BÁO CÁO

THÔNG TIN KHOA HỌC
ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ
HỘI
Ở NƯỚC TA HIỆN NAY
HÀ NỘI - 2010

NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT
TTKH = TTKH
CNXH = CNXH
XHCN = XHCN
CSDL = Cơ sở dữ liệu
KH-CN = Khoa học và công nghệ
NC-PT = Nghiên cứu và phát triển
CNH, HĐH = Công nghiệp hoá, hiện đại hoá
WTO = Tổ chức Thương mại thế giới
2
MỤC LỤC
TT Nội dung Tr
1 Mở đầu
Tính cấp thiết của đề tài 7
Tình hình nghiên cứu 15
Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 19
Đối tượng, phạm vi và phương pháp nghiên cứu 20
Nội dung nghiên cứu 22
Ý nghĩa của đề tài 22
Sản phẩm của đề tài 24
2 Chương 1: Vai trò, chức năng của TTKH đối với sự phát

1.3.2. Chức năng thẩm định giá trị khoa học 69
1.3.3. Chức năng lưu trữ tài liệu khoa học 70
1.3.4. Chức năng tạo tiền đề cho nghiên cứu, sáng tạo 70
1.3.5. Chức năng phục vụ thực tiễn 71
1.3.6. Chức năng dự báo KH-CN, dự báo xã hội 71
1.3.7. Chức năng cập nhật tri thức mới, chức năng nâng cao
dân trí, phổ cập tri thức 71
1.3.8. Chức năng hướng dẫn sản xuất và tiêu dùng hợp lý 72
1.3.9. Chức năng hướng dẫn dư luận xã hội 74
Kết luận chương 1 76
3 Chương 2: Thực trạng TTKH phục vụ sự phát triển kinh
tế - xã hội ở nước ta
2.1. Một số khía cạnh lịch sử hình thành 77
2.2. TTKH đã phục vụ có hiệu quả cho quá trình đổi mới tư duy
kinh tế 82
2.3. TTKH bám sát nhu cầu thực tiễn 88
2.4. TTKH góp phần tạo ra cơ sở khoa học và tư tưởng cho sự
ổn định chính trị - xã hội để đổi mới có trật tự, phát huy mọi
nguồn lực trong phát triển kinh tế thời kỳ đổi mới
95
2.5. TTKH phục vụ tích cực đường lối đổi mới, độc lập và
sáng tạo của Đảng 96
2.6. TTKH phục vụ cho cuộc đấu tranh với tệ nạn kinh tế - xã
hội và làm lành mạnh hóa xã hội để phát triển kinh tế 99
2.7. Những hạn chế chủ yếu của TTKH trong việc phục vụ sự
phát triển kinh tế - xã hội nước ta 105
Kết luận chương 2 109
4 Chương 3: Những giải pháp để TTKH đáp ứng đòi hỏi của
công cuộc đổi mới phát triển kinh tế - xã hội nước ta hiện
nay

