Män hc: Váûn hnh Hãû thäúng âiãûn
Nhọm Nh mạy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Â Nàơng .
50
Chỉång 4

NHỈỴNG KHẠI NIÃÛM CÅ BN VÃƯ ÂÄÜ TIN CÁÛY

4.1 MÅÍ ÂÁƯU

Âäü tin cáûy l chè tiãu then chäút trong sỉû phạt triãøn k thût, âàûc biãût l khi xút
hiãûn nhỉỵng hãû thäúng phỉïc tảp nhàòm han thnh nhỉỵng chỉïc nàng quan trng trong cạc
lnh vỉûc cäng nghiãûp khạc nhau.
Âäü tin cáûy ca pháưn tỉí hồûc ca c hã ûthäúng âỉåüc âạnh giạ mäüt cạch âënh lỉåüng
dỉûa trãn hai úu täú cå bn l: tênh lm viãûc an tan v tênh sỉỵa chỉỵa âỉåüc.
Hãû thäúng l táûp håüp nhỉỵng pháưn tỉí (PT) tỉång tạc trong mäüt cáúu trục nháút âënh
nhàòm thỉûc hiãûn mäüt nhiãûm vủ xạc âënh, cọ sỉû âiãưu khiãøn thäúng nháút sỉû hoảt âäüng cng
nhỉ sỉû phạt triãøn.
Vê dủ: Trong HTÂ cạc pháưn tỉí l mạy phạt âiãûn, MBA, âỉåìng dáy..... nhiãûm vủ
cá HTÂ l sn xút v truưn ti phán phäúi âiãûn nàng âãún cạc häü tiãûu thủ. Âiãûn nàng
phi âm bo cạc chè tiãu cháút lỉåüng phạp âënh nhỉ âiãûn ạp, táưn säú, v âäü tin cáûy håüp l
(ÂTC khäng phi l mäüt chè tiãu phạp âënh, nhỉng xu thãú phi tråï thnh mäüt chè tiãu
phạp âënh våê mỉïc âäü håüp l no âọ ).
HTÂ phi âỉåüc phạt triãøn mäüt cạch täúi ỉu v váûn hnh våïi hiãûu qu kinh tãú cao
nháút.
Vãư màût âäü tin cáûy HTÂ l mäüt hãû thäúng phỉïc tảp thãø hiãûn åí cạc âiãøm:
- Säú lỉåüng cạc pháưn tỉí ráút låïn.
- Cáúu trục phỉïc tảp.
- Räüng låïn trong khäng gian.
-Phạt triãøn khäng ngỉìng theo thåìi gian.
-Hoảt âäüng phỉïc tảp.
Vç váûy HTÂ thỉåìng âỉåüc qun l phán cáúp, âãø cọ thãø qun l, âiãưu khiãøn sỉû phạt

t=0, pháưn tỉí bao giåì cng lm viãûc täút nãn P(0) = 1. Ngỉåüc lải thåìi gian cng kẹo di, kh
nàng váûn hnh an ton ca pháưn tỉí cng gim âi v khi t → ∞
, theo qui lût phạt triãøn ca
váût cháút trong tạc âäüng tn phạ ca thåìi gian, nháút âënh pháưn tỉí phi hỉ hng, nghéa l
P(∞) = 0.
Khi nghiãn cỉïu âäü tin cáûy, cạc pháưn tỉí thỉåìng chia thnh hai loải: Pháưn tỉí phủc
häưi v pháưn tỉí khäng phủc häưi.
Pháưn tỉí khäng phủc häưi l pháưn tỉí tỉì khi âỉa vo sỉí dủng âãún khi xy ra sỉû cäú l
loải b nhỉ: linh kiãûn âiãûn tråí, tủ âiãûn v.v..., ta chè quan tám âãún sỉû kiãûn xy ra sỉû cäú âáưu
tiãn.
Pháøn tỉí phủc häưi l pháưn tỉí khi âỉa vo sỉí dủng âãún khi xy ra sỉû cäú âỉåüc âem âi
sỉí chỉỵa phủc häưi, våïi gi thiãút l sau khi sỉía chỉỵa pháưn tỉí åí trảng thại nhỉ måïi. Trong
quạ trçnh váûn hnh, pháưn tỉí chè nháûn mäüt trong hai trảng thại: Trảng thại lm viãûc an ton
hồûc trảng thại sỉía chỉỵa âënh k hồûc sỉía chỉỵa sỉû cäú.

