PHIẾU MÔ TẢ HỒ SƠ DẠY HỌC DỰ THI CỦA GIÁO VIÊN
1.Tên hồ sơ dạy học :
Dạy học chủ đề tích hợp kiến thức các môn học: Vật lý, Địa lý, Hóa học,
Sinh học, Công nghệ, Giáo dục bảo vệ môi trường, bảo vệ Trái Đất qua bài:
SỰ BIẾN ĐỔI CHẤT (Hóa học 8)
2. Mục tiêu dạy học :
* Kiến thức:
- Môn Hóa học 8,9: Biết được:
+Hiện tượng vật lí là hiện tượng trong đó không có sự biến đổi chất này
thành chất khác.
+ Hiện tượng hoá học là hiện tượng trong đó có sự biến đổi chất này thành
chất khác.
+ Hiểu về thành phần hóa học và sơ lược quy trình sản xuất thủy tinh. (Tiết
30 – Silic. Công nghiệp Silicat).
+ Hiểu về thành phần hóa học của gỗ và sơ lược quá trình gỗ bị đốt cháy
(Bài 52: Tinh bột và Xenlulozơ ).
- Môn Vật lý:
+ HS vận dụng kiến thức lớp 6:
Bài 26: Sự bay hơi và sự ngưng tụ.
Bài 24: Sự nóng chảy và đông đặc (Giải thích thí nghiệm sự biến đổi của nước và
hiện tượng “Băng tan” là hiện tượng vật lí).
+ HS vận dụng kiến thức lớp 7 và tham khảo kiến thức vật lý 9:
Bài 4: Định luật phản xạ ánh sáng (Vật lý 7)
Bài 40: Hiện tượng khúc xạ ánh sáng (Vật lý 9) (Giải thích hiện tượng “Cầu vồng ”
là hiện tượng vật lí).
Bài 3: Ứng dụng định luật truyền thẳng của ánh sáng(Vật lý 7) (Giải thích hiện
tượng Nguyệt thực).
- Môn Địa lí:
+ HS vận dụng kiến thức lớp 6:
1



2


Quan sát được một số hiện tượng cụ thể, rút ra nhận xét về hiện tượng vật lí và
hiện tượng hoá học;
Phân biệt được hiện tượng vật lí và hiện tượng hoá học;
Kĩ năng vận dụng các kiến thức đã học trong môn Sinh học, Địa lí, Vật lí để
giải thích về sự biến đổi chất, giải thích được một số hiện tượng vật lí, hiện tượng
hóa học trong đời sống thực tiễn;
Kĩ năng vận dụng các kiến thức đã học trong môn Sinh học, Vật lí, Giáo dục
công dân, Công nghệ để đề xuất giải pháp bảo vệ môi trường, bảo vệ Trái đất, bảo
vệ sức khỏe con người trong an toàn thực phẩm;
Kĩ năng tự kiểm tra đánh giá kết quả học tập.
* Thái độ:
Nghiêm túc, cẩn thận và an toàn trong tiến hành thực hành thí nghiệm, tích cực
trong học tập, hợp tác nhóm;
Có ý thức thực hiện và tuyên truyền vận động gia đình, những người xung
quanh cùng chung tay bảo vệ môi trường, thực hiện tốt an toàn thực phẩm.
Xây dựng ý thức sử dụng năng lượng tiết kiệm, ý thức tham gia trồng cây gây
rừng cho học sinh.
* Phát triển phẩm chất, năng lực:
a. Phẩm chất: tự tin, trung thực.
b. Năng lực
- Năng lực tư duy, hợp tác.
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ.
- Năng lực vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn.
- Đối với nhóm: đánh giá sản phẩm hoạt động nhóm và khả năng phản biện.
- Đối với cá nhân: đánh giá quá trình hoạt động nhóm và bài tập.
3. Đối tượng dạy học của bài học :

hiện tượng hóa học thường gặp trong thực tế, từ đó hiểu sâu hơn kiến thức bài học.
Qua đó, nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh, giúp hình thành cho các em ý
thức bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, đồng thời tuyên truyền những việc làm bảo vệ
môi trường trước những thảm họa về môi trường do con người gây ra trong thời kỳ
công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
5. Thiết bị dạy học, học liệu :
- Máy tính, máy chiếu.
- Giáo án điện tử.
4


