B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH
~~~~~~*~~~~~~
VÕăTHăTHUăHNG
NỂNGăCAOăCHTăLNGăCHOăVAYăIăVIă
DOANHăNGHIPăXỂYăLPăTIăNGỂNăHÀNGăUă
TăVÀăPHÁTăTRINăVITăNAM
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGIăHNGăDNăKHOAăHC:ă
PGS.TSăTRNăHUYăHOÀNG
TP.ăHăCHÍăMINH,ăNMăă2011 LIăCAMăOAN Tôi cam đoan đơy lƠ đ tƠi nghiên cu mang tính đc lp ca cá nhơn.
Lun vn đc hoƠn thƠnh sau quá trình hc tp, nghiên cu thc tin, kinh
nghim bn thơn vƠ di s hng dn ca thy PGS.TS Trn Huy HoƠng.
Lun vn nƠy cha đc ai công b di bt k hình thc nƠo.
Tácăgi
VõăThăThuăHng
85 MCăLC
DANH MC CH VIT TT
2.1.1. C cu t chc vƠ mng li hot đng 266
86 2.1.2. Tình hình hot đng kinh doanh ca Ngơn hƠng u t vƠ Phát trin
Vit Nam 29
2.2. Thc trng cht lng cho vay đi vi các doanh nghip xơy lp ti Ngơn
hƠng u t và Phát trin Vit Nam 38
2.2.1. Hot đng cho vay đi vi các doanh nghip xơy lp ti Ngơn hƠng u
t vƠ Phát trin Vit Nam 38
2.2.2. Phơn tích cht lng cho vay đi vi các doanh nghip xơy lp ti Ngơn
hƠng u t vƠ Phát trin Vit Nam 42
2.3. ánh giá cht lng cho vay đi vi doanh nghip xơy lp ti Ngơn hƠng
u t vƠ Phát trin Vit Nam 50
2.3.1. Nhng mt đt đc 50
2.3.2. Hn ch 52
2.3.3. Nguyên nhân 53
CHNG 3. GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG CHO VAY
DOANH NGHIP XÂY LP TIă NGỂNă HÀNGă U T VÀ PHÁT
TRIN VIT NAM 63
3.1. nh hng hot đng cho vay đi vi doanh nghip xơy lp ti Ngơn
hƠng u t vƠ Phát trin Vit Nam 63
3.1.1. nh hng hot đng cho vay nói chung ti Ngơn hƠng u t và Phát
trin Vit Nam 63
3.1.2. nh hng hot đng cho vay đi vi doanh nghip xơy lp ti Ngơn
hƠng u t vƠ Phát trin Vit Nam 64
3.2. Gii pháp nơng cao cht lng cho vay đi vi doanh nghip xơy lp ti
Ngơn hƠng u t vƠ Phát trin Vit Nam 65
3.2.1. HoƠn thin chính sách cho vay đi vi doanh nghip xơy lp 65
3.2.2. Nơng cao cht lng đi ng cán b tín dng 688
89 DANHăMCăTăVITăTT
BIDV
:
Ngơn hƠng đu t vƠ phát trin Vit Nam
CBTD
:
Cán b tín dng
CV
:
Cho vay
CP
:
C phn
DNXL
:
Doanh nghip xây lp
DPRRTD
:
D phòng ri ro tín dng
NHNN
DANHăMCăCÁCăBNGăBIUăDỐNGăTRONGăLUN VNă
Trang
Bng 2.1 : Tình hình tài sn và vn ch s hu ca BIDV giai don
2008-2010 29
Bng 2.2 : Mt s ch tiêu tng quát v kt qu hot đng
kinh doanh ca BIDV giai đon 2008 ậ 2010 30
Bng 2.3 : C cu ngun vn huy đng ca BIDV giai đon
2008 ậ 2010 31
Bng 2.4 : Quy mô và C cu d n tín dng theo k hn ca BIDV
giai đon 2008 ậ 2010 33
Bng 2.5 : C cu d n tín dng theo hình nghip v ca BIDV. 35
Bng 2.6 : Lãi sut cho vay thng mi giai đon 2008 ậ 2010 36
Bng 2.7 : Phân loi nhóm n ca BIDV giai đon 2008 ậ 2010 36
Bng 2.8 : Lãi thun t hot đng dch v ca BIDV giai đon
2008 ậ 2010 37
Bng 2.9 : Tình hình d n ca DNXL giai đon 2008-2010 38
Bng 2.10 : T l n quá hn ca DNXL giai đon 2008 - 2010 40
Bng 2.11 : Phân loi n quá hn ca DNXL theo thi gian 42
Bng 2.12 : Nhóm n 44
Bng 2.13 : N xu ca DNXL giai đon 2008 - 2010 44
Bng 2.14 : T l lãi còn tn đng cha thu đc so vi d n ca
DNXL 46
Bng 2.15 : T l d phòng RRTD đi vi DNXL 47
91 Bng 2.16 : T l d n ca DNXL có TSB 47
thng mi nhƠ nc hƠng đu Vit Nam, hot đng theo mô hình tng công
ty nhƠ nc hng đc bit vi tính h thng cao. Ngơn hƠng u t vƠ Phát
trin Vit Nam đƣ khng đnh đc vai trò ch lc và th mnh trong vic cho
vay vn phc v đu t phát trin, góp phn Công nghip hoá - Hin đi hoá
đt nc.