5 Kết luận chung 166
Danh mục tài liệu tham khảo 167
5
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thứ nhất: Xem xét dưới góc độ lý luận TTKH, cần tìm ra cách
thức tối ưu để gắn TTKH với sự phát triển kinh tế - xã hội.
Trong thời đại ngày nay, khái niệm "thông tin" đã mang tính phổ
biến có ý nghĩa toàn cầu, toàn nhân loại, phổ cập trong mọi lĩnh vực của
đời sống xã hội. Các thuật ngữ: "thời đại thông tin", "xã hội thông tin",
"ưu thế thông tin" v.v... đang được lưu truyền rộng rãi, thậm chí có một số
nhà lý luận còn cho rằng có cả "nền kinh tế thông tin". Thực vậy, ở Tây
Âu, trong những năm gần đây, ngành công nghệ thông tin phát triển với
tốc độ nhanh gấp 2 - 3 lần các ngành khác. Ngay từ năm 1993, khối lượng
giá trị được tạo ra từ thông tin (bao gồm công nghệ thông tin và cả hoạt
động dịch vụ mang tính thông tin) đã bằng khoảng 50% giá trị sản xuất
công nghiệp của Tây Âu. Hiện nay, ở Mỹ người ta ước tính giá trị khu vực
thông tin chiếm khoảng 60 - 70% GDP. Còn trên phạm vi toàn cầu, năm
2005, tốc độ tăng trưởng của thị trường công nghệ thông tin đạt 7,1%, cao
gấp hơn 2 lần tăng trưởng bình quân GDP của toàn thế giới
1)
.
Dưới góc độ lý luận, thông tin đã được rất nhiều nhà khoa học
nghiên cứu nhưng chủ yếu là nghiên cứu về bản chất thông tin, vai trò của
thông tin, vai trò xã hội của thông tin, còn đi sâu vào lĩnh vực hẹp là
TTKH (TTKH) thì chưa được đề cập thỏa đáng, có thể nói là rất ít, chỉ
thoáng qua. Đặc biệt là vai trò chức năng của TTKH đối với sự phát triển
kinh tế - xã hội nói chung, tác động của TTKH đối với với sự phát triển
kinh tế - xã hội của Việt Nam chưa được nghiên cứu thấu đáo. Do vậy,
1

còn là tăng trưởng có hiệu quả, nâng cao chất lượng tăng trưởng, gắn phát
triển kinh tế với phát triển xã hội một cách tối ưu.
TTKH là phạm trù riêng trong tập hợp chung của hai phạm trù lớn
là thông tin và khoa học. Nó vừa nằm ở lĩnh vực thông tin, lại đồng thời
nằm ở lĩnh vực khoa học, vừa mang nội dung thông tin, vừa mang bản
7
chất khoa học.
Còn nhiều khía cạnh TTKH cần được đi sâu nghiên cứu về phương
diện lý luận, chẳng hạn như: phân biệt thông tin với tri thức, phân biệt
thông tin với truyền thông và tuyên truyền, phân biệt thông tin nói chung
với TTKH; xác định những dấu hiệu riêng của phạm trù TTKH; nghiên
cứu vị trí TTKH trong hoạt động nghiên cứu khoa học và với đời sống
chính trị, kinh tế và xã hội; nghiên cứu chức năng đặc thù của TTKH và
quan hệ giữa các chức năng đó với kinh tế - xã hội nước ta, đặc biệt là
trong thời kỳ đổi mới, với thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH hiện nay. Việc sử
dụng có hiệu quả nguồn lực thông tin (tri thức) để phục vụ cho công cuộc
phát triển kinh tế - xã hội nước ta trong giai đoạn hiện nay là một yêu cầu
rất cấp bách. Đó cũng chính là yêu cầu đối với TTKH - thu nhận được
nhiều thông tin (tri thức), xác định rõ các đối tượng thông tin, đồng thời
quản lý được thông tin để đáp ứng các nhu cầu về TTKH khác nhau, mà
trọng tâm là phát tỉển kinh tế - xã hội.
Phạm trù TTKH là sự thống nhất biện chứng của hai phương diện:
thông tin và khoa học, cùng nằm trong một chu trình vận động của tri
thức. TTKH chính là sự truyền bá khoa học, là thông qua những công cụ
nhất định (các công cụ và phương pháp truyền tin) để phổ cập tri thức, đưa
tri thức vào các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội (khoa học, kinh tế,
chính trị, văn hóa, nghệ thuật, quân sự v.v...).
Nếu chúng ta coi toàn bộ hoạt động khoa học (xét về bản chất, nội
dung của hoạt động khoa học) gồm hai khâu cơ bản: 1) Sản xuất (nghiên
cứu), sáng tạo tri thức (khoa học); 2) Đưa tri thức vào sử dụng, phục vụ

