MỤC LỤC
Nội dung
Trang
Mục lục ……………………………………………………………….
1
1. Mở đầu ..…………………………………………………..….…….
2
1.1. Lí do chọn đề tài……………………………………….................
2
1.2. Mục đích nghên cứu….……………………………………...…...
2
1.3. Đối tượng nghiên cứu ……...…………………………….….......
3
1.4. phương pháp nghiên cứu…..……………………………………..
3
2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm ……………………………...
3
2.1.Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm..………………….. . . …
4
2.2.Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm ……
4
2.3. Các giải pháp đã sử dụng ….……………………………………..
4
2.4 Hiệu quả thực hiện ………………..………………………………
8
3. Kết luận, kiến nghị………………………………………………. ..
9
Tài liệu tham khảo ……………………………………………………
11

1

tiếp hằng ngày) [1]. Giáo viên quan tâm đến việc luyện nói cho học sinh là đã góp
phần phát triển ngôn ngữ cho các em thực hành giao tiếp. Với các em lớp 6, việc
rèn kĩ năng nói là đã góp phần phát triển ngôn ngữ cho các em vào việc thực hành
giao tiếp, đây là việc làm vô cùng quan trọng. Giúp các em phát âm chuẩn, diễn đạt
đúng ý định của bản thân thông qua các tiết luyện nói. Nếu đọc, nói không đúng,
không rõ ràng thì quá trình giao tiếp sẽ gặp khó khăn; người nghe khó hiểu trọn
vẹn được ý định của người nói. Nhiệm vụ đặt ra cho người giáo viên là để thực
hiện các bài luyện nói cho các em cần lựa chọn phương pháp nào? Biện pháp nào
giúp các em mạnh dạn hơn trước tập thể lớp, trước thầy cô và trước mọi người
xung quanh, biết diễn đạt được những điều mình muốn nói. Vấn đề đặt ra là làm thế
nào để qua việc dạy các bài luyện nói theo sách giáo khoa Ngữ Văn để góp phần
dạy các em giao tiếp hàng ngày của cuộc sống. Những trăn trở này chính là lí do tôi
chọn đề tài: “ Một số biện pháp rèn kĩ năng nói cho học sinh lớp 6 trong bài
luyện nói kể chuyện” ở trường THCS Hoằng Đông.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Với các em lớp 6, việc rèn kĩ năng nói là đã góp phần phát triển ngôn ngữ
cho các em vào việc thực hành giao tiếp, đây là việc làm vô cùng quan trọng. Giúp
2


các em phát âm chuẩn, diễn đạt đúng ý định của bản thân thông qua các tiết luyện
nói. Nếu đọc, nói không đúng (hay không rõ ràng) thì quá trình giao tiếp sẽ gặp
khó khăn, khó có thể đạt được như mong muốn. Người nghe khó hiểu trọn vẹn
được ý định của người nói.
Đặc biệt việc rèn luyện kĩ năng nói cho học sinh, theo tôi còn là việc tháo gỡ
vướng mắc, xóa đi mặc cảm ngại học văn của một số học sinh. Thầy cô phải suy
nghĩ, tìm tòi, thâm nhập, hiểu được những khó khăn, vướng mắc mà các em lâu nay
chưa làm được. Thầy cô hãy động viên, nâng niu những gì mà các em tạo được với
tính kiên trì nhất.
1.3. Đối tượng nghiên cứu

từ lí thuyết vào thực hành giúp cho vốn từ của các em giàu hơn, các em có thể tự
tin hơn trong giao tiếp. Việc rèn kĩ năng luyện nói chính là giúp các em phát triển
tốt ngôn ngữ Tiếng Việt trong thực hành giao tiếp.
Trong chương trình của sách giáo khoa hiện nay đặc biệt chú trọng và nhấn
mạnh "Trọng tâm của việc rèn luyện kĩ năng Ngữ văn cho học sinh là làm cho học
3


