Download Tiểu luận miễn phí
Mục lục
1. Lời ở đầu
2. Khái niệm, mục đích và ý nghĩa của quá trình chứng minh VAHS
2.1. Khái niệm
2.2. Mục đích và ý nghĩa của quá trình chứng minh VAHS
3. Quá trình chứng minh trong VAHS
3.1. Thu thập chứng cứ
3.2. Kiểm tra chứng cứ
3.3. Đánh giá chứng cứ
3.4. Sử dụng chứng cứ
Kết luận
1. Lời ở đầu
Trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử vụ án hình sự (VAHS), các cơ quaniện kiểm sát và tòa án luôn phải chứng minh: Có hành vi phạm tội xảy ra hay không, thời gian, địa điểm và những tình tiết khác của hành vi phạm tội; Ai là người thực hiện hành vi phạm tội; có lỗi hay không có lỗi, do cố ý hay vô ý; có năng lực trách nhiệm hình sự hay không; mục đích, động cơ phạm tội; Những tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của bị can, bị cáo và những đặc điểm về nhân thân của bị can, bị cáo; Tính chất và mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra nhằm xác định chân lý khách quan của vụ án .
Việc nhận thức chân lý khách quan của VAHS là một quá trình hết sức phức tạp được tạo bởi các hoạt động thu thập, kiểm tra, đánh giá các chứng cứ do các chủ thể tiến hành tố tụng thực hiện phù hợp với các qui định của BLTTHS Việt Nam. Vì vậy quá trình chứng minh trong VAHS phải được thực hiện một cách khoa học để nhằm xác đinh đúng người đúng tội, không bỏ lọt tội phạm hay không làm oan sai người vô tội bởi không giống như vụ án hình sự, vụ án dân sự hay vụ án hành chính, VAHS có ảnh hưởng rất lớn tới quyền công dân, tới sinh mạng chính trị và những quyền về nhân than, tài sản khác của con người. Chính vì vậy, quá trình chứng minh trong VAHS phải tuân thủ tuyệt đối các quy định của pháp luật và yêu cầu có tính khoa học cao.
2. Khái niệm, mục đích và ý nghĩa của quá trình chứng minh VAHS
2.1. Khái niệm
Quá trình chứng minh là quá trình xác định sự thật khách quan đối với VAHS, là một quá trình nhận thức cái chưa biết, đi từ chưa biết đến biết. Hiện nay, chưa có một định nghĩa cụ thể nào về quá trình chứng minh VAHS. Tuy nhiên, trên cơ sở những qui định của pháp luật Tố tụng hình sự (TTHS) Việt Nam và các văn bản pháp luật khác về điều tra, truy tố, xét xử và thực tiễn xét xử có thể hiểu: Quá trình chứng minh trong vụ án hình sự là quá trình mà các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng thực hiện hoạt động nhận thức chân lý về VAHS. Việc nhận thức về VAHS là việc phản ánh một cách khách quan toàn bộ diễn biến về VAHS, hay nói cách khác là tái dựng lại được một bức tranh toàn cảnh, chính xác về VAHS đã xảy ra. Để đạt được điều này, các chủ thể tiến hành tố tụng phải thực hiện các biện pháp do pháp luật TTHS quy định, làm sáng tỏ tất cả mọi vấn đề có trong VAHS.
Như vậy, quá trình chứng minh vụ án hình sự là tổng hợp các hành vi tố tụng hình sự do các chủ thể được Nhà nước trao quyền tiến hành theo trình tự được Bộ luật tố tụng hình sự quy định để thu thập, kiểm tra, đánh giá chứng cứ nhằm làm rõ sự thật khách quan của vụ án hình sự.
2.2. Mục đích và ý nghĩa của quá trình chứng minh VAHS
Mục đích, ý nghĩa cơ bản VAHS là: Phát hiện nhanh chóng và xác định tội phạm, người phạm tội một cách khách quan, toàn diện, xử lý công minh, không để lọt tội phạm, không làm oan người vô tội, qua đó áp dụng hình phạt đối với người phạm tội, bảo đảm tính cưỡng chế và thể hiện tính giáo dục của Nhà nước, góp phần vào việc đấu tranh phòng, chống tội phạm, thực hiện chính sách hình sự của Đảng và Nhà nước ta.
