ĐỀ BÀI: SO SÁNH KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
VÀ KINH TẾ TẬP TRUNG QUAN LIÊU BAO
CẤP
A. Đặt vấn đề:
Trong quá trình phát triển của
mình xã hội loài người xuất phát từ
một nền kinh tế tự cung tự cấp. Khi
sản xuất phát triển nhất định, đã có
sản phẩm dư thừa để trao đổi, mua
bán, phân công lao động xã hội và các
hình thức sở hữu khác nhau về tư liệu
sản xuất ra đời thì loài người đã bước
vào nền kinh tế hàng hóa. Tuy nhiên,
chỉ khi đến thời kỳ của chủ nghĩa tư
bản, chế độ phong kiến bị xóa bỏ, sản
xuất phát triển cung cấp một khối
lượng hàng hóa ngày càng lớn thì nền
kinh tế thị trường mới thực sự hình
thành và phát triển. Như vậy có thể
thấy rằng kinh tế thị trường đã có
mầm mống từ trong xã hội nô lệ, hình
thành trong xã hội phong kiến và phát
triển cao trong xã hội tư bản chủ
nghĩa, chủ nghĩa tư bản không sản
sinh ra kinh tế hàng hóa và do đó kinh
tế thị trường với tư cách là kinh tế
hàng hóa ở trình độ cao không phải là
sản phẩm riêng có của chủ nghĩa tư
bản mà là thành tựu chung cua nhân
loại. Đồng thời, kinh tế thị trường còn
tồn tại khách quan trong thời kỳ quá

chọn đúng đắn, không phải do ý muốn
chủ quan của ai đó, càng không phải
là một sự chuyển hướng theo chủ
nghĩa tư bản – xuất phát từ quan niệm
cho rằng kinh tế hàng hóa, kinh tế thị
trường chỉ là của chủ nghĩa tư bản, mà
nó phù hợp với quy luật khách quan,
phù hợp tất yếu với lịch sử,tạo ra cho
đất nước ta cơ hội phát triển, hội nhập
với quốc tế dù rằng vẫn còn nhiều khó
khăn thách thức.
B. Giải quyết vấn đề:
I. SO SÁNH NỀN KINH
TẾ THỊ TRƯỜNG VÀ
NỀN KINH TẾ TẬP
TRUNG QUAN LIÊU
BAO CẤP:
Tiêu
thức
Cơ chế kế
hoạch hóa tập
trung quan
Nền kinh tế thị
trường
liêu, bao cấp
1. Cơ
chế
quản
lí
kinh

có tác động điều
tiết quá trình
sản xuất hàng
hóa, phân bổ
các nguồn lực
kinh tế và tài
nguyên thiên
nhiên như vốn,
tư liệu sản xuất,
hướng sản xuất,
nguồn vật tư,
tiền vốn, định
giá sản phẩm, tổ
chức bộ máy,
nhân sự, tiền
lương…đều do
các cấp có thẩm
quyền quyết
định.
sức lao động,…
Các cơ quan
hành chính can
thiệp quá sâu
vào hoạt động
sản xuất, kinh
doanh của các
doanh nghiệp
nhưng lại không
chịu trách
nhiệm gì về vật

sản xuất. Thị
trường có vai
trò trực tiếp
hướng dẫn các
đơn vị kinh tế
lựa chọn lĩnh
vực hoạt động
và phương án tổ
chức sản xuất,
kinh doanh hiệu
quả. Doanh
nghiệp tự chịu
trách nhiệm về
hoạt động kinh
doanh của
mình.
doanh. Lỗ thì
Nhà nước bù,
lãi thì Nhà nước
thu.
2. Mô
hình
nền
kinh
tế
Nền kinh tế
khép kín, chủ
yếu dựa vào
nguồn lực của
đất nước, tự

phần sở hữu về
tư liệu sản xuất
là: Sở hữu Nhà
nước và sở hữu
tập thể, được
thể hiện dưới
dạng Quốc
doanh và Hợp
tác xã.
có 3 chế độ sở
hữu: toàn dân,
tập thể, tư
nhân.Từ các
hình thức sở
hữu cơ bản hình
thành nhiều
thành phần kinh
tế với các hình
thức tổ chức sản
xuất, kinh
doanh đa dạng,
đan xen, hỗn
hợp.
4. Thà
nh
phần
kinh
tế
Nền kinh tế
chỉ có 2 thành

nước.
5. Qua
n hệ
hàng
hóa -
tiền
tệ
Quan hệ hàng
hóa-tiền tệ bị
coi nhẹ, chỉ là
hình thức, quan
hệ hiện vật là
chủ yếu. Nhà
Nền kinh tế
được thực hiện
thông qua mối
quan hệ hàng
hóa- tiền tệ, quy
luật cung cầu
nước quản lí
kinh tế thông
qua chế độ “cấp
phát - giao
nộp”. Được
thực hiện chủ
yếu dưới 3 hình
thức sau: bao
cấp qua giá, bao
cấp qua chế độ
tem phiếu, bao