4.3 NHỈỴNG KHẠI NIÃÛM CÅ BN
4.3.1 PHÁƯN TỈÍ KHÄNG PHỦC HÄƯI
1. Thåìi gian váûn hnh an ton τ
.

Gi thiãút åí thåìi âiãøm t = 0 pháưn tỉí bàõt âáưu lm viãûc v âãún thåìi âiãøm t = τ bë sỉû
cäú. Khong thåìi gian τ âỉåüc gi l thåìi gian váûn hnh an ton ca pháưn tỉí. Vç sỉû cäú
khäng xy ra táút âënh nãn τ l mäüt âải lỉåüng ngáùu nhiãn cọ cạc giạ trë trong khong
0 ≤ τ ≤ ∞
Gi thiãút trong khong thåìi gian kho sạt t pháưn tỉí xy ra sỉû cäú våïi xạc xút Q(t).
Khi âọ cọ thãø viãút:
Mọn hoỹc: Vỏỷn haỡnh Hóỷ thọỳng õióỷn
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng .
52
Q(t) = P { < t } (4-2)

t} (4-5)
Nhổ vỏỷy P(t) laỡ xaùc suỏỳt õóứ phỏửn tổớ vỏỷn haỡnh an toaỡn trong khoaớng thồỡi gian t vỗ ồớ
õỏy coù t. Tổỡ bióứu thổùc (4-3) vaỡ (4-5) coù thóứ vióỳt:
dQ(t)
Hỗnh 4-1
q(t)
t
3)-(4
)(
)(
dt
tdQ
tq =
1).(
0
=


dttq
7)-(4 ).()(
6)-(4 ).()(
0



=
=
t
t
dttqtP

bỗnh sọỳ lỏửn sổỷ cọỳ xaớy ra trong mọỹt õồn vở thồỡi gian. Nhổng (t) laỡ mọỹt haỡm theo thồỡi gian,
sau õỏy khaớo saùt chi tióỳt vóử (t).
Vồùi t õuớ nhoớ thỗ (t).t chờnh laỡ xaùc suỏỳt õóứ phỏửn tổớ õaợ phuỷc vuỷ õóỳn thồỡi õióứm t
seợ hoớng hoùc trong khoớang thồỡi gian t tióỳp theo. Hay noùi khaùc õi õoù laỡ sọỳ lỏửn hoớng hoùc
trong mọỹt dồn vở thồỡi gian trong khoớang thồỡi gian t



()
lim
(/)
t
t
t
Pt t t t
=

<<+ >



0
1
(4-8)
P(t < < t+t / > t) laỡ xaùc suỏỳt coù õióửu kióỷn, laỡ xaùc suỏỳt õóứ phỏửn tổớ hổ hoớng
trong khoớang thồỡi gian tổỡ t õóỳn (t+t) (sổỷ kióỷn A) nóỳu phỏửn tổ ớ õoù õaợ laỡm vióỷc tọỳt õóỳn thồỡi
õióứm t ( sổỷ kióỷn B).
Theo lyù thuyóỳt xaùc suỏỳt, xaùc suỏỳt cuớa giao giổợa 2 sổỷ kióỷn A vaỡ B laỡ:

hay laỡ:

Tổỡ (4-8) vaỡ (4-9) suy ra :

))(
)(
.
1
lim)(
0
tP
tttP
t
t
t
>
+<<

=




)(
1
).(.
1
lim)(
0

)/().()/().()( BAPBPABPAPBAP
==
Mọn hoỹc: Vỏỷn haỡnh Hóỷ thọỳng õióỷn
Nhoùm Nhaỡ maùy õióỷn - Bọỹ mọn Hóỷ thọỳng õióỷn - HBK aỡ Nụng .
54
Cọng thổùc (4-10) cho ta quan hóỷ giổợa 4 õaỷi lổồỹng: cổồỡng õọỹ hoớng hoùc, haỡm mỏỷt
õọỹ, haỡm phỏn bọỳ vaỡ õọỹ tin cỏỷy.
Tổỡ (4-3) vaỡ (4-5) ta suy ra :

)().()(
)(
tPttq
dt
tdP

==

dtt
tP
tdP
).(
)(
)(

=1)=P(0) ( do )(ln)0(ln)(ln)(ln).(
)(
)(

Do õoù:
t
etP


=)( ;
t
etQ


= 1)( ;
t
etq



=)( (4-13)
Bióứu dióựn trón hỗnh veợ hỗnh 4-4
Theo nhióửu sọỳ lióỷu thọỳng kó quan hóỷ cuớa cổồỡng õọỹ hoớng hoùc (t) theo thồỗ gian
thổồỡng coù daỷng nhổ hỗnh 4-5.
ổồỡng cong cổồỡng õọỹ hoớng hoùc (t) õổồỹc chia ra laỡm 3 mióửn:

a. Mióửn I:
Mọ taớ thồỡi kyỡ chaỷy thổớ . Nhổợng hoớng hoùc ồớ giai õoỹan naỡy thổồỡng do
lừp raùp, vỏỷn chuyóứn. Tuy giaù trở ồớ giai õoỹan naỡy cao nhổng thồỡi gain keùo daỡi ờt vaỡ
(t)
giaớm dỏửn vaỡ nhồỡ chóỳ taỷo, nghióỷm thu coù chỏỳt lổồỹng nón giaù trở cổồỡng õọỹ hoớng hoùc (t) ồớ
giai õoỹan naỡy coù thóứ giaớm nhióửu .
P(t)
Q(t)