Khóa luận tốt nghiệp
Trường ĐHSP Hà Nội 2
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Cơ sở lý luận
Trong giai đoạn hiện nay, Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định trong sự
nghiệp đổi mới đất nước với cách mạng khoa học kỹ thuật đang phát triển như
vũ bão, con người cùng với trí tuệ đã trở thành nhân tố quyết định sự phát
triển nhiều mặt của xã hội. Giáo dục không chỉ là một bộ phận khăng khít của
nền kinh tế xã hội mà còn là động lực hàng đầu thúc đẩy sự phát triển. Giáo
dục là nhân tố tái sản xuất mở rộng sức lao động của con người. Từ thực tiễn
đó, Đảng và Nhà nước đã đề ra mục tiêu của đất nước ở thế kỉ 21 là “ Dân
giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”.
Với sự thay đổi cơ bản về cơ cấu xã hội để tiếp thu một nền văn minh
trí tuệ, khoa học hiện đại, trong đó con người đứng vị trí trung tâm thì việc
đào tạo thế hệ trẻ là một việc làm cần thiết, cấp bách. Chúng ta hãy vì: “ Trẻ
em hôm nay, thế giới ngày mai”.
Thấy rõ được tầm quan trọng của thế hệ mai sau Đảng ta đã chỉ rõ
“Công nghiệp hóa, hiện đại hóa phải đi liền với việc bảo tồn, phát huy bản sắc
văn hóa dân tộc”. Giá trị đạo đức, lễ giáo đạo đức, lễ giáo truyền thống về
một phương diện nhất định chính là vấn đề đang được đặt ra cho những người
làm công tác văn hóa, giáo dục, làm sao đổi mới phải gắn liền với giáo dục
đạo đức truyền thống cho thế hệ trẻ.
Về mặt lí luận, các nhà tâm lý học và giáo dục học đều thống nhất rằng:
“Trong những năm đầu của cuộc đời hệ thần kinh của trẻ em là mềm mại hơn
cả và thường trong quãng thời gian đó sẽ rất dễ hình thành những nét cơ bản
của cá tính và hoàn thiện những thói quen nhất định. Sau đó, những phẩm
chất được hình thành từ thời thơ ấu sẽ tiếp tục phát triển. Những gì mà đứa trẻ
có trước lúc đó quyết định 90% kết quả của quá trình giáo dục”.
Giáo dục đạo đức cho trẻ mầm non có thể theo nhiều con đường, nhiều
hoạt động khác nhau. Song con đường giáo dục đạo đức cho trẻ thông qua các
tác phẩm văn học được coi là một trong những con đường cơ bản và đạt hiệu
quả cao. Bởi vì, các tác phẩm văn học thiếu nhi có vai trò to lớn trong việc
giáo dục toàn diện nhân cách cho trẻ, đặc biệt về mặt giáo dục đạo đức.
Con đường giáo dục đạo đức cho trẻ mầm non đặc biệt là trẻ mẫu giáo
thông qua các tác phẩm văn học là con đường cơ bản và đạt hiệu quả cao còn
Hà Thị Yến
Lớp K34 - GDMN
Khóa luận tốt nghiệp
Trường ĐHSP Hà Nội 2
bởi vì trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo có trí tưởng tượng vô cùng phong phú. Khi trẻ
được tham gia vào các tiết học “Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học” là
khi trẻ được tiếp xúc với các tác phẩm văn học thiếu nhi, trẻ như được hòa
mình vào thế giới sinh động của cỏ cây, hoa lá, của các đồ vật tưởng chừng
như vô tri, vô giác nhưng lại không hề vô tri, vô giác trong các tác phẩm. Thế
giới ấy rất gần gũi, thân thiết với trẻ, nó rất phong phú, thỏa mãn được nhu
cầu ham hiểu biết, thích tìm hiểu khám phá thế giới xung quanh của trẻ. Do
vậy, các tác phẩm văn học thiếu nhi luôn có thu hút được sự chú ý của trẻ và
được trẻ yêu thích. Cũng vì lí do đó mà việc giáo dục đạo đức cho trẻ mẫu
giáo thông qua các tiết học “Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học” đạt hiệu
quả cao.
