Lời mở đầu
Mỗi doanh nghiệp là một tế bào quan trọng của nền kinh tế quốc dân là nơi
trực tiếp tiến hành các cơ sở hoạt động sản xuất kinh doanh, cung cấp các sản phẩm
lao vụ dịch vụ để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của xã hội.
Bằng những hiểu biết đã đợc khám phá và tích luỹ từ bao thế hệ con ngời đã và
đang làm giàu cho kho tàng trí tuệ nhân loại, đợc kết tinh sự phát triển không ngừng
của khoa học kỹ thuật. ở những năm đầu của thế kỷ 21này, tạo bớc ngoặt lớn, hứa
hẹn và thách thức mới trên con đờng hiện đại hoá đất nớc. Trong đó phần đóng góp
không nhỏ là sự phấn đấu không mệt mỏi của ngành công nghiệp sản xuất kinh
doanh, ở đây vai trò kế toán là vô cùng quan trọng, phục vụ cho nền kinh tế về mặt
vĩ mô và vi mô.
Xuất phát từ thực tế đó và hiện nay các đơn vị hạch toán kinh tế độc lập tự chủ,
trong mọi hoạt động sản xuất các doanh nghiệp có thể toả hết tiềm năng cũng nh
công suất của mình trong việc quản lý và sản xuất, mục đích là tạo ra lợi nhuận tối
đa, mà chi phí bỏ ra lại tối thiểu, chính vì thế họ quan tâm đến công tác hạch toán
chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là lẽ đơng nhiên, nó cũng đợc coi là
công tác trọng tâm của các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh.
Nh chúng ta đã biết hoạt động sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế thị trờng
phải đứng trớc sự cạnh tranh hết sức gay gắt, chịu sự điều tiết của các quy luật kinh
tế, của nền kinh tế thị trờng nh quy luật giá trị, quy luật cạnh tranh sao cho sản
phẩm vừa có chất lợng tốt, mẫu mã phải đẹp, giá cả phải phù hợp với ngời tiêu
dùng. Để đạt đợc điều này, doanh nghiệp phải thực hiện tổng hoà nhiều biện pháp
quản lý chặt chẽ quá trình sản xuất sản phẩm, nhằm giảm chi phí và hạ giá thành.
Một trong những công cụ quan trọng giúp cho công tác quản lý kinh tế mang lại
hiệu quả nhất là: hạch toán kế toán nói chung và công tác tập hợp chi phí và tính giá
thành nói riêng. Việc tổ chức kế toán đúng hợp lý và chính xác chi phí sản xuất và
tính đúng, tính đủ giá thành sản phẩm thì doanh nghiệp mới có thể đứng vững trên
thơng trờng.
1
Là một doanh nghiệp nhà nớc nhận thức đúng đợc vai trò kế toán, công ty quy
chế từ sơn đã không ngừng cải tiến và hoàn thiện công tác kế toán nói chung và tính
Đối với doanh nghiệp: Làm tốt công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá
thành sản phẩm sẽ giúp cho doanh nghiệp nhìn nhận đúng đắn thực trạng quá trình
sản xuất, cung cấp thông tin kịp thời cho lãnh đạo doanh nghiệp để từ đó có những
biện pháp tiết kiệm chi phí sản xuất và hạ giá thành sản phẩm.
Đối với nhà nớc: Làm tốt công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sẽ giúp cho nhà nớc có cái nhìn tổng thể,
toàn diện với sự phát triển của nền kinh tế, từ đó đa ra các đờng lối, chính sách thuế
mà nhà nớc thu từ các doanh nghiệp.
Đối với các đơn vị tổ chức, đơn vị có liên quan nh ngân hàng, ngời bán, ngời
đầu t ...họ cũng rất quan tâm tới kết quả của việc tập hợp chi phí và tính giá thành
sản phẩm trong các doanh nghiệp. Một doanh nghiệp làm ăn có lãi sẽ nhất định
chiếm u thế trong chiến lợc của nhà đầu t, nhà cho vay, tạo lòng tin đối với nhà
cung cấp, đồng thời chiếm đợc cảm tình của ngời mua.
