Bài dự thi tìm hiểu Công đoàn Việt Nam, 80 năm - một chặng đuờng lịch sử
Chủ tịch Hồ Chí Minh ngời sáng lập ra Đảng ta
Ngời khai sinh ra nớc Việt Nam dân chủ cộng hòa
Ngời đặt nền móng cho tổ chức Công đoàn Việt Nam
Công đoàn Việt Nam
Vì quyền lợi hợp pháp chính đáng của ngời lao động
- 1 - Nguyễn Tam Hng
Bài dự thi tìm hiểu Công đoàn Việt Nam, 80 năm - một chặng đuờng lịch sử
Câu 1:
Đồng chí hãy cho biết, tổ chức Công đoàn Việt Nam đợc thành lập vào vào
ngày, tháng, năm nào? do ai sáng lập?
Ngời Việt Nam đầu tiên gia nhập Công đoàn là đồng chí Nguyễn
ái Quốc. Ngời gia nhập CĐ Kim khí, Quận 17 Pa- ri - Pháp năm
1919.
Tổ chức Công đoàn sơ khai đầu tiên ở Việt Nam đợc hình
thành vào những năm 1919 - 1925 tại xởng Ba Son - Sài
Gòn, do đồng chí Tôn Đức Thắng sáng lập
Đồng chí Tôn Đức Thắng
- 2 - Nguyễn Tam Hng
Bài dự thi tìm hiểu Công đoàn Việt Nam, 80 năm - một chặng đuờng lịch sử
Ngày 28-7-1929, tại số nhà 15 phố Hàng Nón - Hà Nội đã tiến hành Đại hội thành
lập Tổng Công hội Đỏ Bắc kỳ.
Tham dự Đại hội này có đại biểu của Hà Nội, Nam Định, Hải Phòng, khu mỏ
Đông Triều, Mạo Khê...
Đ/c Nguyễn Đức Cảnh
Đại hội đã bầu Ban chấp hành lâm thời Tổng Công hội Đỏ do đ/c Nguyễn Đức Cảnh,
uỷ viên Ban chấp hành Đông Dơng Cộng sản Đảng lãnh đạo
Tóm tắt quá trình hình thành và phát triển của giai cấp công nhân và tổ chức
Công đoàn Việt Nam (phần 1)
I. Quá trình hình thành giai cấp công nhân Việt Nam và sự ra đời của
Công hội đỏ
Đó là cha kể đến những ngời làm ở xí nghiệp thủ công lớn, nhỏ, thợ may, thợ cạo,
thợ giặt, bồi bếp, khuân vác ở hải cảng...
Nh vậy, từ sự đầu t vào công cuộc khai thác thuộc địa của thực dân Pháp dẫn
tới sự ra đời tất yếu khách quan của phơng thức sản xuất t bản chủ nghĩa ở Việt Nam.
Và đó cũng là điều kiện cơ bản làm xuất hiện một giai cấp mới - giai cấp công nhân
Việt Nam.
Đa số công nhân nớc ta có nguồn gốc xuất thân từ nông dân. Trong số 27.505
công nhân, đồn điền, thợ mỏ ở 15 tỉnh Bắc Kỳ vào năm 1929 thì có tới 24.658 ngời
là nông dân (chiếm 84,6%). Sớm tiếp thu truyền thống anh dũng bất khuất, chống
giặc ngoại xâm của dân tộc, giai cấp công nhân Việt Nam đã hăng hái đấu tranh với
t bản Pháp. Tuy nhiên, phần lớn các cuộc đấu tranh còn tản mạn và tự phát, thiếu tổ
chức lãnh đạo và chỉ tập trung vào đòi quyền lợi kinh tế, quyền sống trớc mắt, với
các hình thức nh: bỏ việc về quê, lãn công, đòi tăng lơng, chống đánh đập. Tiêu biểu
là cuộc đấu tranh của công nhân đờng sắt Hà Nội - Lạng Sơn, công nhân mỏ thiếc -
kẽm Cao Bằng, gạch Yên Thế, dệt sợi Nam Định. Song cũng có một số cuộc đấu
tranh của công nhân có tinh thần dân tộc cao nh phong trào đấu tranh ủng hộ nghĩa
quân Yên Thế, tham gia biểu tình đòi thả nhà yêu nớc Phan Bội Châu, phong trào để
tang nhà yêu nớc Phan Chu Trinh... . trong cao trào yêu nớc những năm 1925 -1926
ở Sài Gòn.
Từ khi chủ nghĩa Mác-Lênin đợc truyền bá vào Việt Nam, số lợng các cuộc
bãi công ngày một tăng và quan trọng hơn là bãi công có tính chất chính trị, có tổ
chức lãnh đạo. Nếu nh năm 1927 có 7 cuộc bãi công thì năm 1929 có đến 24 cuộc,
năm 1930 là 30 cuộc với số lợng ngời tham gia lên đến ngót 32.000 ngời. Sự phát
triển mạnh mẽ của phong trào công nhân và phong trào yêu nớc từ năm 1925 đến
năm 1929 là một điều kiện quyết định sự ra đời các tổ chức Cộng sản và Công hội
- 4 - Nguyễn Tam Hng
Bài dự thi tìm hiểu Công đoàn Việt Nam, 80 năm - một chặng đuờng lịch sử
Đỏ ở Việt Nam, đặc biệt là sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam vào đầu năm
1930.
