Lê Duy Hng – K48 KTT
i c Kinh t – H Quc Gia Hà Ni
1
C C
DANH C MT S T VIT TT........................................................... 4
LI MU................................................................................................... 5
CHNG I : QUY TRÌNH THANH TOÁN THNG I IN T
I. TNG QUAN V THANH TOÁN N T................................................ 6
1. nh ngha thanh toán in t......................................................................... 6
2. Li ích a thanh toán in t ........................................................................ 6
3. n ch ca thanh toán in t..................................................................... 10
4. Yêu cu i vi thanh toán n t............................................................... 12
5. Các bên tham gia trong thanh toán n t.................................................... 13
6. Ri ro trong thanh toán n t..................................................................... 14
7. C s vt cht k thut cho thanh toán n t ............................................. 16
II. VN  THANH TOÁN TRONG CÁC MÔ HÌNH THNG I IN
T… … … … .................................................................................................... 17
1. Thanh toán in t gia doanh nghip – ngi tiêu dùng (B2C) .................. 17
2. Thanh toán in t gia doanh nghip – doanh nghip (B2B)...................... 23
CHNG II : VN  THANH TOÁN IN T TI VIT NAM
I. CÁC VN N PHÁP QUI LIÊN QUAN N THANH TOÁN IN T
1. Lut Giao ch in t.................................................................................. 28
2. Ngh nh Thng i in t ..................................................................... 29
3. Ngh nh quy nh chi tit thi hành Lut Giao dch n t v Ch ký s và
ch v chng thc ch ký s.......................................................................... 31
4. Ngh nh v Giao ch in t trong nh vc tài chính ............................... 32
5. Ngh nh v Giao ch in t trong nh vc ngân hàng............................. 35
II. CÁC PHNG PHÁP THANH TOÁN IN T TI VIT NAM.......... 36
Brought to you by
Where technology means business
Lê Duy Hng – K48 KTT

i c Kinh t – H Quc Gia Hà Ni
3
II. I VI CÁC T CHC KINH DOANH................................................. 71
1. Vi các Ngân hàng nói riêng : Hình thành liên minh cht ch cho th trng
th cng nh th trng thanh toán n t....................................................... 71
2. Ch ng tìm hiu li ích a thng i in t nói chung và thanh toán
in t nói riêng ............................................................................................... 72
3. Xác nh phng thc thanh toán in t phù hp và có chính sách u t mt
cách hp lý....................................................................................................... 73
4. Ch ng góp ý các chính sách và pháp lut, góp phn hoàn thin hành lang
pháp lý cho thanh toán in t.......................................................................... 73
KT LUN..................................................................................................... 74
DANH MC TÀI LIU THAM KHO....................................................... 75
Brought to you by
Where technology means business
Lê Duy Hng – K48 KTT
i c Kinh t – H Quc Gia Hà Ni
4
DANH C MT S T VIT TT
B2B Business to Business
B2C Business to Customer
SWIFT Society for world interbank financial telecommunication
CHIPS Clearing house for interbank payment system
ACH Automated clearing house (Trung tâm thanh toán tng)
CA Certification authority (Chng ch s)
EDI Electronic data interchange
EFT Electronic fund transfer
VAN Value added network
ATM Automatic teller machine
POS Point of sales

Lê Duy Hng – K48 KTT
i c Kinh t – H Quc Gia Hà Ni
6
N  THANH TOÁN TRONG
THNG MI N T VIT NAM
CHNG I: QUY TRÌNH THANH TOÁN THNG MI N T
I. TNG QUAN V THANH TOÁN N T
1. nh ngha thanh toán n t
- Theo ngha rng : Thanh toán n t là vic thanh toán tin thông qua các
thông p n t thay cho vic trao tay tin mt (Theo báo cáo quc gia v k
thut Thng mi n t ca B thng mi).
- Theo ngha hp : Thanh toán trong thng mi n t có th hiu là vic tr
tin và nhn tin hàng cho các hàng hoá và dch vc mua bán trên Internet.
2.i ích ca thanh toán n t
2.1 Mt s li ích chung ca Thng mi n t
- Hoàn thin và phát trin thng mi n t
Xét trên nhiu phng din, thanh toán trc tuyn là nn tng ca các h
thng thng mi n t. S khác bit c bn gia thng mi n t vi các
ng dng khác cung cp trên Internet chính là nh kh nng thanh toán trc
tuyn này. Do vy, vic phát trin thanh toán trc tuyn s hoàn thin hóa
thng mi n t,  thng mi n tc theo úng ngha ca nó – các
giao dch hoàn toàn qua mng, ngi mua ch cn thao tác trên máy tính cá nhân
a mình  mua hàng, các doanh nghip có nhng h thng x lý tin s t
ng. Mt khi thanh toán trong thng mi n t an toàn, tin li, vic phát
trin thng mi n t trên toàn cu là mt u tt yu vi dân sông o và
không ngng tng ca mng Internet.
Brought to you by
Where technology means business
Lê Duy Hng – K48 KTT
i c Kinh t – H Quc Gia Hà Ni

