Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
MỞ ĐẦU
Trong phạm vi một tỉnh ,cũng như xét trong một quốc gia hay xét trên
toàn thế giới , luôn luôn tồn tại song song hai hệ thống : Hệ thống kinh tế -
xã hội và hệ thống môi trường . Hệ thống kinh tế xã hội cấu thành bởi các
thành phần sản xuất , lưu thông, phân phối , tiêu dùng và tích luỹ , tạo nên
dòng nguyên liệu , năng lượng , hang hoá , phế thải , lưu thong giữa các
phần tử cấu thành nên hệ thống. Hệ thống môi trường với các thành phần
môi trường tự nhiên và môi trường xã hội. Môi trường tự nhiên cung cấp
tài nguyên cho hệ kinh tế đồng thời tiếp nhận các chất thải từ hệ kinh tế .
Chất thải này có thể ở lại trong môi trường tự nhiên , hoặc trở lại hệ kinh tế
thông qua tái chế.Một hoạt động mà chất phế thải không thể tái chế được
coi là một hoạt động gây tổn hại đến môi trường,mỗi hoạt động của con
người đều có những tác động tới môi trường theo cả chiều hướng tích cực
lẫn tiêu cực. Vấn đề đặt ra là làm sao để tiếp tục phát triển kinh tế - xã hội
mà không làm tổn hại đến môi trường sống của con người , làm sao đạt tới
sự phát triển hài hoà bền vững giữa phát triển sản xuất và bảo vệ thiên
nhiên bảo vệ môi trường!!!
Trước những vấn đề bức xúc về môi trường toàn cầu cũng như ở các
quốc gia, Hội nghị Thượng đỉnh Trái đất về Môi trường và phát triển tổ
chức ở Rio de Janeio(Braxin) năm 1992 đã xác định :”Phát triển bền vững
“ trong đó kết hợp hài hoà giữa phát triển kinh tế , phát triển xã hội với bảo
vệ môi trường là muc tiêu của nhân loại trong thế kỷ 21 . Mười năm sau
đó , Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới về Phát triển bền vững được tổ chức ở
Johannesburg ( cộng hoà Nam phi) đã cụ thể hoá thành hành động thông
qua chương trình Nghị sự 21 .
SV: NguyÔn Hïng Cêng Líp: KTMT 45
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Thành phố Hải phòng là thành phố lớn thứ hai trên miền Bắc Việt
Nam, nằm trong vùng kinh tế trọng diểm Bắc Bộ, là nơi hội tụ giao thoa
của nhiều luồng kinh tế có ý nghĩa quốc tế và lien vùng . Đặc biệt Hải

CHƯƠNG I :
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA
VIỆC THU GOM CHẤT THẢI RẮN
I.Tổng quan về chất thải và chất thải rắn
1.Chất thải
1.1Khái niệm chất thải
Chất thải được hiểu là bất kỳ loại vật liệu nào mà cá nhân không dung
nữa, chúng không còn tác dụng gì nữa với cá nhân đó và được loại thải ra
môi trường
“Vật không dung nữa ,vật không còn tác dụng” được áp dụng với từng
đối tượng khác nhau . Tuỳ từng đối tượng mà nó có thể là chất thải với đối
tượng này nhưng cũng có thể là nguyên liệu đầu vào với đối tượng khác .
Ví dụ : xỉ than ở các nhà máy gạch được coi là chất thải của nhà máy
nhưng với những người sản xuất gạch xỉ thì nó là một nguồn nguyên liệu
đầu vào….
Tại khoản10 Điều 3 Luật bảo vệ môi trường năm 2005 quy định:Chất
thải được định nghĩa chung là các dạng vật chất cụ thể ở thể rắn,lỏng,khí
được thải ra từ sane xuất ,kinh doanh,dịch vụ ,sinh hoạt hoặc các hoạt động
khác.
1.2.Các thuộc tính của chất thải
Chất thải tồn tại ở mọi dạng vật chất nhưng chủ yếu tồn tại ở ba dạng:
rắn , lỏng , khí. Ở những dạng này có thể định lượng . Ngoài ra , một số
chất thải tồn tại ở một số dạng khó xác định như nhiệt, phóng xạ, bức xạ,
SV: NguyÔn Hïng Cêng Líp: KTMT 45
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
….Tác động gây ô nhiễm môi trường là do các thuộc tính vật lý, hoá học,
sinh học của chất thải
Thuộc tính gây ô nhiễm nguy hiểm là thuộc tinh hoá học. Một lương
nhỏ hoá chất độc hại xâm nhập vào cơ thể con người và sinh vật có thể gây
ra những phản ứng không lường hết được . Chúng có thể tồn tại lâu dài từ