- Kiến thức liên môn liên quan đến bài học.
- Tư liệu hình ảnh nguyệt thực, cầu vồng, quang hợp của cây xanh, băng tan, thủy
triều, hình ảnh ô nhiễm môi trường, hình ảnh về những việc làm bảo vệ Trái Đất…
- Phiếu học tập
- Hóa chất: Muối ăn, nước, đường, bột sắt, bột lưu huỳnh.
- Dụng cụ: kẹp gỗ, ống nghiệm, đèn cồn, nam châm.
- Phấn mầu, phấn trắng, thước thẳng, 4 phiếu học tập 1; 4 phiếu học tập 2; 4 bảng
phụ.
6. Hoạt động dạy học và tiến trình dạy học :
CHƯƠNG 2: PHẢN ỨNG HÓA HỌC.
Tuần 8 – Tiết 17:
Bài 12 : SỰ BIẾN ĐỔI CHẤT
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1. Kiến thức: HS biết được:
- Hiện tượng vật lí là hiện tượng trong đó không có sự biến đổi chất này thành
chất khác.
- Hiện tượng hoá học là hiện tượng trong đó có sự biến đổi chất này thành chất
khác.
2. Kĩ năng:

3. Bài mới:
• Đặt vấn đề (1 phút):
Trong tự nhiên các chất luôn xảy ra quá trình biến đổi như: những vật dụng
làm bằng kim loại để lâu ngoài không khí bị han gỉ, nước để trong ngăn đá
chuyển thành nước đá, thủy tinh nóng chảy thổi thành bóng đèn và các đồ dùng
khác, hiện tượng băng tan, hiện tượng nguyệt thực, triều cường...vậy sự biến
đổi của các chất nói trên thuộc hiện tượng vật lí hay hiện tượng hóa học, bài
học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu.
Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1: Hiện tượng vật lí (12 phút)
GV: Yêu cầu học sinh

I.Hiện tượng vật lí:
1. Thí nghiệm:

hoạt động theo nhóm 4
6


bàn (7 phút).
HS hoạt động theo
Quan sát hình ảnh a
nhóm:
a) Sự biến đổi của nước
và b, tiến hành thí + Quan sát hình ảnh a

nghiệm theo hướng c) Sự biến đổi của muối ăn
dẫn.

vật liệu trang trí.
+Hoàn thành
+ Nhận xét sự biến đổi
học tập.
chất của các chất trong

phiếu

mỗi thí nghiệm?
+

Hoàn

thành

các

thông tin vào phiếu học

Đại diện nhóm trình
bày kết quả.

tập.
GV:( trình chiếu phiếu
học tập và các hình ảnh
có liên quan).
GV thu phiếu học tập

tượng vật lí.
Vậy hiện tượng vật lí là
gì?

3. Kết luận:
GV: Chốt kiến thức

HS: Vận dụng kiến

Đưa ra khái niệm về thức và làm bài tập cá
hiện tượng vật lí.

Hiện tượng vật lí là hiện tượng
chất biến đổi mà vẫn giữ

nhân.

GV: Vận dụng kiến thức

nguyên là chất ban đầu (chỉ có

vừa tìm hiểu, em hãy

sự thay đổi về hình dạng, trạng

làm bài tập sau:

thái, không sinh ra chất mới).

Bài tập 1: Hãy xác định


trường.
GV: Trình chiếu hình
ảnh minh họa cho từng
hiện tượng.
Gọi học sinh lần lượt trả
lời tại chỗ, các học sinh
khác nhận xét và bổ
sung.
GV: (Đưa ra đáp án và
chuyển ý)
Vậy hiện tượng b,d
thuộc loại hiện tượng
gì?
Chúng ta hãy cùng tìm
hiểu phần tiếp theo.
Hoạt động 2: Hiện tượng hóa học (12 phút)
GV: Giới thiệu các hóa
chất cần dùng trong thí
nghiệm giữa bột sắt khử
tác dụng với bột lưu
huỳnh.
- Yêu cầu HS nhận xét
màu sắc của các hóa
chất.

II. Hiện tượng hóa học:
1. Thí nghiệm:
a) Thí nghiệm 1:
- Cách tiến hành:

đỏ lên và chuyển dần sang
màu xám đen khi đun
nóng. Sản phẩm không bị
nam châm hút.
(Tích hợp môn Vật lý)
- HS vận dụng kiến thức
môn vật lí để giải thích:
Trong hỗn hợp ban đầu có
chứa sắt là kim loại có từ
tính -> bị nam châm hút.
Còn khi đun nóng phản
ứng đã xảy ra, sinh ra chất
mới màu xám đen không
có từ tính -> không bị
nam châm hút.