Doanh nghip xây lp t lơu đƣ lƠ khách hƠng truyn thng ca Ngân
hƠng u t vƠ Phát trin Vit Nam, d n đi vi loi hình doanh nghip
này luôn chim t trng ln trong tng d n ca Ngân hàng. Tuy nhiên, thc
t cho thy hot đng cho vay đi vi doanh nghip xây lp còn tn ti nhiu
hn ch làm nh hng đn cht lng tín dng và thu nhp ca ngân hàng.
Mt trong nhng biu hin ca tình trng trên là t l n quá hn cao, n xu
còn mc cao,ầ Chính vì vy, vic ch ra nhng hn ch, nguyên nhân dn
đn hn ch trên, t đó đ ra gii pháp nhm nâng cao cht lng cho vay đi
vi doanh nghip xây lp là vic cn thit. Xut phát t mong mun trên, đ
tài “NợnỂ caỊ cểt ệnỂ cểỊ ốay đi vi doanh nghip xây lp ti Ngân
ểỢnỂ Ố t ốỢ Phát trin Vit Nam” đƣ đc tác gi chn lƠm đ tài nghiên
cu.
2. Mcăđíchănghiênăcu
- H thng hoá nhng vn đ c bn v cht lng cho vay đi vi
doanh nghip xây lp ca ngơn hƠng thng mi.
2 - T lý thuyt nghiên cu kt hp vi thc trng hot đng cho vay đi
vi doanh nghip xây lp ti Ngơn hƠng u t vƠ Phát trin Vit Nam đ
đánh giá nhng u đim, hn ch và nguyên nhân.
- xut gii pháp nâng cao cht lng cho vay đi vi doanh nghip
xây lp ti Ngơn hƠng u t vƠ Phát trin Vit Nam.
3.ăiătng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: Cht lng cho vay đi vi doanh nghip xây
chin thng trong cnh tranh, các DNXL phi có mt tim lc tài chính mnh
đ thc hin nhng hot đng nh đi mi dây chuyn công ngh, mua sm
máy móc hin đi, mua sm nguyên vt liu, ci tin nơng cao nng lc sn
xut kinh doanh, cht lng các công trình xây dng, h giá thƠnh,ầ Trên
thc t, do kh nng tƠi chính có hn nên hu ht các doanh nghip xây lp
đu cn s h tr t bên ngoài. Nhu cu tài tr đi vi DNXL xut phát t
nhng đòi hi trên.
Cểo vay đi vi doanh nghip xây lp ca nỂân ểànỂ tểnỂ mi là hot
đng tài tr vn ca NỂân ểànỂ tểnỂ mi đi vi doanh nghip xây lp có
s hoàn tr c gc và lãi trong mt khong thi gian theo tha thun.
Hot đng cho vay đi vi DNXL ca ngơn hƠng thng mi đóng vai
trò quan trng trong vic đm bo ngun tài chính, góp phn nâng cao cht
lng và hiu qu sn xut kinh doanh ca các DNXL, t đó, tng cng c
s vt cht k thut cho nn kinh t, to điu kin cn cho s phát trin ca
đt nc.
4 .