dựng , sản xuất và các chất thải không độc hại từ các khu vực y tế
2.2.Nguồn gốc phát sinh chất thải rắn
Chất thải rắn có nguồn gốc từ hoạt động công nghiệp , nông nghiệp
,sinh hoạt, y tế trong đó chất thải công nghiệp chiếm đa phần trong tổng
lượng phát thải.
- Chất thải công nghiệp:
Bao gồm các chất thải như: Đất đá khai thác mỏ , tro và xỉ trong
ngành công nghiệp luyện kim ….Trong đó nghành sản xuất và tiêu thụ
năng lượng đứng đầu trong các nguồn gây ô nhiễm môi trường ,vì các
nguồn năng lượng mới và năng lượng hạt nhân mới chỉ chiếm một phần
nhỏ trong tổng số năng lượng mà con người khai thác trong khi nguồn năng
lượng chủ yếu vẫn được khai thác từ các nhiên liệu hoá thạch. Hiện nay tất
cả các nghành công nghiệp kể cả nghành công nghiệp điên rử được coi là”
công nghiệp sạch” đều là nguồn phát sinh chất thải rắn gây ô nhiễm môi
trường ở các cấp độ khác nhau.
- Chất thải nông nghiêp.
Bao gồm các chất thải phát sinh trong quá trình sản xuất nông nghiệp
như: các loại bao , túi, lọ trong đó có chứa tồn dư thuốc bảo vệ thực vật,
thuốc trừ sâu, phân , sản phẩm thừa của gia súc….Các loại chất thải này
nếu không được thu gom, xử lý sẽ gây ô nhiễm môi trường . Đặc biệt tồn
SV: NguyÔn Hïng Cêng Líp: KTMT 45
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
dư thuốc trừ sâu , trừ cỏ rất khó phân huỷ tích tụ lại trong đất và nguồn
nước làm ô nhiễm, các chất thải hữu cơ có thể là các ổ dịch gây bệnh cho
người và sinh vật
- Chất thải sinh hoạt.
Thành phần chủ yếu của chất thải sinh hoạt là các loại rác hữu cơ( rau,
củ, quả thừa…)rác tái chế ( giấy , bìa , kim loại ….)rác chon lấp và rác thải
độc hại . Sự ô nhiễm bởi rác thải sinh hoạt chủ yếu do rác phát sinh ở các
khu vực đông dân cư với khối lượng lớn nhưng không được thu gom xử lý

Gỗ 1-4
* Các chất vô cơ
Thuỷ tinh 1-10 1-10 4-20
Lon thiếc 2-8
Nhôm 1-5 1-5 2-8
Những kim loại
khác
1-4
Tro,Bui,….. 1-40 1-30 0-10
Nguồn: Lưu Đức Hải : Urban waste in Vietnam and Its Management,
Workshop on Waste Economy and Sustainable Development, Hanoi 29-30
August , 2000
SV: NguyÔn Hïng Cêng Líp: KTMT 45
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
II Thu gom chất thải rắn
1.Tầm quan trọng của hoạt động thu gom chất thải rắn
1.1 Ảnh hưởng của chất thải rắn tới hoạt động kinh tế - xã hội – môi trường
Là loại chất thải chứa các hoá chất dễ gây phản ứng , độc hại , dễ thối
rũa , dễ cháu nổ , nhiễm khuẩn, hoặc các chất thỉa phóng xạ …. Có nguy cơ
đe doạ tới sức khoẻ con người và sinh vật . Với những đặc tính như trên ,
ảnh hưởng tới môi trường và sức khoẻ cộng đồng của chất thải rắn là rất
lớn nếu không có biện pháp quản lý và xử lý hợp vệ sinh.
Nhiều nguồn chất thải rắn từ các hoạt động sản xuất công nghiêp, tiểu
thủ công nghiệp. nông nghiệp, dịch vụ không được quản lý chặt chẽ và có
biên pháp xử lý cho thích hợp đã là nguyên nhân trực tiếp gây ô nhiễm
nghiêm trọng cho môi trường đất , đặc biệt là nguồn nước mặt và nước
ngầm, là nguyên nhân gây nên các dich bệnh trong cộng đồng.
Tác hại của chất thải rắn đến sức khoẻ con người được thể hiện qua sơ
đồ dưới đây:
SV: NguyÔn Hïng Cêng Líp: KTMT 45

