B
TR
NG
GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP.H
CHÍ MINH
TR N TOÀN TH NG
M I QUAN H GI A CHI TIÊU CHÍNH PH
VÀ T NG TR
NG KINH T :
NGHIÊN C U TH C NGHI M T I CÁC
QU C GIA KHU V C ÔNG NAM Á
LU N V N TH C S KINH T
TP.H
CHÍ MINH
N M 2015
B
TR
NG D N KHOA H C: PGS.TS NGUY N H NG TH NG
TP.H
CHÍ MINH
N M 2015
L I CAM ÐOAN
Tôi xin cam oan Lu n v n th c s
t ng tr
M i quan h gi a chi tiêu chính ph và
ng kinh t : Nghiên c u th c nghi m t i các qu c gia khu v c ông Nam Á
là công trình nghiên c u c a riêng tôi.
Các k t qu nghiên c u trong Lu n v n là trung th c và ch a t ng
b trong b t k công trình nào khác.
H c viên
Tr n Toàn Th ng
c công
M CL C
Trang ph bìa
L i cam oan
2.1.2.
Lý thuy t chi tiêu chính ph ............................................................13
2.2. M t s mô hình nghiên c u th c nghi m ................................................22
2.2.1.
M t s nghiên c u v quan h tuy n tính gi a chi tiêu công và
t ng tr
ng kinh t ...........................................................................................23
2.2.2.
tr
CH
M t s nghiên c u v quan h phi tuy n gi a chi tiêu công và t ng
ng kinh t ...................................................................................................26
NG 3: TH C TR NG KINH T VI T NAM SO V I CÁC N
C
ASEAN .....................................................................................................................30
CH
3.1.
5.3.1.
Ki m
nh Unit root test ...................................................................46
5.3.2.
K t qu h i quy theo 3 mô hình và ch n l a mô hình phù h p ....47
5.3.3.
Ý ngh a các h s h i quy trong mô hình FEM..............................49
5.3.4.
M t s ki m
nh khác .....................................................................51
NG 6: K T LU N VÀ KHUY N NGH CHÍNH SÁCH ......................55
6.1. K t lu n ......................................................................................................55
6.2. Ki n ngh chính sách .................................................................................56
6.2.1.
C n có m t t ch c giám sát quy mô chính ph và n công .........57
6.2.2.
GDP (Gross National Product): T ng s n ph m qu c n i
GLS (Generalized Least Squares): ph
ng pháp bình ph
ng bé nh t t ng quát có
tr ng s
NSNN: Ngân sách Nhà n
c
OECD (Organization for Economic Cooperation and Development): T ch c H p
tác và Phát tri n Kinh t
REM (Random Effects Model): ph
ng pháp tác
ng ng u nhiên
DANH M C CÁC HÌNH
Hình 1.1: Các b
Hình 2.1:
c th c hi n bài nghiên c u.
ng cong Rahn
Hình 2.2: Thu su t t i u
c ASEAN n m 2012 (
i theo s c mua t
th )
Hình 5.1: K t qu ki m
nh Hausman.
Hình 5.2: K t qu ki m
nh ph
ng sai thay
i
ng
th )
th )
ng c a các n
c
DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1: Quy mô chi tiêu chính ph
n v Unit Root Test b c 1
B ng 5.5: K t qu ch y h i quy theo 3 mô hình: mô hình Pooled, mô hình tác
c
nh (Fixed Effect Model) và mô hình tác
B ng 5.6: H s nhân t phóng
B ng 5.7: K t qu
c l
i ph
ng
ng ng u nhiên (Random Effect Model)
ng sai VIF
ng theo ph
ng pháp
(Generalized Methods of Moments Estimators)
c l
ng moment t ng quát
d ng trong bài nghiên c u là mô hình bình ph
ng nh nh t (OLS) v i ba ph
pháp
ng (Pooled OLS), ph
cl
ng c
ng là ph
ng pháp OLS thông th
nh (Fixed Effects Model) và ph
Effects Model). B ng cách th c hi n ki m
ng pháp tác
cs
ng
ng pháp tác
ng ng u nhiên (Random
nh Hausman
ng moment
t ng quát (Generalized Methods of Moments Estimators) b ng k thu t Arellano
Bond. Sau khi kh c ph c hi n t
th y t n t i m t m i t
ng ph
ng sai thay
ng quan âm gi a chi tiêu chính ph và t ng tr
C th là trong i u ki n các y u t khác không
v i GDP t ng 1% thì t c
0.0058% và ng
c l i.
i k t qu th c nghi m cho
t ng tr
ng kinh t .
i thì khi t l chi tiêu chính ph so
ng thu nh p bình quân
u ng
ng th i k t c u lu n v n s
c trình bày
ph n
ng này.