3
II - Vai trò và nhiệm vụ của kế toán trong việc quản lý chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm
1. Vai trò của kế toán trong việc quản lý chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm
Khi tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh con ngời cần phải quan tâm tới
quá trình sản xuất, quá trình tiêu hao lao động và lao động vật hoá, có nghĩa là phải
quan tâm tới việc quản lý các chi phí tiêu hao trong kỳ sản xuất kinh doanh. Trong
quản lý, ngời ta sử dụng nhiều công cụ khác nhau nh thống kê doanh nghiệp, phân
tích hoạt động kinh tế ....Nhng trongđó kế toán luôn đợc coi là công cụ quan trọng
nhất. Với chức năng ghi chép tính toán, phản ánh giám sát thờng xuyên liên tục sự
biến động của vật t, tiền vốn bằng các thớc đo giá trị và hiện vật. Kế toán cung cấp
các t liệu cần thiết về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm, đáp ứng nhu cầu quản
lý đối với lĩnh vực đó. Vì vậy kế toán là một công cụ quản lý, một tất yếu khách
quan và có vai trò quan trọng trong quản lý kinh tế nói chung và quản lý chi phí giá
thành sản phẩm nói riêng.
2. Nhiệm vụ của kế toán
1- Khái niệm về chi phí sản xuất.
Quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là quá trình biến đổi một cách
có ý thức và có mục đích, các yếu tố sản xuất đầu vào để hình thành các sản phẩm
lao vụ, dịch vụ nhất định.
Bất kỳ doanh nghiệp nào khi tiến hành sản xuất kinh doanh nhất định phải kết
hợp hài hoà 3 yếu tố cơ bảncủa quá trình sản xuất đó là: T liệu sản xuất, đối tợng
lao động và sức lao động.
Sự tham gia của 3 yếu tố trên vào quá trình hoạt động có sự khác nhau, từ đó
hình thành nên các chi phí sản xuất tơng ứng.
Chi phí khấu hao t liệu lao động, chi phí tiêu hao nguyên vật liệu và chi phí tiền
lơng cơ bản cấu thành nên giá thành sản phẩm sáng tạo ra. Để có thể biết đợc số chi
phí mà doanh nghiệp đã chi ra trong từng thời kỳ hoạt động là bao nhiêu, chi phí
nh thế nào ? nhằm phục vụ cho công tác quản lý. Mọi chi phí bỏ ra cuối cùng đều
đợc thể hiện bằng thớc đo tiền tệ gọi là chi phí sản xuất.
5
Nh vậy chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền tệ của toàn bộ hao phí về lao
động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp chi ra để tiến hành các hoạt động
sản xuất kinh doanh trong một thời kỳ nhất định.
Chi phí sản xuất của doanh nghiệp đợc phát sinh thờng xuyên, liên tục trong
một quá trình sản xuất, quá trình tồn tại và hoạt động của doanh nghiệp. Do vậy, để
phục vụ cho yêu cầu quản lý và hạch toán kinh doanh, chi phí sản xuất phải hạch
toán cho từng thời kỳ, hàng tháng, hàng năm phù hợp với kỳ báo cáo. Chỉ những chi
phí để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh mới đợc coi là chi phí sản xuất, còn
các chi phí liên quan đến các hoạt động sản xuất khác: Chi phí hao hụt về nguyên
vật liệu ngoài định mức, lãi phải trả về các khoản vay quá hạn, thanh toán các
khoản tiền phạt do vi phạm hợp đồng....sẽ không phải là chi phí sản xuất kinh
doanh.
Thực chất của chi phí sản xuất là sự dịch chuyển vốn, dịch chuyển giá trị của các
chi phí sản xuất yếu tố sản xuất vào các đối tợng để tính giá thành sản phẩm, lao vụ
dịch vụ.
tính chất tiền lơng trả cho công nhân trực tiếp sản xuất , chế tạo sản phẩm hay thực
hiện các lao vụ dịch vụ cùng với các khoản trích theo tỷ lệ quy định cho các quỹ
KPCĐ, BHXH, BHYT( phần tính vào chi phí ).