UBND tỉnh, thành phố
Sở GTCC Sở TN & MT UBND quận
Công ty Môi trường đô thị Xí nghiệp Môi trường Đô thị huyện
Xí nghiệp
môi trường
Xí nghiệp
phục vụ
Đoàn xe
Khu vực
thu gom
chất thải
rắn
Trạm trung
chuyển
Bãi chôn
lấp chất
thải rắn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
thải sinh hoạt , tuy nhiên cần phải giám sát kết quả đạt được trong thu gom
và vận chuyển của các đơn vị đó .
Vậy những đơn vị nào được gọi là tư nhân? Đó là tổ thu gom rác dân
lập , hợp tác xã kinh doanh vận chuyển… Để xem mô hình hoạt động có
phù hợpvới địa phương hay không ta cần phân tích ưu nhược điểm của mô
hình.
*Ưu điểm :
- Huy động được nguồn vốn đóng góp trong dân và tạo viếc làm cho
người dân địa phương dần xoá bỏ bao cấp trong thu gom , vận chuyển được
bao cấp bởi ngân sách nhà nước,ngân sách địa phương. Với nguyên tắc “
người hưởng dịch vụ phải trả chi phí cho người cung cấp “ sẽ làm thay đổi
tư tưởng ỷ lại vào nhà nước . Người sử dụng dịch vụ ngày càng đòi hỏi

- Sở chủ quản , thường là sở giao thông công chính : với nhiệm vụ xây
dựng và triển khai các chương trình kế hoạch , chính sách cho hoạt động
thu gom, vận chuyển….
- UBND tỉnh ban hành văn bản pháp quy , quy hoạch bãi chôn lấp….,
đầu tư thiết bị công nghệ…
- Các sở liên quan
- Sở TN-MT : Thanh tra giám sát chất lượng môi trường
SV: NguyÔn Hïng Cêng Líp: KTMT 45
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
- Công ty Môi trường Đô thị: Ký hợp đồng vận chuyển, hướng dẫn kỹ
thuật đào tạo, xây dựng mức giá và quy chuẩn kỹ thuật của công tác thu
gom vận chuyển trình lên các cơ quan hữu quan phê chuẩn thực hiện.
*Ưu điểm của mô hình :
- Các quy định chính sách của nàh nước được phổ biến kịp thời có sự
quản lý thống nhất từ trên xuống .
- Mọi hoạt động trong quy trình đều được thực hiện theo quy định của
UBND địa phương, của nhà nước
- Có sự phối hợp chặt chẽ và khá đồng bộ giữa các khâu trong quá
trình thu gom vận chuyển và xử lý chất thải.
- Hạn chế được các biến cố thường xảy ra như sự tồn đọng , những sự
cố về nhân sự và phương tiên thu gom . Trong hoạt động nếu một đơn vị
gặp sự cố thì có thể huy động sự tương trợ của đơn vị khác
- Việc sửa chữa, bảo dưỡng được thực hiện bảo đảm bởi các xí nghiệp
thành viên do đó mức độ an toàn cho người lao động cao hơn khá nhiều
* Nhược điểm của mô hình:
- Mô hình quản lý cồng kềnh với sự chồng chéo của các cơ quan chủ
quản , các cơ quan liên ngành cho nên mọi phương án đưa ra dù có khả thi
thì phải một thời gian sau mới được thực hiện, dẫn đến sự chậm trễ.
- Hạn chế tính tích cực trong cạnh tranh vì hoạt động này mang tính
độc quyền

+Lợi ích với con người lợi ích về môi trường sống trong lành , sức
khoẻ tăng tỷ lệ mắc bệnh do ô nhiễm môi trường,…rất khó lượng hoá
thường được lượng hoá thông qua tỷ lệ người mắc bệnh giảm xuống
SV: NguyÔn Hïng Cêng Líp: KTMT 45