TTKH mà sử dụng tri thức không phải chi trả, nó chỉ phụ thuộc vào khả
năng nắm nguồn lực tri thức. Một trong các yếu tố để nắm nguồn lực đó là
TTKH. Hiện nay sử dụng TTKH phục vụ cho đời sống, trước hết phục vụ
cho phát triển kinh tế, đang là một vấn đề cấp thiết. Vì vậy đề tài này hy
vọng góp phần giải quyết những vấn đề thực tiễn, trong việc sử dụng
TTKH phục vụ có hiệu quả cho sự phát triển kinh tế xã hội của nước ta
hiện nay.
TTKH cũng là khái niệm bao gồm hai nghĩa cơ bản, khi xét về
9
phương diện vận hành:
- Hoạt động xử lý tri thức, khía cạnh nội dung khoa học của thông tin.
- TTKH là hình thức xử lý nội dung thông tin một cách có tổ chức,
có quy chế hoạt động theo hệ thống, là lĩnh vực thông tin trong hoạt động
khoa học, gắn với nghiên cứu khoa học và phục vụ xã hội về lưu thông và
cung ứng tri thức.
Tuy nhiên, trong thực tế, chủ yếu người ta mới chỉ đề cập đến
thông tin nói chung, chưa chú ý phân biệt thông tin với TTKH. Thậm chí,
chỉ coi thông tin, TTKH như là một hoạt động bên ngoài, có quan hệ chứ
không phải có cấu tạo hữu cơ về nội dung trong hoạt động khoa học, nằm
trong hệ thống khoa học. Hơn thế, thông tin trong hoạt động kinh tế và xã
hội được sử dụng ở cấp độ "tin tức", "thông báo", còn TTKH nghĩa là
thông tin ở cấp độ lý tính, quy luật, bản chất của thông tin thì chưa được
chú ý đến mức cần thiết phải có.
Thứ hai: Xem xét sự cần thiết nghiên cứu đề tài dưới góc độ sử
dụng TTKH phục vụ cho sự phát triển kinh - xã hội nước ta hiện nay (nói
cách khác là xem xét nhu cầu về TTKH trong quá trình phát triển kinh tế -
xã hội).
Theo tinh thần nghị quyết Đại hội X của Đảng, chúng ta phải nỗ lực
phấn đấu để đến năm 2020, về cơ bản, đưa nước ta trở thành nước công
nghiệp. Điều đó đòi hỏi chúng ta phải sử dụng nhiều biện pháp, trong đó

cải thiện nhiều hơn mức sống cho người nghèo và tầng lớp dân cư yếu thế,
phát triển kinh tế với giải quyết các nhu cầu xã hội của cộng đồng.
- TTKH phải cung cấp cứ liệu để phát triển bền vững về xã hội, về
sinh thái, tiết kiệm tài nguyên.
- TTKH phải cung cấp cứ liệu để phát triển kinh tế có hiệu quả, đồng
thời tạo cơ sở thúc đẩy phát triển nền văn hóa Việt Nam XHCN, dân tộc, đại
chúng và tiên tiến, phát triển kinh tế đi đôi với xây dựng con người Việt Nam,
xây dựng một nền kinh tế giàu tính văn hóa và nhân văn Việt Nam v.v...
- TTKH phải đáp ứng được nhu cầu tri thức cho lãnh đạo - quản lý
11
về phát triển, về tư duy kinh tế - xã hội cũng như phổ cập tri thức cho
người dân, để người dân hình thành tư duy kinh tế - xã hội hợp lý, lành
mạnh nhất.
- TTKH phải tạo được dữ liệu để dự báo chính xác xu thế của kinh
tế thế giới, đặc biệt là phương diện xã hội của sự phát triển này v.v...
Như vậy, xem xét từ góc độ TTKH phục vụ cho hoạt động kinh tế -
xã hội hiện nay, với nền kinh tế nước ta đã đến lúc phải chú trọng nhiều
hơn đến khía cạnh đồng bộ, hài hòa của sự tăng trưởng và hội nhập sâu
hơn với kinh tế thế giới, việc nghiên cứu để gắn kết đề TTKH đối với phát
triển kinh tế - xã hội là cần thiết, vì TTKH là phương tiện của sự phát triển
và ngược lại, sự phát triển kinh tế - xã hội luôn có nhu cầu nhiều hơn, cao
hơn về TTKH:
- Nhu cầu tri thức khoa học, nhu cầu trí tuệ của sự phát triển ngày
càng lớn, vừa mang tính cơ bản, vừa mang tính cấp bách trước mắt. Để
đảm bảo cho đất nước phát triển đúng quỹ đạo XHCN, cần có đường lối
đúng, chính sách khoa học và biện pháp hợp lý, linh hoạt. Nhu cầu TTKH
trở nên cấp bách, nó đảm bảo cho việc cung cấp tri thức để đề ra đường
lối, chính sách có tính khoa học hơn, chính xác hơn.
- Nhu cầu cập nhật để hiện đại hóa: nền kinh tế thế giới đang
chuyển từ kinh tế công nghiệp sang kinh tế tri thức, kinh tế thông tin. Vì

