mc đ khác nhau, trong đó Shiblee (2009) tìm thy rng cung tin có mi
quan h cùng chiu mnh nht đn giá c phiu. Cùng quan đim này Keray
Raymond (2009) khi nghiên cu liu rng có mi quan h dài hn gia giá c phiu
và các bin thuc v tin t hay không, kt lun cho thy khi xét trên kim đnh
8 nhân qu Granger, ch có nhân t cung tin M2 là có nh hng qua li đi vi giá
c phiu. Cng trong nm này, Pilinkus (2009) đã tìm thy mi liên h nhân qu
Granger gia cung tin và li nhun chng khoán. Cagli và cng s (2010) nghiên
cu trên th trng Th Nh K li không tìm thy mi liên h gia hai yu t này.
Nghiên cu ca Khalid Mustafa và cng s (2013) ch ra rng ch có mi quan
h nhân qu mt chiu t giá chng khoán đn cung tin, c th là trong ngn hn
giá chng khoán nh hng ngc chiu có ý ngha đn cung tin.
2.3 Mi liên h gia thanh khon và lãi sut
Nghiên cu ca Baks và Kramer (1999) tìm thy mi liên h ngc chiu gia
thanh khon và lãi sut, kt qu cho rng khi thanh khon gia tng s dn đn lãi
sut gim.
2.4 Mi liên h gia thanh khon và giá c phiu
Trong cùng nghiên cu ca Baks và Kramer (1999), các tác gi cng tìm thy

c phiu. ng thi, kt qu hi quy h phng trình trong nghiên cu ca
Mohamed Ariff và cng s (2012) cng cho thy lãi sut có mi liên h vi cung
tin và vi thanh khon.
Nh vy, tác gi đã đúc kt các bng chng thc nghim v mi liên h gia
các nhân t cung tin, lãi sut, thanh khon và giá c phiu. Qua các nghiên cu
thc nghim trên th gii, cho thy mi liên h gia các nhân t trên theo xu hng
là: th nht, có mi liên h ngc chiu gia lãi sut và giá c phiu; th hai, có
mi liên h cùng chiu gia cung tin, thanh khon vi giá c phiu; th ba, có mi
liên h cùng chiu gia cung tin vi thanh khon và lãi sut; th t, có mi liên h
ngc chiu gia thanh khon và lãi sut.
10 3 Mô hình, d liu và phng pháp nghiên cu
3.1 Phng pháp và mô hình nghiên cu
3.1.1 Phng pháp nghiên cu
Mô hình nghiên cu ca bài s dng d liu chui thi gian (time series) đã
đc x lý yu t mùa v và làm mt đ tin hành hi quy và kim đnh. Trc
khi tin hành hi quy, tác gi s dng kim đnh Augmented Dickey Fuller (ADF)
và Phillips Perron đ kim đnh tính dng các bin ca mô hình c lng. Sau khi
kim đnh tính dng đ la chn bc sai phân phù hp ca các bin, tác gi tin
hành kim đnh đ tr ti đa, kim đnh nhân qu Granger, kim đnh đng liên kt,
sau đó tác gi s dng phng pháp VECM đ x lý mi quan h dài hn gia các
bin và cui cùng là kim đnh tính n đnh ca mô hình.
 đáp ng đy đ mc tiêu nghiên cu ca đ tài, tác gi áp dng kt hp các
phng pháp nghiên cu khác nhau theo quy trình nghiên cu gm 6 bc nh sau:
Bc 1: X lý d liu đu vào
Do d liu là chui thi gian và theo quí nên rt có th tn ti yu t mùa v,
do đó nghiên cu s dng công c Census X12 trên Eviews cho các bin giá c
phiu, tính thanh khon, cung tin, GDP, CPI và IPI. Sau đó, các bin này s đc

Trong đó X và Y là mt cp bin t bn bin trên.
Có 4 trng hp ca kim đnh này:
TH.1: Gi thuyt H
0
đc chp nhn, tc không tn ti mi quan h nhân
qu Granger gia hai bin
TH.2: Gi thuyt H
1
đc chp nhn, tn ti mi quan h nhân qu Granger
mt chiu t X đn Y.
TH.3: Gi thuyt H
1
đc chp nhn, tn ti mi quan h nhân qu Granger
mt chiu t Y đn X.
TH.4: Gi thuyt H
1
đc chp nhn, tn ti mi quan h nhân qu Granger
hai chiu gia X và Y.
Bc 4: Kim đnh đng liên kt
Theo Engle – Granger (1982), hai chui thi gian không dng và là chui liên
kt bc 1 đc gi là đng liên kt nu tn ti mt t hp tuyn tính khác 0 ca
chúng là dng. Trên Eviews dùng Johansen test đ kim đnh đng liên kt.
12 Hng ca ma trn h s  cho bit s vector đng liên kt. Kim đnh t s
likelihood đi vi gi thuyt vô hiu cho rng: có nhiu nht r vector đng liên kt
bng cách s dng Trace Test statistic:
TraceTest = -T∑
p