Lý do nghiên c u
Trong h n hai th p k qua ã có nhi u nghiên c u kinh t , c lý thuy t l n th c
nghi m, t p trung xem xét vai trò c a chi tiêu công
n
i v i t ng tr
c trên th gi i. Các nhà kinh t c ng nh các nhà ho ch
ng kinh t
nh chính sách ôi khi
không th ng nh t v i nhau v vi c li u chi tiêu chính ph có vai trò thúc
ch m t ng tr
ng kinh t . Nh ng ng
r ng, các ch
các
an sinh xã h i
làm lý do
y t ng tr
b i vì nh ng ng
ph n
ng
ví d nh nh ng chính sách c i cách thu và
i ch trích có th s d ng s thâm h t ngân sách
i nh ng chính sách c i cách n n kinh t này.
Trên th gi i ã có nhi u nghiên c u v m i quan h gi a chi tiêu chính ph
và t ng tr
ng v i nhi u m u nghiên c u và mô hình nghiên c u khác nhau tuy nhiên
ch a th c s có nhi u bài nghiên c u v khu v c ông Nam Á.
Các nhà nghiên c u v n không ng ng tranh lu n v vi c gia t ng chi tiêu công
hay c t gi m chi tiêu công s có tác d ng tích c c
nh m i quan h c th gi a chi tiêu công
nghiên c u m i quan h tuy n tính này.
n t ng tr
t ng tr
ng pháp nghiên c u
tài là xác
nh m i quan h gi a quy mô chi tiêu chính ph và
ng kinh t t i các qu c gia ASEAN g m các n
Philipines, Thái Lan và Vi t Nam trong giai o n 1996
Thông qua ph
(Pooled OLS) tác
ng pháp
ng c
cl
c: Indonesia, Malaysia,
n n m 2013.
ng OLS k t h p v i ba mô hình tác
nh (FEM) và tác
ng ng u nhiên (REM)
m c tiêu trên. Vi c l a ch n mô hình phù h p
Câu h i nghiên c u
D a vào m c tiêu trên, lu n v n t p trung tr l i cho các câu h i nghiên c u sau:
-
Chi tiêu chính ph có tác
ng
n t ng tr
ng kinh t
các qu c gia trong
ng c a chi tiêu chính ph
n t ng tr
ng kinh t
các qu c gia trong
khu v c ông Nam Á hay không ?
-
Tác
khu v c ông Nam Á là cùng chi u hay ng
1.4.
c i m c th c a t ng kho n chi tiêu
d ng v mô v toàn b chi tiêu chính ph . Theo ó
4
lu n v n xem xét m i quan h gi a chi tiêu chính ph và t ng tr
ng kinh t
d ng
t ng quát.
D li u nghiên c u bao g m 5 qu c gia trong khu v c ASEAN (Indonesia,
Malaysia, Philipines, Thái Lan và Vi t Nam) kéo dài t n m 1996
n n m 2013. Tác
gi s d ng d li u theo n m c a World Bank:
ng
GDP theo giá c
nh n m 2005, GDP bình quân
i s d ng Internet trên 100 dân
u ng
Thi t k nghiên c u
Nghiên c u
c th c hi n d a trên c s lý thuy t v chi tiêu chính ph và
t ng h p các nghiên c u v chi tiêu chính ph
B
c u,
c ti p theo là thu th p d li u
ng
n t ng tr
ng kinh t .
ph c v cho các bi n kinh t . T d li u nghiên
tài ti n hành xây d ng mô hình,
th c th c hi n
nh h
nh l
c tác gi tóm t t qua các b
thuy t
c u
K t lu n và khuy n ngh chính
1.6.
Ý ngh a th c ti n c a lu n v n
Lu n v n nghiên c u s ki m ch ng li u có t n t i m t m i quan h có ý ngh a
gi a chi tiêu chính ph và t ng tr
c a chi tiêu chính ph
o n 1996
khi
ng kinh t
i v i các n
ng
c ASEAN trong giai
2013 là tích c c hay tiêu c c.
Lu n v n v i
tr
Ch
ra chính sách chi tiêu h p lý nh m m c tiêu t ng
c chia thành 6 ch
ng
ng 1: Gi i thi u
N i dung ch
ng 1 nh m gi i thi u c s l a ch n
t ra câu h i nghiên c u, xác
ti n c a
tài, xác
nh ph m vi nghiên c u,
tài c ng nh thi t k nghiên c u và
nh v n
a ra
, m c tiêu,
c ý ngh a th c
nghiên c u c a Barro (1989) và Armey (1995) làm c s xây d ng mô hình nghiên
c u.