2. Các tổ chức Công hội sơ khai ở Việt Nam trớc năm 1925
Đôn tham gia công đoàn hải ngoại Anh; cuối năm 1917, Ngời trở về Pháp, tham gia
Đảng xã hội Pháp và là đoàn viên của công đoàn Kim khí Pháp; năm 1919 đã hớng
- 5 - Nguyễn Tam Hng
Bài dự thi tìm hiểu Công đoàn Việt Nam, 80 năm - một chặng đuờng lịch sử
dẫn cho Nguyễn Tạo (Việt kiều tại Pháp) thành lập công đoàn thủy thủ Việt Nam tại
Mác-xây.
Tháng 6 năm 1925, Nguyễn ái Quốc sáng lập Hội Việt Nam thanh niên cách
mạng ở Quảng Châu - Trung Quốc và trực tiếp giảng dạy cho các hội viên. Trong
cuốn Đ ờng cách mệnh có nói đến tính chất nhiệm vụ của Công hội: Tổ chức
công hội trớc hết là để công nhân đi lại với nhau cho có cảm tình, hai là để nghiên
cứu với nhau, ba là để sửa sang cách sinh hoạt của công nhân cho khá hơn bây
giờ, bốn là để giữ gìn quyền lợi cho công nhân, năm là để giúp cho quốc dân, giúp
cho thế giới . Sau khi đợc học tập lý luận hầu hết các hội viên đã trở về nớc hoạt
động, phát triển những hội quần chúng nh hội hiếu hỉ, tơng tế, chơi họ... thành tổ
chức công hội.
Từ năm 1928, kì bộ Bắc kì của Việt Nam cách mạng thanh niên phát động
phong trào Vô sản hoá, phong trào đấu tranh của công nhân Việt Nam ngày càng
sôi nổi, đã thúc đẩy tổ chức công hội phát triển cả về hình thức lẫn nội dung hoạt
động và trở thành tổ chức công đoàn cách mạng của giai cấp công nhân.
Tại các khu công nghiệp thuộc các tỉnh miền Bắc, nhiều xí nghiệp đã có công
hội nh: nhà máy Diêm, hãng sửa chữa ôtô Aviát (Hà Nội ), nhà máy Sợi, nhà máy xi
măng (Hải Phòng), Hòn Gai, Quảng Yên (khu mỏ Quảng Ninh... Công nhân làm
việc ở các bến tàu, nhà ga cũng có tổ chức công hội. ở miền Nam, tổ chức công hội
cũng đã hình thành và hoạt động, chủ yếu ở các khu công nghiệp Sài Gòn - Chợ Lớn
và đồn điền cao su.
Năm 1929, phong trào công nhân và hoạt động công hội ở nớc ta phát triển sôi
nổi, đặc biệt là ở miền Bắc. Các cuộc đấu tranh của công nhân nổ ra liên tục ở nhiều
xí nghiệp, có sự phối hợp chặt chẽ và thống nhất hành động giữa các cuộc đấu tranh
ở xí nghiệp này với xí nghiệp khác trong cùng một địa phơng, giữa các địa phơng
này với địa phơng khác trong toàn xứ, kết hợp với phong trào đấu tranh chống thuế
Nam với phong trào công nhân thế giới, đặc biệt là với công nhân và công đoàn Pháp
đã đợc công hội đỏ thiết lập.
Tóm tắt quá trình hình thành và phát triển của giai cấp công nhân và tổ chức
Công đoàn Việt Nam ( phần 2 )
II. Phong trào công nhân công đoàn Việt Nam trong giai đoạn 1930-1945
1Thời kỳ 1930 - 1936
Vừa ra đời, bất chấp sự kiểm soát gắt gao của thực dân Pháp, Công hội đỏ vẫn
tích cực tuyên truyền, vận động, tổ chức công nhân lao động liên tục đấu tranh chống
áp bức bóc lột, lãnh đạo công nhân đoàn kết cùng nhân dân lao động bớc vào cuộc
đấu tranh cách mạng sôi nổi, liên tục để giành độc lập cho dân tộc. Mở đầu thời kỳ
đấu tranh oanh liệt đó là cao trào cách mạng 1930 - 1931 với trận ra quân đầu tiên
của công nhân nhà máy xe lửa Trờng Thi, nhà máy Ca, nhà máy Diêm Bến Thuỷ
(thành phố Vinh - Nghệ An) đúng vào ngày 1/5/1930, tiến tới thành lập Xô viết công
nông ở hai tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh. Trong thời gian này, Công hội đỏ đã cử hơn 300
cán bộ về nông thôn phối hợp tranh đấu, xây dựng khối liên minh công nông trong
chiến đấu.
- 7 - Nguyễn Tam Hng
Bài dự thi tìm hiểu Công đoàn Việt Nam, 80 năm - một chặng đuờng lịch sử
Trong năm 1930, đã có 98 cuộc đấu tranh với trên 6 vạn lợt thợ thuyền tham
gia. ở Nhà máy Sợi Nam Định số hội viên đã tăng từ 400 lên 1.000 ngời. ở Vinh -
Bến Thuỷ đã có 15 tổ Công hội đỏ với 125 hội viên. ở khu vực Sài Gòn - Chợ Lớn, đã
có 12 cơ sở Công hội đỏ với 700 hội viên . Phong trào đấu tranh của công nhân và sự
phát triển của tổ chức Công Hội đỏ Việt Nam, đã đợc Đại hội V Quốc tế Công hội đỏ
tại Matxcơva ngày 15 tháng 8 năm 1930 biểu dơng, khích lệ.
