Bài tiểu luận chuyên đề tổ chức hoạt động nhận thức trong dạy học vật lí

Nhóm 01- Chuyên ngành vật lí phương pháp 1

I. SƠ ĐỒ TIẾN TRÌNH KHOA HỌC XÂY DỰNG KIẾN THỨC “ Định
luật Ôm cho các loại đoạn mạch chứa nguồn điện”
1. Sơ đồ tiến trình đề xuất kết luận
-
AB
W= - U It
-
2
AB
A It I rt

 

-
2

AB
giữa hai đầu đoạn mạch chứa nguồn điện có mối liên hệ với suất điện động

điện trở r của nguồn và cường độ I của dòng điện chạy từ cực A sang cực B của nguồn điện
theo hệ thức sau:

AB
U Ir

   (

lấy dấu +, nếu chiều A

B là chiều từ cực + đến cực - của nguồn điện ,


lấy dấu - , nếu chiều A B là chiều từ cực - đến cực + của nguồn điện)
Hiệu điện thế U
AB
giữa hai đầu đoạn mạch AB chứa nguồn
điện có mối liện hêh với suất điện động

của nguồn điện và cường
độ I của dòng điện chạy qua đoạn mạch theo một hệ thức như thế
nào?

Bài tiểu luận chuyên đề tổ chức hoạt động nhận thức trong dạy học vật lí

Nhóm 01- Chuyên ngành vật lí phương pháp 2


liên hệ giữa U
AB
và I là một đường
thẳng.
Thí nghiệm:
- Đọc giá trị của U
AB
và I.
- Vẽ đường biểu diễn sự phụ thuộc
của U
AB

và I.
- Nhận xét viết U
AB
= -U
CD
+ Ib
- b có đơn vị của điện trở và lập luận
theo biến thiên năng lượng ta có
Ir
AB
U

   
. Nên U
CD
=



U Ir

   (

lấy dấu +, nếu chiều A

B là chiều từ cực + đến cực - của nguồn điện ,


lấy dấu - , nếu chiều A B là chiều từ cực - đến cực + của nguồn điện)
Bài tiểu luận chuyên đề tổ chức hoạt động nhận thức trong dạy học vật lí

Nhóm 01- Chuyên ngành vật lí phương pháp 3

II. Diễn giải sơ đồ xây dựng kiến thức
- Một nguồn điện được mắc vào một đoạn mạch điện có dòng điện có dòng
điện chạy qua theo chiều từ cực A sang cực B của nguồn điện, giữa 2 cực của
nguồn điện có một hiệu điện thế U
AB
- Hiệu điện thế U
AB
giữa hai đầu đoạn mạch AB chứa nguồn điện có mối liện
hêh với suất điện động

của nguồn điện và cường độ I của dòng điện chạy qua
đoạn mạch theo một hệ thức như thế nào?
- Tính độ biến thiên năng lượng của điện tích qua đoạn mạch theo công của
lực điện trường
W= - UIt
. Mặt khác tính độ biến thiên năng lượng của điện tích


 
- Hiệu điện thế U
AB
giữa hai đầu đoạn mạch chứa nguồn điện có mối liên hệ
với suất điện động

điện trở r của nguồn và cường độ I của dòng điện chạy từ
cực A sang cực B của nguồn điện theo hệ thức sau:
AB
U Ir

   (

lấy dấu +,
nếu chiều A B là chiều từ cực + đến cực - của nguồn điện ,

lấy dấu - , nếu
chiều A

B là chiều từ cực - đến cực + của nguồn điện)
*Làm thế nào để kiểm nghiệm được điều này?
Với vấn đề được đặt ra tiếp theo ta phải dùng thí nghiệm để kiểm chứng .thí
nghiệm sử dụng phaỉ được thiết kế sao cho dựa vào lý thuyết ta có thể dự đoán
được kết quả suy luận trên.từ định hướng đó ta đưa ra thí nghiệm như sau:
Từ kết luận trên có thể suy ra dạng đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc giữa U
AB
và
I. Mặt khác tiến hành thí nghiệm như sơ đồ hình vẽ. Đo U
AB

AB
giữa hai đầu đoạn mạch chứa
nguồn điện có mối liên hệ với suất điện động

, điện trở r của nguồn điện và
cường độ dòng điện I của dòng điện chạy từ cực A sang cực B của nguồn điện,
theo hệ thức sau :
AB
U Ir

   (

lấy dấu +, nếu chiều A B là chiều từ cực +
đến cực - của nguồn điện ,

lấy dấu - , nếu chiều A

B là chiều từ cực - đến
cực + của nguồn điện)
III.Tổ chức hoạt động nhận thức xây dựng kiến thức định luật ôm đối với
đoạn mạch chứa nguồn điện.
1.Mục tiêu dạy học
1.1 Nội dung kiến thức cần xây dựng
Nguồn điện có điện trở r. Hiệu điện thế U
AB
giữa hai đầu đoạn mạch chứa
nguồn điện có mối liên hệ với suất điện động

, điện trở r của nguồn điện và
cường độ dòng điện I của dòng điện chạy từ cực A sang cực B của nguồn điện,

mạch chứa nguồn điện.
I(A)
U(V)
Bài tiểu luận chuyên đề tổ chức hoạt động nhận thức trong dạy học vật lí

Nhóm 01- Chuyên ngành vật lí phương pháp 5

- Học sinh tham gia đề xuất giải pháp kiểm nghiệm công thức liên hệ U
AB
,

r, I,


của đoạn mạch chứa nguồn điện được đưa ra từ lí thuyết.
- Học sinh thực hiện giải pháp đã đề ra.
- Học sinh phát biểu được định luật ôm cho đoạn mạch chứa nguồn điện.
1.3. Mục tiêu đối với kết quả học tập.
- Học sinh phát biểu được định luật Ôm cho đoạn mạch chứa nguồn điện.
- Học sinh biết vận dụng định luật Ôm cho đoạn mạch chứa nguồn để giải một số
bài tập về đoạn mạch.
2. Chuẩn bị đồ dùng dạy học.
* Giáo viên:
- Dụng cụ để lắp thí nghiệm khảo sát mạch điện có chứa nguồn điện: 01 pin
điện hoá (hoặc nguồn điện 1 chiều), vôn kế 1 chiều giới hạn đo 2,5V,
miliampe kế một chiều có giới hạn đo 500mA, biến trở con chạy hoặc biến
trở có tay quay, ngắt điện.
*Học sinh:
- Ôn nắm chắc kiến thức định luật Ôm cho toàn mạch.
- Chuẩn bị mỗi nhóm HS 4 pin 1,5V