Trong nhữg năm gần đây, ngành giáo dục mầm non đã có nhữg cải tiến
nội dung, chương trình chăn sóc giáo dục trẻ. Cho trẻ làm quen với tác phẩm
ton din tr.
Vi nhng lớ do trờn, bng s hiu bit ca mỡnh ng thi da trờn s
hc hi, tip thu nhng thnh tu ca cỏc cụng trỡnh nghiờn cu khoa hc
khỏc, chỳng tụi mnh dn la chn ti: Giỏo dc o c cho tr mu
giỏo thụng qua cỏc tit hc Cho tr lm quen vi tỏc phm vn hc
nghiờn cu.
2. i tng v khỏch th nghiờn cu
- Khỏch th nghiờn cu: quỏ trỡnh giỏo dc o c cho tr mu giỏo.
- i tng nghiờn cu: tỡm hiu vic giỏo dc o c cho tr mu
giỏo thụng qua cỏc tit hc Cho tr lm quen vi tỏc phm vn hc
3. Mc ớch nghiờn cu
- Tỡm hiu v nghiờn cu a ra nhng bin phỏp giỏo dc nhm
a hiệu quả giáo dục đạo đức cho trẻ mẫu giáo thông qua các tiết học Cho
trẻ làm quen với các tác phẩm văn học được nâng cao.
4. Nhim v nghiờn cu
- Tỡm hiu cỏc vn lớ lun v o c v giỏo dc o c.
- Tỡm hiu thc trng giỏo dc cho tr mu giỏo thụng qua cỏc tit hc
Cho tr lm quen vi tỏc phm vn hc mt s trng mm non.
- xut mt s bin phỏp tỏc ng nhm nõng cao hiu qu giỏo dc
o c trong cỏc tit hc ú.
H Th Yn
Lp K34 - GDMN
Khóa luận tốt nghiệp
Trường ĐHSP Hà Nội 2
Hà Thị Yến
Lớp K34 - GDMN
Khóa luận tốt nghiệp
Trường ĐHSP Hà Nội 2
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN
1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
1.1.1. Ngoài nước
Giáo dục đạo đức luôn được coi là vấn đề rất được quan tâm và chú ý
của toàn xã hội, ở mọi quốc gia, mọi khu vực. Do vậy, đến nay đã có rất nhiều
công trình khoa học nghiên cứu vấn đề này. Có thể kể đến như: Francois
Jullien với Xác lập cơ sở cho đạo đức đã tìm ra những nguyên liệu để tạo nền
tảng, cơ sở cho sự hình thành đạo đức của con người.
Trong cuốn Đạo đức học, G. Ban-đê-lát-de đã chỉ ra những quan diểm,
luận điểm khoa học về đạo đức, mối quan hệ giữa đạo đức với khoa học khác,
sự hình thành, phát triển và vị trí của nó trong giáo dục nói chung…
Tác giả A.N.Leonchiép lại nói về tác động của giá trị đạo đức về hoạt
động, ý thức với sự hình thành và phát triển nhân cách con người trong cuốn
Hoạt động, ý thức, nhân cách.
Ngoài ra còn nhiều tác giả khác cũng nghiên cứu về vấn đề này như:
Những xúc cảm của con người của K.Izard, Tâm lí học tình cảm của
P.M.Iacovson, Trí tuệ xúc cảm của Daniel Goleman…Mỗi tác giả tìm hiểu cụ
thể từng khía cạnh, nội dung của giáo dục đạo đức.
1.1.2. Trong nước
hình thành đạo đức cho trẻ, những yếu tố tác động đến việc hình thành đó và
một số cách thực hiện…, còn rất nhiều tác giả nghiên cứu vấn đề này nhưng
chưa có một tác giả nào đề cập cụ thể đến việc giáo dục đạo đức cho trẻ mẫu
giáo thông qua các tiết học “ Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học”. Do đó
đây là một vấn đề còn mới.