T ng h p k t qu và các phát hi n t nh ng nghiên c u th c nghi m c a các nhà
kinh t h c trên th gi i.
Ch
ng 3: Th c tr ng kinh t Vi t Nam so v i các n
So sánh nh ng i m t
Vi t Nam và các n
ng
c ASEAN.
ng và khác bi t trong chi tiêu chính ph gi a
c trong khu v c ASEAN. Xem xét xu h
ng chi tiêu công c a
chính ph c a các qu c gia ASEAN.
Ch
ng 4: Thi t k nghiên c u
D a trên t ng quan lý thuy t và t ng quan các nghiên c u th c nghi m
ch
ng 2 xây d ng nên khung lý thuy t và khung phân tích cho bài nghiên c u nh m
ng quan âm hay
i v i t ng qu c gia trong khu v c ASEAN. S d ng ki m
li u b ng cho mô hình nghiên c u
ng g p
nh Hausman
nh
iv id
c l a ch n.
ng 5: K t qu nghiên c u
Phân tích các k t qu h i quy d a trên 3 mô hình: Pooled OLS, FEM, REM.
Sau ó th c hi n các b
các ki m
nh
nh
l a ch n mô hình phù h p. Sau ó th c hi n
i v i d li u b ng cho mô hình nghiên c u
a ra nh ng nh n
NG 2: T NG QUAN NGHIÊN C U
ng hai giúp tìm hi u lý thuy t chi tiêu công và t ng tr
ng kinh t . Sau
ó, lu n v n trình bày c s lý thuy t, c ng nh các nghiên c u th c nghi m v tác
ng c a chi tiêu công lên t ng tr
th c hi n mô hình
2.1.
Ch
ng kinh t . N i dung ch
ng 4.
T ng quan lý thuy t
Lý thuy t kinh t th
tiêu chính ph
ng không ch ra m t cách rõ ràng v tác
i v i t ng tr
ph có th thúc
y t ng tr
ng cong ph n ánh m i quan h gi a quy mô chi tiêu chính ph và t ng
ng kinh t
ã
c xây d ng b i nhà kinh t Richard Rahn (1996), và
nhà kinh t s d ng r ng rãi khi nghiên c u vai trò c a chi tiêu chính ph
tr
u
ng h p s c t gi m quy mô chi tiêu chính
ng kinh t , và trong m t s tr
chi tiêu chính ph l i có l i cho t ng tr
b i vì vi c th c thi các h p
ng c a chi
ng kinh t . Tuy nhiên h u h t các nhà kinh t
th ng nh t v i nhau r ng, trong m t s tr
tr
ng này làm c s
ng trong kho ng t 15
n
9
Hình 2.1:
ng cong Rahn
Quy mô t i u
i m t i u t ng tr
ng trên
Chi tiêu chính ph
ng cong Rahn là m t trong ch
nghiên
c u gây tranh cãi trong nhi u th p niên qua. Các nhà kinh t nói chung k t lu n i m
này n m trong kho ng t 15%
n 25% GDP, m c dù r t có th nh ng
c tính này
là quá cao do nh ng nghiên c u th ng kê b h n ch b i s s n có c a s li u. B ng
ng c a
Vi t Nam.
1996
2000
2005
2010
2013
Vi t Nam
23.1
22.6
25.1
27.2
26.0
Thái Lan
15.9
16.3
10
Myanmar
9.2
3.5
...
18.9
29.2
Malaysia
22.3
22.9
23.0
25.5
25.6
Lào
21.3
19.9
Brunei
51.0
40.6
32.1
36.9
31.3
B ng 2.1: Quy mô chi tiêu chính ph
m ts n
c ông Nam Á.
Ngu n: ADB , Key Indicators of Developing Asia and Pacific Countries
2.1.1. Lý thuy t v t ng tr
ng kinh t
Nghiên c u t ng quát ã
i n
ng sau gi
h it
iv im tt c
lao
c tính các tác
ng n ng su t. Trong mô hình này, t l t ng tr
c xác
nh b ng cách gi
ng dài
nh m t t l ti t ki m nh t
ng n
nh
c trong mô hình.
nh ngo i sinh là trong th i gian dài n n kinh t s có xu h
t ng tr
ó là: tích l y v n, t ng tr
các nhân t . Hàm d
t ng tr
u vào chính
ng trong dài h n.
gi i thích cho t ng tr
ng kinh t
ng dân s , ti n b công ngh và m t bi n s t ng h p
i d ng toán h c
c trình bày nh sau:
11
Y = F(A , K , L)
Trong ó A
i di n cho công ngh , K
M t gi
i di n cho v n và L
i di n cho lao
u ra t
ng
u t vào giáo d c, khoa h c và th c
c th hi n trong mô hình c a ti n b công ngh . Quy
mô c a ti n b công ngh trong mô hình này
sinh. M t cách ti p c n
u t vào máy móc
ol
c th c hi n nh là m t bi n ngo i
ng ti n b công ngh trong gi thi t ph n d Solow.
