Website: Email : Tel (: 0918.775.368
LỜI NÓI ĐẦU
Trong xu thế hội nhập và phát triển của nền kinh tế đã tạo ra rất nhiều cơ
hội kinh doanh cho các nhà quản trị.Song cũng không ít khó khăn đối với họ
trong việc tìm ra con đường đi phù hợp để kinh doanh hiệu quả.
Thực tế trong nền kinh tế mới cho thấy , Khái niệm về franchise còn khá
mới mẻ đối với nhiều người Việt Nam . Có lẽ nhiều người cũng đã từng nghe
qua thuật ngữ này hoặc cụm từ nhượng quyền thương mại hay nhượng quyền
kinh doanh nhưng hiểu sâu sắc hơn về kinh doanh nhượng quyền để có thể áp
dụng nó vào trong cuộc sống thì thật chắc không có nhiều.Ngay cả đến thời
điểm hiện nay cũng chưa có một lớp hay khoá đào tạo nào dạy bài bản về kinh
doanh nhượng quyền ở Việt nam. Vì vậy chọn một hướng đi cho những doanh
nghiệp việt Nam trong thời hội nhập đặt ra cho các công ty khi xâm nhập thị
trường Việt Nam
Chính vì vậy ,em chọn đề tài: “Kinh doanh nhượng quyền ,cơ sở lý luận
và thực trạng tại Việt Nam”
Do kiến thức về kinh doanh nhượng quyền còn có hạn nên trong phần đề
tài này em chỉ tập trung cung cấp những kiến thức căn bản cần thiết nhất vế kinh
doanh nhượng quyền như cá định nghĩa về franchise ,mô hình phát triển
franchise trên thế giới cũng như việt nam. Đồng thời chỉ rõ những cơ hội ,những
thách thức mà doanh nghiếp sẽ gặp phải khi tham gia kinh doanh nhượng quyền.
Vì kinh doanh nhượng còn rất mới mẻ tại việt nam nên để thực hiện đề tài
em chủ yếu các thông tin từ cá tài liệu trên mạng và một số sách viết về
franchise .
Em xin chân thành cảm ơn Th s Cấn Anh Tuấn đã tạo điều kiện và giúp đỡ
cho em thực hiện đề tài này.
Mặc dù rất có nhiều cố gắng nhưng do kiến thức và lần đầu thực hiện nên
không sao tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong được sự đóng góp ý chân
thành của thầy cô và các bạn đọc .
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
CHƯƠNG 1: NHỮNG CƠ SỞ LÝ LUẬN

hơn và mang lại những món lợi tức lớn. Nhưng điều gì sẽ xảy ra khi giá cổ
phiếu của bạn giảm mạnh? Làm thế nào để có thể đứng vững trước sự thất bại về
tài chính nếu daonh nghiệp không thực sự có một thương hiệu mạnh để dựa vào?
Với những thương hiệu chưa niêm yết, bạn cần xác định dấu hiệu này qua các
báo cáo tài chính như: doanh thu, tỷ suất lợi nhuận, lợi nhuận thuần hoặc lợi
nhuận cộng dồn.
3. Doanh nghiệp không thể tóm tắt được nhiệm vụ, tầm nhìn và giá trị
thương hiệu trong một câu. Nếu doanh nghiệp không làm được điều này, khách
hàng của doanh nghiệp cũng sẽ không cảm nhận được. Cần phải trả lời câu hỏi
rõ ràng: Thương hiệu của bạn tồn tại với nhiệm vụ gì? Sẽ phát triển đến đâu và
giá trị thương hiệu của bạn nằm ở đâu?
4. Không ai có thể nhớ được biểu tượng thương hiệu của doanh ngiệp . Bạn
thích biểu tượng giống của Nike và thiết kế tương tự như thế với hy vọng rằng
bạn sẽ gặt hái thành công như thương hiệu Nike? Hãy thử đoán xem? Bạn sẽ
hoàn toàn thất bại. Hãy làm một cái gì đó đặc biệt cho riêng thương hiệu của
mình.
5. Giá trị công ty của bạn chỉ là những tài sản hữu hình. Đúng, điều này là
không thể chối cãi được. Nhưng, nếu như nhà máy, tất cả tài sản của bạn đều bị
thiêu rụi bởi một ngọn lửa? Thương hiệu vẫn giúp bạn tồn tại, dù bạn có đóng
cửa nhà máy và thuê nhà máy khác sản xuất nhưng thương hiệu vẫn được người
tiêu dùng mua có nghĩa là bạn đang sở hữu một thương hiệu khá mạnh.