- Chi phí SXC: Gồm toàn bộ các chi phí còn lại phát sinh trong phạm vi phân x-
ởng, bộ phận sản xuất sau khi đã loại trừ chi phí nguyên vật liệu và chi phí phân
công trực tiếp nói trên.
Ngoài ra khi tính chỉ tiêu giá thành toàn bộ thì giá thành bao gồm cả chi phí bán
hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp.
Cách phân loại này có ý nghĩa đối với việc xác định phơng hớng kế toán, tập hợp
và phân bổ chi phí cho các đối tợng đúng đắn, hợp lý. Do vậy nó đợc sử dụng trong
công tác phân loại chi phí và theo dõi giá thành sản phẩm.
2.3 - Phân loại theo quan hệ của chi phí với khối lợng công việc, sản phẩm hoàn
thành.
Theo cách này, chi phí đợc chia thành chi phí khả biến và chi phí bất biến
- Chi phí khả biến: là những chi phí thay đổi về tổng số , về tỷ lệ so với khối lợng
công việc hoàn thành, chẳng hạn chi phí về nguyên liệu, nhân công trực tiếp... Các
chi phí biến đổi nếu tính trên một đơn vị sản phẩm thì lại có tính cố định.
7
- Chi phí bất biến: Là những chi phí không đổi về tổng số so với khối lợng công
việc đợc hoàn thành, chẳng hạn các chi phí về khấu hao tài sản cố định, chi phí thuê
mặt bằng, phơng tiện kinh doanh...Các chi phí này nếu tính cho 1 đơn vị sản phẩm
thì lại biến đổi nếu số lợng sản phẩm thay đổi.
Cách phân loại chi phí này có tác động lớn đối với quản trị kinh doanh, phân tích
điểm hoà vốn và phục vụ cho việc quản lý, cần thiết để hạ giá thành sản phẩm, tăng
hiệu quả kinh doanh.
2.4. Phân loại chi phí sản xuất theo phơng pháp tập hợp chi phí sản xuất vào các
đối tợng chịu chi phí.
Theo các phơng loại này chi phí sản xuất đợc chia thành chi phí trực tiếp và
chi phí gián tiếp, cách phân loại này giúp cho việc xác định phơng pháp tập hợp chi
phí và phân bố chi phí sản xuất cho các đối tợng một cách hợp lý.
* Khái niệm và cách thức tập hợp và phân bổ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp.
Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp bao gồm giá trị nguyên vật liệu chính, vật
liệu phụ, nhiên liệu.... dùng trực tiếp cho việc chế tạo sản phẩm.
Đối với những vật liệu khi xuất dùng có liên quan trực tiếp đến từng đối tợng
tập hợp chi phí riêng biệt thì hạch toán trực tiếp cho đối tợng đó. Trờng hợp nguyên
vật liệu xuất dùng có liên quan đến nhiều đối tợng tập hợp chi phí không thể hạch
toán riêng đợc thì phải áp dụng phơng pháp phân bổ chi phí cho các đối tợng có liên
quan. Tiêu thức phân bổ chi phí thờng đợc sử dụng là phân bổ theo định mức tiêu
hao, theo hệ số, theo trọng lợng, số lợng sản phẩm.
Công thức phân bổ chi phí nh sau:
= x
* Tài khoản sử dụng.
Để theo dõi các khoản chi phí NVLTT, kế toán sử dụng TK 621 chi phí
NVLTT . TKnày đợc mở chi tiết theo từng đối tợng tập hợp chi phí ( sản phẩm,
nhóm sản phẩm, phân xởng ).
Kết cấu tài khoản:
- Bên nợ: Giá trị NVL xuất dùng trực tiếp cho chế tạo sản phẩm hay ( thực
hiện các lao vụ dịch vụ ).
- Bên có : Giá trị NVL xuất dùng không hết, trị giá phế liệu thu hồi kết
chuyển chi phí NVLTT và phân bổ.
TK 621 không có số d cuối kỳ.
9
* - Phơng pháp tập hợp chi phí NVLTT.
