BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
TÔ THỊ NGẦN

TÍCH HỢP HOẠT ĐỘNG HƯỚNG NGHIỆP VÀO MÔN
CÔNG NGHỆ LỚP 11 TẠI CÁC TRƯỜNG THPT
CỦA THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG

NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - 60140110

S K C0 0 4 4 6 9

Tp. Hồ Chí Minh, năm 2014


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
TÔ THỊ NGẦN

TÍCH HỢP HOẠT ĐỘNG HƯỚNG NGHIỆP VÀO MÔN
CÔNG NGHỆ LỚP 11 TẠI CÁC TRƯỜNG THPT
CỦA THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG

NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - 60140110


Nơi sinh: Vĩnh Phúc

Quê quán: Vĩnh Phúc

Dân tộc: Kinh

Chỗ ở riêng hoặc địa chỉ liên lạc: Ấp Tân Phú, xã Minh Tân, Huyện Dầu Tiếng, Tỉnh
Bình Dƣơng
II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO:
1. Trung học chuyên nghiệp:
Hệ đào tạo:

Thời gian đào tạo từ ……/…… đến ……/ ……

Nơi học (trƣờng, thành phố):
Ngành học:
2. Đại học:
Hệ đào tạo: Chính quy

Thời gian đào tạo từ 09/2005 đến 10/ 2010

Nơi học (trƣờng, thành phố): ĐH Sƣ Phạm Kỹ Thuật Thành phố Hồ Chí Minh
Ngành học: Kỹ Thuật Công Nghiệp
Tên đồ án, luận án hoặc môn thi tốt nghiệp: Xây dựng bài giảng điện tử cho môn
công nghệ lớp 12
Ngày & nơi bảo vệ đồ án, luận án hoặc thi tốt nghiệp: tháng 5 năm 2010
Ngƣời hƣớng dẫn: Th.S Nguyễn Thị Phƣơng Hoa
III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC:
Thời gian


Tôi xin chân thành cảm ơn Quý Thầy, Cô giảng dạy lớp Cao học đã
truyền đạt những kiến thức, kinh nghiệm quý báu giúp tôi nhận thức sâu sắc
hơn về nghề nghiệp, về cuộc sống,
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo, quý Thầy, Cô các trƣờng
THPT An Mỹ, Võ Minh Đức, Nguyễn Đình Chiểu, Chuyên Hùng Vƣơng,
Bình Phú đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp,
Tôi xin chân thành cảm ơn toàn thể học sinh ở các trƣờng THPT đã
tham gia thực hiện điều tra, góp ý kiến nâng cao chất lƣợng hoạt động giáo
dục hƣớng nghiệp,
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, các Anh, Chị, Em lớp
Cao học lý luận và phƣơng pháp dạy học đã chia sẻ, giúp đỡ tôi trong
những lúc khó khăn, động viên tôi trong suốt thời gian học và hoàn thành
luận văn tốt nghiệp.

Xin trân trọng cảm ơn

Tô Thị Ngần


iv

TÓM TẮT
Công tác hƣớng nghiệp là một khâu quan trọng trong quá trình giáo dục cho
học sinh, đặc biệt là HS THPT. Nó có ý nghĩa và tác động lớn đến việc lựa chọn
nghề nghiệp đúng đắn cho tƣơng lai sau này của các em. Tuy vậy, trên thực tế thì
hoạt động hƣớng nghiệp hiện nay chƣa đƣợc các cấp quản lý giáo dục và nhà trƣờng
quan tâm đúng mức, chất lƣợng hƣớng nghiệp chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu của học
sinh và xã hội, học sinh sau khi tốt nghiệp THPT chƣa đƣợc chuẩn bị chu đáo để
chọn lựa nghề nghiệp, chọn hƣớng đi phù hợp với bản thân và yêu cầu của xã hội.
Để góp phần nâng cao chất lƣợng HN tại địa phƣơng, ngƣời nghiên cứu đã

The students after graduated from high schools not repair carefully to select their
job, selection suitable job for themselves and society’s requirement.
To contribute to improving the vocational training quality at high school
where author is working, the author has chosen topic “Integrating the vocational
training in the subject of Technology for the 11th grade at high school in Thu Dau
Mot city, Binh Duong province.”
This thesis consists of three parts, including:
Part: THE BEGINNING
Detailing reasons, objective, tasks, research subjects, the scope of research,
research methods and significant contribution to the topic.
Part: CONTENTS
Consists of three chapters, detail the following issues:
Chapter 1: Basis of argument: Synthesising and condensing of
indispensable theories.
Chapter 2: Factual basis: Surveying the factor vocational guidance of high
schools and the surveying of teaching and learning technology subject in high
schools of Thu Dau Mot city, Binh Duong province.
Chapter 3: Teaching institutions integrating the vocational training in the
subject of Technology for the 11th grade: This chapter shows the basis for applying
the integrating the vocational training on the 11th grade technology subject. About
Us Technology of subject 11, design lesson plants, conduct experiments, data


vi

processing, if the experimental results, statistics and handling opinion polls after the
experiment.
Part: THE CONCLUSIONS AND RECOMMENDATIONS
This section summarizes the research topic. Beside, proposal for further research for
improving the quality of teaching and learning is also

7. Giới hạn của đề tài ……………………………………………………………… 4
8. Những đóng góp mới của đề tài ………………………………………………

4

PHẦN NỘI DUNG……………………………………………………………

5

CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI………………………………

5

1.1.

