ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

TRIỆU VĂN NAM

CÁC TỘI XÂM PHẠM TRẬT TỰ CÔNG CỘNG
TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM
(TRÊN CƠ SỞ THỰC TIỄN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ GIANG)

LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC

Hà Nội - 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

TRIỆU VĂN NAM

CÁC TỘI XÂM PHẠM TRẬT TỰ CÔNG CỘNG
TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM
(TRÊN CƠ SỞ THỰC TIỄN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ GIANG)

Chuyên ngành: Luật hình sự và tố tụng hình sự
Mã số: 60 38 01 04

LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC

Người hướng dẫn khoa học: TS. TRỊNH TIẾN VIỆT

Hà Nội - 2016

pháp điển hóa lần thứ hai - Bộ luật hình sự năm 1999Error!

Bookmark

not

defined.
1.2.3. Giai đoạn từ khi ban hành Bộ luật hình sự Việt Nam năm 1999 đến nay
.............................................................................. Error! Bookmark not defined.
1.3. CÁC TỘI XÂM PHẠM TRẬT TỰ CÔNG CỘNG TRONG BỘ LUẬT
HÌNH SỰ MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI . Error! Bookmark not defined.
1.3.1. Bộ luật hình sự Liên bang Nga .................. Error! Bookmark not defined.
1.3.2. Bộ luật hình sự Cộng hòa Liên bang Đức.. Error! Bookmark not defined.
1


1.3.3. Bộ luật hình sự Cộng hòa nhân dân Trung HoaError!

Bookmark

not

defined.
Chương 2: CÁC TỘI XÂM PHẠM TRẬT TỰ CÔNG CỘNG ............. Error!
Bookmark not defined.
THEO QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM NĂM 1999 VÀ
THỰC TIỄN XÉT XỬ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ GIANG ................ Error!
Bookmark not defined.
2.1. CÁC TỘI XÂM PHẠM TRẬT TỰ CÔNG CỘNG THEO QUY ĐỊNH
CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM NĂM 1999Error!

TỰ CÔNG CỘNG .............................................. Error! Bookmark not defined.
2


3.2.1. Tăng cường công tác hướng dẫn, giải thích các quy định của Bộ luật
hình sự trong tương quan với các văn bản pháp luật khác về hành vi xâm phạm
trật tự công cộng .................................................. Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Tuyên truyền, phổ biên, giáo dục pháp luật trong nhân dân ............ Error!
Bookmark not defined.
3.2.3. Phối hợp các cơ quan, tổ chức với các cơ quan bảo vệ pháp luật và Tòa
án để phòng ngừa, ngăn chặn và xét xử nghiêm minh các tội xâm phạm trật tự
công cộng ............................................................. Error! Bookmark not defined.
3.2.4. Giải pháp mang tính nghiệp vụ, chuyên ngành, quản lý hành chính về
trật tự xã hội ......................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.5. Giải pháp tăng cường đời sống, cơ sở vật chất, trang thiết bị, công cụ hỗ
trợ cho cán bộ, chiến sĩ, người thi hành công vụ và trách nhiệm của đội ngũ
làm công tác thi hành công vụ, bảo vệ an toàn, trật tự xã hộiError! Bookmark
not defined.
KẾT LUẬN ........................................................... Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................9

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

- BLHS

: Bộ luật hình sự

- TANDTC : Tòa án nhân dân tối cao
- TNHS


chính thức được thu thập từ các cơ quan bảo vệ pháp luật trong cả nước cho
thấy, diễn biến của loại hành vi và tội phạm này ngày càng phức tạp.
Vì vậy, để làm sáng tỏ các dấu hiệu pháp lý của nhóm tội xâm phạm
TTCC, phân tích lịch sử hình sử hình thành và phát triển của luật hình sự Việt
Nam về nhóm tội xâm phạm TTCC từ năm 1945 đến nay, đánh giá thực tiễn xét
xử loại tội phạm này ở tỉnh Hà Giang trong thời gian vừa qua (2010 - 2015),
trên cơ sở đó, chỉ ra một số tồn tại, hạn chế trong thực tiễn, lý luận và các
nguyên nhân cơ bản, qua đó bước đầu tìm giải pháp hoàn thiện trên phương
diện lập pháp hình sự và giải pháp về mặt thực tiễn (góc độ tội phạm học) để
góp phần phòng, chống tội phạm này, bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội có
4