- Khi xuất kho, NVL chính sử dụng trực tiếp cho việc chế tạo sản phẩm lao vụ,
kế toán ghi.
Nợ TK 621
Có TK 152
- Nhận vật liệu về không nhập kho mà xuất dùng trực tiếp cho sản xuất sản
phẩm hay thực hiện các lao vụ dịch vụ.
Nợ TK621
- Chi phí tiền lơng và các khoản phụ cấp phải trả cho công nhân trực tiếp sản
xuất trong kỳ, kế toán ghi.
Nợ TK 622
Có TK 334
-Trích BHXH, BHYT, KPCĐ vào chi phí sản xuất.
Nợ TK 622
Có TK338 (338.2, 338.3, 338.4)
- Cuối kỳ kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp, theo dõi đối tợng tập hợp chi
phí vào TK 154.
.Nợ TK 154
Có TK 622
4.1.3. - Kế toán chi phí sản xuất chung.
* Khái niệm: Chi phí sản xuất chung là chi phí liên quan đến việc tổ chức sản
xuất và quản lý trong phạm vi một phân xởng, ngoài chi phí NVLTT và chi phí
nhân công trực tiếp. Đó là các chi phí thuộc môi trờng sản xuất của phân xởng nh
chi phí nhân công phân xởng , chi phí khấu hao TSCĐ, chi phí dịch vụ mua ngoài,
chi phí khác bằng tiền.
* Tài khoản sử dụng để theo dõi chi phí sản xuất chung, kế toán sử dụng TK
627- chi phí sản xuất chung, tài khoản này cũng đợc mở chi tiết cho từng phân x-
ởng, bộ phận sản xuất dịch vụ.
Kết cấu và nội dung TK 627 chi phí sản xuất chung
- Bên nợ: Chi phí sản xuất chung thực tế phát sinh trong kỳ.
- Bên có : + Các khoản ghi giảm chi phí sản xuất chung.
+ Kết chuyển ( phân bổ ) chi phí sản xuất chung vào chi phí sản phẩm
hay lao vụ,dịch vụ.
-TK627 không có số d cuối kỳ.
Chi tiết các tài khoản:
+TK 627.1: Chi phí nhân viên phân xởng.
+ TK 627.2. Chi phí vật liệu
+ TK 627.3: Chi phí công cụ sản xuất phân xởng.
- Trích trớc chi phí phải trả vào chi phí sản xuất chung.
Nợ TK627
Có TK335
- Các chi phí bằng tiền khác( tiếp tân, hội nghị )
Nợ TK627(6278 )
Có TK111,112
12
- Các khoản ghi giảm chi phí sản xuất chung.
Nợ TK111,112,152,138
Có TK627
- Cuối kỳ hạch toán tiến hành phân bổ kết chuyển chi phí sản xuất chung theo
tiêu thức phù hợp cho từng đối tợng chịu chi phí sản phẩm, nhóm sản phẩm, lao vụ
dịch vụ.
Nợ TK154
Có TK627
* Phơng pháp phân bổ chi phí sản xuất chung.
Do chi phí sản xuất chung có liên quan đến nhiều loại sản phẩm, lao vụ dịch
vụ trong phân xởng nên cần thiết phải phân bổ khoản chi phí này cho từng đối tợng(
sản phẩm, dịch vụ ) theo tiêu thức phù hợp. Trong thực tế thờng sử dụng các tiêu
thức phân bổ theo định mức, theo giờ làm việc thực tế của công nhân. Việc phân bổ
chi phí sản xuất chung đợc áp dụng theo công thức sau:
Tổng tiêu thức phân bổ
Mức chi phí sx chung của từng đối tợng Tổng chi phí sx
phân bổ cho từng đối tợng Tổng tiêu thức phân bổ chung cần phân bổ
của tất cả các đối tợng
4.1.4 - kế toán tập hợp chi phí toàn doanh nghiệp.
* Tài khoản tập hợp chi phí toàn doanh nghiệp.
