LỜI NÓI ĐẦU
Sau một thời gian thực tập và tìm hiểu tại cơ quan Bưu điện tỉnh Lai
Châu cũng như tại Phòng Kinh doanh Viễn thông Tin học, cùng với những
kiến thức, kinh nghiệm trong quá trình thực tập tôi đã viết nên bản báo cáo
tổng hợp này.Trong bản báo cáo tổng hợp này tôi sẽ trình bày về Bưu điện
tỉnh Lai Châu và phòng Kinh doanh Viễn thông Tin học nơi tôi đang thực
tập.Và trong bản báo cáo này tôi cũng sẽ trình bày luôn về đề tài: ”Chương
trình quản lí hợp đồng thuê bao điện thoại”, đây sẽ là đề tài thực tập của
tôi.
Ngày nay ,các công nghệ khoa học ,kỹ thuật ngày càng phát triển như
vũ bão,trong đó khoa học máy tính cũng phát triển mạnh mẽ và xâm nhập vào
mọi lĩnh vực khoa học ,kinh tế ,xã hội ,quản lý ,......máy tính hầu như đều có
đóng góp khả năng tuyệt vời của nó tới tất cả các lĩnh vực . Từ việc xây dựng
các chương trình khoa học kỹ thuật lớn đến các công việc quản lý thường nhật
,máy tính giúp chúng ta cập nhật ,tìm kiếm và lưu trữ thông tin một cách tốt
nhất .
Nhiệm vụ chính của chương trình bao gồm :
+ Khảo sát thực tế
+ Quản lý các số điện thoại đã đăng ký thuê bao
+ Quản lý hoá đơn trả tiền hàng tháng
*.chức năng và nhiệm vụ của hệ thống
Hệ thống quản lý các số điện thoại đã đăng ký thuê bao có chức năng
thường xuyên cho phép cập nhật các thông tin về khách hàng đồng thời cho
phép tính toán tiền cước cũng như tiền thuê bao hàng tháng . Khi cần được
biết thông tin mà các khách hàng đã đăng ký thuê bao thì hệ thống phải có
nhiệm vụ đưa ra được thông tin mà các khách hàng đó đã đăng ký .Với chức
1
năng như vậy,hệ thống quản lý các số điện thoại đã đăng ký thuê bao tại một
trạm điện thoại có nhiệm vụ luôn cập nhật hồ sơ của khách hàng ,thường
xuyên bổ sung những thông tin thay đổi trong quá trình hoạt động của hệ
thống . Một nhiệm vụ nữa của hệ thống là cứ cuối tháng phải có nhiệm vụ in

- Phần II : nội dung chính của chương trình
3
Chương I. CƠ SỞ PHƯƠNG PHÁP LUẬN XÂY DỰNG
PHẦN MỀM
I. Giới thiệu đôi nét về công nghệ phần mềm (Software Technology)
1. Phần mềm (Software)
1.1 Khái niệm phần mềm
Phần mềm là tổng thể gồm các yếu tố sau:
 Các lênh (chương trình máy tính) khi được thực hiện thì cung cấp những chức
năng và kết qủa mong muốn.
 Các cấu trúc dữ liệu làm cho chương trình thao tác thông tin thích hợp.
 Các tư liệu mô tả thao tác và cách sử dụng chương trình.
Tiến trình phát triển của PM bao gồm các giai đoạn được biểu diễn trong hình
vẽ dưới đây:
Giai đoạn
1950-1960
Giai đoạn
1960-1970
Giai đoạn
1970-1990
Giai đoạn
1990-> nay
-Xử lý theo lô
- Đơn chiếc theo
đơn đặt hàng.
-Nhiều người sử
dụng
-Thời gian thực
-Bắt đầu có PM
thương mại

việc
2. Công nghệ phần mềm (Software Technology)
Công nghệ phần mềm bao gồm một tập hợp với ba yếu tố chủ chốt: Phương
pháp, công cụ và thủ tục giúp cho người quản lý có thể kiểm soát được quá trình phát
triển phần mềm và cung cấp cho kỹ sư phần mềm một nền tảng để xây dựng một
phần mềm chất lượng cao.
5
Mỗi quy trình phần mềm không phụ thuộc vào lĩnh vực ứng dụng, độ phức tạp,
quy trình công nghệ đều bao gồm 3 giai đoạn: Xác định, phát triển, bảo trì được biểu
diễn trong sơ đồ sau:
CÔNG NGHỆ
PHẦN MỀM
Chức năng
Thủ tục
Công cụ
Phương
pháp
Thành
phần
Kỹ sư
phần
mềm
Quản
trị dự
án
6
Giai đoạn 1: Xác định yêu cầu trả lời câu hỏi cái gì? tức kỹ sư phần mềm
phải giới hạn và định nghĩa rõ ràng sản phẩm phần mềm mình sẽ xây dựng để tung ra
thị trường, trong giai đoạn này có các công đoạn chính: phân tích hệ thống, lập kế
hoạch, xác định yêu cầu của người sử dụng (khách hàng)