phát huy. Đây cũng là một phương diện lý luận và thực tiễn có tính liên
ngành: thông tin, khoa học, kinh tế và xã hội cần được nghiên cứu.
Trên các phương diện lý luận và thực tiễn phát triển của đất nước về
kinh tế - xã hội, cũng như gắn với lĩnh vực chuyên môn hẹp (TTKH),
đang đặt ra nhu cầu nghiên cứu đề tài: TTKH với sự phát triển kinh tế - xã
hội ở nước ta hiện nay.
Như vậy, sự cần thiết nghiên cứu đề tài này xuất phát từ hai phương
diện cơ bản: 1) Cần nghiên cứu rõ hơn những vấn đề về lý luận TTKH, để
TTKH gắn với thực tiễn kinh tế - xã hội; 2) Sự phát triển kinh tế - xã hội
nước ta đang ngày càng đòi hỏi, càng có nhu cầu lớn hơn về tri thức, do
đó có nhu cầu cao hơn về TTKH, đòi hỏi nhiều hơn về TTKH.
13
2. Tình hình nghiên cứu
Ở nước ngoài đã có nhiều tác giả nổi tiếng nghiên cứu về lĩnh vực
thông tin, ví như: A. Toffler và D. Bell ở Mỹ, A. Eliacov, B.L. Inozemsev
ở Nga, Paul A. David, Domonique Foroy ở Pháp v.v...
Dưới góc độ nghiên cứu quan hệ giữa thông tin với kinh tế - xã hội,
có thể nêu ra một số tác giả và công trình tiêu biểu:
- Afanasev V.G. Thông tin xã hội và quản lý xã hội, Hà nội, 1979.
- Jashin G.E. Thông tin kinh tế là gì? Tài liệu dịch, ký hiệu TC2210,
Thư viện Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh.
- Rezman L.Đ. Xã hội thông tin và vai trò của viễn thông trong sự
hình thành xã hội thông tin
2)
. Nội dung đề cập đến ảnh hưởng của công
nghệ thông tin và sự hình thành khái niệm xã hội thông tin, sự tác động xã
hội của thông tin.
- Inozemsev B.L. Kinh tế hậu công nghiệp và xã hội hậu công
nghiệp
3)

)
T/c: "Các vấn đề lý luận và thực tiễn quản lý”(tiếng Nga), số 4/2006.
14
- Meliansev B. Cuộc cách mạng thông tin của nền kinh tế mới
7)
. Tác
giả chỉ ra vai trò biến đổi mang tính cách mạng của kinh tế do ảnh hưởng
của cách mạng thông tin.
- Eliacov A. Cuộc cách mạng thông tin đang tiếp tục
8)
. Tác giả
chứng minh sự phát triển tiếp tục nhanh hơn của cách mạng thông tin và
nền kinh tế phải thích ứng.
- Sapra G. Nền kinh tế thông tin
9)
. Ở đây tác giả đã đưa một khái
niệm hoàn toàn mới hẳn: nền kinh tế thông tin.
Nói chung, những vấn đề lý thuyết chung về thông tin đã được
nghiên cứu từ lâu và khá nhiều ở nước ngoài.
Ở Việt Nam, đã có một số công trình nghiên cứu về thông tin hoặc
liên quan đến thông tin kinh tế - xã hội, ví dụ:
- Nguyễn Nhâm. Thông tin kinh tế và quản lý kinh tế ở cơ sở, Nxb
Sự Thật, Hà Nội, 1987. Tài liệu đề cập về cung cấp dữ liệu trong quản lý
kinh tế.
- Lê Xuân Hòa. Điều tra và xử lý thông tin trong quá trình quản lý,
Nxb Thống kê, 1999. Tài liệu đề cập về nghiệp vụ xử lý tin một cách cụ
thể ở dạng đơn giản.
- Viện TTKH xã hội. Những thách thức trong xã hội thông tin (Tập
tài liệu tham khảo nội bộ, năm 2001). Tài liệu này đề cập nhiều về các
khía cạnh chung của thông tin với sự phát triển nói chung.

