47

MỘT SỐ LOẠI HÌNH THỜI TIẾT ĐẶC BIỆT
Ở THỪA THIÊN - HUẾ VÀ MỘT SỐ LƯU Ý TRONG VIỆC XÁC ĐỊNH
THỜI GIAN GIEO TRỒNG ĐỐI VỚI CÂY NGẮN NGÀY
Lê Văn  n
Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế

Hiện tượng thời tiết đặc biệt theo quan niệm của chúng tôi là những loại
hình thời tiết gây những đột biến lớn trong diễn biến trạng thái vật lý khí quyển
và có những tác động mạnh mẽ đến đời sống và sản xuất xã hội. Với quan niệm
này chúng tôi thấy các loại hình thời tiết đặc biệt ở Thừa Thiên - Huế bao gồm
các loại hình và tác hại của nó như sau:
I. Các loại hình thời tiết đặc biệt và tác hại của nó đối với sản xuất
nông nghiệp
I.1 Bão áp thấp nhiệt đới và tác hại 48

Theo số liệu nhiều năm của Nha khí tượng (bảng 1), thì từ thế kỷ 19 trở lại
đây có 7 năm không có hoặc chỉ có 1 cơn bão. Đó là các năm: (1885,1922, 1930,
1945, 1976). Cũng có những năm xuất hiện 10 cơn bão và áp thấp nhiệt đới trở
lên (1909, 1910, 1929, 1964, 1973, 1978, 1989).
Số cơn 0 1-2 3-4 5-6 7-8 9-10 > 10
Tần suất % 2 17 43 22 10 2 4
Bảng 1: Tần suất bão, áp thấp nhiệt đới đổ bộ vào Việt Nam
(số liệu quan trắc từ 1982-1997)
Trung bình mỗi năm Việt Nam chịu 7 cơn bão và áp thấp nhiệt đới (có 3,15

5
0

I.2. Gió Tây khô nóng và tác hại
Gió Tây khô nóng là một loại hình thời tiết rất đặc trưng của các tỉnh nằm ở
phía Đông Trường Sơn vào mùa hạ. Hiện tượng này là do hiệu ứng foehn của gió
Tây Nam mùa hạ khi vượt qua dãy Trường Sơn sang phía Đông. Đặc trưng của
kiểu thời tiết này là nhiệt độ cao, độ ẩm thấp, gió có hướng Tây. Dựa vào chỉ tiêu
xác định thời tiết gió Tây khô nóng của các nhà khoa học Việt Nam, ngày có gió
Tây khô nóng là ngày có nhiệt độ trung bình ngày

35
0
C và độ ẩm tương đối tối
thiểu lúc 13h

56%. Với chỉ tiêu này thì gió Tây khô nóng ở Thừa Thiên - Huế
bắt đầu xuất hiện vào khoảng cuối tháng 2 và kết thúc muộn nhất vào khoảng
tháng 9.
Tháng

Đ/điểm
2 3 4 5 6 7 8 - 9

10 -
11
Tổn
g
Huế 0,2 0,5 3,2 6,9 10,2


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Cả
nămHuế 0 0 1,1 4 4,2 2,8 2 2 4,3 2,4 0,2

0 23 52

A-Lưới 0 0,4

3,8 9,5 9,5 6,1 6,4 3,2 5,8 3,4 0,2

0 48,
3
Nam
Đông
0 0,7

2,6 9 11,8

8,8 9,4 6,3 6,3 3,3 0,2

0 58,
4
Bảng 4: Số ngày dông trung bình các tháng và năm ở một số địa điểm thuộc
T.T.Huế

Tác hại
ít (gián
tiếp)
Vừa
(chủ yếu
gián
tiếp)
Mạnh
(trực
tiếp)
Mạnh
(trực
tiếp)
Mạnh
(trực+gi
án tiếp)
Vừa
(chủ yếu
gián
tiếp)
Biểu
hiện
gây hại