1.1.2. c trnỂ cểỊ ốay đi ối dỊanể nỂểiị xợy ệị
1.2.2.1. NểnỂ nỨt đc tểù trỊnỂ ểỊt đnỂ ca dỊanể nỂểiị xợy ệị
So vi các ngƠnh sn xut khác, ngƠnh XDCB có nhng đc đim v
kinh t - k thut riêng bit, th hin rt rõ nét sn phm xơy lp vƠ quá
trình to ra sn phm ca ngƠnh. Nhng đc đim riêng ca ngƠnh vƠ đc
đim sn phm xơy lp s chi phi công tác t chc qun lỦ, điu hƠnh hot
đng SXKD ca DNXL.
* Văsnăphmăxơyălp
- Sn phm xơy lp lƠ nhng công trình xơy dng (t công trình xơy
dng công nghip đn dơn dng, cu đng, c s h tng, xơy lp đinầ) có
quy mô ln, kt cu phc tp, mang tính đn chic: c đim nƠy dn đn
DNXL có kh nng đc m rng. Trên c s đó, hot đng cho vay ca
NHTM đi vi DNXL đ tham gia thi công các công trình phc v cho nhu
cu phát trin ca nn kinh t cng có kh nng m rng.
- Kt qu SXKD ca DNXL đc thc hin khi các công trình xơy lp
(sn phm xơy lp) đc ch đu t chp thun vƠ thanh toán, vƠ ch khi đó
DNXL mi có kh nng tr n ngơn hƠng. Vì vy, quan h tín dng gia
DNXL vƠ Ngơn hƠng, hay nói cách khác cht lng cho vay đi vi DNXL s
ph thuc ln vƠo mi quan h gia ch đu t (bên A) vƠ DNXL (bên B),
mi quan h nƠy th hin : Cht lng thc hin công trình, phng thc
nghim thu thanh toán ca ch đu t, tin đ xơy dng, ngun vn xơy dng
c bn ca ch đu tầ
*ăVătìnhăhìnhătƠiăchínhăcaăDNXL
- Tc đ chu chuyn vn trong các DNXL thng không cao, nhu cu
vn lu đng thng chim t trng ln trong tng nhu cu vn cho hot
đng sn xut kinh doanh: Do đc đim xơy dng mt đn v sn phm đòi
6 hi phi b nhiu chi phí, thi gian thi công kéo dƠi dn đn tình trng đng
vn sn xut các hng mc công trình thi công d dang. Khi công trình
hoƠn thƠnh, công tác nghim thu, quyt toán vƠ thanh toán còn phi ph thuc
vƠo ch đu t. Các DNXL thng xuyên b chim dng vn trong thi gian
dƠi nên tc đ quay vòng vn lu đng thng rt thp, nhu cu vn lu đng
cn thit cho thi công ln.
- Kh nng t ch v tƠi chính thp: Thc t hin nay, vn ch s hu
ca DNXL thng ch chim khong 5-20% trong tng ngun, còn li lƠ vn
vay ngơn hƠng vƠ vn chim dng khác. Do đó gánh nng v chi phí lƣi vay
ln gơy áp lc đn hiu qu kinh doanh vƠ tình hình tƠi chính ca doanh
nghip. Li nhun đt đc không cao nên kh nng b sung vn ch s hu
vƠ đu t nơng cao nng lc sn xut thi công thng hn ch. Trong khi đó,
- Chi phí thuê thit b máy móc thi công, chi phí sa cha nh thit b,
công c phân b vào công trình.
- Chi phí ban đu trin khai thi công công trình nh: Chi phí lán tri,
chuyn máy móc thit b và các chi phí khác. Chi phí chung.
- Thanh toán cho nhà thu ph (B’) trong trng hp khách hàng là nhà
thu chính.
- Các chi phí khác phc v thi công công trình xây lp trong d toán xây
lp công trình.