8
hàng có kh nng cung cp dch v mi (internet banking) và thu hút thêm nhiu
khách hàng giao dch thng xuyên hn, gim chi phí bán hàng và tip th
+ M rng th trng thông qua Internet, ngân hàng thay vì m nhiu chi nhánh
 các nc khác nhau có th cung cp dch v Internet banking  m rng
phm vi cung cp dch v.
- a dng hoá dch v và sn phm
Ngày nay, dch v ngân hàng ang vn ti tng ngi dân. ó là dch v
ngân hàng tiêu dùng và bán l. "Ngân hàng n t", vi s tr giúp ca công
ngh thông tin cho phép tin hành các giao dch bán l vi tc c cao và liên
c. Các ngân hàng có th cung cp thêm các dch v mi cho khách hàng nh
"phone banking", “home banking”, “Internet banking", chuyn, rút tin, thanh
toán tng...
- Nâng cao nng lc cnh tranh và to nét riêng trong kinh doanh
"Ngân hàng n t" giúp các ngân hàng to và duy trì mt h thng
khách hàng rng rãi và bn vng. Thay vì phi xp hàng rt lâu ch rút tin ti
chi nhánh mt ngân khách hàng có thi ti mt máy rút tin tng ca mt
ngân hàng khác và thc hin giao dch trong vài phút. Th mnh v dch v ngân
hàng n t cng là mt c m  các ngân hàng hin i to dng nét riêng
a mình.
- Thc hin chin lc toàn cu hóa
Mt li ích quan trng khác mà ngân hàng n tem li cho ngân hàng,
ó là vic ngân hàng có th thc hin chin lc “toàn cu hoá”, chin lc
“bành trng” mà không cn phi m thêm chi nhánh. Ngân hàng có th va tit
kim chi phí do không phi thit lp quá nhiu các tr s hoc vn phòng, nhân
 gn nh hn, ng thi li có th phc v mt khi lng khách hàng ln
Brought to you by
Where technology means business
Lê Duy Hng – K48 KTT
i c Kinh t – H Quc Gia Hà Ni

10
phi xp hàng  ch ti lt mình. Giây, vi dch v ngân hàng n t, h
có th tip cn vi bt c mt giao dch nào ca ngân hàng vào bt c thi m
nào hoc  bt câu h mun.
- Thông tin liên lc vi ngân hàng nhanh hn và hiu qu hn
Khi khách hàng s dng ngân hàng n t, h s nm c nhanh chóng,
p thi nhng thông tin v tài khon, t giá, lãi sut. Ch trong chc lát, qua
máy vi tính c ni mng vi ngân hàng, khách hàng có th giao dch trc tip
i ngân hàng  kim tra s d tài khon, chuyn tin, thanh toán hóa n dch
 công cng, thanh toán th tín dng, mua séc du lch, kinh doanh ngoi hi,
vay n, m và u chnh, thanh toán th tín dng và k c kinh doanh chng
khoán vi ngân hàng.
3. n ch ca thanh toán n t
- Gian ln th tín dng
+i ro i vi ch th
Do tính cht ca th tín dng là không bit c ngi rút tin có phi là
ch th hay không mà ch yu da vào vic kim tra s PIN  trên th nên các
ch th d b la n cp th cùng vi s PIN. Vic  l s PIN có th là do ch
th vô tình  l hoc bn cp mt cách tinh vi. Bên cnh ó ch th còn gp
phi tình trng làm gi th tín dng ngày càng tinh vi.
+ i ro i vi ngân hàng phát hành
Ri ro th nht là vic ch th la di s dng th ti nhiu m thanh
toán th khác nhau vi mc thanh toán thp hn hn mc thanh toán nhng tng
 tin thanh toán li cao hn hn mc thanh toán trong th.
Mt hình thc la di khác t phía ch th là do vic li dng tính cht
thanh toán quc t ca th  thông ng vi ngi khác chuyn th ra nc
Brought to you by
Where technology means business
Lê Duy Hng – K48 KTT
i c Kinh t – H Quc Gia Hà Ni