Chủ yếu
lũ tiểu
mãn (ít
xảy ra)
Lũ tiểu
mãn

đáng
kể
Tác
hại ít
Mạnh Mạnh ít
không
đáng
kể

Biểu
hiện
gây hại

Khô
Khô
hạn
mặn
Khô
hạn
mặn
Khô
Bảng 6: Gió Tây Nam khô nóng và tác hại
Đối với các hiện tượng dông, gió lốc và mưa đá là các hình thái thời tiết có
tính biến động rất lớn về mặt thời gian và có tính cục bộ theo không gian. Mặt
khác, sự diễn biến có tính quy luật theo thời gian thường cũng trùng vào thời gian
của các hiện tượng thời tiết bất thường khác, vì thế chúng tôi không lập bảng.
II.2. Xác định thời gian gieo trồng hợp lý
Dựa trên cơ sở tác hại và nhu cầu sinh thái cũng như thời gian sinh trưởng
của từng loại cây để chúng ta xác định thời vụ cụ thể chi tiết cho từng loại cây
trồng. Dựa theo phân tích và đánh giá mức độ gây hại chúng tôi thấy thời gian

Khôn
g
thuận
lợi:
khô
Khôn
g
thuận
lợi:
khô,
tiểu
mãn,
mặn
Khôn
g
thuận
lợi:
khô,
mặn,
có
thể lũ

lụt
Khôn
g
thuận
lợi:
lụt,
bão
Khôn

lốc,
mưa
đá
Lưu ý Phòn
g
chốn
g
nhiệt
độ
cực
Nhiệt
cực
đoan
56

đoan
Bảng 7: Mức độ thuận lợi gieo trồng cây ngắn ngày ở Thừa Thiên Huế
Trên cơ sở bảng thời gian gieo trồng và các lưu ý chúng ta có thể xác định
thời vụ cho từng loại cây cho phù hợp. Tuy nhiên đây là thời gian gieo trồng của
tuyệt đại bộ phận các địa phương trong tỉnh. Riêng A- Lưới và Nam Đông là 2
vùng có những khác biệt nhất định về diễn biến các yếu tố thời tiết đặc biệt. Do
vậy ở 2 địa phương này chúng ta phải linh hoạt thay đổi thời gian để gieo trồng
phù hợp với địa phương.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lê Văn Ân. Mưa Thừa Thiên Huế. Tập san Khoa học số 8/1993, trường
ĐHSP Huế

tần suất xuất hiện của các loại hình thời tiết, mức độ tác hại của nó. Kết hợp cả 2
cơ sở này chúng tôi đưa ra thời gian gieo trồng đối với cây ngắn ngày là từ
tháng 11 đến tháng 5 năm sau là thuận lợi. Tuy nhiên trong thời kỳ nói trên cũng
có thể xuất hiện các loại hình thoài tiết đặc biệt này nhưng rất ít và mức độ tác
hại không lớn mà chúng ta có thể có những biện pháp phòng chống cấp thời đạt
hiệu quả.
59

SOME SPECIAL TYPES OF WEATHER IN THUA THIEN HUE - SOME
IMPORTANT ATTENTION IN DETERMINING THE PROPER
PRODUCTION TIMES FOR SHORT- TERM CROPS
Le Van An
College of Pedagogy, Hue University

SUMMARY
The special types of the weather in Thua Thien Hue are storm, hot and dry
westerly wind, tempest eddy and hail. These special weather types do hard to
production, especially in agriculture.
To avoid damages in agriculture caused by these types of weather, we must
set rational time of production based on development and frequence of
occurrence of the weather types and their harmful effects. With these parameters,
we have set a cultivation a genda for types of short- term crops. It

is favourable
for them to be planted November till May next year. However, during this time
the special weather types may occur, but very seldom, and level of the damage is
not big. Many effective measures of prevention have been suggested.