Đặc điểm sinh trưởng của Vi khuẩn trong
môi trường nuôi cấy

Các nhà khoa học nghiên cứu vi khuẩn cố
gắng tạo ra môi trường nuôi cấy cực thuận
trong phòng thí nghiệm, với nguồn năng
lượng thiết yếu, các chất dinh dưỡng, pH và
nhiệt độ mà khả năng sinh trưởng của vi
khuẩn có thể dự đoán được.
(a)
(b) (c)
Hình 1 (a) Các khuẩn lạc E. coli sinh
trưởng trên đĩa thạch agar. (b) Hai dạng
khuẩn lạc nhẵn và thô nhám - trên và dưới -
của S. pneumoniae; và (c) phương pháp thu
nhận bản sao các khuẩn lạc qua đêm sinh
trưởng trên môi trường đặc hiệu: các khuẩn
lạc mọc được có màu xanh và không mọc
được màu trắng.
Vi khuẩn có thể được nuôi cấy trên môi
trường đặc (thường chứa thạch agar) hoặc
trong môi trường lỏng. Trong môi trường
lỏng, vi khuẩn sinh sản theo hàm số mũ cho
đến khi hết chất dinh dưỡng hoặc cho đến
khi tích luỹ những sản phẩm độc hại. Số
lượng vi khuẩn tồn tại ở mỗi thời điểm trong
môi trường lỏng có thể xác định được một
cách dễ dàng. Dùng pipet đưa một mẫu nhỏ
lên đĩa petri có môi trường đặc rồi cấy chải
đều trên mặt thạch. Sau thời gian ủ 24 - 36
giờ mỗi tế bào vi khuẩn sẽ cho một cụm tế

(bênphải; trục tung biểu thị số tế bào tăng
theo hàm số mũ, và trục hoành biểu thị thời
gian).
ö Đã nhiều lần các nhà nghiên cứu muốn
xác định xem bằng cách nào các tế bào phân
chia hay sinh trưởng một cách nhanh chóng
như vậy. Một phương pháp đơn giản để đo
tốc độ sinh trưởng là đếm số tế bào trong
một đơn vị thể tích nhỏ (aliquot) tại nhiều
thời điểm và biểu diễn một đường cong sinh
trưởng (growth curve; Hình 3). Đó là một
đường cong không quá cong lắm như như đồ
thị về số lượng tế bào (number of cells) đếm
được tại các thời điểm khác nhau. Nếu như
các tế bào có được không gian và dưỡng
chất không giới hạn, thì chúng sẽ sinh
trưởng ở tốc độ hàm số mũ. Như chỉ ra ở
Hình 3, cùng các số liệu về đường cong sinh
trưởng như nhau được phác hoạ trên một
thang tuyến tính (linear scale) hay thang log
(log scale).
Mặc dù các tế bào có thể sinh trưởng một
cách vô hạn trong một không gian nào đó,
nhưng các phòng thí nghiệm thì không thể
làm được những cái lọ to quá cỡ. Vì vậy các
tế bào thường được cho sinh trưởng trong
các môi trường pha loãng. Chẳng hạn, thử
hình dung 1.000 tế bào được cho vào trong
một cái lọ và sau đó có 1.000.000 tế bào
dược sinh ra trong đó. Nếu mất độ tế bào