nghiên cứu - trao đổi
32 tạp chí luật học số
6/2010 Ths. Nguyễn Năng Nam *
ghiờn cu di sn lớ lun ca Ch tch
H Chớ Minh, chỳng ta cú th khng
nh: Xõy dng nh nc phỏp quyn XHCN
v qun lớ xó hi trờn c s thng nht gia
o c v phỏp lut, l nột c ỏo, sỏng
to trong t tng chớnh tr ca Ngi. Trong
ú, vic tr nc bng o c l tr nc
bng tỡnh, bng thuyt phc, bng o c
cỏch mng, khuyờn ngi ta nhng vic nờn
lm ch o hnh vi ng x ca con
ngi trong mi tỡnh hung, l yu t b
sung quan trng cho phng thc qun lớ xó
hi bng phỏp lut; cũn vic tr nc bng
phỏp lut l vic xỏc nh nhng gii hn
cho hnh ng ca con ngi v mc
trng pht nhng vi phm. Thụng qua cỏc
quy phm do nh nc ban hnh, phỏp lut
iu tit hnh vi ca con ngi bo m
cho s n nh nht nh ca xó hi, H Chớ
Minh ó khng nh: Phộp lut (phỏp lut)

sng v lm vic theo Hin phỏp v phỏp
lut nh nc phỏp quyn ch phỏt huy
c y hiu lc khi nú bit coi trng
kt hp giỏo dc o c v phỏp lut trong
qun lớ xó hi v Nh nc.
(4)
Nh nc
Vit Nam khụng nm ngoi quy lut y, tc
l cng phi s dng quy lut kt hp phỏp
lut v o c trong xõy dng nh nc
phỏp quyn v qun lớ xó hi.
Phỏp lut phi da trờn nn o c, o
c l gc ca phỏp lut. Theo H Chớ Minh,
N

* Phũng chớnh tr, Hc vin khoa hc quõn s nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 6/2010 33

phỏp lut cú vai trũ l cụng c qun lớ ca
nh nc v cụng c ca tng cỏ nhõn
bo v, bo m t do, cụng bng, dõn ch,
bỡnh ng nam n v bỡnh ng xó hi. iu
ny th hin tớnh nhõn vn, t tng tin b,
khoa hc, khc phc s nhn thc tuyt i
hoỏ vai trũ giai cp ca phỏp lut, th hin s
nhn thc ỳng n v giỏ tr xó hi to ln
ca phỏp lut. Phỏp lut l quyn t do la

phỏp lut s dn n s h, cỏn b s lm
dng quyn lc, vi phm quyn dõn ch ca
dõn, cng nh cụng dõn d cú hnh vi xõm
phm quyn t do, dõn ch ca ngi khỏc,
ca cng ng v xó hi, dn n hn lon,
vụ chớnh ph Phỏp lut c núi n õy
phi l phỏp lut ca ch dõn ch, th
hin c ý chớ ca a s ngi dõn bng c
quan i din do nhõn dõn bu ra.
cú nh nc phỏp quyn, nh nc
dõn ch, thc s qun lớ xó hi bng phỏp
lut cn thit phi cú hin phỏp, õy l vn
bn cú hiu lc phỏp lớ cao nht. Nhn mnh
iu ny, H Chớ Minh ó ch ra rng: Trm
iu phi cú thn linh phỏp quyn.
(5)
í
thc, tinh thn phỏp lut phi chi phi, ch
o mi hnh vi, hot ng ca b mỏy nh
nc, mi c quan nh nc, mụi trng
phỏp ch bao trựm i sng xó hi. Vỡ th,
ti phiờn hp u tiờn ca Chớnh ph lõm
thi ngy 03/9/1945, H Chớ Minh ó
ngh Chớnh ph nhanh chúng thc hin vic
t chc tng tuyn c v ban hnh mt hin
phỏp dõn ch,
(6)
vi mc ớch l bo m
c quyn t do dõn ch cho cỏc tng lp
nhõn dõn, trờn c s cụng nụng liờn minh v