sinh có kĩ năng nghe, nói, đọc, viết tiếng Việt khá thành thạo theo các kiểu văn bản
và có kĩ năng sơ giản về phân tích tác phẩm văn học, bước đầu có năng lực cảm
nhận và bình giá văn học"[2]. Người giáo viên phải phát huy được tính tích cực
trong học tập cho học sinh thông qua việc luyện nói chính là cách để các em rèn
luyện ngôn ngữ, cách diễn đạt trước tập thể và trước đám đông tạo nên tâm thế tự
tin cho các em.
Qua việc trang bị và rèn luyện các tri thức và kĩ năng Ngữ văn, môn học này
góp phần quan trọng vào mục tiêu chung của nhà trường phổ thông: hình thành,
phát triển nhân cách, tư tưởng và tâm hồn con người. Qua mỗi giờ Ngữ văn, người
học có ý thức sống ngày một tốt hơn, đẹp hơn, đúng như nhà văn Nga, M. Gorơki
đã viết: “ Mỗi cuốn sách là một bậc thang nhỏ, giúp tôi tách khỏi con thú để tiến
dần đến với con người”[3].
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
Học sinh ở trường THCS Hoằng Đông là một xã ở xa trung tâm, các em đều xuất
thân và sinh sống ở vùng nông thôn, ít có dịp đi đây, đi đó để mở rộng tầm nhìn nên
thường có tâm lí e dè, ngại nói hoặc không tự tin khi nói trước đông người. Không
những thế ngoài giờ học, các em quen nói tự do, còn trong giờ tập nói, các em phải
trả lời, phải suy nghĩ, trình bày lời nói của mình dưới sự giám sát của giáo viên.
Học sinh phát âm chưa tốt, nói sai nhiều, do ảnh hưởng của từ ngữ địa
phương. Khi trả lời học sinh có thói quen lặp lại từ, diễn đạt vụng về, thiếu mạch
lạc, tác phong chưa mạnh dạn, không dựa vào đề cương để nói mà thường là đọc.
Vốn từ ngữ ở học sinh còn hạn chế nên các em lúng túng trong việc diễn đạt,

điệu nói... mà phải dạy chiều sâu của tâm hồn, tư tưởng của học sinh mà cụ thể hơn
là dạy nếp sống có văn hóa, nói năng tốt, chống thói quen nói năng xấu đang có
nguy cơ lan tràn trong học sinh hiện nay như nói tục, nói trống không, nói tiếng
lóng ...
Để giúp cho các em luyện nói bài kể chuyện được tốt theo tôi cần áp dụng
các biện pháp sau:
Biện pháp thứ nhất: Hướng dẫn việc chuẩn bị bài ở nhà cho học sinh:
Muốn một giờ luyện nói đạt kết quả tốt, ngoài việc hướng dẫn cho học sinh
đi đúng yêu cầu của một giờ luyện tập trên lớp thì việc cho các em chuẩn bị bài ở
nhà cũng rất quan trọng. Muốn các em chuẩn bị bài tốt, có chất lượng thì sự chuẩn
bị, hướng dẫn của giáo viên cũng phải chu đáo. Trong sách giáo khoa thường có
một số đề bài để giáo viên lựa chọn, vậy nên cần lựa chọn đề bài nào cho phù
hợp, và có hiệu quả cao cho đối tượng học sinh của mình. khi đã chọn được đề phù
hợp rồi, giáo viên phải phân việc cụ thể cho từng đối tượng học sinh (có thể phân
theo dãy bàn, tổ, nhóm) để học sinh chuẩn bị kĩ lưỡng, tránh đối phó qua loa, đại
khái.
Ví dụ: Trong tiết 43 luyện nói kể chuyện ở lớp 6 có đề bài: kể về một chuyến
ra thành phố.
Với đề bài này dàn ý có thể lập như sau:
a, Mở bài
Lí do ra thành phố
b, Thân bài
- Lòng háo hức khi được ra thành phố
- Những điều tai nghe, mắt thấy ở thành phố
+ Quang cảnh chung của thành phố( xe cộ, nhà cửa, người đi lại…)
+ Quang cảnh của một khu phố cụ thể đã đi qua.
+ Cảnh một siêu thị hiện đại, sang trọng, người mua bán tấp nập
+ Cảnh một công viên đẹp đẽ, trẻ em đông vui nhộn nhịp.
+ Em được chụp ảnh kỉ niệm, mua sách vở, đồ dùng học tập.
c. Kết bài:

yêu cầu quan trọng của tiết dạy. Thường thì những giờ luyện nói như thế này giáo
viên không khéo léo thì một số em lơ là, không tham gia luyện tập, ỷ lại chỉ chờ kết
quả của các thành viên khác trong nhóm mà không chịu tư duy. Vì vậy tôi cần phải
tìm ra những biện pháp tốt nhất mà trong đó không thể bỏ qua việc các em tham gia
nhận xét, đánh giá sự trình bày của bạn. Vấn đề đặt ra là giáo viên phải hướng cho
học sinh biết đánh giá thế nào là đúng. Tôi có thể yêu cầu các em như sau:
Ví dụ:
? Em hãy nhận xét phần trình bày của bạn? Theo em bạn nói đã đúng nội
dung bài hay chưa? (bạn đọc hay nói?) Phần trình bày nội dung có cần bổ sung
thêm những ý nào không?
? Cử chỉ, thái độ, giọng điệu của bạn trình bày đã phù hợp hay chưa? (cử chỉ,
thái độ, giọng điệu biểu hiện như thế nào?)
Muốn đạt được những yêu cầu này, trước hết tôi phải đặt ra những yêu cầu
đối với các em như: biết nhận xét đúng, sai của bạn tức là mình đã có sự chuẩn bị
bài ở nhà hoặc tôi có thể khuyến khích các em về những lời khen đã có sự chuẩn bị
bài tốt hoặc có thể dùng phần thưởng bằng điểm số hoặc quà cho cả em được tham
gia nói và cả em tham gia nhận xét.
Biện pháp thứ tư: Rèn luyện nội dung, hình thức và tác phong nói.
Khi dạy bài này, giáo viên có thể cho các em được xem trên máy chiếu một
bài văn nói làm mẫu. Sau đó , tổ chức cho học sinh xung phong trình bày các vấn
đề hoặc có thể gọi các đối tượng giỏi, khá, trung bình, yếu, kém trình bày. Giáo
viên căn cứ vào bài nói của học sinh để rút kinh nghiệm cho các em lần sau nói tốt
hơn lần trước.
* Rèn luyện nội dung nói:
- Học sinh nói phải có nội dung, nói có suy nghĩ, điều chỉnh kịp thời nội
dung để đáp ứng yêu cầu người nghe.
- Nói theo đề cương mà nội dung đã chuẩn bị.
- Nói tập trung vào vấn đề, chọn dẫn chứng tiêu biểu.
6


Khi tiếp xúc với các em lần đầu tiên, tôi thấy cần thiết lập tốt mối quan hệ,
giúp học sinh thấy được sự gần gũi, thân tình nơi giáo viên điều này là cơ sở giúp
học sinh dễ dàng bộc lộ với giáo viên hơn trong những giờ sau. Giáo viên có thể
làm quen với các em bằng cách giới thiệu về mình cũng là cơ sở để các em theo đó
mà tự giới thiệu bản thân về những điều đơn giản như họ, tên, tuổi, sở thích ... Điều
này không kém phần quan trọng, vì nếu làm được như vậy thì giáo viên đã góp
phần vào giúp học sinh bắt đầu tập làm quen với việc phát biểu miệng.
+ Phát huy kĩ năng nói trong các giờ học, kết hợp với việc rèn luyện các kĩ
năng khác:
Trong các tiết học, giáo viên nên chú trọng kĩ năng nói cho học sinh thông
qua những lần phát biểu đóng góp xây dựng bài. Đặt những câu hỏi kích thích tư
duy và sự phản xạ của học sinh. Câu hỏi nên đi từ đơn giản đến phức tạp để tập cho
các em biết suy nghĩ trước khi nói, nói đúng vấn đề cần trao đổi, khi nói cần bình
tĩnh, tự tin ... Giáo viên cần khuyến khích, động viên học sinh phát biểu suy nghĩ
trong khi phát biểu và cả trong khi thảo luận, ngay cả khi ý kiến đó là sai hoặc chưa
hoàn toàn chính xác. Bên cạnh đánh giá việc trình bày của học sinh, giáo viên cũng
7


