ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP - LUYỆN THI TỐT NGHIỆP THPT.
KHỐI 12 - NĂM HỌC 2009- 2010.
MÔN VĂN.
I) PHẦN LÝ LUẬN VĂN HỌC:
BÀI 1: QUÁ TRÌNH VĂN HỌC VÀ PHONG CÁCH VĂN HỌC
*Những kiến thức cơ bản về Lý luận văn học:
1) Sự vận động của văn học phụ thuộc vào những nhân tố:
- Vận động của văn học gắn với sự vận động của lịch sử xã hội.
- Quy luật vận động nội tại ( vận động nội tại ) của văn học.
2) Các cách khảo sát lịch sử phát triển của văn học:
- Lấy nhà văn, tác phẩm và thời kì văn học để khảo sát.
- Lấy phương pháp loại hình để khảo sát: Các khái niệm xu hướng, trào lưu,
kiểu sáng tác, phong cách nhà văn, thể loại văn học.
Lưu ý: Các khái niệm Trào lưu văn học và thời kì văn học.
* HS nắm được sự tiến bộ trong văn học : * Lưu ý tìm hiểu vì sao một tác
phẩm văn học trong quá khứ vẫn còn là niềm say mê đối với người đọc qua các thế hệ?
BÀI 2: CÁC GIÁ TRỊ VĂN HỌC VÀ TIẾP NHẬN VĂN HỌC.
1) Các giá trị văn học: - Giá trị về nhận thức.
- giá trị về tư tưởng - tình cảm.
- Giá trị về thẩm mĩ.
* HS cần tìm hiểu những nội dung cơ bản và những tiêu chuẩn đánh giá mỗi
giá trị của tác phẩm văn học. Lưu ý đến tính chất đặc biệt về giá trị thẩm mĩ của tác
phẩm văn học.
2- Thế nào là tiếp nhận văn học? Mối quan hệ giữa tác phẩm và công chúng;
tác giả và người đọc? Lấy ví dụ các tác phẩm văn học trong chương trình phổ thông để
giải thích và chứng minh.
3- Phân biệt các cách cảm thụ văn học ( chú ý bốn cách cảm thụ ). Hàng ngày
anh(chị) thường đọc sách văn học theo kiểu nào?
II) PHẦN VĂN HỌC VIỆT NAM:
A/ Nhóm các tác gia văn học:
1- Tác gia Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh (1890-1969) : *Những kiến thức cơ

- Nêu và giải thích ngắn gọn những đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam 1945-
1975 ( 3 đặc điểm chính ).
C/ Nhóm các tác phẩm văn học được học trong chương trình 12:
a-Về thể loại văn chính luận: Tác phẩm “TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP” *
Kiến thức cơ bản:
- Hoàn cảnh ra đời và mục đích sáng tác của bản tuyên ngôn.
- Kết cấu 3 phần của bản tuyên ngôn.
- Phân tích những tiền đề được xác lập cho bản tuyên ngôn: cơ sở pháp lý chính
nghĩa, cơ sở thực tế cụ thể và sự khẳng định quyền độc lập, bảo vệ quyền độc lập của
dân tộc qua bản tuyên ngôn.
* Luyện tập: Vì sao nói “Tuyên ngôn độc lập” của Hồ Chí Minh là một áng văn
chính luận mẫu mực?
b- Về thể loại Thơ ca: *Những kiến thức cơ bản cần chú ý:
b1. Thơ ca kháng chiến chống Pháp(1946-1954):
+ Cảm húng chủ đạo: Thơ ca kháng chiến chống Pháp thể hiện sâu sắc tình cảm
yêu nước và lòng căm thù giặc ngoại xâm. Thơ ca tập trung miêu tả hình ảnh đất nước
đau thương trong chiến tranh nhưng vô cùng anh dũng, ngợi ca vẻ đẹp của nhân dân
anh hùng trong kháng chiến, tô đậm vẻ đẹp của người lính, nhũng bà mẹ anh hùng,
nhũng chị phụ nữ, những em bé... đặc biệt là những tình cảm sâu sắc đối với lãnh tụ
kính yêu của dân tộc.
+ Các tác phẩm tiêu biểu: Tây Tiến (Quang Dũng), Bên kia sông Đuống (Hoàng
Cầm), Đất nước (Nguyễn Đình Thi), Việt Bắc (Tố Hữu)...
-2-
TÂYTIẾN (Quang Dũng )
A-Kiến thức cơ bản cần nắm:
*Hoàn cảnh sáng tác bài thơ.
*Nộidung:
Nắm bắt được cảm hứng bi tráng và lãng mạng thể hiện ở:
- Đoàn bình “ Tây Tiến” trên con đường hành quân gian khổ.
- Khúc ca bi tráng về người lính trang K/c chống Pháp.