1.2. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ĐẠO ĐỨC, GIÁO DỤC ĐẠO
ĐỨC, GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO TRẺ MẪU GIÁO
1.2.1. Khái niệm đạo đức, giáo dục đạo đức
1.2.1.1. Khái niệm đạo đức
Đạo đức là tổng hợp những nguyên tắc, quy tắc, những tiêu chuẩn sinh
hoạt chung trong xã hội nhằm điều chỉnh sự ứng xử của con người trong mọi
Hà Thị Yến
Lớp K34 - GDMN
Khóa luận tốt nghiệp
Trường ĐHSP Hà Nội 2
lĩnh vực của đời sống, đảm bảo cho xã hội một trật tự nhất định cần thiết cho
sự tồn tại và phát triển của nó.
Đạo đức được nảy sinh từ nhu cầu xã hội, điều hòa và thống nhất các
mâu thuẫn giữa lợi ích chung và lợi ích riêng. Để giải quyết các mâu thuẫn
đó, xã hội đề ra các yêu cầu dưới dạng chuẩn mực giá trị, được mọi người
công nhận và được củng cố bằng sức mạnh của phong tục, tập quán, dư luận,
lương tâm,… Chính vì thế mà đạo đức khác với pháp quyền là nó không dựa
vào quyền lực của Nhà nước mà dựa vào sức mạnh của dư luận xã hội, của
lương tâm, của những quan niệm mang tính chất đánh giá như: Thiện – ác,
của đạo đức như vậy, việc giáo dục đạo đức có thể được thực hiện bằng hai
con đường cơ bản sau:
- Bồi dưỡng, nâng cao nhận thức giáo dục đạo đức, làm phát triển ý
thức công dân ở học sinh thông qua dạy học, nhất là các môn có liên quan như
giáo dục công dân, văn học, lịch sử. Ví dụ, học sinh sẽ học tập được các nét
tính cách tốt đẹp của các nhân vật lịch sử, văn học, các nhà khoa học, các tấm
gương sáng về đức hi sinh dũng cảm trong chiến đấu, lao động, bảo vệ Tổ
quốc v.v…Đồng thời các em có thái độ lên án, phê phán những hành vi tiêu
cực, phản diện trái với đạo đức xã hội trong lịch sử, trong các tác phẩm văn
học…
Còn môn giáo dục công dân thì lại cung cấp cho học sinh những tri
thức về chuẩn mực đạo đức, các phạm trù đạo đức cơ bản, các quan điểm,
đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước làm cho người học
có nhận thức đúng đắn về chúng. Cùng với việc khai sáng nhận thức đạo đức,
người học còn nắm được các yêu cầu ứng xử vừa phù hợp với các chuẩn mực
đạo đức xã hội, vừa phù hợp với các quy định của luật pháp trong các tình
huống khác nhau của đời sống cá nhân.
- Xây dựng những hành vi , thói quen đạo đức thông qua tổ chức đời
sống, các hoạt động và giao lưu để thực hiện các mối quan hệ, tích lũy kinh
nghiệm đạo đức.
Tập luyện và rèn luyện các hành vi đạo đức chủ yếu thông qua các hoạt
động lao động-sản xuất, thể dục thể thao, văn hóa-văn nghệ, học tập, tham
quan…Qua các hoạt động này, học sinh có dịp thể hiện, thể nghiệm và thực
hành các tri thức đạo đức đã tiếp thu được vào thực tế đời sống, tích lũy được
những kinh nghiệm đạo đức, hình thành nên thói quen đạo đức cá nhân.