Tháng 10 năm 1930 Đảng cộng sản Đông Dơng triệu tập Hội nghị Trung ơng
lần thứ nhất, thông qua Luận cơng chính trị của Đảng. Ngày 20 tháng 1 năm 1931,
Trung ơng Đảng cộng sản Đông Dơng mở hội nghị công vận Đông Dơng tại Sài Gòn
do đồng chí Trần Phú chủ trì. Hội nghị xác định công tác vận động công nhân là
nhiệm vụ trung tâm hàng đầu của toàn Đảng đề ra quy tắc tổ chức Công hội theo
ngành sản nghiệp, từng phân bộ tỉnh, Liên hiệp Công hội các tỉnh, từng xứ đến Tổng
cơ chiến tranh thế giới đã đến gần. Tình hình đó đòi hỏi phải có sự thay đổi chỉ đạo
chiến lợc của Quốc tế Cộng sản đối với phong trào cộng sản và công nhân thế giới. ở
Việt Nam giai cấp công nhân đã lập ra các tổ chức ái hữu (1936-1937) chủ yếu theo
nghề nghiệp, làm bớc trung gian tiến tới đòi tự do nghiệp đoàn.
Tổ chức Công hội đỏ đổi tên thành Hội ái hữu, chuyển sang thời kì hoạt động
bán công khai. Mục tiêu của phong trào công nhân thời kì này là đòi tự do nghiệp
đoàn, đòi thực hiện dân sinh dân chủ, nhằm tập hợp quần chúng rộng rãi, Hội ái hữu
chủ trơng thu nhận mọi công nhân lao động miễn là họ chấp nhận Điều lệ hoạt động
nghiệp đoàn. Nhiều hình thức tổ chức có tính linh hoạt nh: Hội ái hữu, Hội tơng tế,
Hội nghề nghiệp... đợc thành lập.
Nhờ tổ chức linh hoạt, thích hợp, công khai và bán công khai, phong trào công
nhân phát triển mạnh. Từ năm 1936 đến năm 1939, có hàng vạn cuộc đấu tranh của
công nhân buộc thực dân Pháp phải chấp nhận một số yêu cầu: tăng lơng, giảm giờ
làm, tự do hoạt động nghiệp đoàn, tự do hội họp, chống chủ sa thải và đánh đập công
nhân. Đến năm 1938, cả nớc có 12 vạn đoàn viên nghiệp đoàn, chủ yếu ở Bắc kì và
Nam kì. Một số nơi có phong trào công nhân phát triển mạnh nh: Hòn Gai, Nam
Định, Hà Nội, Vinh - Bến Thuỷ, Cao su Phú Riềng...
Tóm lại, tổ chức Hội ái hữu thời kì 1936-1939, đã trực tiếp dẫn dắt phong trào
đấu tranh của giai cấp công nhân Việt Nam, mở rộng tính quần chúng của tổ chức
công đoàn. Dới sự lãnh đạo của Đảng, tổ chức Hội ái hữu đã tiến hành một cuộc vận
động sôi nổi trong phong trào công nhân, kết hợp đấu tranh công khai và bán công
khai, mở rộng đấu tranh ở nghị trờng, buộc thực dân Pháp phải thi hành một số cải
cách xã hội cha từng có trong xã hội Việt Nam . Trong thời kì này, chủ nghĩa Mác-
Lênin đợc công khai truyền bá trong công nhân, nhân dân lao động, trực tiếp giáo
dục chính trị cho hàng triệu quần chúng, tạo nên một cao trào cách mạng trong cách
mạng Việt Nam.
3.Thời kỳ 1939 - 1945
Năm 1939, lấy cớ phục vụ chiến tranh, bọn phản động thuộc địa ban hành
nhiều chính sách cỡng bức lao động. Công nhân bị ép buộc đi xây dựng đờng chiến
lợc, pháo đài, giao thông hào. Ngày 28 tháng 9 năm 1939, thực dân Pháp ra sắc lệnh
công nhân các đồn điền cao su An Lộc, Xuân Lộc (Biên Hoà), các cuộc đấu tranh
của công nhân nhà máy giấy Việt Trì, công nhân công trờng sân bay Gia Lâm... Bên
cạnh các khẩu hiệu đấu tranh đòi tăng lơng, giảm giờ làm, chống đánh đập... đã xuất
hiện các khẩu hiệu đòi Pháp - Nhật bán nhiều gạo.
Năm 1943, đời sống và việc làm của công nhân gặp rất nhiều khó khăn. Song
với tinh thần cách mạng kiên cờng, giai cấp công nhân và Hội công nhân cứu quốc
vẫn phát triển. Phong trào đấu tranh trên các địa bàn trọng yếu nh Hà Nội, Việt Trì,
Nghệ An... đợc tổ chức với quy mô lớn. Với sự kết hợp các hình thức đấu tranh chính
trị và nửa vũ trang theo tổ, nhóm.