nước pháp quyền. Đây cũng chính là thể
hiện từng bước việc xây dựng một xã hội
công dân. Giữa nhà nước pháp quyền và xã
hội công dân có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ
với nhau trong việc xây dựng một xã hội mà
trong đó mọi người đều được tự do, bình
đẳng, bác ái, phát huy đầy đủ năng lực nội
sinh. Ngoài ra, trong nhà nước pháp quyền,
người công dân phải hiểu rõ mình có những
quyền như: quyền công dân, quyền sở hữu,
quyền được bảo vệ Chính việc ý thức được
các quyền này mà người dân phải có bổn
phận và trách nhiệm đối với quốc gia.
Để pháp luật được thực thi trong đời
sống xã hội, tạo thói quen và nếp sống tôn
trọng pháp luật trong cán bộ và mọi tầng lớp
nhân dân, đây thực sự là hai mặt của một
nhiệm vụ. Do đó, phải chú trọng giáo dục,
tuyên truyền pháp luật cho mọi đối tượng
dân cư, làm cho họ biết, hiểu và thực hiện
đúng. Trong điều kiện dân trí còn thấp, học
vấn hạn chế, văn hóa dân chủ chưa cao, việc
tuyên truyền, giáo dục pháp luật càng trở nên
cần thiết, Hồ Chí Minh chỉ rõ: “công bố đạo
luật này chưa phải đã là mọi việc đều xong,
mà còn phải tuyên truyền giáo dục lâu dài
mới thực hiện được tốt”.
(7)
Muốn dân hiểu,
dân nhớ để làm theo, trong tuyên truyền phải

nghiờm khc trc nhng hnh vi lm hi
n tớnh mnh v ti sn ca nhõn dõn, lm
mt thanh danh, uy tớn ca ng v Nh
nc, nhng ngi lm dng quyn hnh
lm nhng vic trỏi vi phỏp lut. Ngi
khng nh: Phỏp lut Vit Nam tuy khoan
hng vi nhng ngi bit ci t quy chớnh
nhng s thng tay trng tr nhng tờn Vit
gian u s ó bỏn nc buụn dõn,
(8)

Phỏp lut phi thng tay trng tr nhng
k bt liờm, bt kỡ k y a v no, lm
ngh nghip gỡ.
(9)
Vỡ Chớnh ph Cng
ho dõn ch l gỡ? L y t chung ca
dõn, t Ch tch ton quc n lng. Dõn l
ch thỡ Chớnh ph l y t. Lm vic ngy
nay khụng phi l thng quan, phỏt
ti.
(10)
V vi nhng ngi ph trỏch thi
hnh phỏp lut cn phi nờu cao cỏi gng
"phng cụng, th phỏp (chm lo vic cụng,
gi gỡn phỏp lut), chớ cụng vụ t cho
nhõn dõn noi theo.
(11)
i vi nhng nn
nhõn ca ch xó hi c thỡ Nh nc ta

Nh vy, phỏp lut l cụng c qun lớ xó
hi, iu chnh v nh hng hnh vi ca
mi ngi theo hng ngy cng tt hn,
ngy cng vn ti cỏc giỏ tr chõn, thin, m
nhm ỏp ng nhng yờu cu, nhng tiờu chớ
mi v o c ca xó hi, cũn o c lm
cho ngi ta thc hin lut phỏp mt cỏch t
giỏc. Giỏ tr to ln trong t tng H Chớ
Minh v s kt hp gia cỏc yu t ú chớnh
l ch ó ch ra trit lớ phỏt trin xó hi
hin i khụng phi ch da vo mt yu t
thun tuý - hoc o c, hoc phỏp lut, m
chớnh l mi quan h mt thit v bin
chng gia o c v phỏp lut, o c l
c s xõy dng, thc hin phỏp lut. Nn
phỏp quyn ca ta l nn phỏp quyn hp
o c, cú nhõn tớnh. Do ú, thm nhun v nghiên cứu - trao đổi
36 tạp chí luật học số
6/2010
vn dng sỏng to quan im v s kt hp
o c cỏch mng vi phỏp lut theo t
tng H Chớ Minh l c s m bo cho
vic xõy dng, cng c v hon thin nh
nc phỏp quyn XHCN cng nh vic qun
lớ xó hi nc ta.
Hin nay Vit Nam, cựng vi s phỏt
trin nn kinh t th trng nh hng

phi mt s thỏch thc nht nh, ú l khi
cỏc hip hi, hi, t chc cng ng ch
chm lo n li ớch cc b ca mỡnh m
khụng quan tõm n li ớch ton xó hi. Khi
ú, tớnh t ch, t nguyn v t qun ca xó
hi dõn s s cú nguy c to ra cỏc l riờng,
cn tr vic thc thi chớnh sỏch v phỏp lut
ca Nh nc, tỏc ng tiờu cc n o c
cng nh hn ch s phỏt trin chung ca xó
hi. Vỡ vy, cỏc th ch ca xó hi dõn s cn
phi c qun lớ v nh hng bng phỏp
lut ca nh nc, tụn trng cỏc giỏ tr o
c ca dõn tc Vit Nam nhm to ra mụi
trng dõn ch, lnh mnh cho s phỏt trin
hi ho ca ton xó hi. Núi cỏch khỏc, iu
kin hỡnh thnh mt xó hi dõn s lnh
mnh l phi cú nh nc phỏp quyn vng
mnh, nh nc y qun lớ xó hi trờn nn
o c v phỏp lut, cú hiu lc v hiu qu
xõy dng khung phỏp lut, to mụi trng
thun li, bo v v tr giỳp cho xó hi dõn
s, phc v xó hi dõn s.
Cho n nay, chỳng ta ó bc u xõy
dng c khung phỏp lớ Nh nc qun
lớ xó hi bng phỏp lut nhng li cha xõy
dng, phỏt trin c cỏc th ch lut phỏp
v xó hi, cha kt hp cht ch c hai
yu t phỏp lut v o c trong xõy dng
nh nc phỏp quyn v qun lớ xó hi
bo m cho cỏc tng lp nhõn dõn, cỏc c