Hà Thị Yến
Lớp K34 - GDMN
Hà Thị Yến
Lớp K34 - GDMN
Khóa luận tốt nghiệp
Trường ĐHSP Hà Nội 2
1.2.3. Giáo dục đạo đức cho trẻ mẫu giáo
1.2.3.1. Ý nghĩa của việc giáo dục đạo đức đối với trẻ
Giáo dục đạo đức là một phần không thể thiếu trong giáo dục nhân cách
con người, một bộ phận nền tảng của giáo dục.
- Lứa tuổi mầm non là lứa tuổi đầu tiên trong cuộc đời mỗi con người.
Bậc học mầm non là bậc học đầu tiên trong các bậc học của nền giáo dục và
đào tạo – bậc học mà sự phát triển của trẻ được chứng minh là quan trọng
nhất, quyết định sự phát triển sau này của trẻ. Do vậy, nếu ngay từ tuổi mầm
non chúng ta chú trọng giáo dục trẻ những khái niệm, hành vi đạo đức đúng
đắn sẽ đặt cơ sở nền tảng cho bộ mặt đạo đức mai sau của trẻ. Đồng thời, tạo
cho trẻ một động lực quan trọng giúp trẻ phát triển và hành động đúng hướng
trong quá trình trưởng thành.
- Giáo dục đạo đức là một bộ phận quan trọng của việc giáo dục nhân
cách toàn diện. Nó luôn có mối quan hệ chặt chẽ với các mặt giáo dục khác.
+ Đối với giáo dục trí tuệ: Nó là tiền đề cần thiết để mở rộng hiểu biết
về các quan hệ đạo đức (quan hệ giữa cá nhân với nhau, giữa cá nhân với tập
thể). Hình thành phát triển kĩ năng nhận xét, đánh giá các thái độ, hành vi đạo
đức của bản thân và người khác.
+ Đối với giáo dục thẩm mỹ: Trình độ phát triển đạo đức có ảnh hưởng
mạnh mẽ đến giáo dục thẩm mĩ. Những xúc cảm, tình cảm đạo đức tích cực,
tình yêu thương con người.
+ Trước hết là giáo dục trẻ biết yêu quý những người thân trong gia
đình như ông bà, bố mẹ, anh chị em. Cần làm cho trẻ mẫu giáo hiểu rằng mọi
người trong gia đình đều gắn bó với nhau trên tình ruột thịt, cần thường xuyên
sống hòa thuận và quan tâm chăm sóc lẫn nhau. Trong gia đình ai cũng làm
việc và học tập, đó là những việc làm nghiêm túc có ích cho gia đình và xã
hội, cần được tôn trọng, không được quấy rầy, vòi vĩnh khi bố mẹ đang làm
việc, anh chị đang học…
+ Giáo dục tình yêu thương và thái độ quan tâm, gần gũi với mọi người
xung quanh. Yêu mến và sẵn sàng giúp đỡ cô giáo, quan tâm giúp đỡ người
già yếu, nhường nhịn, chăm sóc em nhỏ.
+ Ở tuổi mẫu giáo, cần quan tâm giáo dục cho trẻ những tình cảm bạn
bè.
Hà Thị Yến
Lớp K34 - GDMN
Khóa luận tốt nghiệp
Trường ĐHSP Hà Nội 2
Ở tuổi nhà trẻ, trẻ thường chơi một mình, sang tuổi mẫu giáo trẻ bắt đầu chơi
cùng nhau. Một quan hệ mới giữa các trẻ với nhau bắt đầu được hình thành và
phát triển. Mối quan hệ bạn bè có ảnh hưởng sâu sắc tới việc hình thành bộ
mặt đạo đức cho mỗi trẻ. Vì vậy, cần giáo dục tình cảm bạn bè: yêu thương,
nhường nhịn, đoàn kết với nhau…Song tùy theo từng độ tuổi mà có nội dung
giáo dục phù hợp. Cụ thể:
* Đối với trẻ mẫu giáo bé, cần khuyến khích cho trẻ làm quen với nhau ,
đối với quê hương đất nước sau này khi trẻ đủ lớn khôn.