Th ba, cn c xác đnh các điu khon vay vn có tính đc thù riêng:
Vic cho vay phi cn c trên c s hp đng giao nhn thu xây lp đƣ đc
ký kt gia bên nhn thu và bên giao thu; bên giao thu có th chính là ch
đu t hoc lƠ ngi đc ch đu t y quyn. ng thi, đ xác đnh doanh
s cho vay đi vi mt công trình cn da vào các yu t: Giá tr hp đng
xây lp công trình; Vn t có vƠ huy đng khác tham gia vào công trình là
bao nhiêu? Li nhun đnh mc ca công trình là bao nhiêu? Vn ch đu t
8 ng trc tin là bao nhiêu? T đó xác đnh doanh s cho vay đi vi mt
công trình. NgoƠi ra, đ đm bo cht lng khon vay, qun lỦ đc ri ro
tín dng, các ngơn hƠng thng phi thc hin cho vay theo tng công trình,
đánh giá hiu qu kinh doanh, kh nng tr n ca tng công trình đ đa ra
quyt đnh cho vay hay không.
Tể t, cn chú trng đánh giá toƠn din tình hình tài chính, hot đng
SXKD ca DNXL: Do nhiu DNXL có quy mô hot đng ca ngƠy cƠng ln,
tính cht đa ngƠnh đa ngh (ngoƠi xơy lp, còn m rng đu t sang lnh vc
bt đng sn, thy đin,ầ) nên trong quá trình thm đnh ngoƠi đánh giá
phng án SXKD/d án đu t khách hƠng đ ngh cho vay, NHTM cn đánh
giá toƠn din tình hình hot đng, hiu qu tt c các lnh vc SXKD ca
DNXL, đánh giá kh nng cơn đi vn, k hoch s dng vn ca DNXL
kh nng hoƠn tr ca khách hàng. Da vƠo cn c này, có th phân chia cho
vay đi vi DNXL thành các loi nh sau:
* Cho vay ngn hn: Là các khon cho vay có thi hn đn 12 tháng.
Cho vay ngn hn đi vi DNXL thng bao gm hai loi sau:
- Cho vay tng ln (cho vay theo món):
+ i tng áp dng: i vi khách hàng có quan h không thng
xuyên, có ngun thu không n đnh và mt s khách hàng có nhu cu vay
theo món khác nh vay bù đp thiu ht tài chính tm thi, vay bc cu,ầ
+ Mc cho vay thng đc xác đnh nh sau:
Mc cho vay
=
Chi phí cn thit cho
SXKD
-
Vn t có
-
Vn khác
Chi phí cn thit
cho SXKD
=
Giá tr
hp đng
thi công XL
-
Khu hao
c bn
-
Thu
-
chuyn, chu k sn xut, và do ngân hàng và khách hàng tho thun vi nhau.
+ Trong thi hn hiu lc ca hp đng cho vay theo hn mc, khách
hàng có th va rút vn vay, va tr n tin vay song phi đm bo s d n
11 không đc vt hn mc tín dng đƣ tho thun trong hp đng tín dng
hn mc.
* Cho vay trung dài hn: Là hình thc cho vay có thi hn t 12 tháng
tr lên. Trong đó các khon cho vay có thi hn t trên 12 tháng đn 60 tháng
là cho vay trung hn, thi hn t 60 tháng tr lên là cho vay dài hn. C th:
+ Cho vay trung hn đi vi DNXL: T trên 12 tháng đn 60 tháng tài tr
cho các tài sn c đnh nh phng tin vn ti, máy móc thit b thi công,
+ Cho vay dài hn đi vi DNXL: T trên 60 tháng tr lên tài tr cho
các công trình xây dng đu t c s h tng nh nhƠ, sơn bay, cu đng,
cp nc đô th, có giá tr ln, thng có thi gian s dng lâu.
b. Cnăc vƠoăđcăđim luân chuyn vn ca DNXL
- Cho vay vn lu đng: Là hình thc cho vay đ tài tr cho tài sn lu
đng ca DNXL nh chi phí nguyên vt liu phc v thi công xây lp, chi phí
nhân công, chi phí thuê thit b máy móc thi công, chi phí sa cha nh thit
b, công c phân b vào công trình,
- Cho vay vn c đnh: Là hình thc cho vay đ tài tr cho tài sn c
đnh ca DNXL nh phng tin vn ti, máy móc thit b thi công, vn
phòng, tr s,
c.ăCnăc vào hình thc boăđm tin vay
- Cho vay tín chp: Là loi hình cho vay mà ngân hàng cho vay ch yu
da vào uy tín ca khách hƠng, không đòi hi phi có tài sn bo đm.