r
*
là r nhng h s tng quan chính tc ca phng pháp bình
phng ln nht. Ging nh Trace Test, Maximal Eigenvalue Test statistic s đc
so sánh vi critical value (theo Mackinnon và các cng s, 1999).
Trng hp cá bit, khi có s không nht quán gia kt qu t Trace Test và
t Maximal Eigenvalue Test, khi mt bên ch ra s hin din ca đng liên kt trong
khi bên còn li thì không. Trong trng hp này, Johansen và Juselius (1990) đ
xut rng Trace Test có th yu hn so vi Maximal Eigenvalue Test. Vì th khi
mt vài s không nht quán phát sinh s đc gii quyt bng cách chp nhn
Maximal Eigenvalue Test. Kim đnh này cung cp mt c tính các tham s mnh
m và vng chc.
13 Bc 5: S dng mô hình VECM trên Eviews đ x lý mi quan h dài hn
gia các bin trong mô hình. Kim đnh tính n đnh ca mô hình.
 S dng mô hình VECM đ x lý mi quan h dài hn gia các bin
trong mô hình.
 Kim đnh tính n đnh ca mô hình
Dùng phn mm Eviews vi vic xem xét các AR Root Table và AR Root
Graph đ xem xét tính n đnh ca mô hình.
Bc 6: Tho lun kt qu nghiên cu
Nghiên cu xét trên các giá tr p-value ca các bin đ phân tích s tác đng
qua li ca các bin. Tho lun kt qu vi tình hình Vit Nam. Tt c các kim
đnh trong nghiên cu này s đc thc hin vi mc ý ngha là 10%, 5% và 1%.
3.1.2 Mô hình nghiên cu
3.1.2.1 Mô hình c lng
Các mô hình nghiên cu đc xây dng da trên nghiên cu ca tác gi
Mohamed Ariff và cng s (2012) ti th trng Canada. Thông qua đó, tác gi đã

IPI + e
t
(1)
Mô hình 2
Trong mô hình th hai, bin cung tin s kt hp vi thu nhp quc gia và lãi
sut cho vay đ kim tra nh hng ca các nhân t này đn thanh khon.
LQ
t
= b
0
+ b
1
M2
t
+ b
2
GDP
t
+ b
3
LR
t
+ v
t
(2)
Mô hình 3
Trong mô hình 3, th hin mi liên h gia bin cung tin vi các bin lm
phát, lm phát vi đ tr 1 quí, li sut tín phiu, bin thu nhp quc gia, bin giá
c phiu và bin thanh khon.
M2

Theo nh nghiên cu ca Mohamed Ariff và cng s (2012), ch s chng
khoán MSCI đc dùng nh ch s giá c phiu. Trong nghiên cu này, theo nh
d liu thu thp t Qu tin t quc t ti th trng chng khoán Vit Nam thì ch
s giá c phiu là mt ch s t trng vn hóa ca tt c các công ty đc niêm yt
trên sàn giao dch chng khoán H Chí Minh.

15



q
t
pt
Ip =




q
t
po
Trong đó:
I
p
: ch s giá c phiu
pt : giá thi k t
po: giá thi k gc

li, nu h thng ngân hàng gi ít d tr thì thanh khon tng lên. Nh vy, tính
thanh khon có mi liên quan ngc chiu vi tin d tr. Trong nghiên cu này,
tác gi s dng tin d tr (reserve money) nh đi din cho bin thanh khon.
Nghiên cu ca Tobias Adrian và Hyun Song Shin (2008) cho thy thanh
khon có mi tng quan cht ch vi chính sách tin t, c th là khi chính sách
tin t m rng, cung tin cho nn kinh t gia tng, thanh khon s cao; ngc li,
khi chính sách tin t đc áp dng tht cht, thanh khon s gim xung.
Trong nghiên cu ca Baks và Kramer (1999), các tác gi cng tìm thy s
liên h cùng chiu gia thanh khon và li nhun chng khoán, c th khi thanh
khon gia tng s làm li nhun chng khoán tng và ngc li. Da trên nghiên
cu ca Mohamed Ariff và cng s (2012) cho thy thanh khon có mi liên h
cùng chiu vi giá c phiu.
Cung tin (Money supply – M2)
Da trên nghiên cu ca Al-Sharkas (2004), cung tin đc đo lng bng
tng ca lng tin M1 và chun t (gm có tin gi tit kim, tin gi có k hn
ti các t chc tín dng). Cách tính bin này cng đc s dng trong nghiên cu
ca Mohamed Ariff và cng s (2012). Tác gi s dng cách tính trên cho bin
cung tin M2 trong nghiên cu này.

17 M2 = M1 + tin gi tit kim, tin gi có k hn ti các t chc tín dng
Da trên nghiên cu ca Praphan và Subhash (2002), Benjamin (2008) cho
thy cung tin có mi quan h vi giá c phiu. Shiblee (2009) tìm thy bng chng
rng cung tin tng làm cho giá c phiu gia tng. Mohamed Ariff và cng s
(2012) cng nghiên cu v mi liên h này và cho thy gia cung tin và giá c
phiu là mi liên h cùng chiu.
Ti Vit Nam, nu cung tin tng s dn đn mt s gia tng trong tiêu dùng
hàng hóa cng nh làm gia tng vic s dng các tài sn tài chính mà chng khoán