cấp cơ sở của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, 2002. Nội dung
chủ yếu là nêu lên khía cạnh thông tin nói chung với sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa, không nghiên cứu TTKH độc lập, đúng nghĩa
cần có.
Đã có một số công trình nghiên cứu thực tiễn có liên quan đến
thông tin, ví dụ như:
- ThS. Đoàn Thị Hải Yến và cộng sự. Nghiên cứu phương pháp xây
dựng Báo cáo tổng quan kinh tế quí (Đề tài khoa học cấp bộ, Bộ Kế hoạch
và Đầu tư, năm 2008).
- Một số tài liệu khác như: Cẩm nang báo cáo kinh tế quí, Cẩm nang
xây dựng bản tin ngoại thương (tài liệu của Trung tâm Thông tin và Dự
báo Quốc gia - Bộ Kế hoạch và Đầu tư, 2000) v.v...
Cũng cần khẳng định rằng việc cập nhật và đưa thông tin về kinh tế
- xã hội thì rất nhiều và thường xuyên, nhưng ít có những công trình mang
tính chuyên nghiệp dưới góc độ TTKH ở các cơ quan kinh tế, các cơ quan
16
nghiên cứu, hoạt động thông tin. Về phương diện này ít có những công
trình nghiên cứu tương xứng.
Tất cả các công trình nghiên cứu nêu trên chưa đề cập đến hoặc
chưa đạt đến độ cần có về phạm vi và chiều sâu, còn nặng về thông tin
và nhẹ về khoa học, còn thiên về mô tả mà chưa đi sâu nghiên cứu bản
chất vấn đề dưới góc độ TTKH. Do vậy cần có những công trình đi sâu
nghiên cứu một số nội dung sau:
- Khu biệt rõ phạm trù TTKH.
Các công trình đã có mới giải quyết thuần túy lý luận thông tin (các
công trình nước ngoài), hoặc nặng về mô tả thông tin nói chung (công trình
trong nước). Nhiều công trình vẫn chưa tách biệt được TTKH với thông tin
nói chung. Trong thực tiễn ít tác giả khu biệt, phân định rõ điều này.
- Mối quan hệ giữa TTKH (chứ không phải thông tin nói chung) với
tổng thể phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam.