Để tập hợp chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ hạch toán, kế toán cần phải sử
dụng TK154- chi phí sản xuất kinh doanh dở dang. TK154 đợc mở chi tiết theo
từng ngành sản xuất, từng nơi phát sinh chi phí hay từng loại sản phẩm, nhóm sản
Có TK154
+ Phản ánh tổng giá thành công xởng thực tế sản phẩm, lao vụ đã hoàn thành.
Nợ TK155,157,632
Có TK154
14
Sơ đồ hạch toán tập hợp chi phí sản xuất phát sinh toàn doanh nghiệp.
TK621 TK154 TK152
Cuối kỳ kết chuyển chi phí Phế liệu thu hối do
Nguyên VL trực tiếp sản phẩm hỏng
TK622 TK138
Cuối kỳ kết chuyển chi phí Bồi thờng phải thu do
Nhân công trực tiếp sản phẩm hỏng
TK155
TK627
Cuối kỳ kết chuyển chi phí Giá thành sản phẩm
Sản xuất chung nhập kho
TK632
Giá thành sản phẩm lao vụ
bán không qua kho
TK157
Giá thành sản phẩm lao
vụ gửi bán
4.2. Kế toán chi phí sản xuất trong doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo
phơng pháp kiểm kê định kỳ
4.2.1 - Kế toán tập hợp chi phí NVLTT.
* Tài khoản sử dụng.
Do đặc điểm của phơng pháp kiểm tra định kỳ nên chi phi vật liệu xuất dùng
rất khó phân định đợc là xuất kho mục đích sản xuất quản lý hay cho tiêu thụ sản
phẩm. Vì vậy để phục vụ cho việc tính giá thành sản phẩm, lao vụ, dịch vụ, kế toán
Nợ TK 631
Có TK 622
4.2.3. - Hạch toán chi phí sản xuất chung.
- Toàn bộ chi phi sản xuất chung cuối kỳ cũng đợc tập hợp vào TK 627 và cũng
đợc theo dõi chi tiết theo từng khoản mục tơng ứng, nh các doanh nghiệp áp dụng
phơng pháp kê khai thờng xuyên.
- cuối kỳ kết chuyển chi phí sản xuất chung
Nợ TK631
Có TK627
16
4.2.4. - Hạch toán chi phí sản xuất kinh doanh toàn Doanh nghiệp.
Để tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm theo phơng pháp kiểm
kê định kỳ, kế toán sử dụng TK 631. Tài khoản này đợc hạch toán chi tiết theo từng
địa điểm phát sinh chi phí.
- Đầu kỳ kết chuyển giá trị sản phẩm dở dang vào giá trị thành từng loại sản
phẩm lao vụ, dịch vụ.
Nợ TK631
Có TK154
- Cuối kỳ kết chuyển các chi phí sản xuất phát sinh vào các tài khoản để đánh giá
giá thành sản phẩm.
Nợ TK631
Có TK621
Có TK622
Có TK627
- Cuối kỳ căn cứ vào kết quả kiểm kê và đánh giá sản phẩm dở dang:
Nợ TK154
Có TK631
- Giá thành sản xuất sản phẩm lao vụ, dịch vụ đã hoàn thành.
Nợ TK632
Có TK631
II - Giá thành và phân loại giá thành.
1 - Khái niệm giá thành.
Giá thành sản phẩm là giai đoạn tiếp theo trên cơ sở số liệu của hạch toán chi phí
sản xuất, đã tập hợp theo từng đối tợng và khối lợng sản phẩm đã hoàn thành. Trên
cơ sở đó kiểm tra và phân tích tình hình thực hiện kế hoạch hạ giá thành theo từng
loại sản phẩm và toàn bộ sản phẩm của doanh nghiệp.
Trong quá trình sản xuất chi phí là một mặt thể hiện sự hao phí để đánh giá chất
lợng sản xuất kinh doanh của các tổ chức kinh tế, chi phí phải đợc xem xét trong
mối quan hệ chặt chẽ với kết quả sản xuất. Đó cũng là mặt cơ bản của quá trình sản
xuất. Quan hệ so sánh đó đã hình thành nên khái niệm giá thành.
Nh vậy giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các khoản hao phí
về lao động sống và lao động vật hoá có liên quan đến khối lợng.