12
-  thng máy tính ca ngân hàng hot ng kém hiu qu hoc li t các
phn mm
4. Yêu cu i vi thanh toán n t
- Kh nng có th chp nhn c
c thành công thì c s h tng ca vic thanh toán phi c công
nhn rng hn, môi trng pháp lý y , bo m quyn li cho c khách
hàng và doanh nghip, công ngh áp dng ng b các ngân hàng cng nh ti
các t chc thanh toán.
- An toàn và bo mt
Cho các giao dch tài chính qua các mng m nh Internet vì ây s là
c tiêu cho các ti phm, các k s dng th tín dng trái phép, các hacker…
do các dch v trên Internet hin nay c cung cp toàn cu vi mi tin ích
phc v cho mi khách hàng, mi thành phn trong xã hi. Chính vì vy phi
m bo kh dng nhng chng li c s tn công  tìm kim thông tin mt,
thông tin cá nhân hoc u chnh thông tin, thông p c truyn gi.
- Giu tên (nc danh)
Nu nh c khách hàng yêu cu thì c m nhn dng ca h phi
c gi kín dù khách hàng ã cung cp y  các thông tin  ngi bán c
thanh toán. Phi m bo không làm l các thông tin các nhân ca khách hàng.
- Kh nng có th hoán i
Tin s có th chuyn thành các kiu loi qu khác. Có th d dàng
chuyn t tin n t sang tin mt hay chuyn tin t qu tin n t v tài
khon ca cá nhân. T tin n t có th phát hành séc n t, séc tht. Tin s
ng ngoi t này có th d dàng chuyn sang ngoi t khác vi t giá tt nht.
Brought to you by
Where technology means business
Lê Duy Hng – K48 KTT
i c Kinh t – H Quc Gia Hà Ni
13

- Nhng ri ro liên quan n quá trình thanh toán
+ Sao chp thit b
+Sa i hoc sao chép d liu hoc phn mm
+ Ly trm thit b
+ Không ghi li giao dch
+ S c hot ng
- Ri ro i vi ngi tiêu dùng tham gia thanh toán trong thng mi n t
Ngoài nhng ri ro mt an toàn nh phn trên, ngi tiêu dùng có th gp
nhng loi ri ro khác nh: chi tit giao dch c ghi nhn li không y 
có th giúp gii quyt khi có tranh chp hoc sai sót; ri ro nu nhà phát hành
tin n t lâm vào tnh trng ph sn hoc mt kh nng chi tr.
H cng có th gp ri ro khi không th hoàn tt mt khon thanh toán mc dù
có  tin  thc hin vic thanh toán, ví d khi th tín dng ht hn hiu lc,
p trc trc khi vn hành thit b ngoi vi hoc th...
- i ro i vi các t chc cung ng phng tin thanh toán n t
Nhà phát hành cng có th phi chu các ri ro la o, vn hành sai, bi
thng tin n t gi mo khi nó c ngi bán hoc khách hàng chp nhn.
- i ro do các hot ng gian ln và phi pháp
Li dng s cha hoàn ho trong các h thng bo mt, các d liu v th
thanh toán có th bánh cp và s dng bt hp pháp.
- Th mt cp, tht lc (Lost-Stolen Card)
Ch th b mt cp, tht lc th và b ngi khác s dng trc khi ch th
p thông báo cho NHPH  có các bin pháp hn ch s dng hoc thu hi th.
Th này có th b các t chc ti phm li dng  in ni và mã hoá li th
Brought to you by
Where technology means business
Lê Duy Hng – K48 KTT
i c Kinh t – H Quc Gia Hà Ni
15
thc hin các giao dch gi mo. Ri ro này có th dn n tn tht cho c ch