qua hình thức
tem phiếu. Chế
độ tem phiếu
với mức giá
khác xa so với
giá thị trường
đã biến chế độ
tiền lương thành
hiện vật, thủ
tiêu động lực
kích thích người
lao động và phá
vỡ nguyên tắc
phân phối theo
lao động.
trường, được
thể hiện qua chế
độ phân phối
chủ yếu theo kết
quả lao động,
hiệu quả kinh
tế, phúc lợi xã
hội. Đồng thời
để huy động
mọi nguồn lực
kinh tế cho sự
phát triển chúng
ta còn thực hiện
phân phối theo
mức đóng góp

của khoa học kĩ
thuật, triệt tiêu
động lực kinh tế
của người lao
động, không
kích thích được
tính năng động,
sáng tạo của
đơn vị sản xuất
Nền kinh tế
trở nên năng
động và phát
triển hơn, cạnh
tranh mạnh mẽ
và gay gắt tuân
theo quy luật
vốn có của thị
trườngnhư quy
luật giá trị, quy
luật cung cầu,
quy luật cạnh
tranh; doanh
nghiệp cũng
kinh doanh.
Trong thời kỳ
này, phân bổ
mọi nguồn lực
theo kế hoạch là
chủ yếu, coi thị
trường chỉ là

thành phần kinh tế sử dụng theo nguyên
tắc hiệu quả. Các chủ thể có quyền và
nghĩa vụ như nhau trong sử dụng có hiệu
quả các nguồn lực của Nhà nước”.
Tiếp đến, đời sống nhân dân được cải
thiện hơn, xã hội phát triển hơn.Việc gắn
phát triển kinh tế với giải quyết các vấn
đề xã hội, xóa đói giảm nghèo đạt được
nhiều kết quả tích cực, con người có cơ
hội tìm kiếm việc làm phù hợp với khả
năng của bản than. Ngoài ra, trong nền
kinh tế thị trường thì tư liệu sinh hoạt
phong phú và đa dạng hơn rất nhiều so
với trong nền kinh tế tập trung quan liêu
bao cấp.
Cùng với đó, y tế và giáo dục phát
triển với cở sở hạ tầng cũng như trang
thiết bị hiện đại và tối tân hơn thời bao
cấp. Mục tiêu của giáo dục đào tạo là đào
tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất
nước trong quá trình công nghiệp hóa,
hiện đại hóa theo đường lối xây dựng chủ
nghĩa xã hội trong đó có chú trọng đến
việc đào tạo và huấn luyện lực lượng lao
động cho các ngành, các lĩnh vực sản
xuất vật chất và phi vật chất. Với lĩnh
vực giáo dục phổ thông, do chức năng và
nhiệm vụ giáo dục là hết sức đặc trưng,
nên thành quả của giáo dục là đa phương
diện; trong đó, thành quả của giáo dục

chức năng chủ sở hữu vốn của nhà
nước với chức năng quản trị kinh
doanh của DNNN.
- Quy định rõ, cụ thể về quyền của chủ
sở hữu và những người liên quan đối
với các loại tài sản; đồng thời quy
định rõ trách nhiệm, nghĩa vụ của họ
đối với xã hội.
- Bổ sung luật pháp, cơ chế, chính sách
khuyến khích, hỗ trợ phát triển sở hữu
tập thể.
- Tạo cơ chế khuyến khích phát triển
chế độ sở hữu cổ phần, sở hữu hỗn
hợp trở thành hình thức sở hữu chủ
yếu trong nền kinh tế.
- Ban hành các quy định pháp lý về
quyền sở hữu của doanh nghiệp, tổ
chức, cá nhân nước ngoài tại Việt
Nam.
Thứ ba, hoàn thiện thể chế về các
loại hình doanh nghiệp và các tổ chức
sản xuất kinh doanh:
- Thực hiện nhất quán chính sách phát
triển kinh tế nhiều thành phần, tạo
môi trường cạnh tranh bình đẳng,
không phân biệt hình thức sở hữu.
- Đổi mới, phát triển hoạt động của các
doanh nghiệp nhà nước để phát huy
tính chủ đạo, thu hẹp các lĩnh vực độc
quyền nhà nước.

doanh; khung pháp lý cho việc ký kết
và thực hiện hợp đồng;
- Cơ chế giám sát, điều tiết thị trường
và xúc tiến thương mại, đầu tư và giải
quyết tranh chấp phù hợp với kinh tế
thị trường và cam kết quốc tế.
Thứ sáu, phát triển các loại thị
trường:
Phát triển các loại thị trường là việc
đa dạng hóa các loại thị trường hàng hóa
và dịch vụ theo hướng hiện đại; tự do hóa
thương mại và đầu tư phù hợp cam kết