6. Mọi người thường nhắc đến người sáng lập ra thương hiệu chứ không
nhắc đến công ty của bạn. Ông ta đã về hưu được 35 năm, và mọi người vẫn còn
nhắc đến ông ta như một thiên tài, người đã tạo dựng được công ty như ngày
hôm nay. Vậy ngày hôm nay là cái gì? Những người đặt tiền vào công ty của
bạn chỉ quan tâm xem tương lai công ty sẽ thế nào, chứ không phải quá khứ nó
ra sao.Đó là sáu tiêu chuẩn đơn giản để đánh giá nhưng không đưa ra được
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
những câu trả lời chính xác, bạn sẽ gặp phải rất nhiều khó khăn trong việc khôi
phục lại công ty khi phải đối mặt với tiền lãi ngân hàng cần phải trả, những sản

công nghệ. Để hiểu rõ hơn về nhượng quyền kinh doanh, chúng ta sẽ xem xét
định nghĩa về nhượng quyền kinh doanh tại bốn quốc gia đại diện cho từng
nhóm nước nói trên, đó là: Mỹ, Châu Âu, Nga, Mê hi cô.
Hiệp hội nhượng quyền kinh doanh Quốc tế (The International Franchise
Association), hiệp hội lớn nhất nước Mỹ và thế giới đã định nghĩa nhượng
quyền kinh doanh như sau:
"Nhượng quyền kinh doanh là mối quan hệ theo hợp đồng, giữa Bên giao
và Bên nhận quyền, theo đó Bên giao đề xuất hoặc phải duy trì sự quan tâm liên
tục tới doanh nghiệp của Bên nhận trên các khía cạnh như: bí quyết kinh doanh
(know-how), đào tạo nhân viên; Bên nhận hoạt động dưới nhãn hiệu hàng hóa,
phương thức, phương pháp kinh doanh do Bên giao sở hữu hoặc kiểm soát; và
Bên nhận đang, hoặc sẽ tiến hành đầu tư đáng kể vốn vào doanh nghiệp bằng
các nguồn lực của mình".
Cộng đồng chung Châu Âu EC (nay là liên minh Châu Âu EU) lại định
nghĩa nhượng quyền kinh doanh theo hướng nhấn mạnh tới quyền của Bên nhận,
khi sử dụng một tập hợp quyền sở hữu trí tuệ. Mặc dù, ghi nhận vai trò của
thương hiệu và hệ thống, bí quyết kinh doanh của Bên giao quyền, định nghĩa
này không đề cập tới những đặc điểm khác của việc nhượng quyền kinh doanh.
EC định nghĩa quyền kinh doanh là một "tập hợp những quyền sở hữu công
nghiệp và sở hữu trí tuệ liên quan tới nhãn hiệu hàng hóa, tên thương mại, biển
hiệu cửa hàng, giải pháp hữu ích, kiểu dáng, bản quyền tác giả, bí quyết, hoặc
sáng chế sẽ được khai thác để bán sản phẩm, hoặc cung cấp dịch vụ tới người sử
dụng cuối cùng". Nhượng quyền kinh doanh có nghĩa là việc chuyển nhượng
quyền kinh doanh được định nghĩa ở trên.
Luật Mêhicô đề cập tới lợi ích của việc nhượng quyền kinh doanh về mặt
hỗ trợ kỹ thuật (technical assistance) và nhấn mạnh tới việc chuyển giao "kiến
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
thức kỹ thuật" (technical knowledge) để bán sản phẩm, hoặc dịch vụ đồng bộ và
có chất lượng. Luật sở hữu công nghiệp của Mêhicô có hiệu lực từ 6/1991 quy
định:

được định nghĩa như sau:
Nhượng quyền kinh doanh là một hoạt động thương mại, trong đó một bên
(người có quyền ), với một khoản thù lao, cho phép bên kia (người nhận quyền)
quyền độc lập phân phối hàng hoá và dịch vụ theo phương thức và hệ thống
được xây dựng, bởi người có quyền và với sự kiểm soát và trợ giúp đáng kể và
thường xuyên của người có quyền; và quyền được sử dụng một tập hợp các
quyền độc quyền, gắn liền với hệ thống nói trên, như quyền đối với các chỉ dẫn
thương mại, quyền đối với bí mật thương mại, quyền đối với nhãn hiệu hàng
hoá, nhãn hiệu dịch vụ....