- 10 - Nguyễn Tam Hng
Bài dự thi tìm hiểu Công đoàn Việt Nam, 80 năm - một chặng đuờng lịch sử
Đến năm 1944 đã hình thành nhiều xởng quân giới bí mật, nòng cốt là công
nhân cứu quốc chiến khu Đông Triều, Vinh - Bến Thuỷ và ở thời điểm này, tổng số
hội viên Hội công nhân cứu quốc có trên 13 vạn, trở thành lực lợng nòng cốt của
cách mạng.
Đầu năm 1945, Hội Công nhân cứu quốc đã lãnh đạo cuộc đấu tranh phá kho
thóc của Nhật ở Bắc Ninh, Hà Nội ... chia cho dân nghèo. Từ giữa tháng 3 năm 1945,
phong trào đấu tranh chính trị phát triển mạnh mẽ kết hợp với đấu tranh vũ trang,
khởi nghĩa từng phần ở nhiều nơi. Tháng 8 năm 1945, giai cấp công nhân dới sự lãnh
đạo của Đảng đã cùng với nhân dân cả nớc đánh đổ phát xít Nhật và chính quyền
phong kiến, giành độc lập dân tộc, lập nên nớc Việt Nam dân chủ cộng hòa, Nhà nớc
công nông đầu tiên ở Đông Nam châu á.
Tóm tắt quá trình hình thành và phát triển của giai cấp công nhân và tổ chức
Công đoàn Việt Nam ( phần 3 )
III. Phong trào công nhân và Công đoàn Việt Nam trong những năm toàn quốc
kháng chiến (1946 -1954
Câu 2:
Đồng chí hãy cho biết từ khi thành lập đến nay CĐVN đã trải qua mấy
kỳ Đại hội?. Mục tiêu, ý nghĩa của các kỳ Đại hội?
Tổ chức Công đoàn sơ khai đầu tiên ở Việt Nam do đợc hình thành vào
công đoàn phải đợc sửa đổi. Ban chấp hành Tổng Liên đoàn phải đợc bầu cử chính
thức, không thể kéo dài tình trạng lâm thời hoạt động từ năm 1946 đến nay.
Để giải quyết những vấn đề lớn trên, từ ngày 1 tháng 1 năm 1950 đến ngày 15
tháng 1 năm 1950, tại chiến khu Việt Bắc, Đại hội lần thứ I Công đoàn Việt Nam đã
họp và đề ra nhiệm vụ mới của giai cấp công nhân và Công đoàn trong kháng chiến.
Công đoàn Việt Nam chiến đấu cho độc lập, dân chủ và hòa bình. Đó là
tiêu đề của báo cáo chính trị tại Đại hội lần này. Đại hội rất phấn khởi đón th của Hồ
Chủ Tịch. Th của Bác Hồ viết :
Nhân dịp Đại hội, tôi gửi lời thân ái chúc các đại biểu mạnh khỏe và
Đại hội có kết quả thiết thực, tốt đẹp. Trong cuộc kháng chiến của dân tộc, giai
cấp công nhân ta đã góp phần quan trọng và đã có những thành tích vẻ vang, từ
nay, giai cấp công nhân ta phải cố gắng hơn nữa. Theo ý tôi, những việc chính
mà Đại hội phải làm là:
- Tổ chức và huấn luyện toàn thể công nhân trong vùng tự do và trong
vùng tạm bị chiếm.
- Lãnh đạo công nhân xung phong thi đua ái quốc và chuẩn bị tổng phản
công.
- Đi đến tổ chức toàn thể lao động trí óc cũng nh lao động chân tay.
- Giúp đỡ lãnh đạo nông dân về mọi mặt.
- Liên lạc mật thiết với công nhân thế giới, trớc nhất là với công nhân
Trung Quốc và công nhân Pháp.
- 12 - Nguyễn Tam Hng
Bài dự thi tìm hiểu Công đoàn Việt Nam, 80 năm - một chặng đuờng lịch sử
Trong cuộc kháng chiến và kiến quốc, trong sự nghiệp xây dựng nền dân
chủ mới, giai cấp công nhân phaỉ là ngời lãnh đạo. Vì vậy, mọi nam nữ công
nhân phải cố gắng học hỏi tiến bộ, phải cố gắng xung phong làm kiểu mẫu trong
mọi việc để làm tròn nhiệm vụ vẻ vang của giai cấp mình
Đồng chí Trờng Chinh, Tổng Bí th Ban chấp hành TW Đảng đã đến dự. Sau
diễn văn khai mạc và báo cáo chính trị, ngày 03 tháng 1 năm 1950, đồng chí Trờng
Chinh nói về nhiệm vụ công đoàn.
nghiệp Tổng Liên đoàn.
c- Thành lập và điều khiển các ủy ban xí nghiệp, thực hiện những ủy ban xí
nghiệp trong các nhà máy của công đoàn, thành lập ủy ban xí nghiệp trong các xí
nghiệp t nhân.
3- Cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho công nhân trong điều kiện có
thể, giáo dục công nhân theo tinh thần mới.
4- Đấu tranh giữ cho giai cấp công nhân Việt Nam luôn luôn đợc thống nhất
và trong sạch.
5- Tăng cờng đoàn kết giữ công , nông , công nhân phải giúp đỡ cho nông
dân tăng gia sản xuất , cải thiện đời sống và đấu tranh chống bóc lột.