Nghiên cứu trong nƣớc và thế giới………………………………………

5

1.1.1. Vấn đề nghiên cứu trên thế giới ………………………………………..

5

1.1.2. Nghiên cứu hoạt động hƣớng nghiệp ở Việt Nam ………………………

8

1.2.

Các khái niệm cơ bản về tích hợp ………………………………………… 10

1.3.5.3.Tuyển chọn nghề ………………………………………………………… 18
1.3.6. Hình thức tổ chức công tác hƣớng nghiệp ……………………...........
1.4. Phƣơng pháp dạy học và đổi mới phƣơng pháp dạy học ……………..

18
21

1.4.1. Phƣơng pháp dạy học …………………………………………………..

21

1.4.2. Vai trò của giáo viên và học sinh trong phƣơng pháp dạy học …………

22

1.4.3. Những điều kiện quy định lựa chọn phƣơng pháp dạy học ……………

23

1.4.4. Xu hƣớng đổi mới phƣơng pháp dạy học ……………………………..

23

Các yếu tố tác động đến giáo dục hƣớng nghiệp ……………………….

24

1.5.1. Đặc điểm của sự phát triển trí tuệ học sinh trung học phổ thông ……….

24

2.2.3. Những đặc điểm của môn công nghệ …………………………………….

35

2.3. Giới thiệu về hoạt động hƣớng nghiệp trong trƣờng phổ thông ……………

36


ix

2.4. Thực trạng hoạt động hƣớng nghiệp và việc dạy môn công nghệ 11 tại các
trƣờng trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình
Dƣơng……

38

2.4.1. Khảo sát thực trạng việc hƣớng nghiệp và dạy môn công nghệ 11 ở thành phố
Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng………………………………………………….. 38
2.4.2. Khảo sát thực trạng việc học hƣớng nghiệp và môn công nghệ 11 ở thành phố
Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng………………………………………………….. 48
Kết luận chƣơng 2………………………………………………………………… 57
CHƢƠNG 3: TỔ CHỨC DẠY HỌC TÍCH HỢP HOẠT ĐỘNG HƢỚNG NGHIỆP
MÔN CÔNG NGHỆ LỚP 11 TẠI TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG…..

59

3.1. Những định hƣớng có tính nguyên tắc trong việc cải tiến công tác hƣớng nghiệp.59
3.1.1. Tính thực tiễn……………………………………………………………… 59
3.1.2. Tính khoa học……………………………………………………………..


3. Hƣớng phát triển của đề tài………………………………………………….

94

4. Kiến nghị…………………………………………………………………….

94

TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHẦN PHỤ LỤC


xi

CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CN

: Công nghệ

ĐCĐT

: Động cơ đốt trong

GD

: Giáo dục

GDHN



xii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Tên bảng

Trang

Bảng 1.1

Định hướng nội dung hướng nghiệp chuyên ban

15

Bảng 1.2

Nội dung hoạt động giáo dục HN từ khối 9 đến khối 12

22

Bảng 2.1

Các trường THPT trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một

32

Bảng 2.2

Giới thiệu môn công nghệ lớp 11


nghệ 11

46

Bảng 2.8

Kết quả khảo sát GV về cách dạy môn công nghệ

47

Bảng 2.9

Nhận định về môn công nghệ của GV

48

Bảng 2.10

Kết quả khảo sát GV về khả năng định hướng nghề
nghiệp của môn công nghệ

Bảng 2.11

Kết quả khảo sát GV về việc thực hiện định hướng
nghề nghiệp trong môn công nghệ

Bảng 2.12

51



55

Bảng 2.17

Mức độ hiểu biết ngành nghề của HS

56


xiii

Tên bảng

Trang

Bảng 2.18

Môn học có định hướng nghề nghiệp cho HS

57

Bảng 2.19

Mức độ thích thú của HS khi học công nghệ

58

Bảng 2.20


Bảng 3.3

Kết quả ý kiến GV về hoạt động của HS tham gia học
tập

90

Bảng 3.4

Kết quả ý kiến GV về thái độ khi thảo luận của HS

90

Bảng 3.5

Kết quả khảo sát GV về việc tổ chức dạy tích hợp

91

Bảng 3.6

Kết quả khảo sát GV về hiệu quả của việc HN

92

Bảng 3.7

Kết quả lấy ý kiến GV về việc tích hợp HN vào môn
công nghệ


Kết quả khảo sát HS về sự cần thiết của môn công
nghệ

99


xiv

DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỂU ĐỒ
Tên hình / Biểu đồ
Sơ đồ 1.1