Z = Dđk + C - Dck
Trong đó: Z - Tổng giá thành sản phẩm
Dđk - Trị giá sản phẩm làm dở đầu kỳ
Dck - Trị giá sản phẩm làm dở cuối kỳ
C -Tổng Chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ
Có thể nói giá thành là một phạm trù của sản xuất hàng hoá, phản ánh lợng giá
trị của những hao phí về lao động sống và lao động vật hoá, giá thành đợc xem xét
dới nhiều góc độ, nhiều phạm vi tính toán khác nhau. Cụ thể có 2 cách phân loại
chủ yếu và thờng dùng.
2. Phân loại giá thành sản phẩm
2.1 - Phân loại theo cơ sở số liệu và thời điểm tính giá thành.
Theo cách phân loại này, chỉ tiêu giá thành đợc chia làm 3 loại:
- Giá thành kế hoạch: Là giá thành sản phẩm đợc tính trên cơ sở chi phí sản xuất
kế hoạch hoặc việc tính toán này do bộ phận kế hoạch của doanh nghiệp thực hiện
trớc khi bắt đầu quá trình sản xuất chế tạo sản phẩm.
- Giá thành định mức: Là giá thành sản phẩm đợc tính trên cơ sở các định mức
chi phí hiện hành , trớc khi bắt đầu quá trình sản xuất chế tạo sản phẩm. Nếu nh giá
thành kế hoạch không biến đổi trong suốt cả kỳ kế hoạch thì giá thành định mức
doanh nghiệp hoặc là đối với từng loại sản phẩm trong một doanh nghiệp vì kỳ tính
giá thành đợc xác định phụ thuộc vào nhiều nhân tố nh đặc điểm tổ chức sản xuất,
20
đặc điểm quy trình công nghệ, phụ thuộc vào chu kỳ sản xuất sản phẩm cũng nh
yêu cầu quản lý đối với từng loại sản phẩm.
4. Phơng pháp tính giá thành sản phẩm.
Sự khác biệt giữa đối tợng hạch toán chi phí sản xuất và đối tợng tính giá thành
sản phẩm làm cho phơng pháp hạch toán chi phí sản xuất khác biệt với phơng pháp
tính giá thành sản phẩm. Phơng pháp tính giá thành sản phẩm mang tính thuần tuý
kỹ thuật tính toán chi phí cho từng đối tợng tính giá thành. Về cơ bản phơng pháp
tính giá thành sản phẩm bao gồm các phơng pháp sau:
4.1. Đánh giá sản phẩm làm dở cuối kỳ
Sản phẩm dở dang là những sản phẩm cha kết thúc giai đoạn chế biến còn đang
nằm trong quá trình sản xuất. Để tính đợc giá thành sản phẩm, doanh nghiệp cần
thiết phải tiến hành kiểm kê và đánh giá sản phẩm dở dang. Tuỳ theo đặc điểm tổ
chức sản xuất, quy trình công nghệ và tính chất của sản phẩm mà doanh nghiệp có
thể áp dụng một trong các phơng pháp đánh giá sản phẩm dở dang sau:
- Với bán thành phẩm: Có thể hạch toán theo chi phí thực tế hoặc kế hoạch.
- Với sản phẩm đang chế tạo, sản phẩm dở dang có thể đánh giá một trong các
phơng pháp sau:
+ Xác định giá trị sản phẩm dở dang theo chi phí NVL chính: Theo phơng pháp
này, toàn bộ chi phí chế biến đợc tính hết cho thành phẩm. Do vậy trong sản phẩm
dở dang chỉ bao gồm giá trị vật liệu chính mà thôi.
Công thức tính:
D
ck
=
Trong đó:
- D
ck
d
' = S
d
x mức độ hoàn thành (%), (khối lợng sản phẩm hoàn thành
tơng đơng)
+ Xác định giá trị sản phẩm dở dang theo 50% chi phí chế biến: Để đơn giản cho
việc tính toán đối với những loại sản phẩm mà chi phí chế biến chiếm tỷ trọng thấp
trong tổng chi phí, kế toán thờng sử dụng phơng pháp này. Thực chất đây là một
dạng của phơng pháp ớc tính theo sản lợng tơng đơng, trong đó giả định sản phẩm
dở dang đã hoàn thành ở mức độ 50% so với thành phẩm.