nên lưu ý cho học sinh những lỗi cần tránh về chính tả và hướng c edẫn cám nói
diễn cảm, ngắn gọn, súc tích, hấp dẫn cho người nghe. Do đó giáo viên phải giúp
học sinh chuẩn bị tốt nội dung bài nói, bao gồm các vấn đề:
- Nói cái gì? (Xác định đề tài)
- Nói với ai? (Xác định đối tượng giao tiếp)
- Nói trong hoàn cảnh nào? (Xác định hoàn cảnh giao tiếp)
- Nói như thế nào? (Cách thức giao tiếp để thuyết phục người nghe)
Có lời chào khi bắt đầu nói, giới thiệu đề tài sắp nói, tránh đọc lại hoặc thuộc
lòng để đọc lại bài văn chi tiết đã chuẩn bị.
Giọng nói rõ ràng, cao độ vừa phải, đúng chuẩn ngữ âm, truyền cảm và
thuyết phục người nghe (thể hiện cảm xúc chân thành, tự nhiên, không gò bó, áp

30

Số HS chưa biết
cách nói

Số HS nói theo
hướng đúng mẫu

Số HS nói có lời
nói hay

SL

%

SL

%

SL

%

19
15

65,5
50

8

6A
6B

Sĩ số
29
30

Số học sinh chưa
biết cách nói
SL
9
5

%
31
16,7

Số học sinh nói
theo hướng đúng
mẫu
SL
%
14
48,3
15
50

Số học sinh nói
có lời nói hay
SL

các chuyên đề Bồi dưỡng thường xuyên theo chu kì.
Hi vọng đề tài nhận được sự quan tâm góp ý của bạn bè đồng nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
9


XÁC NHẬN CỦA THỦ
TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Hoằng Đông, ngày 10 tháng 5 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Người viết

Nguyễn Thị Hồng

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1, Sách giáo khoa Ngữ Văn 6( Tập 1) - Nhà xuất bản Giáo dục
2, Một số vấn đề về đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS môn Ngữ văn 6
(Bộ GD & ĐT)
3, Sách thiết kế bài giảng Ngữ văn 6( Nhà xuất bản Hà Nội)
4, Sách hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kĩ năng môn Ngữ văn THCS- Tập
1( Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam)
5, Sách giáo viên Ngữ văn 6( Nhà xuất bản giáo dục)
6, Sách để học tốt Ngữ văn 6 tập 1+ tập 2( Nhà xuất bản văn hóa thông tin)
7, Sách Bồi dưỡng Ngữ văn 6( Nhà xuất bản tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh)
8, Bồi dưỡng học sinh giỏi Ngữ văn THCS quyển 1( Đỗ Ngọc Thống, Nhà xuất
bản Giáo dục Việt Nam)
10


2.

(A, B,
hoặc C)

Thực trạng làm bài và những

Phòng GD
& ĐT
giải pháp nhằm nâng cao chất
huyện Ngọc Xếp loại
A
lượng bài văn cho học sinh
Lặc- Thanh
Hóa
lớp 8
Phương pháp giúp học sinh
Phòng GD
& ĐT
làm tốt bài tập làm văn nghị
Xếp loại
huyện
C
luận lớp 7
Hoằng HóaThanh Hóa

2010- 2011

2014-2015