6- Sửa chữa những khuyết điểm, phát triển những u điểm của giai cấp công
nhân và của công đoàn.
7- Tham gia phối hợp đấu tranh để giải phóng dân tộc và và cải thiện sinh
hoạt cho công nhân với sự đấu tranh cho hòa bình, dân chủ thế giới.
8- Đào tạo cán bộ công đoàn, nâng cao trình độ cán bộ hiện có.
9- Tổng kết kinh nghiệm Công đoàn và xây dựng lý luận Công đoàn từ năm
1928-1929 trở lại).
Kết thúc bài phát biểu, đồng chí Trờng Chinh nhấn mạnh:
Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam phải huy động công nhân xung phong
thực hiện nhiệm vụ chiến lợc mới đòi hỏi ngoài sự cải tiến kỹ thuật đánh giặc của
Quân đội nhân dân, một mức sản xuất vũ khí và vật dụng cần thiết
Sức lao động của công nhân là nguồn sản xuất vô hạn những thứ cần dùng
cho chiến tranh. Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam có nhiệm vụ động viên, tổ
chức đa lao động trong vùng tự do cùng nh trong vùng tạm chiếm, ở tiền tuyến
cũng nh ở hậu phơng để gấp rút hoàn thành chuẩn bị chuyển mạnh sang tổng phản
công .
- 14 - Nguyễn Tam Hng
Bài dự thi tìm hiểu Công đoàn Việt Nam, 80 năm - một chặng đuờng lịch sử
Tiếp theo những nội dung cơ bản bức th của Hồ Chủ Tịch và bài phát biểu của
Tổng Bí th, Đại hội đã nhất trí thông qua nghị quyết chung, các nghị quyết về những
nhân vào các binh chủng, đặc biệt là binh chủng chuyên môn Giúp đỡ Chính phủ
củng cố Bộ Lao Động.
Đối với nhiệm vụ củng cố Mặt trận dân tộc thống nhất, giai cấp công nhân
phải liên kết với nông dân thành lực lợng trụ cột của Mặt trận dân tộc thống nhất,
- 15 - Nguyễn Tam Hng
Bài dự thi tìm hiểu Công đoàn Việt Nam, 80 năm - một chặng đuờng lịch sử
đồng thời giúp đỡ các đoàn thể trong Mặt trận. Trong khi thi hành các chính sách
cách mạng của dân tộc mình, giai cấp công nhân phải đoàn kết rộng rãi với các tầng
lớp nhân dân, nhân nhợng quyền lợi giữa các giai cấp một cách hợp lý, tránh lối đấu
tranh qua loa và lối thủ tiêu đấu tranh vì đoàn kết một chiều.
Giúp đỡ nông dân về mọi mặt là nhiệm vụ không thể thiếu của giai cấp công
nhân trên con đờng giải phóng dân tộc và xây dựng chế độ dân chủ mới. Giai cấp
công nhân giúp dỡ nông dân cải tiến lối canh tác, cải tiến công cụ, phát triển hợp tác
xã, giúp đỡ học văn hóa, chính trị đặc biệt giúp thực hiện chính sách giảm tô, giảm
tức, tạm cấp ruộng đất của thực dân Pháp và Việt gian để nâng cao đời sống nông
dân.
Đối với nhiệm vụ xây dựng nền kinh tế, Đại hội nhận định rằng nền kinh tế
dân chủ nhân dân là nền kinh tế chuẩn bị để tiến lên chủ nghĩa xã hội do giai cấp
công nhân lãnh đạo. Nền kinh tế đó gồm nhiều thành phần, kinh tế nhà nớc, kinh tế
hợp tác xã, kinh tế cá thể của nhân dân, tiêu thơng, tiểu chủ, kinh tế t bản t nhân,
kinh tế t bản nhà nớc. Trong giai đoạn hiện tại, nhiệm vụ kháng chiến, giành độc lập
dân tộc còn nặng nề, giai cấp công nhân ra sức xây dựng kinh tế phục vụ kháng
chiến, đồng thời chuẩn bị điều kiện cần thiết để xây dựng nền kinh tế dân chủ nhân
dân, phát triển kỹ nghệ quốc phòng, gây dần các cơ sở công nghiệp, mỏ, hóa chất,
vốn kinh doanh, phát triển tiểu công nghệ. Đoàn kết chặt chẽ với nông dân, thực hiện
chính sách ruộng đất, phát triển dần hợp tác xã sản xuất, vận tải, điều hòa, nguyên
vật liệu, hàng hóa, tham gia ý kiến vào các chơng trình kiến thiết của chính phủ và
chính quyền các cấp.
Đối với cải thiện đời sống cho công nhân lao động, Đại hội đã phê phán hai
khuynh hớng sai lầm. Khuynh hớng thứ nhất cho rằng trong kháng chiến chịu đựng
dứt điểm những công tác đột xuất, thực hiện kế hoạch và vợt kế hoạch.
Phơng châm thi đua ái quốc đợc Đại hội đề ra là: Cải tiến kỹ thuật, phát huy
sáng kiến, trau dồi nghề nghiệp nhằm xã hội căn bản nghề nghiệp cho ngời thợ, xây
dựng công nghệ kháng chiến để vừa đáp ứng yêu cầu trớc mắt, vừa áp dụng trong
nền kinh tế nhân dân sau này.