GV: Từ thí nghiệm trên
HS: Từ thí nghiệm rút ra
em có nhận xét gì về sự
nhận xét.
biến đổi của các chất?
GV: Nhận xét và chốt
kiến thức.
GV: Hướng dẫn HS tiến
hành thí nghiệm 2:
Hình thức: hoạt động
nhóm 4 bàn.
Thời gian: 4 phút.
+ Làm thí nghiệm đốt
cháy đường.

GV: Qua các thí nghiệm
trên em có nhận xét gì về
sự biến đổi của các chất?
GV: Vậy các quá trình
biến đổi trên có phải là
hiện tượng vật lí không?
Tại sao?
GV: Thông báo: Các hiện
tượng nêu trên là các hiện
tượng hóa học, vậy hiện
tượng hóa học là gì?
GV: Nhận xét và chốt
kiến thức.
GV: Từ các ví dụ và
những nhận xét ở trên, em
hãy nêu dấu hiệu để phân
biệt hiện tượng vật lí và
hiện tượng hóa học?

- Cách tiến hành:
- Hiện tượng:
- Nhận xét:
- Đại diện các nhóm trình
bày kết quả.
- Đại diện các nhóm khác
nhận xét và bổ sung.

HS: Rút ra nhận xét.
HS trả lời: Các quá trình
trên không phải hiện

trường).
? Vậy các hiện tượng b &
d trong Bài tập 1 thuộc
loại hiện tượng gì? Vì
sao?
b) Cuốc, xẻng, dao, kéo
và các vật dụng làm bằng
sắt để lâu trong không khí
bị gỉ tạo thành chất mới
màu đỏ.
GV : Vậy để bảo quản tốt
các vật dụng trên ta làm
thế nào?

HS : Lần lượt trả lời tại
chỗ.
b) Là hiện tượng hóa
học.Vì: có chất mới được
tạo nên.Trong Hóa học ta
gọi đây là sự Oxi hóa.

HS: Trả lời:
Do đó, trong sinh hoạt cần
có ý thức bảo vệ, giữ gìn
các vật dụng làm bằng
sắt: lau chùi, rửa sạch sẽ,
tra dầu mỡ, sơn bên
ngoài, không làm xây
xát….
HS: Trả lời:

nghệ, GDCD).
Bài tập 2: Hãy cho biết
các hiện tượng dưới đây
đâu là hiện tượng vật lí,
đâu là hiện tượng hóa học?
Giải thích?
1)Hiện tượng nguyệt thực.
2) Hiện tượng cầu vồng.
3) Hiện tượng thủy triều.
4) Hiện tượng băng tan.
5) Hiện tượng quang hợp
của cây xanh.
6) Hiện tượng quả chín để
lâu ngày bị thối.
GV: Yêu cầu HS hoạt
động theo nhóm 4 bàn,
thời gian 5 – 7 phút.
Vận dụng các kiến thức
của các môn: vật lí, sinh
học, địa lí, hóa học để giải
thích từng hiện tượng.
Hoàn thiện kết quả vào
bảng phụ.
GV treo kết quả của các
nhóm lên bảng, gọi đại
diện 1 nhóm trình bày kết
quả. Các nhóm khác nhận
xét, bổ sung.
GV chiếu hình ảnh từng
hiện tượng và giải thích

vật lý để giải thích và xác
định xem đây thuộc loại
hiện tượng gì?
GV nhận xét và chốt kiến
thức.

tượng thiên văn khi Mặt 1)
Trăng đi vào hình chóp
bóng của Trái Đất, đối diện
với Mặt Trời. Nguyệt thực
toàn phần xảy ra khi Mặt
Trăng đi vào vùng bóng tối
của Trái Đất. Lúc này ánh
trăng sẽ bị mờ đi và Mặt
Trăng sẽ có màu đỏ đồng
hoặc màu cam sẫm.
=>hiện tượng Mặt Trăng
có màu đỏ đồng hoặc màu
cam sẫm
(không sinh ra chất mới).
HS: Là hiện tượng vật lý
HS: Giải thích:
Cầu vồng được tạo ra do sự
phản xạ và khúc xạ ánh 2)
sáng. Tia nắng mặt trời
chiếu qua các hạt mưa và
ánh sáng bị hắt ngược trở
lại trước mắt người xem.
Hạt mưa cũng hoạt động
như một lăng kính, làm ánh

