Website: Email : Tel : 0918.775.368
Mục lục
Mục lục
...................................................................................................................................1
Lời mở đầu................................................................................................................3
Chơng I .................................................................................................................5
Lý luận chung về thơng mại
quốc tế và đầu t trực tiếp nớc ngoài (FDI)...........................................................5
I. Lý luận chung về thơng mại quốc tế.................................................................5
1. Hoạt động thơng mại quốc tế và vai trò của nó trong nền kinh tế quốc
dân.................................................................................................................5
1.1. Khái niệm thơng mại quốc tế........................................................5
1.2. Đặc trng của hoạt động tmqt........................................................6
1.3. Vai trò của hoạt động TMQT.......................................................6
2. Các nhân tố ảnh hởng tới hoạt động kinh doanh TMQT..........................9
2.1. ảnh hởng của chế độ, chính sách và luật pháp quốc tế...............9
2.2. ảnh hởng của việc biến động thị trờng trong và ngoài nớc.......10
2.3. ảnh hởng của nền sản xuất trong và ngoài nớc..........................10
2.4. ảnh hởng của tỷ giá hối đoái và tỷ xuất ngoại tệ của hàng XNK.
.............................................................................................................11
2.5. ảnh hởng của môi trờng chính trị và môi trờng văn hoá xã hội.
.............................................................................................................11
II. Lý luận chung về đầu t trực tiếp
nớc ngoài.............................................................................................................12
1. Khái niệm đặc điểm và các nhân tố ảnh hởng đến đầu t trực tiếp nớc
ngoài............................................................................................................12
1.1. Khái niệm và bản chất của đầu t trực tiếp nớc ngoài................12
a. Khái niệm:......................................................................................12
b. Bản chất:.........................................................................................12
2.2. Đặc điểm về đầu t trực tiếp nớc ngoài........................................12
3. Đánh giá chung.......................................................................................27
III. Tác động của xuất nhập khẩu đến đầu t trực tiếp nớc ngoài....................28
Chơng III.............................................................................................................34
một số giải pháp phát triển thơng mại quốc tế nhằm đẩy mạnh thu hút vốn đầu
t trực tiếp nớc ngoài ở Việt Nam ........................................................................34
I. Tiếp tục đổi mới hoàn thiện hệ thống chính sách, cơ chế quản lý ngoại th-
ơng sao cho vừa phù hợp với thông lệ quốc tế, vừa nhất quán theo định hớng
XHCN.............................................................................................................34
II. Tiếp tục đa dạng hoá các quan hệ kinh tế đối ngoại, đa phơng hoá thị trờng
và năng động tìm kiếm bạn hàng. ..................................................................36
III Lựa chọn u tiên phát triển những ngành mũi nhọn có tác động hỗ trợ tích
cực cho việc đa dạng hoá các sản phẩm xuất khẩu chủ lực ...........................37
Kết luận...................................................................................................................39
Nhận xét của giáo viên hớng dẫn............................................................................43
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Lời mở đầu
Trong thời đại ngày nay mở cửa, hội nhập với thế giới để phát triển
kinh tế đang là chiến lợc của nhiều quốc gia. Bí quyết thành công của các nớc
công nghiệp mới là nhận thức đợc mối quan hệ hữu cơ giữa phát triển kinh tế trong
nớc và mở rộng quan hệ kinh tế với bên ngoài. Trong các nội dung chủ yếu của
kinh tế đối ngoại, hoạt động kinh tế xuất nhập khẩu và đầu t trực tiếp từ nớc ngoài
chiếm vị trí quan trọng vì kết quả thực tế của mọi hoạt động kinh tế đối ngoại suy
cho cùng đều đợc thể hiện trong kim ngạch ngoại thơng và số lợng vốn đầu t trực
tiếp nớc ngoài. Hai hoạt động này có mối quan hệ tơng hỗ nhau.
Với bài viết này em muốn trình bày cách nhìn nhận của mình về mối quan
hệ giữa thơng mại quốc tế (TMQT) và hoạt động đầu t trực tiếp nớc ngoài. Từ
nhận thức đó em chọn đề tài Một số giải pháp phát triển thơng mại quốc tế
nhằm đẩy mạnh thu hút vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài ở Việt Nam. Với nội
dung nghiên cứu này, ngoài phần lời mở đầu và phần kết luận chuyên đề thực tập
thua và bên kia đợc".