ngi dõn t ý thc c quyn cng nh
ngha v cụng dõn ca mỡnh thỡ lỳc ú dõn
ch húa mi c thc thi trong xó hi v
xó hi mi thc s tr thnh xó hi dõn s.
Nhim v giỏo dc cho ngi dõn hiu v
thc hin y quyn, ngha v cụng dõn
ca h ch yu thuc v nh nc v cỏc
on th xó hi. Nh nc phi cú trỏch
nhim trong vic nõng cao s hiu bit, ý
thc tụn trng v tuõn th phỏp lut ca
ngi dõn, giỳp v to iu kin cho h rốn
luyn thúi quen sng, lm vic theo phỏp
lut ng thi giỳp h t ý thc c cỏc
quyn cỏ nhõn núi riờng, dõn ch núi chung,
lm cho h t giỏc v ch ng tham gia
vo cỏc hot ng xó hi, c bit l i
sng chớnh tr ca t nc
Bờn cnh giỏo dc phỏp lut cn cú s
kt hp vi giỏo dc o c. Giỏo dc o
c s em li cho con ngi tỡnh cm, nim
tin o c, giỳp cho h cú nhng hnh vi
hp o c, cũn giỏo dc phỏp lut to ra
cho con ngi kh nng sng v lm vic
theo phỏp lut, tụn trng phm giỏ v cuc
sng ca ngi khỏc, bi l trong mt s quy
phm phỏp lut cú cha cỏc nguyờn tc o
c. Vỡ th, nu cụng tỏc giỏo dc o c
khụng tt s gõy ra nhng hnh vi phi o
c v nu vt quỏ thỡ hnh vi ny s vi
phm phỏp lut. Nh vy, giỏo dc o c

thỳc y quỏ trỡnh tip tc xõy dng, hon
thin nh nc phỏp quyn XHCN, xõy
dng mi quan h phõn cụng, phi hp gia
nh nc phỏp quyn XHCN v xó hi dõn
s nc ta trờn c s Hin phỏp, phỏp
lut. Ngoi ra, chỳng ta phi gi vng k
cng phỏp lut, phỏt huy quyn lm ch
ca nhõn dõn, cao vai trũ ca phỏp lut,
phỏp ch XHCN v trờn c s tip tc hon
thin h thng phỏp lut y , ng b,
cú tớnh kh thi Thc hin cú hiu qu cỏc
vn nờu trờn l lm cho Nh nc ta
tht s trong sch, vng mnh, cú hiu lc
trong hot ng qun lớ, iu hnh t nc
nhm xõy dng nc ta thnh mt nc
dõn giu, nc mnh, xó hi cụng bng,
dõn ch, vn minh./.

(1).Xem: H Chớ Minh, Ton tp, tp 7, Nxb. Chớnh
tr quc gia, H Ni, 2000, tr. 453.
(2).Xem: Sd, tp 1, tr. 11.
(3).Xem: V ỡnh Hũe, Phỏp quyn nhõn ngha,
Nxb. Vn húa thụng tin, H Ni, 2001, tr. 334.
(4).Xem: Sd, tp 1, tr. 17.
(5).Xem: Sd, tp 1, tr. 438.
(6).Xem: Sd, tp 4, tr. 8.
(7).Xem: Sd, tp 9, tr. 524.
(8).Xem: Sd, tp 5, tr. 581.
(9).Xem: Sd, tp 5, tr. 641.
(10).Xem: Sd, tp 5, tr. 60.

hoỏ cỏc quyn con ngi ó c ghi nhn
trong iu c quc t. Tuy nhiờn, m
bo cho tớnh hiu qu ca c ch thc hin
iu c quc t v quyn con ngi, bờn
cnh ý thc t nguyn thc hin ca quc gia
thnh viờn rt cn s phỏt huy vai trũ ca cỏc
thit ch giỏm sỏt nhõn quyn quc t c
thnh lp trờn c s cỏc iu c quc t v
quyn con ngi./.