- Cho vay bo đm bng tài sn: Là loi hình cho vay mƠ ngơn hƠng đòi
hi ngi vay phi có tài sn cm c, th chp hoc bo lãnh ca bên th ba
hoc bo đm bng tài sn hình thành t vn vay.
N quá hn là khon n mà mt phn hoc toàn b n gc và/hoc lƣi đƣ
quá hn. Mt khon vay không tr đy đ, đúng hn nh tha thun trong hp
đng tín dng thì tr thành n quá hn.
Theo thi gian, n quá hn đc chia thành: N quá hn di 90 ngày;
n quá hn t 90 - 180 ngày; n quá hn t 180 - 360 ngày; n quá hn trên
360 ngày.
Theo kh nng thu hi, có th chia n quá hn thành n quá hn có th
thu hi (n quá hn thông thng), n quá hn có th thu hi mt phn (n
khó đòi) vƠ n quá hn không có kh nng thu hi.
T l n quá hn là mt trong nhng ch tiêu quan trng đ đánh giá
cht lng tín dng ca ngân hàng, phn ánh nhng ri ro trong hot đng tín
dng mà ngân hàng phi đi mt. Nu t l n quá hn trên tng d n cao
cho thy s an toàn ca các khon vay không đc bo đm, ri ro là ln làm
đình tr quá trình luân chuyn vn, nh vy s khin ngân hàng không hoàn
thƠnh đc nhim v h tr cho các hot đng, d án hay các doanh nghip
khác. Tuy nhiên, phi tha nhn s tn ti ca n quá hn là tt yu, không
th tránh khi trong hot đng tín dng; ngân hàng phi chp nhn n quá
hn, c gng kim soát t l này mc đ hp lý.
T l n quá hn đc xem là cao hay thp cn so sánh vi t l chung
ca ngành và t l chp nhn ca chính ngân hàng. Theo các nghiên cu và
khuyn ngh ca WorldBank thì t l n quá hn có th chp nhn đc là
di 3%, có ngha rng đó lƠ mc ti đa đt ra cho các nhà qun lý chú ý cân
bng gia ri ro và hiu qu ca khon cho vay.
b. T l lãi còn tnăđngăchaăthuăđc ca DNXL (H2)
ầãi cểa tểu đc DNXL
H2 =
14
khon n nƠy đc đánh giá lƠ có kh nng tn tht mt phn n gc và lãi.
- N nghi ng (n nhóm 4): Là các khon n đc đánh giá lƠ có kh
nng tn tht cao.
- N có kh nng mt vn (n nhóm 5): Là các khon n đc t chc
tín dng đánh giá lƠ không có kh nng thu hi, mt vn.
T l n xu càng thp càng tt. Tuy nhiên, ri ro là tt yu ca quá
trình kinh doanh, do vy, ngân hàng luôn chp nhn mt mc ri ro nht đnh
và thng xuyên kim soát các khon n xu, n có vn đ đ có nhng bin
pháp x lý kp thi khi có ri ro xy ra. Ngân hàng tin hành phân loi n và
kim soát đi vi các khon n di chun, n nghi ng và n có kh nng mt
vn - đơy lƠ nhng khon n xu ca ngơn hƠng. NgoƠi ra, ngơn hƠng cng cn
quan tơm đn các khon n đc bit lu Ủ (n nhóm 2) vì khi có bin đng bt
li xy ra đi vi hot đng cho vay ca ngân hàng, các khon này d b
chuyn thành n xu.
d. T l trích lp và s dng d phòng ri ro tín dng (H4)
T l trích lp d phòng ri ro tín dng là t s gia d phòng ri ro tín
dng (RRTD) hƠng nm ca DNXL so vi tng d n cho vay các DNXL:
T l trích lp d
pểònỂ RRTD ểànỂ nm
ca DNXL
=
D pểònỂ RRTD ểànỂ nm
ca DNXL x 100%
D n cho vay DNXL
HƠng nm các Ngơn hƠng đu phi trích lp d phòng ri ro tín dng
đi vi các khon n đ đ phòng trng hp ri ro tín dng xy ra. Theo
chun mc quc t (IAS 39, tt c các khon cho vay có du hiu, bng chng
khách quan cho thy các khon cho vay đó có th phát sinh tn tht s phi
16