Để giáo dục cho trẻ những tình cảm đối với quê hương đất nước, đối
với con người, hàng ngày người lớn cần sử dụng những hình thức thích hợp
như qua nội dung các bài học, đi tham quan, cô chỉ cho trẻ thấy, kể cho trẻ
nghe về đất nước, về con người, gây cho trẻ những xúc cảm và những hiểu
biết sơ đẳng về đất nước, về con người. Trên cơ sở đó mà nhen nhóm trong
tâm hồn trẻ thơ những mầm mống của lòng tự hào dân tộc, lòng yêu quê
hương đất nước, yêu con người.
b. Rèn các kỹ năng, kỹ xảo, thói quen hành vi đạo đức
Những kỹ xảo, thói quen hành vi đạo đức cần giáo dục cho trẻ là:
- Thói quen về vệ sinh trong sinh hoạt cá nhân như vệ sinh thân thể, vệ
sinh trong ăn uống.
- Thói quen biết bảo vệ, sử dụng, giữ gìn đồ dùng, đồ chơi.
- Thói quen hành vi văn minh trong quan hệ giao tiếp với mọi người
xung quanh. Trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, người lớn cần giúp trẻ
nắm được các quy tắc ứng xử trong quan hệ với mọi người như biết chào hỏi
khi gặp người lớn quen biết, biết cảm ơn khi nhận được sự giúp đỡ của người
khác, biết xin lỗi khi làm phiền người khác, biết đoàn kết với bạn bè, nhường
nhịn em nhỏ, giúp đỡ người già, không chế giễu, cười cợt khi người khác
hoặc bạn bé có thiếu sót.
- Thói quen hành vi nơi công cộng: Giáo dục cho trẻ biết tôn trọng và
thực hiện những quy định chung như không cười nói ồn ào, đùa nghịch làm
mất trật tự nơi công cộng, không vứt rác bừa bãi, không vẽ bẩn lên tường,
không hái hoa, bẻ cây nơi công cộng…Trên cơ sở những thói quen hành vi
trên mà dần hình thành ở trẻ những đức tính cần thiết như: tính độc lập, tính
ngăn nắp, tính kỷ luật, tính mạnh dạn, can đảm…
Hà Thị Yến
Lớp K34 - GDMN
niệm ban đầu về cái thiện, cái ác và những hành vi ứng xử đẹp ở trẻ.
Hà Thị Yến
Lớp K34 - GDMN
Khóa luận tốt nghiệp
Trường ĐHSP Hà Nội 2
1.2.3.3. Con đường giáo dục đạo đức cho trẻ mẫu giáo(6)
Để tạo ra những hình tượng đạo đức sống động, tác động vào toàn bộ
giác quan trẻ, tác động vào những xúc cảm, hứng thú và niềm say mê của trẻ,
trở thành những ấn tượng mạnh mẽ trong đời sống tâm lí trẻ thì cần hướng
dẫn hành vi của trẻ theo con đường sau:
Con đường thứ nhất: Con đường tình cảm
Hãy đến với trẻ bằng tình thương yêu, lòng nhân ái của người giáo dục,
chủ thể giáo dục (cha mẹ, cô giáo và những người gần gũi trẻ). Đồng thời
cũng thật bao dung đón nhận những hành vi biểu cảm tự nhiên đến từ trẻ thơ
(vui, buồn, sợ hãi, ngạc nhiên và giận hờn…) bằng sự khích lệ, cảm thông,
chia sẻ...tạo một cảm giác an toàn cho trẻ. Bởi đây sẽ là nền tảng nhân cách,
nền tảng đạo đức đầu tiên bắt nguồn từ quan hệ giữa chủ thể đạo đức và trẻ
em (đối tượng giáo dục), quan hệ xã hội – quan hệ xã hội với đầy đủ tính
nhân văn, gieo vào tâm trí trẻ.