Về công tác xây dựng tổ chức công đoàn, phơng châm là chấn chỉnh toàn bộ
hệ thống tổ chức công đoàn, kiện toàn các cấp, tăng cờng sự lãnh đạo và liên lạc
thông suốt toàn quốc. Đặc biệt coi trọng củng cố công đoàn cơ sở, chấn chỉnh và
thống nhất công đoàn các ngành kỹ nghệ, tập hợp lao động trí óc vào công đoàn ,
chấn chỉnh tổ chức thanh niên công nhân và phụ nữ lao động. Đào tạo cán bộ và
chuyên môn hóa cán bộ công đoàn.
Điều lệ Công đoàn đợc Đại hội nhất trí thông qua ghi rõ: Tổng Liên đoàn Lao
động Việt Nam là tổ chức đoàn kết hết thảy lao động trí óc và chân tay trong nớc,
không phân biệt dân tộc, màu da, tôn giáo, nam, nữ.
Đại hội đã bầu Ban chấp hành Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam gồm 21 ủy
viên chính thức và 4 ủy viên dự khuyết, đồng chí cao tuổi nhất: 43 tuổi, và đồng chí
trẻ tuổi nhất 23 tuổi. Đại hội đã bầu đồng chí Hoàng Quốc Việt, ủy viên Thờng vụ
Trung ơng Đảng làm Chủ tịch, đồng chí Trần Danh Tuyên đợc bầu làm Tổng th kí
Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.
- 17 - Nguyễn Tam Hng
Bài dự thi tìm hiểu Công đoàn Việt Nam, 80 năm - một chặng đuờng lịch sử
Sau Đại hội, phong trào công nhân và hoạt động công đoàn ở vùng tự do có
nhiều chuyển biến. Phong trào Thi đua sản xuất, thi đua xây dựng , Cải tiến kĩ
thuật, phát huy sáng kiến, trau dồi nghề nghiệp phát triển sâu rộng. Công nhân
các nhà máy, công xởng đã sản xuất ra nhiều vũ khí, khí tài phục vụ chiến đấu. Song
song với việc đẩy mạnh phong trào thi đua sản xuất, chiến đấu, công đoàn đặc biệt
coi trọng công tác giáo dục, bồi dỡng nâng cao trình độ văn hoá và nghề nghiệp, ý
thức giai cấp cho công nhân, bớc đầu tổ chức thực hiện chế độ công nhân tham gia
quản lý sản xuất, quản lý lao động, thực hiện dân chủ hoá trong quá trình sản xuất.
Trong vùng địch tạm chiến, đa số công nhân, lao động vẫn tìm mọi cách tham
Đế quốc Mỹ trắng trợn khiêu khích, tiến công nớc Cộng hòa Cuba trẻ tuổi can
thiệp thô bạo vào I-ran, In -đô-nê-xi-a, Lào và Việt Nam.
Do chính sách xâm lợc của đế quốc Hoa Kỳ, nguy cơ một cuộc chiến tranh thế
giới mới vẫn đe dọa loài ngời.
Vào thời kỳ lịch sử này, hệ thống xã hội chủ nghĩa đã đợc tăng cờng, biểu hiện
ở thành tựu to lớn về nhiều mặt của Liên Xô và các nớc xã hội chủ nghĩa đầu tiên
xuất hiện ở khu vực Tây bán cầu.
Phong trào cách mạng giải phóng dân tộc ở các nớc Châu á, Châu Phi, châu
Mỹ la-tinh đã đánh những đòn tiến công trí mạng vào chủ nghĩa thực dân. Chúng
phải thay đổi hình dạng bằng chủ nghĩa thực dân mới. Lại thêm cuộc đấu tranh giai
cấp ở tận sào huyệt các nớc t bản liên tiếp nổ ra ngày càng gay gắt. Số ngày bãi công
của công nhân 28 nớc t bản từ 49 triệu trong ngày năm 1945 đã vụt lên 60 triệu 20
vạn ngày trong năm 1955. ở Mỹ, năm 1957 số ngày bãi công là 16 triệu 50 vạn ngày,
đến năm 1959 lên tới 68 triệu 50 vạn ngày ở Anh năm 1958 có 3 triệu 462 nghìn
ngày bãi công, sang năm 1959 có 4 triệu công nhân lao động tham gia, hơn cuộc đấu
tranh. Mùa Xuân năm 1958 là 20 vạn ngời. Những cuộc đấu tranh bãi công sôi nổi
khắp nơi nh vậy đã ảnh hởng sâu sắc đến nền kinh tế các nớc t bản.
Đó là ba dòng thác cách mạng thế giới luôn luôn hớng tập trung vào mục tiêu
chung chống đế quốc, đứng đầu là đế quốc Mỹ, phản đối chiến tranh xâm lợc, phản
đối chuẩn bị chiến tranh hạt nhân, đòi tài giảm binh dị, đòi một nền hòa bình lâu
dài . Sức mạnh của ba dòng thác đó thể hiện rõ thế tiến công, trong đó hệ thống xã
hội chủ nghĩa thế giới là lực lợng tiên phong luôn luôn đứng ở mũi nhọn của cuộc
đấu tranh.