ý nghĩa chính trị - pháp lý và lý luận - thực tiễn quan trọng. Đây cũng là lý do
để chúng tôi quyết định lựa chọn đề tài: “Các tội xâm phạm trật tự công cộng
trong luật hình sự Việt Nam (trên cơ sở thực tiễn địa bàn tỉnh Hà Giang)”
làm đề tài luận văn của mình.
2. Tình hình nghiên cứu và điểm mới khoa học của luận văn.
Chương XIX Bộ luật hình sự (BLHS) Việt Nam năm 1999, sửa đổi, bổ
sung năm 2009 (sau này là Chương XXI BLHS năm 2015) quy định về các tội
xâm phạm an toàn công cộng, TTCC. Các nội dung chính cũng như các điều luật
trong chương này, trong đó có sự phân tích các dấu hiệu pháp lý hình sự và hình
phạt của nhóm tội phạm xâm phạm TTCC đã được một số nhà khoa học - luật gia
hình sự quan tâm nghiên cứu, đồng thời thể hiện ở một số sách chuyên khảo, tham
khảo, bình luận, giáo trình đại học và luận văn thạc sĩ, chẳng hạn như:
* Giáo trình, sách chuyên khảo, tham khảo:
[1] GS. TS Đỗ Ngọc Quang, Chương XIX - Các tội xâm phạm an toàn
công cộng, trật tự công cộng. Trong sách: Giáo trình Luật hình sự Việt Nam
(Phần các tội phạm), do GS.TSKH. Lê Cảm chủ biên, Nxb Đại học Quốc gia
Hà Nội 2003;

sự - Phần các tội phạm, Tập VI - Các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự
công cộng, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh, 2005; v.v…
* Luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ luật học
Luận văn thạc sĩ luật học về đề tài này chưa có, chỉ có một số tội phạm
riêng lẻ trong nhóm các tội xâm phạm TTCC đã được đề cập, chẳng hạn:
[1] Nguyễn Thanh Hải, Tội gây rối trật tự công cộng trong luật hình sự
Việt Nam, Luận văn thạc sĩ luật học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội,
2011;
[2] Nguyễn Ngọc Anh, Tội đua xe trái phép trong luật hình sự Việt Nam,
Luận văn thạc sĩ luật học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, 2011;
[3] Nguyễn Văn Giang, Tội đánh bạc trong luật hình sự Việt Nam và
thực tiễn xét xử trên địa bàn tỉnh Hòa Bình, Luận văn thạc sĩ luật học, Khoa
Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, 2012;
[4] Nguyễn Thị Hồng Hạnh, Tội làm môi giới hối lộ trong luật hình sự
Việt Nam (trên cơ sở số liệu thực tiễn địa bàn thành phố Hà Nội, Luận văn thạc
sĩ luật học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, 2013;
[5] Nguyễn Thu Huyền, Tội chứa mại dâm trong luật hình sự Việt Nam
(trên cơ sở số liệu thực tiễn địa bàn thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sĩ luật
học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, 2015; v.v…
Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu đã nêu trên chỉ xem xét các tội
xâm phạm TTCC với ý nghĩa là những tội phạm/tội danh cụ thể để bình luận
6


các dấu hiệu pháp lý hình sự và hình phạt, cũng như phân tích việc định tội
danh, quyết định hình phạt trong tương quan giữa các tội phạm này với một số
tội phạm khác có cấu thành tội phạm có tính tương tự hoặc chỉ xem xét dưới
góc độ phòng ngừa dưới góc độ tội phạm học cả nhóm tội phạm an toàn công
cộng, TTCC trong BLHS năm 1999, mà chưa có công trình khoa học nào
nghiên cứu độc lập, có hệ thống và ở cấp độ một luận văn thạc sĩ luật học dưới

Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu đặc thù của khoa học
luật hình sự như: Phân tích, tổng hợp và thống kê xã hội học, phương pháp so
sánh, đối chiếu, phương pháp điều tra án điển hình để phân tích các tri thức
khoa học luật hình sự và luận chứng các vấn đề khoa học cần nghiên cứu.
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Ý nghĩa lý luận và thực tiễn quan trọng của luận văn là ở chỗ - tác giả đã
làm rõ các vấn đề chung các tội xâm phạm TTCC trong luật hình sự Việt Nam,
phân tích khái quát lịch sử hình thành và phát triển của các quy định trong luật
hình sự nước ta về nhóm tội phạm này từ năm 1945 đến nay, phân biệt các tội
phạm trong cùng nhóm; làm sáng tỏ các quy định của BLHS năm 1999 về các tội
xâm phạm TTCC và thực tiễn xét xử trên địa bàn tỉnh Hà Giang giai đoạn 2010 2015, qua đó chỉ ra nguyên nhân của thực trạng này và đề xuất giải pháp hoàn
thiện pháp luật và những giải pháp khác nâng cao hiệu quả áp dụng quy định của
BLHS nước ta về các tội phạm xâm phạm TTCC ở khía cạnh lập pháp và việc áp
dụng trong thực tiễn.
Bên cạnh đó, luận văn còn có ý nghĩa làm tài liệu tham khảo lý luận cần
thiết cho các nhà khoa học - luật gia, cán bộ thực tiễn và các sinh viên, học viên
cao học và nghiên cứu sinh chuyên ngành tư pháp hình sự, cũng như phục vụ cho
công tác lập pháp và hoạt động thực tiễn áp dụng BLHS Việt Nam liên quan đến
tội xâm phạm TTCC, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh
phòng, chống nhóm tội phạm này, cũng như giữ vững an ninh trật tự, an toàn xã
hội hiện nay ở nước ta nói chung và trên địa bàn tỉnh Hà Giang nói riêng.
6. Kết cấu của Luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, nội dung
của luận văn gồm 3 chương;
Chương 1: Những vấn đề chung về các tội xâm phạm trật tự công cộng
trong luật hình sự Việt Nam.
Chương 2: Các tội xâm phạm trật tự công cộng theo quy định của Bộ
luật hình sự Việt Nam năm 1999 và thực tiễn xét xử trên địa bàn tỉnh Hà Giang.
Chương 3: Tiếp tục hoàn thiện pháp luật và những giải pháp nâng cao
hiệu quả áp dụng quy định của Bộ luật hình sự Việt Nam về các tội xâm phạm


Bộ Công an (1998), Những văn bản của Nhà nước về an ninh trật tự
(1955), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

6.

Bộ Quốc phòng (2009), Giáo trình Giáo dục quốc phòng (dùng cho bồi
dưỡng kiến thức quốc phòng - an ninh đối tượng 3), Hà Nội.

7.

Bộ Tư pháp (2014), Báo cáo tổng kết thi hành BLHS năm 1999, Hà Nội.

8.

Lê Cảm (2000), Các nghiên cứu chuyên khảo về phần chung Luật hình sự
Tập III, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.

9.

Lê Cảm (2005), Sách chuyên khảo sau đại học: Những vấn đề cơ bản
trong khoa học Luật hình sự (Phần chung), Nxb Đại học Quốc gia Hà
Nội, Hà Nội.

10. Lê Cảm (Chủ biên) (2001), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phần
chung) Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, 2001 (tái bản năm 2003, 2007).
11. Lê Cảm (Chủ biên) (2001), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phần các tội
phạm), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. (Tái bản năm 2003, 2007).
12. Lê Cảm, Trịnh Quốc Toản (2004), Định tội danh: Lý luận, hướng dẫn
mẫu và hệ thống 350 bài tập thực hành, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội,

25. Nguyễn Thanh Hải (2010), Tội gây rối trật tự công cộng trong luật hình sự
Việt Nam, Luận văn thạc sĩ luật học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội.
26. Phạm Hồng Hải (1999), Bảo đảm quyền bào chữa của người bị buộc tôi,
Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
27. Nguyễn Ngọc Hòa (2004), Cấu thành tội phạm: lý luận và thực tiễn, Nxb
Tư pháp Hà Nội.
10