( không sinh ra chất mới).
GV(Thuyết trình): Hiện
tượng thủy triều xảy ra
thường xuyên và tuân theo
quy luật nhất định. Khi
nước thủy triều dâng cao
đến đỉnh điểm thì sẽ xảy ra
hiện tượng triều cường. Ở
nước ta hiện tượng triều
cường xảy ra nhiều nhất ở
Thành phố Hồ Chí Minh
và gây ra hậu quả nghiêm
trọng đối với đời sống của
người dân nơi đây.
GV: chiếu một số hình ảnh
những ảnh hưởng của triều
cường đến đời sống của HS: Là hiện tượng vật lý
người dân.
HS: Giải thích:
4) Hiện tượng băng tan:
Dưới tác dụng của nhiệt
GV: Chiếu hình ảnh về độ do Trái Đất ngày càng
hiện tượng băng tan, yêu nóng lên khiến cho băng 4)
cầu học sinh kết hợp với tan chảy không ngừng.
kiến thức môn vật lí, Địa Như vậy, chỉ có sự thay đổi
lý để giải thích và xác định về trạng thái.
hiện tượng băng tan thuộc ( không sinh ra chất mới).
vào hiện tượng gì?
GV: Chốt đáp án trên màn
hình.

bảo vệ một môi trường
sống trong lành hơn.
GV: Tại sao trồng nhiều
cây xanh lại giúp bảo vệ
Trái Đất?
5) Quá trình quang hợp
của cây xanh:
GV: (kiến thức môn Sinh
học ) Ở cây xanh đã diễn
ra quá trình quang hợp

HS: Quan sát hình ảnh trên
màn hình.
HS: Trả lời…
(tiết kiệm năng lượng, xử
lý rác thải, nước thải của
các nhà máy…vệ sinh môi
trường, trồng nhiều cây
xanh…)

HS: Là hiện tượng hóa học
HS: Giải thích:
Quang hợp ở thực vật là
quá trình sử dụng năng
lượng ánh sáng mặt trời đã
được diệp lục hấp thụ để
tổng hợp cacbohidrat và
giải phóng ôxi từ khí
cacbonic và nước. Chúng
ta có thể viết toàn bộ phản

+ 6O2
(Có chất mới sinh ra)
5)

HS: Là hiện tượng hóa học
HS: Giải thích:
Khi quả chín để lâu ngày
trong không khí, dưới tác
động của các vi khuẩn gây
hại sẽ bị phân hủy, biến
đổi thành chất khác.
(Có chất mới sinh ra)

6)

Bài tập 3:
Trò chơi: Ai nhanh hơn
GV: Trình chiếu trên màn hình.
HS: Lần lượt trả lời tại chỗ (Theo nhóm như Bài tập 2).
4. Hướng dẫn về nhà: (1 phút)
- Học thuộc bài.
- Làm bài tập 2, 3 – SGK trang 47.
- Đọc trước bài: Phản ứng hóa học.
IV. RÚT KINH NGHIỆM
…………………………………………………………………………………….
17


…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….

Thông hiểu

HS

%

HS

%

33
33
33
33
33
33

100%
100%
100%
100%
100%
100%

33
33
33
33
33
33

23

85%
76%
88%
79%
61%
79%

Sơn Cẩm, tháng 11 năm 2016
Người thực hiện dự án
Giáo viên

18

48%
58%
70%
73%
45%
70%

Ghi chú


Hoàng Thị Thu Thủy
PHỤ LỤC
Phiếu học tập 1:
Tên TN


nước

Cách tiến
hành
Quan sát hình
vẽ trên màn
hình và nhận
xét sự biến
đổi của chất?

Nhận xét
-Nước từ thể rắn
chuyển thành thể
lỏng, từ thể lỏng
chuyển thành thể khí
(hơi) và ngược lại
-Nước
vẫn
giữ
nguyên là nước ban
đầu.

Sơ đồ quá trình biến đổi –
yếu tố biến đổi.
Nước ↔ Nước ↔ Nước
(rắn)
(lỏng) (khí)
* Nước chỉ biến đổi về trạng
thái.


nóng nước bay hơi
hết lại thu được muối
ăn ở thể rắn.
- Muối ăn vẫn giữ
nguyên là muối ăn
ban đầu.

Phiếu học tập số 2:
Tên thí
nghiệm

Cách tiến hành

Hiện tượng

Nhận xét

- Lấy đường vào 2 ống
Thí nghiệm 2: nghiệm (1) và (2).
Đốt cháy
+ Ống nghiệm (1) dùng để
đường
đối chiếu.
+ Đun nóng đáy ống nghiệm
(2). Quan sát và nhận xét
hiện tượng.
Đáp án phiếu học tập số 2:
Tên thí nghiệm

Cách tiến hành

21