Công thức tính:
Giá trị SP dở dang Chi phí NVL chính 50% chi phí
cuối kỳ nằm trong SP dở dang chế biến
+ Xác định giá trị sản phẩm dở dang theo chi phí NVLTT hoặc theo chi phí trực
tiếp: Theo phơng pháp này, trong giá trị sản phẩm dở dang chỉ bao gồm chi phí
NVLTT hoặc chi phí trực tiếp( NVL và nhân công trực tiếp ) mà không tính đến các
chi phí khác.
+ Xác định giá trị sản phẩm dở dang theo chi phí định mức hoặc kế hoặch: Theo
phơng pháp này kế toán căn cứ vào mức tiêu hao ( hoặc chi phí kế hoặch ) cho các
khâu, các bớc, các công việc trong quá trình chế tạo sản phẩm để xác định giá trị
sản phẩm dở dang.
Ngoài ra, trên thực tế ngời ta còn áp dụng các phơng pháp xác định khác nh ph-
ơng pháp thống kê kinh nghiệm.
4.2. Các phơng pháp tính giá thành
4.2.1. Phơng pháp trực tiếp (phơng pháp giản đơn): Theo từng phơng pháp này giá
thành đợc tính trực tiếp.
Công thức tính:
22
Tổng số chi phí Chênh lệch giá trị SP dở dang
23
4.2.3 - Phơng pháp tính giá thành theo hệ số.
Theo phơng pháp này trớc hết kế toán căn cứ vào hệ số quy đổi các loại sản
phẩm về sản phẩm gốc rồi từ đó dựa vào chi phí liên quan đến giá thành các loại sản
phẩm đã tập hợp để tính ra giá thành sản phẩm gốc và giá thành sản phẩm từng loại
sản phẩm.
Công thức:
Giá thành đơn vị Tổng giá thành của các loại sản phẩm
SP gốc Tổng số SP gốc( kể cả sản phẩm quy đổi )
Giá thành đơn vị Giá thành đơn vị Hệ số quy đổi
SP từng loại SP gốc SP từng loại
S =
=
n
i
ii
HxS
1
Trong đó : S
i
- Số lợng hoàn thành của từng loại sản phẩm i
Hi - Hệ số tiêu chuẩn của sản phẩm i
4.2.4 - Phơng pháp tỷ lệ chi phí.
Theo phơng pháp này, kế toán tiến hành tập hợp chi phí sản xuất theo nhóm
sản xuất cùng loại. Căn cứ vào tỷ lệ chi phí giữa chi phí sản xuất thực tế với chi phí
sản xuất kế hoạch ( định mức ) kế toán sẽ tính ra giá thành đơn vị và tổng giá
thành sản phẩm từng loại:
hay cha. Còn giá thành sản phẩm là giới hạn số chi phí sản xuất liên quan đến khối
lợng sản phẩm dịch vụ hoàn thành sản phẩm. Do vậy đợc tính vào chỉ tiêu giá thành
sản phẩm, dịch vụ đã hoàn thành không kể chi phí sản xuất đã chi ra trong kỳ đó.
Giá thành sản phẩm gồm một phần chi phí trực tiếp phát sinh( chi phí trả trớc)
hoặc một phần chi phí thực tế phát sinh ở kỳ sau nhng đã ghi nhận là chi phí của kỳ
này( chi phí trả trớc ) và giá thành sản phẩm còn bao gồm một phần chi phí của kỳ
trớc chuyển sang( chi phí về sản phẩm dở dang đầu kỳ ).
Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm đợc cụ thể hoá bằng
công thức tính giá thành:
Tổng giá Chi phí sản xuất Chi phí sản xuất Chi phí SX
thành SP dở dang đầu kỳ phát sinh trong kỳ dở dang cuối kỳ
25
Copyright: Tài liệu đại học ©