28. Nguyễn Ngọc Hòa (Chủ biên) (2005), Giáo trình luật hình sự Việt Nam,
Tập I, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
29. Trần Minh Hưởng (chủ biên) (2010), Chương XIX - Các tội xâm phạm an
toàn công cộng, trật tự công cộng, trong sách: Tìm hiểu Bộ luật hình sự
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và những văn bản hướng dẫn
thi hành, Nxb Lao động, Hà Nội.
30. Khoa Luật, Đại học Quốc Gia Hà Nội (2000), "Bộ luật hình sự Việt Nam
năm 1999", Kỷ yếu Hội thảo Khoa học, do Bộ môn Tư pháp hình sự, tổ chức.
31. Khoa luật, Đại học Quốc gia Hà Nội (2010), Hỏi - đáp về quyền con
người, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
32. Nguyễn Lân (2003), Từ điển từ và ngữ Hán - Việt, Nxb Văn học, Hà Nội.
33. Nguyễn Đình Lộc (2000), “Bộ luật hình sự mới và một số vấn đề quan
tâm”, Dân chủ và pháp luật, tr. 275.
34. Uông Chu Lưu (2000), “Những điểm sửa đổi, bổ sung cơ bản trong Phần
chung của Bộ luật hình sự”, Dân chủ và pháp luật, (Số chuyên đề về Bộ
luật hình sự năm 1999).
35. Uông Chu Lưu (Chủ biên) (2008), Bình luận khoa học Bộ luật hình sự Việt Nam
năm 1999 (tái bản có sửa chữa, bổ sung), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
36. Nguyễn Đức Mai (2001), Chương XIX - Các tội xâm phạm an toàn công
cộng, trật tự công công, trong sách: Bình luận khoa học Bộ luật hình sự
Việt Nam năm 1999, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.

52. Trần Quang Tiệp (2003), Lịch sử Luật hình sự Việt Nam, Nxb Chính trị
quốc gia, Hà Nội.
53. Tòa án nhân dân tối cao (1970), Bản tổng kết số 452-HS ngày 10/6 về thực
tiễn xét xử tội giết người.
54. Tòa án nhân dân tối cao (1975), Hệ thống hóa luật lệ về hình sự, Tập I, (1945-1974).
55. Tòa án nhân dân tố i cao(1979), Hệ thống hóa luật về hình sự, Tập II, Hà Nội.
56. Tòa án nhân dân tối cao (1990), Các văn bản về hình sự, dân sự và tố tụng.
57. Tòa án nhân dân tối cao (1999), Giải đáp một số vấn đề về hình sự, dân
sự, hành chính, kinh tế và tố tụng.
58. Tòa án nhân dân tối cao (2007), Tuyển chọn các quyết định giám đốc thẩm
từ năm 2000-2005, Tập I, Nxb Công an nhân dân.
59. Tòa hình sự - Tòa án nhân dân tối cao (2008), báo cáo tham luận về công tác
xét xử các vụ án hình sự trong năm 2006, 2007, 2008 và một số kiến nghị.
12


60. Phùng Văn Tửu (1999), Xây dựng, hoàn thiện nhà nước và pháp luật của
dân, do dân và vì dân ở Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia.
61. Kiều Đình Thụ (1998), Tìm hiểu Luật hình sự Việt Nam, Nxb Thành phố
Hồ Chí Minh.
62. Ngô Ngọc Thủy (2005), Chương XXV - Các tội xâm phạm an toàn công
cộng trật tự công cộng, trong sách: Giáo trình Luật hình sự Việt Nam, (tập
II), do GS. TS. Nguyễn Ngọc Hòa chủ biên, Nxb Công an nhân dân Hà Nội.
63. Trường Đại học Luật Hà Nội (2007), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam,
(Tập 1), Nxb Công an nhân dân, Hà nội.
64. Trường Đại học Luật Hà Nội (2011), Bộ luật hình sự Liên bang Đức, Nxb
Công an nhân dân, Hà nội.
65. Trường Đại học Luật Hà Nội (2011), Bộ luật hình sự Liên bang Nga, Nxb
Công an nhân dân, Hà nội.
66. Đào Trí Úc (2000), Cơ sở khoa học của việc tổ chức phòng ngừa tội

79. Http://www.dantri.com.vn
80. Http://www.vnexpress.net
81. Http://www.moj.gov.vn.
82. wiki/trattucongcong, Từ điển bách khoa toàn thư Việt Nam.

14