TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Tổng quan tài liệu
2.1.1. Cơ sở lý thuyết
2.1.1.1. Công tác hạch toán thu chi trong đơn vị HCSN
* Các khái niệm về hạch toán thu chi
Hạch toán là một hệ thống kiểm tra, giám sát, tính toán đo lường và ghi
chép, giám đốc một cách liên tục, toàn diện các quá trình kinh tế nhằm quản lý các
quá trình đó một cách có hệ thống, khoa học và có hiệu quả.
Kế toán là một nghệ thuật quan sát, ghi chép, phân loại và tổng hợp các hoạt
động của một đơn vị đồng thời trình bày kết quả của chúng nhằm cung cấp các
thông tin hữu ích cho việc ra quyết định của các nhà quản lý.
Đơn vị HCSN là một loại hình đơn vị được Nhà nước quyết định thành lập,
giao thực hiện một nhiệm vụ chuyên môn nhất định hay quản lý Nhà nước về một
lĩnh vực nào đó như: kinh tế - chính trị, văn hóa- xã hội, an ninh quốc phòng.
Nguồn kinh phí để đáp ứng nhu cầu chi tiêu của các đơn vị HCSN do ngân sách
Nhà nước cấp và được bổ sung bởi các nguồn khác.
Hạch toán thu chi là một bộ phận quan trọng của hạch toán kế toán. Hạch
toán thu chi góp phần phản ánh, theo dõi, ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh
liên quan đến thu chi trong đơn vị. Phân loại và hệ thống hoá các nghiệp vụ phát
sinh đó theo một phương pháp, chuẩn mực đã được quy định nhằm làm cơ sở cho
việc hạch toán kế toán, quyết toán, quản lý tài chính, lập dự toán thu chi, xây dựng,
các định mức nhằm nâng cao hiệu quả công tác thu chi của đơn vị.
* Nhiệm vụ hạch toán thu chi
Thu nhận, phản ánh, xử lý và tổng hợp thông tin về nguồn kinh phí được
cấp, được tài trợ, được hình thành từ các nguồn khác và tình hình sử dụng các
khoản kinh phí tại đơn vị theo đúng chuẩn mực, quy định, chế độ kế toán được
Nhà nứơc ban hành.
Kiểm tra, giám sát các khoản thu chi tài chính. Tình hình quản lý và sử dụng
các loại vật tư, tài sản ở đơn vị, tình hình chấp nhận vật tư, tài sản ở đơn vị, tình
hình chấp hành kỉ luật thu nộp ngân sách Nhà nước, kỷ luật thanh toán và chấp
hành các chế độ của nhà nước, phát hiện và ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp

sau.
- Nội dung:
Trong quá trình quyết toán kinh phí đơn vị phải lập đầy đủ các BCTC theo
quy định. Báo cáo quyết toán của đơn vị không được để xảy ra tình trạng quyết
toán chi lớn hơn được giao.
Trình tự lập báo cáo quyết toán, duyệt và thông báo quyết toán, thẩm định
quyết toán trong đơn vị HCSN phải theo quy định của Bộ Tài Chính.
* Ý nghĩa hạch toán thu chi
Hoạt động thu chi trong các đơn vị kinh tế nói chung và trong đơn vị hành
chính sự nghiệp nói riêng là rất quan trọng và chi phối chủ yếu các hoạt động trong
các đơn vị.
Nhất là đối với các đơn vị HCSN khi sử dụng nguồn ngân sách cấp phát của
Nhà nước để thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ Nhà nước giao thì công tác hạch
toán thu chi lại rất quan trọng không chỉ đối với đơn vị mà còn đối với một quốc
gia nhằm nâng cao hiệu quả nguồn vốn Nhà nước giao, tránh tình trạng lãng phí,
thất thoát nguồn NSNN.
Hạch toán thu chi rất quan trọng trong việc cấp phát ngân sách cho các đơn
vị hoạt động đối với Nhà nước vì nó là cơ sở để lập các dự toán ngân sách và điều
chinh ngân sách cấp phát khi có sự thay đổi trong hoạt động.
* Hạch toán thu
a. Các khoản thu
- Thu nguồn kinh phí cấp phát
Nguồn kinh phí của các đơn vị hành chính sự nghiệp được tiếp nhận theo
nguyên tắc không bồi hoàn trực tiếp để thực hiện các nhiệm vụ chính trị, xã hội cấp
trên giao.
Kinh phí của đơn vị HCSN được hình thành từ các nguồn sau:
Ngân sách Nhà nước cấp phát hàng năm.
Thu sự nghiệp được sử dụng theo quy định.
Thu hội phí, đóng góp của hội viên.
Bổ sung từ các khoản thu theo chế độ.