Vai trò và sức mạnh của hệ thống xã hội chủ nghĩa làm cho lực lợng giữa hai
phe thay đổi có lợi cho cách mạng thế giới, khiến cho phe đế quốc không thể coi th-
ờng. Hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới đã trở thành nhân tố quyết định sự phát triển
của xã hội loài ngời.
Hòa vào ba dòng thác cách mạng thế giới, Liên hiệp Công đoàn thế giới kiên
định lập trờng đấu tranh vì quyền lợi của lao động và vì hòa bình thế giới.
Tính đến năm 1961, Liên hiệp Công đoàn thế giới đã có 119 triệu 50 vạn đoàn
Theo đà phát triển của ngành kinh tế cách mạng văn hóa cũng đợc đẩy mạnh.
Công tác giáo dục t tởng luôn luôn đợc coi trọng và tiến hành sâu rộng thờng xuyên,
từng bớc xây dựng ngời công dân miền Bắc thành ngời lao động sống và làm việc
theo tinh thần chủ nghĩa xã hội, phấn đấu cống hiến sức mình cho sự nghiệp cách
mạng. Các sự nghiệp văn hóa, giáo dục y tế đã đợc mở rộng không ngừng.
Trong phong trào cách mạng chung của nhân dân ta đang đI từ thắng lợi này
sang thắng lợi khác, hoạt động của Công đoàn Việt nam đã góp phần tích cực thúc
đẩy cách mạng tiến lên. Mọi chủ trơng công tác, mọi hoạt động của Công đoàn đều
căn cứ trên đờng lối, chính sách của Đảng để tập hợp, đoàn kết tổ chức, giáo dục
- 20 - Nguyễn Tam Hng
Bài dự thi tìm hiểu Công đoàn Việt Nam, 80 năm - một chặng đuờng lịch sử
công nhân, viên chức thành một khối nhất trí xung quanh Đảng, phấn đấu thực hiện
những nhiệm vụ chính trị và kinh tế của Đảng đề ra.
Từ khi miền Bắc hoàn toàn giải phóng, công đoàn đã từng bớc chuyển hoạt
động của mình vào sản xuất, xây dựng kinh tế, lấy sản xuất làm nhiệm vụ trung tâm
Công đoàn phát động phong trào thi đua sản xuất và tiết kiệm trong công nhân viên
chức, tăng năng suất lao động, hoàn thành kế hoạch Nhà nớc.
Năm 1958 tại Đại hội liên hoan chiến sĩ thi đua lao động chân tay và lao động
trí óc lần thứ ba, 12.190 anh hùng lao động và chiến sĩ thi đua đợc tuyên dơng
23.000 lao động xuất sắc với trên 6 vạn sáng kiến có giá trị về hợp lý hóa sản xuất
cải tiến kỹ thuật, cải tiến lề lối làm việc trong các ngành kinh tế và văn hóa.
Ngày 14 tháng 9 năm 1957, kỳ họp lần thứ 7 Quốc hội khóa I đã nhiệt liệt
biểu dơng thành tích to lớn của giai cấp công nhân và tổ chức công đoàn, nhất trí
thông qua Luật Công đoàn, xác định rõ vai trò, nhiệm vụ của tổ chức Công đoàn
trong chế độ Nhà nớc dân chủ nhân dân. Hoạt động của Công đoàn đợc phát triển
mạnh hẳn lên, vai trò của quần chúng công nhân, viên chức và tổ chức công đoàn
trong việc tham gia quản lý xí nghiệp, quản lý kinh tế, quản lý Nhà nớc đợc tăng c-
ờng.
Đầu năm 1960 công đoàn phát triển phong trào thi đua yêu nớc lên một bớc
mới cao hơn. Đó là phong trào Phấn đấu trở thành ng ời lao động tiên tiến, tổ tiên
của chúng thông qua viện trợ kinh tế và quân sự, xây dựng các căn cứ và liên
minh quân sự.
Kế hoạch đầu tiên của Mỹ để thực hiện chủ nghĩa thực dân mới ở miền nam là
kế hoạch Cô-lin ( cựu tham mu trởng quân đội Mỹ sang làm đại sứ Mỹ ở Sài Gòn tháng
11/1954).
Mỹ ngang ngợc đặt miền Nam nớc ta vào khu vực bảo hộ của khối xâm l-
ợc Đông Nam á do Mỹ cầm đầu.
Mỹ- Diệm ngày càng ra sức tàn sát dã man, khủng bố đồng bào hòng thủ tiêu
phong trào cách mạng ở miền Nam, đồng thời chuẩn bị điều kiện để tiến công ra
miền Bắc.
Mỹ- Diệm đã dồn công nhân và nhân dân miền Nam không còn đờng sống.
Do đó, khắp nông thôn và thành thị, đồng bằng miền núi và mọi tầng lớp nhân dân
đã đấu tranh với khí thế mạnh mẽ nh chống tố công, chống chính sách doanh
điều chống lập khu trù mật , đòi tăng lơng và cải thiện chế độ làm việc, đòi giải
quyết nạn thất nghiệp, đòi các quyền tự do dân chủ và hòa bình thống nhất nớc nhà.