Có nhiều tác giả khác định nghĩa TMQT là sự mở rộng hoạt động mua bán,
trao đổi hàng hoá vợt ra khỏi phạm vi biên giới của một quốc gia, hay nói cách
khác TMQT là sự mở rộng của thơng mại trong nớc trên phạm vi quốc tế. Vậy
thực chất TMQT là gì?
TMQT là sự trao đổi hàng hoá- dịch vụ giữa các quốc gia thông qua hành vi
mua bán. Sự trao đổi đó là một hình thức của mối quan hệ xã hội phản ánh sự phụ
thuộc về kinh tế giữa các nhà sản xuất hàng hoá riêng biệt của các nớc.
Kinh doanh là việc thực hiện một, một số hay tất cả các công đoạn của quá
trình đầu t, từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hay thực hiện một dịch vụ trên thị tr-
ờng nhằm thu lợi nhuận. Kinh doanh xuất nhập khẩu là nội dung cơ bản của kinh
doanh TMQT.
Nh vậy kinh doanh xuất nhập khẩu (XNK) hàng hoá là việc đầu t công sức,
tiền của thực hiện hoạt động XNK hàng hoá dịch vụ nhằm thu lợi nhuận. Kinh
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
doanh XNK, hàng hoá đợc thực hiện theo quy luật cung cầu thị trờng, ngời mua và
ngời bán hay ngời xuất khẩu và ngời nhập khẩu gặp nhau trên thị trờng quốc tế để
thoả thuận về giá cả số lợng và chất lợng của hàng hoá-dịch vụ.
1.2. Đặc trng của hoạt động tmqt.
tmqt có ba đặc trng cơ bản sau:
- Kinh doanh tmqt đợc thực hiện bởi ngời mua và ngời bán có quốc tịch
khác nhau, ở các nớc khác nhau, hàng hoá đợc di chuyển vợt qua phạm vi biên
giới của một quốc gia.
Với đặc trng này thì phân biệt rõ giữa kinh doanh TMQT với kinh doanh th-
ơng mại trong nớc. Đối với kinh doanh thơng mại trong nớc, dòng lu chuyển của
dòng hàng hoá bị giới hạn trong phạm vi biên giới của một nớc.
-Dòng tiền thanh toán trong kinh doanh TMQT có thể là đồng tiền một
trong các nớc (nhiều hơn hai nớc) tham gia vào hoạt động XNK và cũng có thể là
một đồng tiền của nớc khác.
XNK là hoạt động kinh doanh buôn bán ở phạm vi quốc tế. Nó không phải
là những hành vi buôn bán riêng rẽ mà là cả một hệ thống các quan hệ mua bán
trong một nền kinh tế thơng mại có tổ chức từ bên trong ra bên ngoài nhằm mục
đích đẩy mạnh sản xuất hàng hoá phát triển, chuyển đổi cơ cấu kinh tế, ổn định và
từng bớc nâng cao mức sống của nhân dân hay nói cách khác, vấn đề XNK là một
vấn đề mang tính quốc gia. Hiệu quả của hoạt động XNK có thể đem lại những
đột biến rất cao trong nền kinh tế.
Mặt khác nó cũng có thể gây ra những thiệt hại không thể lờng trớc đợc, vì
lúc đó nền kinh tế trong nớc sẽ phải đối đầu với một hệ thống kinh tế khác từ bên
ngoài mà các chủ thể trong nớc không dễ dàng khống chế đợc. Trong điều kiện
nền kinh tế nhiều thành phần nh ở nớc ta hiện nay, việc đẩy mạnh hoạt động ngoại
thơng là một hớng đi hoàn toàn đúng đắn. Nhng muốn hoạt động này thực sự đem
lại hiệu quả cao cho đất nớc, chúng ta phải xác định đợc những điều có lợi và bất
lợi của hoạt động này.
Ta có thể thấy hoạt động TMQT có những u điểm:
7
Website: Email : Tel : 0918.775.368
-Nó phát huy cao độ tính năng động sáng tạo của mọi ngời, mọi đối tợng,
mọi tổ chức, mọi ngành nghề , mọi địa phơng trong xã hội.
-Thông qua hoạt động TMQT, một nớc có thể mở rộng đợc khả năng tiêu
dùng của mình. Nó cho phép đáp ứng nhu cầu tiêu dùng một lợng hàng hoá nhiều
hơn khả năng sản xuất trong nớc và cũng thông qua đó những tiềm lực, những lợi
thế của đất nớc sẽ đợc khai thác một cách triệt để hơn, khả năng chuyên môn hoá
trong các ngành sản xuất dần dần đợc hình thành và có động lực để không ngừng
phát triển.