Khi thc hin giao dch, nhân viên CSCNT c tình in ra nhiu b hoá n
thanh toán cho mt giao dch nhng cha cho ch th ký vào mt b hoá n.
Các hoá n còn li s b gi mo ch ký ca ch th thu òi tin t Ngân
hàng thanh toán.
- o bng t gi (Skimming)
i ro xy ra là do các t chc ti phm dùng các thit b chuyên dng thu
thp thông tin th trên bng t ca th tht. Sau ó, chúng s dng các thit b
riêng  mã hoá và in to các bng t trên th gi và thc hin các giao dch gi
o. Loi gi mo da vào k thut cao này rt ang phát trin ti các nc tiên
tin gây ra thit hi cho ch th, NHPH, NHTT.
7. C s vt cht k thut cho thanh toán n t
- H thng mng gia ngân hàng và các c s chp nhn t
- H thng mng vin thông (internet...)
- C s vt cht ca ngân hàng phc v thanh toán n t
- C s vt cht ca các c s chp nhn th
Brought to you by
Where technology means business
Lê Duy Hng – K48 KTT
i c Kinh t – H Quc Gia Hà Ni
17
II. VN  THANH TOÁN TRONG MT S HÌNH THC CA
THNG MI N T
1. Thanh toán in t gia doanh nghip – ngi tiêu dùng (B2C)
1.1 Quy trình thanh toán
1.1.1 Các bc c bn trong quy trình thanh toán n t khi giao dch qua
ng
ng 1 : Mô hình thanh toán qua Internet
- Khách hàng la chn các sn phm trên website ca ngi bán
- Phn mm e-cart tng tính toán giá tr và hin th hóa n/chi tit n hàng
trong quá trình khách hàng la chn

1.2.1 Dch v ATM
Vi các máy rút tin t ng ATM, có th c tìm thy  hu ht các
siêu th, ca hàng, các trung tâm du ch...ch  ATM ã cung cp cho khách
hàng mt cách thc nhanh, n gin và thun tin  có th tip cn vi tài
khon a mình thay vì phi gp trc tip nhân viên ngân hàng.
Th ATM là mt loi th ISO 7810 dùng  rút tin t máy rút tin t
ng(ATM) t mt tài khon ngân hàng.
Brought to you by
Where technology means business
Lê Duy Hng – K48 KTT
i c Kinh t – H Quc Gia Hà Ni
19
1.2.2 Dch v ngân hàng qua n thoi (Tel Banking)
Telephone banking là mt tin ích ngân hàng mà khi s dng nó khách
hàng ch cn dùng h thng n thoi thông thng. ây là h thng tr li t
ng, hot ng 24/24 gi trong ngày, 7 ngày trong mt tun, 365 ngày trong
t nm nên khách hàng hoàn toàn chng s dng khi cn thit.
Khách hàng c cp mt mt khu và s PIN  có th truy cp kim tra tài
khon, xem báo cáo các khon chi tiêu chn gin thông qua các phím trên
n thoi. Các chi phí cho dch v này sc gi n cho khách hàng thông
qua các hoá n n thoi thông thng
Khi s dng telephone banking, khách hàng có th:
+ Kim tra các thông tin v tài khon
+ Chuyn tin gia các tài khon
+ Thanh toán các hoá n nh k
+ Yêu cu Thanh toán nh k
+ ...
1.2.3 Dch v ngân hàng ti ch (PC / Home banking)
Dch v ngân hàng ti nhà là mt loi dch v ngân hàng n t cho phép
khách hàng có th chng kim soát hot ng giao dch ngân hàng t vn

thông tin ca ch s hu th v ti các ngân hàng phát hành th. Các giao dch
tài chính nh vy mà c thc hin ghi li trên tài khon ch s hu th ti các
ngân hàng phát hành th.
1.2.6 Mt s dch v khác: Dch v ngân hàng qua mng n thoi di ng
(Mobile Banking), Interactive TV, Wireless banking...
Cng nh quan nim i vi mng n thoi gia ình, vi s lng
ngi s dng n thoi di ng vào khong trên 1 t ngi (cui 2002) thì th
Brought to you by
Where technology means business
Lê Duy Hng – K48 KTT
i c Kinh t – H Quc Gia Hà Ni
21
trng n thoi di ng qu là mt th trng y tim nng cho loi hình dch
 này. i vi loi hình này, th thông minh óng mt vai trò ht sc quan
trng, lu tr mi thông thông tin liên quan n ngi s dng và tình hình tài
chính ca h. Th thông minh trong n thoi di ng thng c bit n
i cái tên vit tt SIM (Subscriber Identity Module). H thng mng n
thoi di ng s dng giao thc không dây (WAP – Wireless Applications
Protocol) và vic kim soát bo mt thông tin s tin hành trên th thông minh
(s SIM).
1.3 Các loi th s dng trong thanh toán
1.3.1 Th tín dng (Credit card)
Là loi thc s dng ph bin nht, theo ó ngi ch thc s
ng mt hn mc tín dng tun hoàn  mua sm hàng hoá, dch v ti nhng
 s chp nhn loi th này.
1.3.2 Th ghi n (Debit card)
Vi loi th này, ch th có th chi tr tin hàng hoá, dch v da trên s
 tài khon tin gi hoc tài khon tin gi thanh toán ca mình ti Ngân hàng
phát hành th. Th thanh toán không có hn mc tín dng vì nó ph thuc vào s
 hin hu trên tài khon ca ch th. S tin ch th chi tiêu sc khu tr