Con đường thứ hai: Hoạt động với đồ vật
Đồ vật xung quanh trẻ, dưới con mắt trẻ thơ là đồ chơi, đồ vật. Đồ chơi
cần được chọn lọc sao cho có định hướng giáo dục hành vi như: búp bê, gấu
bông, thú nhồi bông, ô tô, siêu nhân, điện thoại….Khi làm mẫu cho trẻ phải
thể hiện sự cẩn thận, nhẹ nhàng để hình thành ở trẻ ý thức giữ gìn, bảo vệ và
đức thì tác dụng và hiệu quả của chúng sẽ kém đi nhiều. Mọi hành vi của cha
mẹ, cô giáo và những người gần gũi trẻ tác động trực tiếp vào các giác quan
trẻ, tạo thành những biểu tượng vững chắc trong đầu óc trẻ, để rồi trẻ sẽ định
hướng, điều chỉnh, điều khiển hành vi của trẻ. Biểu tượng đạo đức đó là các
mẫu hành vi đạo đức sống động, rất thực tế, đang tồn tại xung quanh trẻ thơ.
Chúng được người lớn gieo vào trong giác quan trẻ, trẻ tiếp nhận nó một cách
trực tiếp thông qua nhập tâm, bắt chước và được bộc lộ qua hành vi, lời nói,
việc làm, thái độ của trẻ đối với thế giới xung quanh.
1.2.3.4. Các nguyên tắc giáo dục đạo đức cho trẻ mẫu giáo (1)
Những phẩm chất đạo đức của cá nhân được hình thành dưới ảnh
hưởng của hệ thống tác động có mục đích của giáo dục và điều kiện sống của
trẻ ở trường mẫu giáo và gia đình. Những tác động đó có cơ sở là những
nguyên tắc giáo dục.
Hà Thị Yến
Lớp K34 - GDMN
Khóa luận tốt nghiệp
Trường ĐHSP Hà Nội 2
a. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích của giáo dục
Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích của giáo dục đã được cụ thể hóa
trong mục tiêu giáo dục của trường mẫu giáo. Theo quyết định số 55/ QĐ
ngày 03 tháng 02 năm 1990, của Bộ giáo dục (nay là Bộ giáo dục và đào tạo),
mục tiêu đó là: “ Hình thành cho trẻ những cơ sở đầu tiên của nhân cách con
người mới xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
- Khỏe mạnh, nhanh nhẹn cơ thể phát triển hài hòa cân đối
đóng vai trò chủ yếu trong sự phát triển, còn những dạng khác đóng vai trò
thứ yếu. Ở lứa tuổi mẫu giáo, dạng hoạt động chủ yếu là chơi. Những trò chơi
được sự hướng dẫn sư phạm đúng đắn sẽ chuẩn bị được những tiền đề cần
thiết cho sự phát triển những phẩm chất đạo đức quan trọng.
- Tập thể trẻ em trong trường mẫu giáo là Xã hội thu nhỏ đầu tiên của
mỗi trẻ trong cuộc đời. Từ đây, những khuynh hướng xã hội đầu tiên của nhân
cách trẻ được hình thành. Trong tập thể đó trẻ bộc lộ những nét cá tính, phẩm
chất đạo đức và năng lực hoạt động. Đồng thời trẻ cũng bộc lộ thái độ của
mình với bạn bè và mọi người xung quanh.
- Giáo dục mẫu giáo coi trẻ em vừa là sản phẩm vừa là chủ thể tích cực
của hoạt động. Hoạt động được xem như là sự vận động sinh ra tâm lí, ý thức,
nhân cách. Bởi vậy, việc tổ chức cho trẻ tham gia trực tiếp vào các hoạt động
và giao tiếp trong tập thể trẻ và trong đời sống xã hội là con đường tất yếu để
giáo dục các phẩm chất đạo đức và hình thành nhân cách xã hội cho trẻ mẫu
giáo.
c Nguyên tắc tôn trọng nhân cách trẻ kết hợp với yêu cầu cao dần đối với trẻ
- Tôn trọng nhân cách trẻ kết hợp với yêu cầu cao dần đối với trẻ là
nguyên tắc quan trọng khi xác định các phương tiện và phương pháp giáo dục.