* Làm rõ phạm trù TTKH:
- Phát hiện, khái quát và bổ sung những nét mới, hoàn chỉnh hơn
về nội hàm, đặc trưng của phạm trù TTKH.
- Bổ sung những điểm mới, nêu bật các vai trò, chức năng chung
của TTKH (trong mối liên hệ trực tiếp với phát triển kinh tế - xã hội).
* Làm rõ ý nghĩa thực tiễn của TTKH đối với sự phát triển kinh tế -
xã hội của Việt Nam hiện nay:
- Đưa ra được một đánh giá mới (đầy đủ và thuyết phục hơn so với
các công trình đã được nghiên cứu có liên quan đến chủ đề này) về vai trò,
chức năng của TTKH trong thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta
trong thời kỳ đã qua.
- Rút ra những bài học kinh nghiệm về sử dụng TTKH phục vụ cho
phát triển kinh tế - xã hội.
* Tìm ra các giải pháp cụ thể hóa chức năng của TTKH để TTKH
18
phục vụ một cách hiệu quả cho công cuộc đổi mới, phát triển kinh tế - xã
hội nước ta trong giai đoạn hiện nay, để đảm bảo cho kinh tế nước ta vừa
có tốc độ tăng trưởng cao, đồng thời nâng cao chất lượng tăng trưởng và
giải quyết tốt các vấn đề xã hội:
- Về quan điểm, phương thức chung để thực hiện vai trò, chức năng
của TTKH đối với sự phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn hiện nay.
- Về những vấn đề cụ thể hóa vai trò, chức năng của TTKH (gắn với
kinh tế - xã hội), để TTKH phục vụ có hiệu quả cho sự phát triển kinh tế -
xã hội nước ta trong thời kỳ đẩy mạnh CNH - HĐH và hội nhập sâu hơn
với kinh tế thế giới.
4. Đối tượng, phạm vi và phương pháp nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
TTKH ứng dụng, tức là nghiên cứu bản chất khoa học của thông tin
trong mối liên hệ với sự phát triển kinh tế - xã hội, nghiên cứu một lĩnh
vực độc lập của sự gắn kết 2 phạm trù với nhau: thông tin khoa học và

Ở đây là đề cập đến việc phải vận dụng các công cụ của thông tin học để
xử lý tư liệu, vận dụng những kiến thức triết học xã hội để áp dụng vào tư
duy về thông tin và các vấn đề kinh tế và xã hội, vận dụng tư duy kinh tế
chính trị để giải quyết những khía cạnh sở hữu và lợi ích, quan hệ giai cấp
và giai tầng xã hội, quan hệ phân phối lợi ích..., từ quan điểm lợi ích để
xem xét mục đích, nội dung và ý nghĩa của thông tin, thông tin vì ai và
bằng cách nào v.v... Như vậy không chỉ có tư duy hệ thống mà còn phải
có tư duy liên hoàn, tư duy tổng thể.
- Phương pháp khảo cứu, điều tra - thống kê, phân tích - tổng hợp,
đối chiếu và so sánh giữa lý luận với lý luận, giữa lý luận với thực tiễn,
giữa thực tế này với thực tế khác v.v..;
- Phương pháp kế thừa: Trên cơ sở nghiên cứu tổng quát toàn bộ
những giá trị khoa học của các công trình (có thể nắm được) đã có để
tránh lặp lại, kế thừa và lựa chọn những kết luận đã có (mà tác giả thừa
nhận) rồi mới có thể suy nghĩ và sáng tạo mới.
20
5. Nội dung nghiên cứu
Kết cấu nội dung cơ bản gồm lời mở đầu, 3 chương, kết luận:
Mở đầu: Khái quát về lý do, mục đích, phương pháp, nội dung, ý
nghĩa nghiên cứu
Chương 1: Vai trò, chức năng của TTKH đối với sự phát triển kinh
tế - xã hội
Chương 2: Thực trạng TTKH phục vụ sự phát triển kinh tế - xã hội
ở nước ta
Chương 3: Những giải pháp để TTKH đáp ứng đòi hỏi của công
cuộc đổi mới KT-XH ở nước ta hiện nay
Kết luận chung
Danh mục tài liệu tham khảo
6. Ý nghĩa của đề tài
Đề tài là một công trình độc lập, có giá trị khoa học mang bản sắc

