A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Môn hóa học trong trường THCS có vai trò quan trọng trong việc hình thành
và phát triển trí dục của học sinh. Ở chương trình THCS đến lớp 8 học sinh mới bắt
đầu làm quen với môn hóa học. Mặc dù mới học môn hóa học nhưng thực tế không
dễ tí nào, học sinh phải tiếp thu hàng loạt các khái niệm trừu tượng như nguyên tử,
nguyên tố, phân tử…Giáo viên thường nghĩ môn hóa học 8 dễ, kiến thức lý thuyết
nhiều, các dạng bài tập còn ít nhưng thực tế những kiến thức, khái niệm ở lớp 8 là
nền tảng để hình thành, phát triển hóa học 9, 10…nếu giáo viên không chú ý hình
thành tốt các khái niệm cho học sinh, học sinh rất dễ nhầm lẫn những kiến thức trên
không phân biệt rõ ràng giữa các khái niệm dễ dẫn đến không hiểu bài dễ bị hổng
kiến thức, chán học.
Để hình thành những khái niệm về chất ở hóa 8 là một quá trình làm việc cật
lực giữa thầy và trò. Thầy phải tìm những từ ngữ hình ảnh thật tốt để mô tả, diễn
giải cho học sinh dễ hiểu. Học sinh thì phải tư duy cao, có trí tưởng tượng tốt.
Nhưng nếu thầy có một số hình ảnh động, một số đoạn phim flash mô phỏng
nguyên tử, phân tử thì giúp cho quá trình học nhanh hơn và gây hứng thú học tập
cho người học.
Phương pháp, công cụ giáo dục ngày nay rất đa dạng, phong phú, người giáo
viên phái biết luôn đổi mới, học hỏi và kết hợp tốt những phương pháp, công cụ
dạy học sao cho hiệu quả. Khi thầy dạy hấp dẫn thì trò sẽ say mê học tập, trò tiến
bộ thì thầy càng phấn khởi, tìm mọi cách để dạy tốt hơn.
Tôi cũng như các giáo viên khác luôn trăn trở, học hỏi để có phương pháp
dạy học tốt hơn, hiệu quả hơn để nâng cao chất lượng giáo dục.
Qua nghiên cứu về mặt lí thuyết, tiếp xúc với thực tế, qua các tiết dạy của bản thân,
tiết dạy của các giáo viên khác khi dự giờ tôi đã tích lũy một số kinh nghiệm cho
bản thân và thực hiện tương đối hiệu quả . Cùng với phong trào thực hiện đổi mới
phương pháp dạy học, tôi đã mạnh dạn trình bày một số kinh nghiệm của mình
trong quá trình giảng dạy hình thành các khái niệm về chất ở chương trình hóa học
lớp 8.
II. CƠ SỞ NGHIÊN CỨU:

2. Nội dung:
Sau đây là một số kinh nghiệm để hình thành khái niệm về chất mà tôi đã sử dụng
thành công:
Các khái niệm về chất thể hiện ở các bài nguyên tử, nguyên tố hoá học, đơn chất-hợp
chất- phân tử
a) Bài: NGUYÊN TỬ:
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
Đầu tiên tôi sẽ cho học sinh biết thông
tin “1 mm sắt có 4 triệu nguyên tử sắt”.
Theo em nguyên tử có kích thước như
thế nào?
Tôi nói với học sinh “ các em hãy hình
dung nguyên tử là một quả cầu cực bé
có đường kính là
8
1
0,00000008
10
cm=
.
Sau đó mới hình thành khái niệm
nguyên tử cho học sinh.
Giáo viên chiếu cho học sinh quan sát mô
hình nguyên tử
Hs tìm hiểu thông tin thấy được kích thước
nguyên tử nhỏ như thế nào.
.
Lớp electoron
-Nguyên tử được cấu tạo bởi những phần
nào?

Sau khi học sinh trả lời, giáo viên chú ý cho
học sinh: Các hạt electron chuyển động
xung quanh hạt nhân với vận tốc rất lớn,
nhưng nó sắp thành từng lớp khác nhau.
Sau đó gió viên lấy ví dụ về sự phân lớp
của electron của một nguyên tử nào đó.
+Nguyên tử được cấu tạo từ 3 loại hạt: P,
N, E. Hạt P: mang điện tích dương, hạt E:
mang điện tích âm, hạt N không mang điện.
+Học sinh sẽ trả lời được ngay, từ đó cho
học sinh thấy: trong nguyên tử số P = số E.
+ Mang điện tích âm, chuyển động xung
quanh
Proton
(+)
Electron
(-)
Mô hình cấu tạo nguyên tử hidro
Ví dụ: nguyên tử nitơ có 7 proton, 7 electron. Lớp trong cùng gần hạt nhân có 2 e, lớp
ngoài có 5 e
Ví dụ: về sự chuyển động electron quanh hạt nhân
Gv hướng dẫn học sinh cách sắp xếp
electron ở các lớp trong chương trình học
sinh có thể biết.
Cuối bài có thể củng cố bằng nhiều cách. Ví dụ như cho biết số hạt trong cấu tạo một số
nguyên tử yêu cầu học sinh vẽ sơ đồ cấu tạo nguyên tử….
Tôi xin giới thiệu một giáo án điện tử tôi đã sử dụng để dạy bài này.
b) Bài NGUYÊN TỐ:
- Phần định nghĩa:
Giáo viên cho học sinh thông tin: “ Trong

1 nguyên tử có khối lượng bằng gam là
bao nhiêu?
Trong khoa học người ta dùng 1 đơn vị
khác để biểu thị nguyên tử, đó là đơn vị
cacbon
- Rất nhỏ bé
- Học sinh nghĩ ngay: khối lượng rất nhỏ bé
- Học sinh tìm hiểu thông tin sách giáo
khoa cho biết 1 nguyên tử có khối lượng
tính bằng gam là 1,9926.10
-23
gam
Giáo viên giảng giải để hình thành nên khái niệm nguyên tử khối:
Giả sử nguyên tử cacbon có thể chia thành 12 phần bằng nhau:

1 nguyên tử cacbon
1 có khối lượng bằng bao nhiêu nguyên tử cacbon?
Học sinh trả lời ngay =
1
12
nguyên tử cacbon
Giáo viên: 1 =
1
12
nguyên tử cacbon = 1 đơn vị cacbon viết tắt 1 đvC