Nhà nước dịch vụ công - Cơ sở lý luận và thực tiễn ở Việt Nam
Đề cương đề tài mã số: CH0806
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CBCC Cán bộ, công chức
CNH-HĐH Công nghiệp hoá, hiện đại hoá
CNXH Chủ nghĩa xã hội
DVC Dịch vụ công
DVHCC Dịch vụ hành chính công
DVCC Dịch vụ công cộng
GD-ĐT Giáo dục và đào tạo
HHCC Hàng hóa công cộng
TBCN Tư bản chủ nghĩa
TDTT Thể dục, thể thao
XHCN Xã hội chủ nghĩa
WB Ngân hàng Thế giới
Hệ thống Website : Thông tin Liên hệ - Ban biên tập:
http://thuvienluanvan.com Hotline trực tiếp: 093.658.3228 (Mr. Minh)
http://timluanvan.com Điện thọai hỗ trợ: 043.99.11.302
http://choluanvan.com Email: [email protected]
DANH MỤC BIỂU BẢNG, SƠ ĐỒ
Bảng 2.1: Chi y tế công theo nguồn tài chính (%) và tổng chi theo giá
so sánh (1994), Việt Nam 1991-2003.................................................. 10
0
Bảng 2.2: Đầu tư ngân sách nhà nước cho y tế công theo tuyến trung
ương và tuyến tỉnh........................................................................................... 10
1
Bảng 2.3: Tỷ lệ nghèo đói theo chuẩn nghèo 2000-2003 theo vùng........ 10
2
Bảng 2.4: Giáo dục mẫu giáo 2000 - 2005 ở Việt Nam............ 10
5
Bảng 2.5: Số giáo viên và học sinh phổ thông 2000 - 2005 ở Việt Nam..... 10

176
Hình 2.1: Thay đổi tỷ lệ nghèo đói ở Việt Nam 1993-2002......................... 129
Hình 3.1: Ưu nhược điểm của mỗi nền kinh tế đối với lĩnh vực y tế....... 143
Sơ đồ 1.1: Phân loại dịch vụ dựa theo tính chất và tác dụng của dịch
vụ được cung ứng............................................................................................. 33
Sơ đồ 1.2: Một số hình thức cung ứng dịch vụ công của Nhà nước.......... 43
Sơ đồ 1.3: Nội dung của quản lý nhà nước về dịch vụ công........................... 46
Sơ đồ 1.4: Mối liên hệ giữa Nhà nước, xã hội công dân, khu vực tư với
người thụ hưởng dịch vụ công ở Anh.................................................. 54
Sơ đồ 2.1: Mối quan hệ giữa các chủ thể trong cung ứng dịch vụ công........ 82
Hệ thống Website : Thông tin Liên hệ - Ban biên tập:
http://thuvienluanvan.com Hotline trực tiếp: 093.658.3228 (Mr. Minh)
http://timluanvan.com Điện thọai hỗ trợ: 043.99.11.302
http://choluanvan.com Email: [email protected]
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU.................................................................................................................................................... 1
NỘI DUNG..................................................................................................................................................
Chương 1: DỊCH VỤ CÔNG VÀ VAI TRÒ CỦA NHÀ NƯỚC TRONG
CUNG ỨNG DỊCH VỤ
CÔNG..................................................................................................
16
1.1. Cơ sở lý luận về dịch vụ công ............................................................................ 16
1.2. Nhà nước trong cung ứng dịch vụ công......................................................... 33
1.3. Cung ứng dịch vụ công ở các nước phát triển và chuyển đổi -
Bài học rút ra cho Việt Nam ................................................................................ 48
Chương 2: CUNG ỨNG DỊCH VỤ CÔNG CỦA NHÀ NƯỚC Ở VIỆT
NAM HIỆN NAY - THỰC TRẠNG VÀ VẤN ĐỀ ĐẶT
RA.....................................
69

Tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IX (2001) vần đề này được coi là chức
năng, nhiệm vụ của Nhà nước. Đại hội đã chỉ ra yêu cầu: “Xây dựng một nền
hành chính nhà nước dân chủ, trong sạch, vững mạnh, từng bước hiện đại hoá…
Định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các bộ theo hướng bộ quản lý đa
ngành, đa lĩnh vực trên phạm vi toàn quốc, cung cấp dịch vụ công”, “tách cơ
quan hành chính công quyền với tổ chức sự nghiệp. Khuyến khích và hỗ trợ các
tổ chức hoạt động không vì lợi nhuận mà vì nhu cầu và lợi ích của nhân dân; tạo
điều kiện thuận lợi cho các tổ chức thực hiện một số dịch vụ công với sự giám
sát của cộng đồng”
1
. Những chủ trương này đã được thể chế hoá thông qua Luật
Tổ chức Chính phủ năm 2001 và Nghị định 86/2002/NĐ-CP của Chính phủ Về
quản lý nhà nước các tổ chức thực hiện dịch vụ công thuộc ngành, lĩnh vực, và
đây cũng là nội dung quan trọng trong Chương trình tổng thể cải cách hành
chính giai đoạn 2001-2010 của Chính phủ đã được phê duyệt.
Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ X cũng đã chỉ ra yêu cầu cần nghiên cứu
cơ chế, chính sách nhằm “tách các hoạt động công quyền với các hoạt động
cung ứng dịch vụ công cộng để các tổ chức cung ứng dịch vụ công cộng thực
1
Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb. Chính trị
quốc gia, Hà nội, trang 133, 217.
Hệ thống Website : Thông tin Liên hệ - Ban biên tập:
http://thuvienluanvan.com Hotline trực tiếp: 093.658.3228 (Mr. Minh)
http://timluanvan.com Điện thọai hỗ trợ: 043.99.11.302
http://choluanvan.com Email: [email protected]
hiện cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy,
nhân sự và tài chính”
2
.
Xác lập mô hình, cơ chế, nội dung và phương thức cung cấp DVC của

http://choluanvan.com Email: [email protected]
còn đo bằng hiệu quả quản lý mà chủ yếu bằng kết quả những phúc lợi vật chất,
văn hoá tinh thần mà nhà nước đem lại cho người dân. Quá trình dân chủ hoá, sự
hiểu biết của người dân ngày càng mở rộng, đòi hỏi nhà nước ngày càng phải
"gần dân", "thân dân" hơn thay vì việc cai trị dân. Trong đó, vấn đề nhà nước
cung ứng DVC, phục vụ công dân giữ một vị trí hết sức quan trọng và mới mẻ.
Điều này chỉ có thể thực hiện được khi nhà nước đó là nhà nước phục vụ dân,
phải là "công bộc" thực sự của nhân dân, với tư cách là người cung cấp các dịch
vụ thiết yếu cho người dân, mà không phải cá nhân hay tổ chức nào cũng làm
được. Chính vì vậy, người ta hết sức coi trọng vai trò của Nhà nước trong cung
cấp DVC, mặc dù ở các quốc gia và trong từng thời điểm khác nhau vai trò này
bị nghi ngờ, song nó chưa bao giờ bị phủ nhận.
Ở các nước phát triển, nhận thức về vai trò của Nhà nước đã có những
thay đổi đáng kể trong mấy chục năm vừa qua. Nếu như trước đây mô hình can
thiệp của nhà nước, quản lý theo cầu của chủ nghĩa Keynes và lý thuyết nhà
nước phúc lợi chung đã làm cho vai trò của nhà nước tăng lên một cách đáng kể,
nó trở thành hình mẫu cho các nước kém phát triển theo đuổi, nhưng về sau nó
đã bị thất bại, nhà nước phúc lợi trở nên cồng kềnh, sự kỳ vọng của người dân
về các dịch vụ mà nhà nước cung cấp ngày càng giảm sút. Mô hình này rơi vào
vòng luẩn quẩn, người dân và các doanh nghiệp phản ứng gay gắt trước các loại
DVC mà nhà nước cung cấp ngày một kém đi bằng cách tránh bị đánh thuế, và
điều này làm cho chất lượng của các DVC ngày càng trở nên tồi tệ hơn
3
.
Trước sự yếu kém của Nhà nước, người dân lại chú ý đến vai trò của các
tổ chức xã hội dân sự và thị trường nhiều hơn; nó hình thành mối quan hệ giữa
thị trường, nhà nước và xã hội dân sự trong cung cấp DVC. Tuy nhiên, DVC là
thứ hàng hoá mang tính đặc thù, thị trường thì chứa đựng nhiều hạn chế (sự độc
quyền, chất lượng phục vụ…) và rủi ro còn xã hội dân sự thì không có những
công cụ mang tính thể chế đủ mạnh để thoả mãn nhu cầu của người dân. Điều