=
Tóm l i, mô hình t ng tr
biên nên t l v n-s n l
ng h i t
tính ban
u c a n n kinh t .
ng n i sinh các bi n góp ph n làm t ng tr
n i sinh và do ó có th
c xác
ng kinh t
c coi là bi n
c xác nh n. Ti n b công ngh là k t qu c a nh ng n
l c t n kém trong vi c nghiên c u và óng góp vào ki n th c và phát tri n. Mô hình
này d a trên các gi
Lao
nh sau (Burda & Wyplosz, 2005, trang 436.):
ng không
ng nh t
Ti n b công ngh là k t qu c a nh ng n l c t n kém và c n
th
ng
c khen
ng
n i sinh.
xác
nh tích l y v n, ngu n nhân l c
cho th i gian, n ng l
c b sung trong mô hình
ng và ti n b c dành cho vi c ti p thu ki n th c c a cá nhân.
Ti p thu tri th c òi h i n l c và do ó
c coi là m t kho n
c a mô hình này ph i
u t vào v n con ng
thêm n ng su t lao
i di n
c khen th
ng.
c m r ng bao g m c y u t KG:
Y = AF( K , L , H , KG )
Tuy nhiên, n u các bi n b sung gi m tr l i, sau ó mô hình s không th làm
rõ s khác bi t v t c
phát tri n h
tân c
c ng
m t tác
t ng tr
ng gi a các n n kinh t . Vì v y, các n
ng t i m t tr ng thái n
nh nh quy
c ti p t c
nh trong lý thuy t t ng tr
ng
i n. Tuy nhiên, gi thi t v ngo i tác tích c c (Alfred Marshall, 1879-1890)
c
a vào mô hình. Gi thuy t này cho r ng m t
u t c th có th t o ra
nh h
c c
n t ng tr
ng tiêu
ng kinh t .
2.1.2. Lý thuy t chi tiêu chính ph
2.1.2.1.
Hai tr
ng phái t t
ng v chi tiêu chính ph
Vi c phân tích m i quan h gi a quy mô chính ph
c a n n kinh t
ã nh n
iv im c
phát tri n
c s chú ý l n trong l nh v c h c thu t. C th , vi c phân
ng
n t ng tr
c l i, quan
nh r ng chi tiêu c a chính ph là m t công c c a nhà n
trong vi c t o nh h
h
ng kinh t , do quá trình công
ng
n chính sách tài khóa và v i công c này s làm nh
ng kinh t .
Adolph Wagner (1835-1917) là ng
chi tiêu chính ph và t ng tr
i
ng kinh t ,
u tiên nh n ra m i t
c nh c
ng quan gi a
nhu c u
i v i hàng hóa công c ng nh giáo d c, y t và các d ch v v n hóa ngày
càng gia t ng. Các gi thuy t cho r ng s c n thi t
i v i các n
duy
c phát tri n,
i v i hàng hoá và d ch v
c
cung c p b i s gia t ng quy mô chính ph v i công nghi p hóa c a m t qu c gia
n t s t ng tr
ng kinh t c a nó d a trên ba lý do sau ây. Th nh t, khi n n kinh
14
t phát tri n khu v c công s th c hi n ch c n ng qu n lý và b o v tr
c ây
c
c s d ng nh là m t bi n chính sách
ng kinh t . Lý thuy t này
và c ng s , 1997) trong nghiên c u sâu r ng c a h
c xác nh n b i (Ansari
v Indonesia, Malaysia,
Singapore, Philippines và Thái Lan.
Nh ng n m 1970 tr v tr
c các nhà kinh t h c theo tr
v n cho r ng các kho n chi tiêu thông qua vay n - có th thúc
ng phái Keynes
y t ng tr
t nh làm t ng s c mua (t ng c u) c a n n kinh t . Các nhà chính tr gia
ng kinh
tìm th y
m t lý do h p lý cho vi c gia t ng chi tiêu v n d a vào lý thuy t Keynes. Dù ã có
nhi u nhà kinh t
ph và t ng tr
v i
cl
chính ph d n
n gi m thâm h t ngân sách giúp gi m lãi su t, t ng
su t và k t qu là thúc
gi i quy t v n
Hai tr
ng kinh t . Vi c c t gi m chi tiêu
y t ng tr
u t , t ng n ng
ng. Theo ó chính sách tài khoá nên t p trung
thâm h t ngân sách.
ng phái trên có nh ng quan i m r t khác nhau v thâm h t ngân sách,
tuy nhiên không tr
ng phái nào nh n m nh
n quy mô chi ngân sách. Các nhà kinh
15
t theo tr
i
c tài tr b ng thu thay vì vay n .
