Ứng dụng Viễn thám và hệ thông tin ðịa lý trong
nghiên cứu biến động sử dụng đất vùng cửa sông
Mã tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 1990 – 2010
Nguyễn Đức Anh

Trường Đại học Khoa học Tư nhiên
Luận văn ThS. Chuyên ngành: Quản lý tài nguyên và môi trường
Mã số: 60 85 01 01
Người hướng dẫn: TS. Phạm Quang Sơn
Năm bảo vệ: 2013
Abstract: Đánh giá tổng quan các nghiên cứu về cùng cửa sông và khả năng sử dụng thông tin
viễn thám trong nghiên cứu vùng ven biển và cửa sông. Thu thập và sử lý các nguồn tư liệu có liên
quan đến khu vực nghiên cứu (địa chất, địa mạo, khí tượng-thủy-hải văn, kinh tế - xã hội, ảnh vệ
tinh, bản đồ các loại). Điều tra thực địa, đối sánh với bản đồ biến động, đánh giá độ chính xác và
khai thác thông tin cho đánh giá biến động môi trường tự nhiên. Xây dựng mô hình xử lý thông tin
không gian trong nghiên cứu vùng ven biển và cửa sông. Tích hợp thông tin không gian trên các hệ
thống xử lý ảnh số và GIS, phân tích đánh giá quy mô biến động môi trường tự nhiên. Đánh giá
biến động không gian vùng ven biển cửa sông Mã và đưa ra định hướng khai thác vùng cửa sông
trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nước biển dâng.
Keywords: Quản lý tài nguyên; Môi trường; Sử dụng đất; Thanh Hóa
Content
MỞ ðẦU
1. Tính cấp thiết của ñề tài
Việt Nam có mạng lưới sông ngòi dày ñặc với 2860 sông ngòi lớn nhỏ và ñường bờ
biển chạy dọc từ Bắc xuống Nam với chiều dài 3.260km. Bởi vậy, ñã hình thành rất nhiều vùng


cửa sông trên lãnh thổ nước ta. Vùng cửa sông với ñ ặc ñiểm tự nhiên vô cùng ñặc biệt, là nơi
nằm trong tương tác của biển và hạ lưu sông ngòi trong lục ñịa, vừa chịu ảnh hưởng của chế ñộ
thủy văn sông ngòi vừa chịu ảnh hưởng của chế ñộ hả i văn ven biển. Vì vậy, ñây là nơi có môi
trường tự nhiên luôn ở trạng thái biến ñộng mạnh. H oạt ñộng diễn ra mạnh nhất là của hai quá

Ứng dụng thông tin viễn thám ña thời gian và GIS ñểthấy ñược sự biến ñổi
trong quá trình phát triển về cả không gian và thờigian khu vực cửa sông Mã tỉnh
Thanh Hóa.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. ðánh giá tổng quan các nghiên cứu về vùng cửa sông và khả năng sử dụng
thông tin viễn thám trong nghiên cứu vùng ven biển và cửa sông.
3.2. Thu thập và xử lý các nguồn tư liệu có liên quan ñến khu vực nghiên cứu
(ñịa chất, ñịa mạo, khí tượng- thủy- hải văn, kinh tế - xã hội, ảnh vệ tinh, bản ñồ các
loại).
3.3. ðiều tra thực ñịa, ñối sánh với bản ñồ biến ñộng, ñánh giá ñộ chính xác và
khai thác thông tin cho ñánh giá biến ñộng môi trường tự nhiên.
3.4. Xây dựng mô hình xử lý thông tin không gian trong nghiên cứu vùng ven
biển và cửa sông.
3.5. Tích hợp thông tin không gian trên các hệ thống xử lý ảnh số và GIS; phân
tích, ñánh giá qui mô biến ñộng môi trường tự nhiên.
3.6. ðánh giá biến ñộng không gian vùng ven biển cửa sông Mã và ñưa ra ñịnh
hướng khai thác vùng cửa sông trong bối cảnh BðKH và NBD
4. Phương pháp nghiên cứu


Sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu truyền thống và các phương pháp
có ứng dụng công nghệ hiện ñại như viễn thám, Hệ thông tin ñịa lý (GIS).
Các phương pháp truyền thống sử dụng trong ñề tài:
- Phân tích thống kê và tổng hợp các tài liệu, số liệu về kinh tế- xã hội.
- ðiều tra khảo sát ngoài thực ñịa.
Các phương pháp và công nghệ mới:
- Phân tích ảnh và triết xuất thông tin viễn thám trên các hệ thống xử lý ảnh số.
- Tích hợp thông tin ảnh, bản ñồ và các thông tin ñịa lý khác trên các phần mềm
Hệ thông tin ñịa lý (GIS).
- Phân tích, ñánh giá mối quan hệ giữa các yếu tố tự nhiên và nhân tạo.

Hóa bằng dữ liệu Viễn thám và GIS

References
1. Bùi Phương Thảo (2011). Ứng dụng viễn thám và GIS nghiên cứu biến ñộng sử
dụng ñất cửa Nam Triệu – cửa Cấm (Hải Phòng) và vùng cửa ðáy (Nam ðịnh
– Ninh Bình) trong giai ñoạn 1987 – 2010”. Luận văn thạc sỹ khoa học, trường
ñại học Khoa học Tự nhiên, ñại học Quốc gia Hà Nội.
2. Dương Tiến ðức, Trương Thị Hòa Bình, Nguyễn Hữu Huynh (2005). Ứng
dụng công nghệ viễn thám và Hệ thông tin ðịa lý ñể ñánh giá biến ñộng lớp
phủ thực vật tại vườn quốc gia U Minh Thượng. Tạp chí Nông Nghiệp và Phát
triển nông thôn, No 22, Hà Nội.
3. ðào Ngọc ðức (2009). “ðánh giá thực trạng và ñề xuất sử dụng ñất nông


nghiệp hợp lý huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa”. Luận văn thạc sỹ khoa học,
trường ñại học Nông nghiệp.
4. Kịch bản Biến ñổi Khí hậu, Nước biển dâng cho Việt Nam, Bộ Tài nguyên và
Môi trường tháng 6 – 2009.
5. Nguyễn ðình Minh (2009). Phân loại sử dụng ñất và lớp phủ ñất ñô thị ở Hà
Nội bằng dữ liệu Terra ASTER, Trường ðại học Khoa học Tự nhiên, ðại học
Quốc gia Hà Nội.
6. Phạm Quang Sơn (2004). “Nghiên cứu diễn biến vùng ven biển cửa sông Hồngsông Thái Bình trên cơ sở ứng dụng thông tin viễn thám và hệ thông tin ñịa lý
(GIS) phục vụ khai thác sử dụng hợp lý lãnh thổ, bảovệ tài nguyên thiên nhiên
và môi trường”. Luận án tiến sỹ ñịa lý, Lưu trữ Trường ðH Khoa học tự nhiên,
ðHQG Hà Nội, 145tr.
7. Phạm Quang Sơn (2012). “Nghiên cứu biến ñộng các vùng cửa sông ven biển
Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ tư thông tin Viễn thám phân giải cao và GIS, phụ vự
chiến lược phát triển kinh tế biển và bảo vệ Tài nguyên – Môi trường”. ðề tài
nghiên cứu khoa học Viện ðịa chất – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ
Việt Nam.