3. Quá trình chứng minh trong VAHS
3.1. Thu thập chứng cứ
Thu thập chứng cứ là hoạt động đầu tiên của quá trình chứng minh trong VAHS. Hoạt động này có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với toàn bộ quá trình chứng minh. Để tái tạo lại những tình tiết của vụ án đã xảy ra trước đó đòi hỏi các cơ quan tiến hành tố tụng phải thu thập được đầy đủ những thông tin về vụ việc phạm tội. Chính vì vậy, kết quả của hoạt động thu thập chứng cứ có ảnh hưởng rất lớn đến toàn bộ quá trình giải quyết vụ án. Số lượng, chất lượng các chứng cứ thu thập được sẽ tạo điều kiện thuận lợi hay ngược lại gây khó khăn cho các cơ quan tiến hành tố tụng chứng minh đối với vụ án. Vì vậy, các cơ quan tiến hành tố tụng cần đặc biệt quan tâm đến hoạt động này.
Thu thập chứng cứ là việc cơ quan tiến hành tố tụng áp dụng các phương tiện, biện pháp và phương pháp theo qui định của BLTTH năm 2003 để xác định, tìm ra, thu giữ, bảo quản những chứng cứ và nguồn chứng cứ nhằm giải quyết chính xác đối với vụ án. Vì vậy, thu thập chứng cứ trong quá trình chứng minh vụ án hình sự là quá trình phát hiện thu giữ, ghi nhận, và bảo quản chứng cứ do những người tiến hành tố tụng thực hiện bằng các phương pháp phù hợp với quy định của luật tố tụng hình sự.
3.2. Kiểm tra chứng cứ
Trước, trong và sau khi thực hiện hành vi phạm tội, có rất nhiều đối tượng phạm tội đã tính toán rất kỹ để hòng che mắt cơ quan điều tra bằng việc tạo chứng cứ giả, dựng hiện trường giả. Vì vậy, để chứng cứ đúng, trở thành căn cứ để giải quyết VAHS thì việc kiểm tra chứng cứ thu thập được là vô cùng quan trọng.
Kiểm tra chứng cứ là hoạt động của Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán và Hội thẩm tiến hành nhằm xác định một cách thận trọng, toàn diện, khách quan tính chính xác của những thông tin thực tế và tính đáng tin cậy của những nguồn chứng cứ đã được thu thập để xác lập một cách đúng đắn mọi tình tiết của vụ án hình sự.
Kiểm tra chứng cứ được tiến hành ở tất cả các giai đoạn trong quá trình chứng minh vụ án hình sự, mà chủ thể của các giai đoạn này là Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán, Hội thẩm và một số chủ thể khác được giao nhiệm vụ tiến hành điều tra trong những trường hợp do luật định. Khi kiểm tra chứng cứ, các chủ thể có thẩm quyền có trách nhiệm không chỉ kiểm tra các thông tin thực tế đã thu thập mà phải kiểm tra cả nguồn của chúng; không chỉ kiểm tra từng chứng cứ một cách riêng lẻ, mà phải kiểm tra trong tổng hợp các chứng cứ đã thu thập được, trong mối quan hệ giữa các chứng cứ đã thu thập, với các chứng cứ khác đã có trong VAHS.
Thông thường Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán và Hội thẩm kiểm tra cụ thể từng chứng cứ, xem chứng cứ có phù hợp với thực tế hay không. Việc kiểm tra chứng cứ được tiến hành ngay từ khi thu thập. Thông qua việc kiểm tra sẽ tiếp tục củng cố chứng cứ để sử dụng trong quá trình chứng minh. Ngược lại, nếu chứng cứ không phù hợp thực tế, không liên quan đến những vấn đề cần xác minh trong vụ án thì phải loại bỏ nó. Nếu chứng cứ mâu thuẫn, có sự nghi ngờ thì phải kiểm tra xác minh làm rõ.
So sánh đối chiếu giữa các chứng cứ đã thu thập để xem giữa các chứng cứ có sự phù hợp hay mâu thuẫn với nhau. Đối với các chứng cứ đã được thu thập, để kiểm tra, nghiên cứu xác định tính xác thực, tính liên quan của chứng cứ cần có sự đối chiếu, so sánh giữa các chứng cứ với nhau, đồng thời cũng đối chiếu, so sánh với tất cả các tình tiết đã được xác lập trong vụ án. Trong hệ thống chứng cứ đã thu thập, được sử dụng để chứng minh trong vụ án gồm nhiều loại chứng cứ với những đặc tính...
q2C085KiToRB8IW