-Hoạt động TMQT đáp ứng đợc các nhu cầu ngày càng tăng và đa dạng của
sản xuất, tiêu dùng. Thông qua việc nhập khẩu, sự mất cân đối trong sản xuất và
tiêu dùng, giữa cung và cầu sẽ dần đợc khắc phục. Nhập khẩu kịp thời cung cấp
các hàng hoá cần thiết cho sản xuất và tiêu dùng, giúp cho nền kinh tế thoát khỏi
những cơn sốt giá cả một cách nhanh chóng, tránh những đột biến nguy hiểm nh
2. Các nhân tố ảnh hởng tới hoạt động kinh doanh TMQT
XNK là việc mua bán hàng hoá với nớc ngoài nhằm phát triển sản xuất kinh
doanh và đời sống. Song việc mua bán ở đây có những nét riêng phức tạp hơn mua
bán trong nớc. Các bạn hàng trong giao dịch mua bán ở đây là những ngời có quốc
tịch khác nhau, thị trờng ở đây là những thị trờng lớn rất khó kiểm soát, mua bán
trung gian chiếm tỷ trọng lớn, đồng tiền thanh toán là đồng tiền mạnh, hàng hoá
phải vận chuyển qua biên giới, cửa khẩu các quốc gia khác nhau, phải tuân theo
những tập quán, thông lệ quốc tế cũng nh của địa phơng... . Do đó hoạt động này
cũng chịu ảnh hởng của các nhân tố rất khác nhau, ta có thể thấy một số nhân tố
chính ảnh hởng đến hoạt động XNK sau:
2.1. ảnh hởng của chế độ, chính sách và luật pháp quốc tế.
Đây là một nhân tố thuộc tầm vĩ mô mà bất kỳ đơn vị kinh doanh nào tham
gia vào hoạt động XNK cũng phải tuân thủ một cách vô điều kiện. Nó thể hiện
quan điểm khác nhau của mỗi nớc đối với vấn đề kinh doanh XNK, nó tạo ra sự
thống nhất chung trên trờng quốc tế. Luật pháp quốc tế buộc các nớc vì lợi ích
chung phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ và trách nhiệm của mình trong hoạt động
kinh doanh XNK.
9
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Ngoài luật pháp quốc tế, hoạt động XNK của một nớc còn chịu ảnh hởng
các chế độ pháp luật, chính sách nhập khẩu của chính nớc đó. Sự tuân thủ này vừa
là trách nhiệm vừa là quyền hạn đối với các đơn vị tham gia, qua đây các đơn vị
kinh doanh vừa có quyền tự chủ hơn trong hoạt động của mình, xác định đợc
những điều kiện bắt buộc mình phải trải qua đồng thời nó tạo ra tâm lý tin tởng.
2.2. ảnh hởng của việc biến động thị trờng trong và ngoài nớc.
Thị trờng bao giờ cũng là nhân ố hàng đầu trong kinh doanh, sự biến động
của thị trờng trong và ngoài nớc sẽ ảnh hởng trực tiếp đến xu hớng xuất nhập
khẩu.
XNK nh một chiếc cầu nối giữa các thị trờng, tạo ra sự phù hợp gắn bó
cũng nh thể hiện sự tác động qua lại của chúng với nhau. Thông qua việc nghiên
Tỷ giá hối đoái là giá cả một đồng tiền quốc gia có thể đổi lấy một đồng
tiền khác. Nếu tỷ giá hối đoái cao thì việc nhập khẩu đợc khuyến khích còn nếu tỷ
giá hối đoái thấp thì việc xuất khẩu đợc khuyến khích. Điều này giải thích tại sao
có những nớc đã tiến hành phá giá đồng tiền nớc mình để thúc đẩy xuất khẩu. Do
vậy sự biến động của tỷ giá sẽ ảnh hởng trực tiếp đến hoạt động XNK.
Đối với tỷ xuất ngoại tệ thì khác, trong nhập khẩu tỷ xuất ngoại tệ là tổng
số tiền bán ra khi chi ra đơn vị ngoại tệ để nhập khẩu. Nếu tỷ xuất ngoại tệ mặt
hàng đó lớn hơn tỷ giá hối đoái trên thị trờng thì việc lựa chọn mặt hàng nhập
khẩu là có hiệu quả. Trong trờng hợp xuất khẩu, nó là số tiền bản tệ phải chi ra để
có thể thu đợc một đơn vị ngoại tệ. Nếu tỷ suất đa ra thấp hơn tỷ giá hối đoái trên
thị trờng thì việc xuất khẩu là có hiệu quả.