Mối quan hệ giữa Mục tiêu – Nội dung – Phương
pháp

Sơ đồ 1.2

Trang

24

Vai trò của GV và HS trong các phương pháp dạy
học

25

Hình 1.1

Sơ đồ các giai đoạn HN


Kết quả khảo sát GV về hiệu quả công tác HN

46

Biểu đồ 2.4

Kết quả khảo sát GV về tâm lý HS khi học môn
công nghệ 11

Biểu đồ 2.5

47

Kết quả khảo sát GV về cách thức dạy môn công
nghệ

48

Biểu đồ 2.6

Nhận định về môn công nghệ của GV

49

Biểu đồ 2.7

Kết quả khảo sát GV về khả năng định hướng nghề
nghiệp của môn công nghệ

Biểu đồ 2.8


Biểu đồ 2.12

Kết quả khảo sát HS về hiệu quả của công tác HN

56

Biểu đồ 2.13

Mức độ hiểu biết ngành nghề của HS

57

Biểu đồ 2.14

Môn học có định hướng nghề nghiệp cho HS

58

Biểu đồ 2.15

Mức độ thích thú của HS khi học môn công nghệ

59

Biểu đồ 2.16

Nhận định của HS về môn công nghệ lớp 11

60

Tỉ lệ % GV đánh giá về hoạt động của HS

90

Biểu đồ 3.4

Ý kiến GV về thái độ của HS khi tham gia thảo luận

91

Biểu đồ 3.5

Thống kê ý kiến của GV về việc dạy tích hợp

92

Biểu đồ 3.6

Tỉ lệ % ý kiến GV về hiệu quả hoạt động HN

93

Biểu đồ 3.7

Tỉ lệ % ý kiến GV về việc tích hợp HN vào môn CN

94

Biểu đồ 3.8



1

PHẦN MỞ ĐẦU
1.

Lý do chọn đề tài:
Việt Nam là quốc gia luôn có những chủ trƣơng, chính sách đề cao phát triển

giáo dục, Nhà nƣớc coi giáo dục và đào tạo cùng với khoa học và công nghệ là quốc
sách hàng đầu, là nền tảng và động lực thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nƣớc. Chính vì thế việc phát triển giáo dục là một tiền đề quan trọng trong quá trình
phát triển đất nƣớc. Một trong những tƣ tƣởng quan trọng đối với giáo dục Việt
Nam là đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu xã hội, để có nguồn nhân lực tham
gia vào hoạt động chung của xã hội thì công tác hƣớng nghiệp nổi lên là một trong
những hoạt động có vai trò quan trọng chiến lƣợc. Hƣớng nghiệp nhằm góp phần
phân bố hợp lý và sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực, vốn quý của đất nƣớc để
phục vụ cho sự phát triển kinh tế - xã hội, do vậy hƣớng nghiệp có một ý nghĩa to
lớn, quan trọng trong quá trình phát triển nhân lực của một quốc gia.
Ở Việt Nam, công tác tƣ vấn nghề đƣợc Viện Khoa Học Giáo Dục đề cập tới
ngay khi tiến hành thực nghiệm đƣa công tác hƣớng nghiệp vào trƣờng phổ thông
(1975 – 1976). Ngày 19/03/1981 Chính phủ ban hành quyết định 126/CP (phụ lục
1) “Về công tác hƣớng nghiệp trong trƣờng phổ thông và việc sử dụng hợp lý HS
các cấp phổ thông cơ sở và phổ thông trung học tốt nghiệp ra trƣờng”. Tiếp theo Bộ
giáo dục đã ban hành thông tƣ số 31/TT (phụ lục 2) hƣớng dẫn thực hiện quyết định
126/CP trong đó lƣu ý đến công tác tƣ vấn nghề cho HS. Các quyết định và thông tƣ
trên đƣợc xem nhƣ là cơ sở pháp lý quan trọng cho công tác tƣ vấn hƣớng nghiệp
cho HS trong các trƣờng học.
Điều 27 của luật giáo dục năm 2005 qui định: “Giáo dục THPT nhằm giúp
HS củng cố và phát triển những kết quả của giáo dục THCS, hoàn thiện học vấn

của thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng”.
2.

Mục tiêu nghiên cứu
Tích hợp hoạt động hƣớng nghiệp cho học sinh thông qua môn học công

nghệ lớp 11 nhằm định hƣớng nghề nghiệp trong lĩnh vực cơ khí chế tạo và động
cơ đốt trong cho học sinh bậc trung phổ thông trung học đáp ứng nhu cầu xã hội,
đồng thời làm tăng hứng thú của học sinh đối với môn học nhằm nâng cao chất
lƣợng bộ môn.
3.

Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu các khái niệm và thuật ngữ liên quan đến tích hợp và công tác

GDHN bậc THPT.


3

Khảo sát và đánh giá thực trạng hƣớng nghiệp học sinh và dạy môn công
nghệ ở các trƣờng THPT tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dƣơng.
Xây dựng bài giảng tích hợp HN vào môn công nghệ.
Thực nghiệm sƣ phạm để đánh giá tính khả thi và khoa học hiệu quả các giải
pháp đƣợc đề xuất.
4.

Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu là hoạt động hƣớng nghiệp cho học sinh THPT tại



S

K

L

0

0

2

1

5

4