2a) 20 câu đầu lời trao gởi thắm thiết của ngưòi Việt Bắc đối với cán bộ về xuôi.
2b) Đoạn sau là lời đáp thiết tha ân tình của cán bộ cách mạng trước lúc chia tay
với những tái hiện cảnh- người Việt Bắc với những nét tiêu biểu nhất.
2c) Tính dân tộc thể hiện đậm đà qua bài thơ:
- Nội dung: Viết về cảnh và người rất đặc trưng của Việt Bắc nói riêng của nhân
Việt Nam nói chung.
- Nghệ thuật: Sử dụng thể thơ lục bát, giọng điệu ca dao, hình thức đối đáp, cách
xưng hô “ mình” - “ ta” giọng ngọt ngào.
b 2. Thơ ca về đề tài xây dựng hoà bình - CNXH ( 1955-1964 ):
TIẾNG HÁT CON TÀU ( Chế Lan Viên )
*Kiến thức cơ bản cần nắm:
- Hoàn cảnh ra đời và xuất xứ bài thơ.
- Cảm xúc chủ đạo của bài thơ: Bài thơ là lời cổ vũ động viên mọi người lên xây
dựng cuộc sống mới Tây Bắc. Tây Bắc choán ngợp tâm hồn nhà thơ. Tây Bắc là cuộc
sống, là những kỉ niệm ân tình đối với nhà thơ, là ngọn nguồn của thơ ca và cảm hứng
sáng tạo nghệ thuật...
- Những hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng: Hình ảnh “con tàu” và địa danh “Tây
Bắc”. Khát vọng trở về và được hoà nhập với cuộc sống lớn của đất nước và tình nghĩa
nhân dân qua quá trình diễn biến của cảm xúc trữ tình nhà thơ theo kết cấu: 2 khổ thơ
đầu - 9 khổ thơ giữa - 4 khổ thơ cuối.
b3. Thơ ca kháng chiến chống Mỹ cứu nước ( 1965-1975 ):
SÓNG ( Xuân Quỳnh )
* Kiến thức cơ bản cần nắm:
- Vài nét về tác giả và thơ Xuân Quỳnh.
- Hình tượng “ Sóng ” và “ Em ” --> Sự hoá thân trong tình yêu XQ.
- Các sắc thái tình yêu qua sự thể hiện và cảm nhận của Xuân Quỳnh.
c- Về thể loại Văn xuôi: Truyện ngắn và Tuỳ bút.
c1. Thể tuỳ bút: NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ ( Nguyễn Tuân )
* Kiến thức cơ bản cần nắm:
- Tuỳ bút “Người lái đò sông Đà” của Nguyễn Tuân là một công trình khảo cứu

+ Tóm tắt ngắn gọn tác phẩm và nêu chủ đề của truyện.
+ Ý nghĩa nhan đề và tình huống của truyện (bối cảnh nhặt được vợ của nhân vật
Tràng).
+ Tính cách và số phận của các nhân vật trong truyện: nhân vật Tràng, người vợ
nhặt, Bà cụ Tứ.
+ Tư tưởng nhân đạo và cái nhìn nhân hậu của nhà văn qua số phận con người.
+ Những đặc sắc trong nghệ thuật dựng truyện của nhà văn: tạo tình huông độc đáo:
“nhặt” được vợ, dựng không khí chân thựcvề cái đói - cái chết trong nạn đói khủng
khiếp năm 1945.
CÁC TÁC PHẨM: RỪNG XÀ NU (Nguyễn Trung Thành) và
Những kiến thức cơ bản cần chú ý:
*Nét chung: Cả hai tác phẩm cùng viết về đề tài kháng chiến chống Mỹ, ngợi ca vẻ đẹp
của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, mang cảm hứng sử thi kết hợp với lãng mạn hùngca.
*Nét riêng:
1- Truyện ngắn “RỪNG XÀ NU” của Nguyễn Trung Thành:
* Những kiến thức cơ bản cần chú ý:
Những nét chính về sự nghiệp sáng tác của nhà văn Nguyễn Trung Thành và
hoàn cảnh sáng tác truyện ngắn “Rừng xà nu”.
• Tóm tắt tác phẩm và nêu chủ đề của truyện.
Phân tích được hình ảnh cây xà nu, rừng xà nu qua giá trị tạo hình và ý nghĩa
tượng trưng làm nổi bậc: sức sống bất diệt của dân làng Xô man.
Nắm được đặc điểm về số phận và tính cách các nhân vật: Tnú, cụ Mết, cô Dít,
bé Heng (chú trọng nhân vật Tnú).
Sự vùng dậy đấu tranh vũ trang của dân làng Xô Man(dưới sự chỉ huy của cụ
Mết) tiêu diệt bọn thằng Dục ác ôn trong đêm Tnú bị bắt, bị đốt cháy 10 đầu ngón tay.
Những đặc sắc về nghệ thuật của truyện: Nhân vật được thể hiện với những
nét chấm phá lung linh sinh động; Tính quyết liệt đột ngột của tình huống truyện; cách
kể chuyện đan cài giữa quá khứ với hiện tại vừa làm nổi bậc bi kịch cá nhân, vừa tạo
chất bi hùng của cộng đồng.
Giọng điêu tái tạo không khí trang trọng hùng ca.