2.5. ảnh hởng của môi trờng chính trị và môi trờng văn hoá xã hội.
Các mối quan hệ XNK là các mối quan hệ thoả thuận, tự nguyện trên cơ sở
hai bên đều có lợi, không có một quyền lực chính trị nào ép buộc. Tuy nhiên các
quan hệ này chỉ đợc phát triển trên cơ sở có một sự ổn định chính trị trong nớc,
các doanh nghiệp trong và ngoài nớc mới yên tâm tiến hành hoạt động XNK.
11
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Trong hoạt động kinh doanh XNK thì môi trờng văn hoá xã hội, phong tục
tập quán có ảnh hởng rất sâu sắc. Trên thực tế cho thấy chỉ những phong tục tập
quán tiêu dùng rất nhỏ cũng có thể làm ảnh hởng rất lớn đến khối lợng, kích cỡ
của các mặt hàng XNK.
II. Lý luận chung về đầu t trực tiếp
nớc ngoài.
1. Khái niệm đặc điểm và các nhân tố ảnh hởng đến đầu t trực tiếp nớc ngoài.
1.1. Khái niệm và bản chất của đầu t trực tiếp nớc ngoài.
a. Khái niệm:
Đầu t trực tiếp nớc ngoài là phơng thức đầu t vốn, tài sản ở nớc ngoài để
tiến hành sản xuất kinh doanh hàng hoá, dịch vụ với mục đích tìm kiếm lợi nhuận
và những mục tiêu kinh tế xã hội nhất định.
khả thi và hiệu quả kinh tế cao, không có những ràng buộc về chính trị.
1.3. Các nhân tố ảnh hởng đến đầu t trực tiếp nớc ngoài.
a. Năng lực tăng tr ởng của nền kinh tế.
Xét về lâu dài thì đây là nhân tố quan trọng nhất để xác định triển vọng thu
hút và hiệu quả sử dụng của đầu t trực tiếp nớc ngoài. Vốn đầu t nớc ngoài không
tự chảy vào các nớc đang phát triển nếu nh triển vọng và năng lực phát triển nền
kinh tế không sáng sủa và lâu bền. Một năng lực tăng trởng kinh tế là sự ổn định
chính trị kinh tế xã hội, một cơ cấu thích hợp và năng động cao, có lợi thế so sánh
của đất nớc lớn, có hệ thống cơ sở hạ tầng phát triển, trình độ khoa học kỹ thuật
cao. Thật vậy, năng lực phát triển có vai trò nổi bật trong việc thu hút vốn và sử
dụng vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài bởi vì chẳng ai muốn đầu t vào nơi mà triển
vọng tăng trởng mù mịt. Điều đó có nghĩa là nếu vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài đợc
sử dụng một cách có hiệu quả thì khả năng nhận vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài càng
13
Website: Email : Tel : 0918.775.368
lớn. Khi đó cơ hội tăng trởng nhanh vững chắc của quốc gia đó càng trở nên hiện
thực và năng lực thu hút sử dụng vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài càng cao hơn.
b. Các yếu tố kinh tế vĩ mô.
Sự ổn định của môi trờng kinh tế vĩ mô là điều kiện tiên quyết của mọi ý
định và hành vi đầu t. Sự ổn định môi trờng kinh tế vĩ mô là sự ổn định các yếu tố
kinh tế vĩ mô và gắn liền với năng lực tăng trởng. Sự ổn định đó sẽ kiểm soát nhịp
độ tăng trởng nhanh và lâu bền và sẽ không gây ra một trạng thái "quá nóng" trong
đầu t. Một số yếu tố kinh tế vĩ mô liên quan tới vấn đề thu hút và sử dụng có hiệu
quả vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài nh là:
-Yếu tố lạm phát và ổn định tiền tệ: Yếu tố này là tiêu chuẩn số một để có
thể ổn định môi trờng kinh tế vĩ mô. Việc ổn định lạm phát và giá trị tiền tệ sẽ tác
động trực tiếp đến đồng vốn của đầu t nớc ngoài. Nếu lạm phát cao, giá trị tiền tệ
mất ổn định sẽ tác động trực tiếp đến đồng vốn của đầu t nớc ngoài, lúc đó nhà
đầu t không những không thu hồi đợc vốn mà còn mất hết vốn. Cuộc khủng hoảng
tài chính tiền tệ ở Châu á vừa qua là một bài học thực tiễn cho vấn đề này.