Tính đến cuối năm 1960, đã có hơn 2.000 cuộc đấu tranh của lao động. Riêng
cuộc tuần hành ở Sài Gòn ngày 01 tháng 5 năm 1958 có 50 vạn ngời xuống đờng
biểu tình. Hàng vạn công nhân cao su miền Đông Nam Bộ liên tiếp đấu tranh bằng
nhiều hình thức sáng tạo của quần chúng. Có những cuộc đấu tranh kéo dài từ 5 đến
7 tháng buộc chủ phải giải quyết các yêu sách.
- 22 - Nguyễn Tam Hng
Bài dự thi tìm hiểu Công đoàn Việt Nam, 80 năm - một chặng đuờng lịch sử
Trong khi đấu tranh đòi quyền lợi thiết thân của mình, công nhân còn nêu
khẩu hiệu đòi ruộng đất cho nông dân, đòi tăng lơng cho binh lính, đòi xây dựng
kinh tế độc lập tự chủ, đòi bảo vệ hàng nội hóa.
Phong trào công nhân diễn ra liên tục và mạnh mẽ ở các xí nghiệp, bến tầu,
đồn điền cao su đã có tác dụng thúc đẩy giới trí thức, thanh niên, sinh viên, học sinh
các tín đồ tôn giáo, đứng lên đòi các quyền tự do dân chủ và cải thiện dân sinh.
Phong trào đấu tranh của công nhân đã nâng cao vai trò tiên phong cách mạng của
giai cấp công nhân trong các tầng lớp nhân dân, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình
máy, 2.000 xe tắc xi,1.400 xe ba bánh và 23.000 thuyền gắn máy, tẩy chay xăng
Con ngựa bay của hãng Xtan-vác, gây thiệt hại cho t bản Mỹ mỗi ngày từ 3 đến 5
triệu đồng.
Nội dung của Đại hội II:
Đại hội Công đoàn toàn quốc lần thứ hai đợc chuẩn bị từ những tháng cuối
năm 1960 dới ánh sáng của Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III. Tất cả
các công đoàn cơ sở, liên hiệp công đoàn tỉnh, thành phố, khu và một số công đoàn
ngành trung ơng đã lần lợt mở đại hội để thảo luận dự thảo báo cáo chung, dự thảo
điều lệ sửa đổi và bầu đại biểu đi dự đại hội công đoàn cấp trên. Tổng số đại biểu Đại
hội Công đoàn toàn quốc lần thứ hai là 752 ngời, trong đó có 666 đại biểu chính thức
và 86 đại biểu dự thính.
Từ ngày 23 đến ngày 27 tháng 2 năm 1961 Đại hội công đoàn Việt Nam lần
thứ II đã đợc tổ chức tại Trờng Thơng nghiệp gần cầu Diễn, cách Hà Nội 5 km, trên
đờng đi thị xã Sơn Tây.
Lần đầu tiên trong lịch sử, Đại hội Công đoàn Việt Nam họp ở Thủ đô Hà Nội,
trong không khí hòa bình. Lần đầu tiên trong lịch sử Đại hội Công đoàn Việt Nam
có các đoàn đại biểu quốc tế đợc mời đến tham dự, trong đó có Đoàn đại biểu Liên
hội Trung Quốc, Triều Tiên, Mông Cổ, Hung ga-ri, Ru-ma-ni, cộng hòa Dân chủ
Đức, Tiệp Khắc, Bun- Ga-ri, Ba Lan, Pháp, Liên hiệp Công đoàn Châu Phi da đen,
Miến Điện ( BTUC), In- đo nê-xi-a, Nhật Bản, đại biểu chuyên gia các nớc xã hội
chủ nghĩa đang giúp ta xây dựng ở miền Bắc.
Đại hội đặc biệt phấn khởi đợc đón mừng Hồ Chủ Tịch, đồng chí Bí th thứ
nhất Ban Chấp hành Trung ơng Đảng Lê Duẩn, Phó Chủ tịch Tôn Đức Thắng, Chủ
tịch ủy ban Thờng vụ Quốc hội Trờng Chinh, Thủ tớng Phạm Văn Đồng.
Sáng ngày 23 tháng 2 năm 1961, trong phiên họp khai mạc trong thể, đồng chí
Lê Duẩn, Bí th thứ nhất của Đảng đã đọc Th của Ban Chấp hành Trung ơng Đảng
Lao động Việt Nam ( Đảng Cộng sản Việt Nam ngày nay ) gửi chào mừng Đại hội.
Sáng ngày 27 tháng 2 năm 1961, trong không khí dạt dào phấn khởi, Đại hội
đợc vinh dự đón Hồ Chủ Tịch đến thăm và nghe Bác nói chuyện. Hội trờng vang lên
tiếng hô Hồ Chủ Tịch muôn năm và vỗ tay kéo dài tởng nh không bao giờ ngớt.
chủ xí nghiệp, ngời chủ nớc nhà. Do đó mà tổ chức thiếu khoa học, kỷ luật lao động
lỏng lẻo, thiếu ý thức bảo vệ an toàn lao động và bảo vệ của công, thiếu tinh thần
trách nhiệm.. Đó là mấy khuyết điểm mà công đoàn phải quyết tâm khắc phục cho
kỳ đợc.
Phát minh, sáng kiến, cải tiến kỹ thuật cũng là một vấn đề quan trọng . Phải
nhận rằng đại đa số công nhân ta đều cần cù, thông minh và có nhiều sáng kiến hay.
- 25 - Nguyễn Tam Hng
Copyright: Tài liệu đại học ©