Từ cuối năm 2000 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có định hướng về đổi mới phương
pháp dạy học ở Bậc trung học qua các Hội nghị. Tiếp thu tinh thần đó Phòng Trung
học phổ thông đã có những hướng dẫn cho các giáo viên Bậc Trung học thực hiện.
Cấp Trung học cơ sở giáo viên đã được hướng dẫn qua các đợt thay sách giáo khoa
từ lớp 6 đến lớp 9. Cấp Trung học phổ thông giáo viên đã được hướng dẫn qua các
chu kỳ bồi dưỡng thường xuyên, thay sách giáo khoa lớp 10, 11. Tuy nhiên, trên
thực tế khi dự giờ thanh tra sư phạm cũng như chấm thi giáo viên dạy giỏi, tôi nhận
thấy có những tiết dạy mặc dầu giáo viên có cố gắng đầu tư soạn giáo án, bài giảng
điện tử nhưng vẫn không đạt được kết quả như mong muốn. Có nhiều lý do dẫn đến
điều này, theo tôi có một lý do quan trọng nhất là khi thiết kế một bài giáo án ở giai
đoạn hiện nay, bài soạn của giáo viên này chưa thể hiện đúng hướng (hoặc
không thể hiện được) tinh thần đổi mới phương pháp dạy học.
Với kinh nghiệm của bản thân, những tài liệu, thông tin, tiếp thu được qua
những lần tập huấn thay sách giáo khoa Bậc Trung học, tôi xin giới thiệu bài viết
này nhằm phần nào giúp các giáo viên chưa nắm được cách dạy, cách soạn bài
bằng phương pháp mới hiện nay.
Bài viết có ba phần:
I. Ðặc trưng cơ bản của phương pháp dạy học đổi mới.
(Giúp cho chúng ta phát hiện xem phương pháp sử dụng khi dạy có thể hiện đúng hướng là đổi
mới phương pháp hay không.)
II. Thiết kế bài soạn theo tinh thần đổi mới PPDH.
(Giúp giáo viên soạn giáo án theo tinh thần đổi mới phương pháp.)
III. Các bước cần chuẩn bị khi ứng dụng công nghệ thông tin vào thiết kế bài giảng.
(Giúp giáo viên soạn bài giảng điện tử.)
I. ÐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA PPDH ÐỔI MỚI
1. Dạy học thông qua các hoạt động của học sinh.
a) Gv tổ chức các hoạt động thông qua hệ thống câu hỏi, học sinh tự lực
khám phá những kiến thức mà mình chưa biết.
b) Gv thường tổ chức các hoạt động học tập: củng cố kiến thức cũ, tìm tòi
phát hiện kiến thức mới, luyện tập, vận dụng kiến thức mới,…
2. Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học.

b/ Yêu cầu phân hoá mục tiêu bài học trong bài giảng.
c/ Quan hệ giữa dạy kiến thức và dạy phương pháp.
d/ Tổ chức các hoạt động.
e/ Chuẩn bị “Phiếu học tập”.
f/ Soạn hệ thống câu hỏi.
a/ Xác định mục tiêu bài học
- Về kiến thức.
- Về kỹ năng.
- Về thái độ.
(Đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.)
* Chú ý: mục tiêu đặt ra là cho học sinh, do học sinh thực hiện. Giáo viên chỉ là
người tổ chức , hướng dẫn, giúp đỡ học sinh.
b/ Phân hóa mục tiêu bài học trong bài soạn
-Giáo viên phải đặt yêu cầu khác nhau đối với những nhóm học sinh có trình
độ kiến thức và tư duy khác nhau để mỗi học sinh đều được làm việc với sự nổ
lực trí tuệ vừa sức.
-Giao việc phù hợp với khả năng của đối tượng.
-“Phiếu học tập” qui định những công việc mà học sinh phải làm.
c/ Quan hệ giữa dạy kiến thức và dạy phương pháp
- Tư duy quan trọng hơn kiến thức. Học sinh phải thành thạo các thao tác tư
duy: phân tích, tổng hợp, trừu tượng hoá, đặc biệt hoá, tương tự,… trong đó phân
tích, tổng hợp là nền tảng.
- Tri thức về phương pháp giúp học sinh tự mình phát hiện, phát triển vấn đề,
tìm được hướng giải quyết bài toán,…
- Giáo viên phải xác định kiến thức cơ bản nhất của tiết học và áp dụng
phương pháp đổi mới với việc lĩnh hội kiến thức cơ bản đó.
d/ Tổ chức các hoạt động
- Hoạt động của học sinh (HS) chiếm tỉ trọng cao so với giáo viên (GV) về
thời gian cũng như cường độ làm việc.
- Khi soạn bài GV tập trung chủ yếu vào các hoạt động của HS ( vẽ hình, tính

động của trò, tăng cường hoạt động cá nhân hoặc làm việc theo nhóm nhỏ bằng
các phiếu học tập, tặng cường giao tiếp thầy – trò, trò – trò.
3/ Nâng cao chất lượng câu hỏi, giảm câu hỏi tái hiện kiến thức, tăng câu hỏi tư
duy tích cực. Nhận xét sửa sai các câu trả lời của HS. Hệ thống câu hỏi phải chọn
lọc phục vụ cho việc đổi mới PPDH như:
- Câu hỏi tạo tình huống có vấn đề,
- Câu hỏi giúp HS phát hiện kiến thức mới,
- Câu hỏi tạo điều kiện HS giải quyềt vấn đề,
- Câu hỏi đào sâu kiến thức, khai thác kiến thức, vận dụng kiến thức vào thực
tiễn,…
* Các câu hỏi có khó hơn một chút so với trình độ hiện tại của HS nhằm kích
thích HS tích cực suy nghĩ hơn.
III. Các bước cần chuẩn bị khi ứng dụng công nghệ thông tin vào thiết kế bài giảng.
BƯỚC 1: Thiết kế bài học thô.
• Nghiên cứu tài lệu, giáo viên nên đọc sách giáo khoa và giải bài tập của toàn
chương để thấy mối liên hệ giữa các bài trong chương.
• Xác định mục tiêu bài học
• Thiết kế bài học theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy học:
* Dự kiến các hoạt động toàn bài, hoạt động thành phần.
* Với mỗi hoạt động nên lựa chọn nội dung cần hổ trợ của công nghệ thông
tin.
BƯỚC 2: Sử dụng phần mềm.
• Giáo viên lựa chọn phần mềm mà giáo viên sử dụng thành thạo để chuyển
nội dung cần trợ giúp thành các file ( hoặc các slide) sao cho tiện sử dụng, đúng
tiến trình dự kiến.
* Chú ý: 1/ các phần mềm thông dụng như: PowerPoint, Violet, Flash, các
phần mềm chuyện dụng của bộ môn, các phần mềm hổ trợ làm phim ảnh, âm
thanh...
2/Những yêu cầu chung của Bài giảng điện tử.
Nội dung :