1.2. Quá trình hình thành và phát triển thương hiệu franchise.
1.2.1 Mô hình franchíe trên thế giới .
Các trặm xăng dầu và các ga ra buôn bán xe hơi được nhiều tài liệu ghi
nhận là một trong những loại hình kinh doanh đầu tiên được nhân rộng thông
qua phương tiện nhượng quyền kinh doanh . Tuy nhiên , sau chiến tranh thế giới
thứ hai kết thúc,phương thức nhân rộng mô hình này mới thật sự phát triển phát
triển và trở nên phổ biến nhất là đối với những mặt hàng dịch vụ bán lẻ ,phân
phối ,nhà hàng và khách sạn .Vào thời điểm năm 1994, 35% của tổng doanh số
bán lẻ tại nước mỹ là từ các cửa hàng nhượng quyền. Đến năm 2000 tỷ lệ này
tăng lên đến 40% ,tạo việc làm cho hơn tám triệu người .Và ngày nay ,12 trên 52
tiểu bang của nước mỹ đã có đạo luật của nước Mỹ bất kỳ công ty nào kinh
doanh trên thị trường chứng khoán đều phải có đăng ký nhượng quyền. Đó là
các bang California ,Illinois, Indiana ,Maryland. Điều này nói lên tính phổ biến
và xác xuất thành công cao của mô hình kinh doanh franchíse đem lại cho doanh
nghiêp.Mỹ nói riêng hay cả một nền kinh tế nói chung.Thật vậy ,theo số liệu của
phòng thương mại từ năm 1974 đến nay trung bình chỉ có 5% số doanh nghiệp
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
kinh doanh theo hình thức kinh doanh nhượng quyền tại Mỹ là thất bại. ,trong
đó con số này là 30-50% cho các donh nghiệp không theo hình thức nhượng
quyền.
Theo số liệu của các nước Châu Âu thì năm 1998 toàn châu Âu có tổng

nhân công địa phương sẽ được cấp thị thực thường trú công dân (green card) tại
Mỹ .Các thương hiệu franchise của Mỹ có uy tín hàng đầu thế giới trong lĩnh
vực khách sạn phải kể đến Holiday Inn,Ramada Inn,Marriot,Hhẻaton,Hilton...
trong lĩnh vực ăn nhanh có McDonald’s ,burger King , ...
Cũng như nhiều nước trên thế giới có chủ trương phát triển kinh doanh
nhượng quyền ,Chính phủ Mỹ đã chủ động đứng ra xúc tiến và hỗ trợ các doanh
nghiệp chủ trương hiệu bán franchise ra nước ngoài để đem ngoại tệ về cho nền
kinh tế nội địa .Như gần đây Thương vụ Đại sự quán Mỹ tại Việt Nam đã đứng
ra tổ chức ,mời gọi ngay cả các cá nhân ,doanh nghiệp Việt Nam đến đất nước
của họ để tham dự cuộc triển lãm thường niên về franchíe của chủ thương hiệu
Mỹ được tổ chức tại Washington DC .Những hội chợ triển lãm quốc tế này sẽ
giúp các đối tác tiềm năng tại nước ngoài tiếp cận và tìm hiểu mua Franchise của
các chủ thương hiệu Mỹ .
1.2.2. Mô hình franchise tại Việt Nam
Kết quả thực tiễn tại nhiều nước trên thế giới chứng minh franchise đã và
đang đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của cả một nền kinh tế, Đối
với Việt Nam, thông qua hình thức franchise bí quyết kinh doanh của những
doanh nghiệp thành công sẽ được chuyển giao và nhân rộng cho nhiều doanh
nghiêp thành công sẽ được chuyển giao và nhân rộng cho nhiều doanh nghiệp
cho nhiều doanh nghiệp khác và như thế sẽ hạn chế nhiều thiệt hại ,rủi ro cho
nền kinh tế nói chung.
Khái niệm nhượng quyền –franchise tuy nhiên còn quá mới mẻ đối với giới
doanh nghiệp Việt Nam cũng như những nhà làm luật . Theo điều tra của hội
nhượng quyền kinh doanh thế giới (WFC) vào năm 2004 thì hiện nay Việt Nam
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
chỉ có 70 hệ thống franching ,trong số đó đa số là các thương hiêu nước ngoài
như Dilam ,Suwatch, Qualitea, Baskin-Robbín,KFC ,... So với các nước láng
giềng trong khu vực như Thái Lan ,Malaysia , Indonesia...thì con số các hệ
thống nhượng quyền này tại việt Nam là rất khiêm tốn ,tuy nhiên ,dự kiến sẽ
phát triển với tốc độ rất nhanh khi Việt Nam chính thức gia nhập WTO ,mở