- Trên bình diện giáo dục, nguyên tắc này đòi hỏi nhà giáo dục phải tôn
trọng trẻ em, tin tưởng vào khả năng và sự phát triển của trẻ, tôn trọng tự do
và phẩm giá của trẻ, tôn trọng thân thể trẻ. Thái độ này của nhà giáo dục sẽ
giúp trẻ hình thành ý thức của bản thân, nhân cách xã hội của bản thân trong
mối quan hệ với người khác. Mặt khác, nguyên tắc này đòi hỏi phải đưa ra
yêu cầu phù hợp với đặc điểm cá nhân và kinh nghiệm của trẻ, nâng cao yêu
cầu đó nhằm thực hiện tính định hướng đúng đắn của giáo dục, tránh sai lầm
về quan điểm Giáo dục tự do. Tuy nhiên, không được đưa yêu câu dưới dạng
áp đặt thô bạo mà cần sử dụng nghệ thuật sư phạm để trẻ thực hiện. Như vậy,
Hà Thị Yến
định các nhiệm vụ và phương pháp đối xử cá biệt với mỗi trẻ. Để thực hiên
nguyên tắc này giáo viên phải hiểu sâu sắc đặc điểm tâm lí, sinh lí lứa tuổi và
đặc điểm phát triển cá nhân của mỗi em để đề ra được các nhiệm vụ và
phương pháp thích hợp với mỗi trẻ.
Hà Thị Yến
Lớp K34 - GDMN
Khóa luận tốt nghiệp
Trường ĐHSP Hà Nội 2
f. Nguyên tắc đảm bảo tính chuẩn mực về đạo đức của giáo viên
Bộ mặt đạo đức của giáo viên là điều kiện quan trọng của đức dục.
- Giáo viên trường mẫu giáo là người được giao phó trách nhiệm giáo
dục trể em mẫu giáo _ những công nhân trẻ tuổi của đất nước, hình thành cho
trẻ những cơ sở của phẩm chất đạo đức của người xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Bởi vậy, chỉ khi giáo viên có những phẩm chất đạo đức tốt đẹp thì họ mới
hoàn thành được nhiệm vụ cao cả được giao.
- Trẻ mẫu giáo bắt chước giáo viên về mọi mặt, tin tưởng ở sự công
bằng của giáo viên, thấm nhuần niềm tin của giáo viên. Đối với trẻ bộ mặt
đạo đức của giáo viên là tấm gương về thái độ đối với những người xung
quanh, đối với thiên nhiên, đối với tổ quốc và đối với trách nhiệm của bản
thân. Bởi vậy, bộ mặt đạo đức của giáo viên là một điều kiện quan trọng của
quá trình giáo dục đạo đức. Giáo viên muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ cao cả
của mình phải thường xuyên trau dồi đạo đức và nâng cao trình độ tư tưởng, lí
luận và trình độ nghiệp vụ của mình.
1.2.3.5. Phương pháp giáo dục đạo đức cho trẻ mẫu giáo(4)
vi, thói quen đạo đức.
Trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, khi tổ chức các hoạt động cho
trẻ, cần đề ra những nội dung cụ thể và có sự kiểm tra, đánh giá kịp thời để
hình thành những hành vi đúng đắn cho trẻ. Khi hành vi, cử chỉ tốt đẹp đã
được hình thành cần có sự rèn luyện thường xuyên liên tục để hình thành thói
quen đạo đức trong sinh hoạt hàng ngày. Muốn rèn luyện cho trẻ hành vi, thói
quen đạo đức tốt, giáo viên cần sử dụng các điều kiện khác nhau và tự mình
tạo ra những điều kiện tình huống khác nhau cho trẻ luyện tập.