+ Một số quy định:
Kế toán nguồn kinh phí hoạt động phải theo dõi chi tiết từng nguồn hình
thành.
Kinh phí hoạt động phải được sử dụng đúng mục đích theo định mức và dự
toán đã được cấp trên duyệt.
Đơn vị cấp trên phải được phản ánh vào đơn vị mình cả số kinh phí được
cấp của đơn vị và kể cả số kinh phí hoạt động mà các đơn vị cấp dưới nhận được
thông qua đơn vị cấp trên nhận để quýêt toán với đơn vị chủ quản và các cơ quan
tài chính.
Cuối kì đơn vị phải làm thủ tục quyết toán tình hình tiếp nhận và sử dụng
nguồn kinh phí hoạt động với các cơ quan tài chính, cơ quan chủ quản.
Số kinh phí sử dụng chưa hết phải xử lý theo quyết định của cơ quan có
thẩm quyền.
Cuối niêm độ kế toán, số chỉ hoạt động bằng nguồn kinh phí hoạt động chưa
được quyết toán thì kế toán phải ghi chuyển nguồn kinh phí hoạt động năm nay
sang kinh phí hoạt động năm trước để theo dõi.
+ Kết cấu TK461:
Bên nợ
Kết chuyển số chi hoạt động đã đươc duyệt,quyết toán.
Số kinh phí nộp lại ngân sách hay cấp trên.
Các khoản làm giảm kháckhi được phép .
Bên có:
Số kinh phí đã nhận của NSNN hoặc cấp trên.
Số kinh phí nhận do tài trợ,do các hội viên đóng góp,bổ sung từ các khoản
thụ sự nghiệp.
Số dư có:
Nguồn kinh phí hoạt động hiện còn hay chờ giải quyết.
Số kinh phí được cấp trên cấp cho năm sau.
+ Tài khoản 461 có 3 TK cấp hai:
TK 461.1: Năm trước:phản ánh nguồn kinh phí được cấp thuộc năm trước đã

Kc số KPHĐ đã sử dụng a.Nhận kinh phí bằng TSCĐ
năm nay chưa quyết toán
vào kinh phí năm trước TK466 TK661
Kc nguồn kp hình
Thành TSCĐ
TK008 TK341
Khi có Khi nhận Nhận kinh phí đã kết
thông báo HMKP chuyển xuống cấp dưới
HMKP TK511

Bổ sung kp từ thu
sự nghiệp
TK661
Nhận kinh phí
chi hoạt động
Sơ đồ 2.1: Sơ đồ hạch toán tài khoản 461
- Nguồn kinh phí dự án
+ Khái niệm:
Nguồn kinh phí dự án là nguồn kinh phí chỉ sử dụng cho những đơn vị được
nhà nước cấp phát kinh phí hoặc được chính phủ, các tổ chức và cá nhân viện trợ,
tài trợ trực tiếp nhằm thực hiện các chương trình, đề tài dự án đã được phê duyệt.
Để theo dõi tình hình biến động ,tiếp nhận và sử dụng, quyết toán nguồn
kinh phí dự án. Kế toán sử dụng TK462 để phản ánh.
+ Một số quy định:
Kinh phí chương trình dự án, đề tài phải được sử dụng đúng mục đích, đúng
nội dung hoạt động và trong phạm vi dự toán đã được duyệt.
Để theo dõi, quyết toán tổng số kinh phí theo từng chương trình, dự án, đề
tài đơn vị cấp trên không những phản ánh vào TK462 số kinh phí được cấp của
đơn vị mình mà còn phải phản ánh cả số kinh phí đã cấp cho các đơn vị cấp dưới
khi báo cáo quyết toán của đơn vị cấp dưới được duyệt.