hút và sử dụng vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài vì các chính sách này sẽ điều chỉnh,
quy định quyền lợi, nghĩa vụ của các nhà đầu t. Một số chính sách tiêu biểu liên
quan trực tiếp đến thu hút và sử dụng vồn đầu t trực tiếp nớc ngoài là:
-Chính sách thuế có ảnh hởng trực tiếp đến lợi nhuận của nhà đầu t. Do đó,
u đãi về thuế có tác động rất lớn đến thu hút đầu t trực tiếp nớc ngoài.
-Chính sách tiền tệ có ảnh hởng lớn đến huy động nguồn vốn đầu t trực tiếp
nớc ngoài. Theo lý thuyết nếu mức lãi suất trong nớc cao thì khả năng hấp dẫn
nguồn vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài cao và ngợc lại.
-Chính sách thơng mại: Chính sách này ảnh hởng rất lớn tới việc thu hút
đầu t trực tiếp nớc ngoài nhất là chinh sách ngoại thơng. Mức thuế nhập khẩu cao,
Quota xuất khẩu thấp sẽ cản trở rất mạnh tới lĩnh vực xuất nhập khẩu. Từ đó, sẽ
cản trở tính hấp dẫn với các nhà đầu t nớc ngoài, đặc biệt là sản xuất hàng hoá h-
ớng về xuất khẩu.
d. Môi tr ờng pháp lý.
15
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Yếu tố này có thể làm hạn chế hay cản trở hoàn toàn hoạt động của các
công ty nớc ngoài trên nớc sở tại. Một điều tất nhiên nếu nớc chủ nhà không đảm
bảo về quyền sở hữu tài sản, môi trờng cạnh tranh lành mạnh thì sẽ chẳng có nhà
đầu t nớc ngoài nào giám vào nớc họ. Dễ nhận thấy rằng, môi trờng pháp lý thuận
lợi an toàn hơn cho vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài thì khả năng thu hút vốn càng
cao.
2. Tác động của đầu t trực tiếp nớc ngoài đối với các nớc đang
phát triển.
2.1. Tác động tích cực.
a. Đầu t trực tiếp n ớc ngoài tạo nguồn vốn để phát triển kinh tế.
Đầu t trực tiếp nớc ngoài là một nguồn bổ sung vốn quan trọng để các nớc
đang phát triển thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Bù đắp cho sự thiếu hụt
của nguồn vốn trong nớc. Đầu t trực tiếp nớc ngoài là mọt hình thức huy động vốn
để hỗ trợ cho nhu cầu đầu t của nền kinh tế, nó có u thế hơn hẳn so với các hình
c. Nâng cao năng lực công nghệ.
Song song với việc tạo nguồn vốn bổ sung cho các nớc đang phát triển đầu
t phát triển trực tiếp nớc ngoài còn là một kênh quan trọng để đa kỹ thuật mới, kỹ
năng sản xuất mới vào các nớc đang phát triển. Thông qua đầu t trực tiếp nớc
ngoài, nớc sở tại có thể tiếp nhận đợc công nghệ này. Qua đó đầu t đầu t nớc ngoài
có thể thúc đẩy sự đổi mới kỹ thuật của nớc nhận đầu t, nh góp phần tăng năng
suất của các yếu tố sản xuất thay đổi cấu thành sản phẩm và xuất khẩu, thúc đẩy
phát triển các nghề mới, đặc biệt là những nghề đòi hỏi công nghệ cao. Qua
chuyển giao công nghệ, làm trình độ công nghệ của nớc sở tại ngày một cao hơn,
từ đó nâng cao dần năng lực của nớc sở tại.
d. Thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Trong điều kiện nền kinh tế mở các quan hệ kinh tế quốc tế tạo ra động lực
và điều kiện cho sự chuyển dịch nhanh cơ cấu kinh tế của các quốc gia, trong đó
đầu t trực tiếp nớc ngoài là một động lực mạnh mẽ có ý nghĩa to lớn tới sự chuyển
dịch cơ cấu kinh tế, thông qua đó các nớc đang phát triển sẽ tham gia ngày càng
17
Copyright: Tài liệu đại học ©