Việc lặp đi lặp lại có hệ thống cùng một hình thức hành vi trong những
hành động cụ thể sẽ hình thành ở trẻ thói quen đạo đức vững chắc.
Những thói quen đạo đức giúp trẻ tích lũy được những kinh nghiệm
đạo đức, tức là những hành vi khi trẻ xử sự tốt, không phải vì người khác yêu
cầu trẻ hành động như vậy mà là vì các em không thể nào hành động khác
được.
b. Nhóm phương pháp hình thành khái niệm và niềm tin gồm: Phương pháp
giải thích, thuyết phục và nêu gương
- Giải thích:
Hà Thị Yến
Lớp K34 - GDMN
Khóa luận tốt nghiệp
Trường ĐHSP Hà Nội 2
Giải thích là phương pháp giáo viên dùng lời nói giúp trẻ hiểu được ý
nghĩa hoặc lý do của một hành vi đạo đức, quy tắc đạo đức, phân biệt được
điều tốt, điều xấu nhằm hướng trẻ một cách tự giác và tích cực vào những yêu
Trường ĐHSP Hà Nội 2
Dùng những tấm gương tốt về hành vi đạo đức của mọi người xung
quanh giúp trẻ thấy được cách làm cụ thể, cách cư xử như thế nào cho đúng
trong những trường hợp này hay trường hợp khác của cuộc sống. Nó tác động
một cách trực quan đến trẻ khiến trẻ dễ bắt trước làm theo.
Trẻ thường bắt chước những người được các em kính trọng, yêu mến
mà trước hết là bắt chước tấm gương của người lớn là cha mẹ, cô giáo. Ở
trường mầm non, cô giáo là người trực tiếp gần gũi trẻ, mọi thái độ hành vi cử
chỉ, lời nói, việc làm, sự đánh giá của cô là những tấm gương gần gũi, trực
quan và dễ thực hiện nhất với trẻ. Điều này đòi hỏi giáo viên luôn phải là tấm
gương sáng về hành vi đạo đức cho trẻ noi theo. Khi nêu gương tốt, cần làm
cho trẻ biết chú ý đến hành động tốt, nội dung của hành động, giá trị của hành
động chứ không phải cá nhân được nêu gương. Cô cần giải thích cho trẻ hiểu
hết vẻ đẹp của hành động, để khêu gợi ở trẻ thái độ tích cực và lòng muốn bắt
chước hành động đó.
Giáo viên có thể sử dụng những tấm gương của những người lớn xung
quanh trẻ, của bạn bè trẻ, và cả những tấm gương của các nhân vật trong các
tác phẩm văn học.
c. Nhóm phương pháp đánh giá.
Nhóm này gồm có phương pháp khen ngợi và chê trách. Đây là những
phương pháp giáo dục đạo đức được sử dụng để giúp trẻ hiểu rõ hành động
nào tốt – xấu, đúng – sai, hiểu rõ những yêu cầu của các quy tắc đạo đức cũng
như những nét đẹp trong nhân cách.
- Khen ngợi
Đó là phương pháp tác động đến trẻ nhằm xác nhận, đánh giá, biểu
dương những tiến bộ mà trẻ đạt được. Khen ngợi có tác dụng gây cho trẻ một
cảm giác vui sướng, phấn khởi, tin vào sức mình mà cố gắng vươn lên đạt
những tiến bộ mới.
của trẻ sẽ ngăn ngừa được những hành động xấu, không để những hành động
ấy phát triển thành thới quen xấu.
Các hình thức của chê trách: nhận xét, nhắc nhở, phê bình.
Nhận xét áp dụng khi hành vi của trẻ còn dễ sửa chữa, không tác hại gì
đến bản thân trẻ cũng như người khác.
Phê bình là hình thức chê trách mạnh hơn, thể hiện sự đánh giá xấu về
hành vi của trẻ, áp dụng trong trường hợp mà một hành động sai phạm nhiều
Hà Thị Yến
Lớp K34 - GDMN
Copyright: Tài liệu đại học ©