 hoá hoc bng các phng pháp mã hóa thông tin khác
+ Lu tr và chuyn các giá tr
+ m bo an toàn cho quá trình thanh toán gia ngi mua và ngi bán trong
các giao dch thng mi n t.
Brought to you by
Where technology means business
Lê Duy Hng – K48 KTT
i c Kinh t – H Quc Gia Hà Ni
23
2. Thanh toán in t gia doanh nghip – doanh nghip (B2B)
2.1 Trao i d liu n t (Electronic Data Interchange)
2.1.1 Tng quan v EDI
EDI có ý ngha quyt nh i vi giao dch thng mi n t quy mô
n gia doanh nghip vi doanh nghip. Trao i d liu n t (electronic
data interchange, vit tt là EDI) là vic trao i các d liu di dng “có cu
trúc” (stuctured form), (có cu trúc ngha là các thông tin trao i c vi các
i tác tha thun vi nhau tuân th theo mt khuôn dng nào ó) t máy tính
n t này sang máy tính n t khác, gia các công ty hoc n vã tha
thun buôn bán vi nhau, theo cách này s tng hóa hoàn toàn không cn có
 can thip ca con ngi. Theo y ban liên hp quc v lut thng mi quc
 (UNCITRAL), vic trao i d liu n tc xác nh nh sau: “Trao i
 liu n t (EDI) là vic chuyn giao thông tin t máy tính n t này sang
máy tính n t khác bng phng tin n t, có s dng mt tiêu chun ã
c tha thun  cu trúc thông tin”. TMT có c tính phi biên gii (Cross -
border electronic commerce), v bn cht phi biên gii là trao i d liu n t
(EDI) gia các doanh nghip  các quc gia khác nhau, công vic trao i EDI
thng là các ni dung sau:
- Giao dch kt ni
- t hàng
- Giao dch gi hàng

n mt mng giá tr gia tng (VAN) ã thu xp trc. VAN phi x lý tng tp
và chuyn ti hp thn t tng ng vi các a ch ni nhn ã c ghi
trong tp.
- Dch d liu n : Công ty nhn c d liu phi nh k ly tp d liu t
p thn t ca h và dch ngc file tnh dng tiêu chun sang nh dng
c thù theo yêu cu ca phn mm ng dng ca công ty.
- X lý tài liu n t : n ây thì h thng ng dng ni b ca công ty nhn
tài liu ã có th x lý tài liu nhn c. Mi tài liu là kt qu x lý tng ng
i giao dch nhn c cng phi dùng cùng nhng quy trình hoc nhng bc
nh vy  chuyn li cho ni khi ng giao dch. Khi ó có th kt thúc vòng
thc hin trao i d liu n t.
2.2 Thanh toán n t trong ngoi thng
2.2.1 Gii thiu v eUCP
Trong thng mi quc t, hot ng thanh toán quc t ph bin c
a trên c s xut trình b chng t thanh toán bng giy. Thông thng, ngi
mua thng ch th cho Ngân hàng Phát hành phát hành th tín dng, sau ó
Ngân hàng Phát hành tip tc ch th cho Ngân hàng Thông báo  thông báo hay
xác nhn th tín dng, vi mc ích thông qua th tín dng m bo rng ngi
bán sc thanh toán khi xut trình b chng t thanh toán úng nh các quy
nh trong th tín dng. Quá trình này có kh nng phát sinh nhiu sai sót v
chng t và mt nhiu công sc, thi gian ca các nhà kinh doanh. S ra i ca
eUCP (Quy tc và thc hành thng nht v tín dng chng tn t) u chnh
vic xut trình chng t thanh toán n tã a hot ng thanh toán quc t
vào mt giai n mi vi các giao dch thanh toán quc tc thc hin cn
Brought to you by
Where technology means business

Trích đoạn Ngân hàng Á Châu ACB Ngân hàng ngo ith ng Vi tNam (Vietcombank) n gi Phòng Hoàn thi nh th ng pháp lu t, o hành lang pháp lý cho thanh toán int

---