Các lý thuy t khác nhau s d ng nh ng l p lu n khác nhau và do v y chúng
không
tr
a ra
c câu tr l i rõ ràng v m i quan h gi a chi tiêu chính ph và t ng
ng kinh t . H u h t các nhà kinh t
ng ý r ng có nh ng tr
vi c c t gi m chi tiêu chính ph s thúc
tr
y t ng tr
Các hình thái nhà n
nh
ng kinh t , và c ng có nh ng
ng h p s gia t ng chi tiêu chính ph là có l i cho t ng tr
2.1.2.2.
ng l i chính tr
c.
M c chi tiêu c a chính ph có th
v i ba mô hình gi i thích m c
c gi i thích h
ng theo m t khuôn kh
chi tiêu c a chính ph . Các mô hình này phân lo i
chi tiêu chính ph phù h p v i ch c n ng kinh t v mô c a h liên quan
n hình
thái c a chính ph v tri t lý chính tr .
-
Th nh t, nhà n
c xem xét
c t i thi u, còn
c g i là tr ng thái canh gác ban êm,
n. Trong mô hình này, chính ph gi i h n trách nhi m c a mình
c ch u trách nhi m v các phúc l i c a
công dân mình. Chính ph có trách nhi m cung c p v t ch t và áp ng các nhu c u
xã h i. Tri t lý là có m t n n t ng xã h i ch ngh a v i m c tiêu chính là t o ra m t
xã h i công b ng và gi m b t bình
s
ng thu nh p. Do ó, trách nhi m c a nhà n
c
c m r ng và bên c nh ó ph i ch u trách nhi m cung c p an ninh Nhà n
c
c ng nh ch u trách nhi m v các v n
m, thu nh p b sung, tr l
-
Cu i cùng, nhà n
này
lãnh
c s d ng
o
ng công b ng
m . Tuy nhiên, n n t ng c a mô hình này n m trong b i c nh t b n. i u này là b i
vì m t khi Nhà n
c hoàn toàn phát tri n; Chính ph chia s quy n s h u c a mình
và cho phép các l c l
ng th tr
ng tham d vào quá trình c a mình. Trong mô hình
này, chính ph ch u hoàn toàn trách nhi m trong phát tri n kinh t . Chi tiêu chính ph
do ó s t p trung thúc
y s n xu t nói chung, thông qua c s h t ng, h tr cho
các doanh nghi p và xu t kh u.
T phân tích này, có th k t lu n r ng m t y u t quan tr ng có nh h
n quy t
nh v m c
H n n a, Nhà n
bi n ngo i sinh, m c
i ra quy t
2.1.2.3.
ng l c chính tr c a Nhà n
nhiên vai trò c a chi tiêu chính ph và thu
i v i t ng tr
ng kinh t ch
c xem
xét m t cách có h th ng d a trên các hành vi t i a hoá l i ích c a các tác nhân trong
n n kinh t k t khi xu t hi n bài báo Government Spending in a Simple Model of
Endogenous Growth c a Barro vào n m 1990. M c tiêu chính c a bài báo này là
a khu v c chính ph vào mô hình t ng tr
ng tân c
i n chu n
quan h gi a các l a ch n chính sách c a chính ph
t
nghiên c u m i
iv i t ng tr
ng kinh t . Ý
ng chính c a mô hình Barro (1990) có th tóm t t nh sau:
+ Khu v c s n xu t: Barro (1990) gi
l
ng, t b n, và s n l
ng trong n n kinh t , L, là c
ng và t b n. V i L c
ng c a n n kinh
n gi n chúng ta có th gi
nh. Ph
nh, n u G c
nh t ng l c
ng trình này hàm ý r ng công
ngh s n xu t c a n n kinh t có hi u su t không
vào lao
i theo quy mô
i v i các
G và K và n n kinh t có th có
c bi u di n d
c t ng tr
ng.
+ Khu v c chính ph : Do mô hình không nh m phân tích tác
su t khác nhau
n t ng tr
ng kinh t nên
ng c a các lo i thu
n gi n, Barro (1990) gi
nh r ng
Copyright: Tài liệu đại học ©