các tài liệu, thông tin mới và nghiên cứu thực trạng TTKH trong lĩnh vực
kinh tế - xã hội, rút ra được các bài học kinh nghiệm về ứng dụng TTKH
để phát triển kinh tế - xã hội;
- Tầm quan trọng của TTKH cần được nhận thức tốt hơn;
- Đề tài phản ánh được chức năng thực tiễn của thông tin.
* Về thực tiễn, có thể vận dụng những kết quả nghiên cứu vào việc
phát triển kinh tế - xã hội hiện nay
+ Tác động vào các chủ thể của xã hội, các chủ thể nhận thức đúng
tầm quan trọng của TTKH là một nguồn vốn đặc biệt - nguồn vốn tri thức,
khoa học, lực lượng to lớn mà trong thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội ở
nước ta còn chưa được chú trọng đúng mức. (Các ngành, các cấp, các địa
phương, các đơn vị khoa học và kinh tế cần phải sử dụng nguồn vốn này
một cách hiệu quả hơn);
+ Giúp cho các cơ quan quản lý khoa học và kinh tế đánh giá đúng,
22
mới về thực trạng, vai trò, chức năng của TTKH thời gian qua trong lĩnh
vực phát triển kinh tế - xã hội nước ta. Gợi ý cho các cấp, các ngành và
đặc biệt là các nhà quản lý sử dụng TTKH như là lực lựng xung kích, đi
tiên phong (thậm chí phải đi trước nhiều bước), mở đường cho việc giải
quyết các vấn đề (về khoa học, về thực tiễn nói chung và kinh tế - xã hội
nói riêng);
Giúp cho các cơ quan nghiên cứu, quản lý và các cơ quan đang trực
tiếp vận hành, sử dụng, cán bộ khoa học cũng như người lao động có cách
hiểu, cách tiếp cận tốt hơn về TTKH, có được hệ giải pháp mới để sử dụng
TTKH vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta hiện nay;
- Kết quả nghiên cứu của đề tài là luận cứ mới giúp cho các cơ quan
quản lý khoa học và hoạch định chính sách về TTKH;
- Làm tài liệu mới với những nội dung mới nhất định để phục vụ
cho các cán bộ khoa học kinh tế và hoạt động thông tin, cho các đối tượng
có nhu cầu tìm hiểu về TTKH gắn với thực tiễn kinh tế - xã hội.

dụng các công cụ biểu hiện đặc trưng để nhận thức thế giới khách quan.
- Nội dung thông tin là tri thức bao gồm tri thức cũ và tri thức mới,
được vật thể hoá bởi các công cụ lao động và sản phẩm lao động, các công
cụ đặc thù của thông tin như sách báo, các phương tiện truyền thanh,
truyền hình, các thiết bị điện tử v.v… và đặc biệt là chính con người - con
người có tích luỹ tri thức ở các mức độ khác nhau. Đó là sự phản ánh thế
giới hiện thực được con người thu nhận bằng hình thức thông tin. Thông
tin chính là sự chuyển tải (dịch chuyển) tri thức giữa con người với con
người. Tri thức là nội dung đích thực của thông tin, là sản phẩm của ý
thức - nhận thức của chúng ta. Vì thế, thông tin phụ thuộc vào hoạt động ý
10
)
Từ điển Tiếng Việt, Nxb Hà Nội - Đà Nẵng, 1997, tr 998.
24
thức của con người.
Thông tin được truyền tải bằng những hình thức và công cụ đặc
trưng của quy trình nhận thức, dưới dạng các dấu hiệu có tính lôgic bằng
ngôn ngữ riêng, có vật mang tin cụ thể để chứa đựng thông tin như sách,
báo, truyền hình, truyền thanh v.v... và biểu hiện dưới dạng tiếng nói, cử
chỉ, ngôn ngữ, chữ số, bảng biểu, sơ đồ v.v... gọi là các dữ liệu.
- Các thành tố cơ bản của thông tin gồm:
+ Tri thức là nội dung thông tin, là dữ liệu để được xử lý, truyền
tải, lưu thông.
+ Đối tượng dùng tin: gắn liền với nhu cầu cá nhân hay tổ chức cụ
thể nào đó, phục vụ cho hiểu biết, cho đời sống kinh tế - xã hội hay cho cá
nhân, cho học tập hoặc nghiên cứu, giảng dạy v.v...
+ Chủ thể xử lý thông tin là con người (cá nhân hay tập thể, tổ
chức) với các công cụ, phương tiện để làm tin, thu thập, xử lý, lưu trữ và
truyền tải tin theo các cấp độ và qui mô khác nhau.
- Đặc điểm về giá trị của thông tin: khác với các sản phẩm vật chất,