7
luôn có sự khác biệt về cấu hình, chức năng, vì vậy việc bảo trì thích nghi cần được
tiến hành để phần mềm hoạt động an toàn trong môi trường công nghệ của khách
hàng. Quá trình bảo trì hoàn thiện xảy ra khi khách hàng có yêu cầu công ty phần
mềm phát triển thêm một chức năng nào đó của phần mềm trong phạm vi cho phép.
3. Quy trình làm bản mẫu trong công nghệ phần mềm
Bản mẫu phần mềm là một kỹ thuật đặc biệt và riêng có trong công nghệ phần
mềm. Nó không được đề cập đến trong các môn lập trình cụ thể vì mục đích của công
nghệ phần mềm là sản xuất ra sản phẩm để bán trên thị trường do đó trước khi tung
sản phẩm ra thị trường người ta sản xuất thử sản phẩm mẫu để khách hàng đánh giá,
sau khi bản mẫu được chấp nhận thì mới tiến hành sản xuất hàng loạt.
Bản mẫu phần mềm là một sản phẩm phần mềm bao hàm những đặc trưng cơ
bản nhất của phần mềm đượcc xây dựng nhằm mục đích đưa ra 1 phác thảo để khách
hàng đánh giá và cũng là cơ sở để kỹ sử phần mềm phát triển sản phẩm của mình.
Bản mẫu phần mềm có thể thể hiện ba hình thức sau:
 Sử dụng các bản vẽ thiết kế trên giấy
 Là một sản phẩm phần mềm chỉ bao gồm những nét đặc trưng nhất
 Là một chương trình máy tính chứa những kỹ thuật cơ bản nhất khi
thiết kế phầm mềm
Tuỳ vào trình độ hiểu biết khách hàng mà công ty phầm mềm sử dụng một
trong những hình thức trên đây hoặc sử dụng đồng thời cả ba.
Mục tiêu cao nhất khi làm bản mẫu là cố gắng làm sao trong khoảng thời gian
ngắn nhất làm cho khách hàng tiếp thu phần nhìn thấy đuơcj của phần mềm tương lai
để họ đi đến ký kết hợp đồng.
Quy trình làm bản mẫu phần mềm: gồm 6 bước:
8
SP bản mẫu
PM
YC của
K.Hàng

Thiết Kế
Kiểm thử
Bảo trì
Kiểm thử
Có TKế Ko có TKế
Đối với 1 phần mềm không có thiết kế đầy đủ chỉ cần thay đổi nhỏ trong cấu
trúc dữ liệu hay chức năng chương trình cũng có thể dẫn đến sự phá hủy phần mềm
hay hỏng hóc chức năng ban đầu của nó. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay khi xuất
hiện khái niệm lập trình tự động, lập trình bằng máy tính. Hiệp hội công nghệ phần
mềm thế giới vẫn tuyên bố 1 tài liệu trong đó xác nhận rằng: nhu cầu của thế giới từ
nay lại không phải người lập trình biết dung câu lệnh để chế tác phần mềm mà trước
hết là những người biết đọc bản vẽ thiết kế.
2. Các phương pháp thiết kế trong công nghệ phần mềm
2.1 Phương pháp thiết kế từ đỉnh xuống
Ý tưởng của phương pháp thiết kế giải thuật từ đỉnh xuống dựa trên ý niệm
module hoá( Phân rã 1 vấn đề cần giải quyết thành các vấn đề nhỏ hơn, chi tiết hơn
theo sở đồ hình cây cho đêế khi nhận được các module độc lập không phân chia nhỏ
hơn được nữa). tức là khi thiết kế 1 phần mềm ứng dụng, người ta đi từ tổng quát đến
chi tiết, để tạo thành 1 hệ thống thống nhất. Trên cơ sở của hệ thống này, người ta
phân chia công việc cho các nhóm mà vẫn đảm bảo tính mục tiêu của chương trình.
Để nắm được ý tưởng của phương pháp này, chúng ta xem xét bài toán tin học
hoá 1 trung tâm thương mại: Trên cơ sở thực tế, chúng ta lần lượt đưa ra các mô hình
của bài toán dưới dạng phác thảo:
• Phác thảo 1:
10
Trên cơ sở phác thảo nền thứ nhất, chúng ta tiếp tục phân rã thành các khối chi
tiết hơn.
• Phác thảo 2:
• Phác thảo 3:
• Phác thảo 4:

phương pháp thứ 2, chúng ta dựa vào các phần mềm đã có và thực hiện lần lượt các
bước sau đây:
- B1: Căn cứ vào chức năng của từng phần mềm, ghép chúng lại thành một
nhóm. Trên cơ sở này, gộp Prog 1, Prog 2 và Prog 5 thành phân hệ quản lý
sinh viên:
- B2: Gộp Prog 3 và Prog 6 thành phân hệ quản lý chương trình Đạo tạo
- B3: Chương trình Prog 4 là 1 nhóm độc lập liên quan đến quản lý cán bộ
Bước tiếp theo, trên cơ sở 3 nhóm này chúng ta phát triển thêm phần mềm cho
mỗi nhóm
+ Quản lý sinh viên: Prog 7: In bảng điểm tốt nghiệp
Prog 8: In bằng tốt nghiệp
+ Quản lý CTĐT: Prog 9: In ra chương trình đạo tạo tiến sĩ
Prog10: In ra chương trình hoàn chỉnh kiến thức
+ Quản lý cán bộ: Prog 11: In danh sách CBCNV trong khoa
Prog 12: In học vị học hàm tiến sĩ trở lên
- B4: Như vậy từ 6 chương trình ban đầu, nhờ phương pháp thiết kế từ đáy lên
chúng ra đã thiết kế thành 12 chương trình. Nhưng luôn luôn có định hướng,
tức là các chương trình luôn nằm trong các phân hệ. Bây giờ, chúng ta tích
hợp chúng lại.
13
3. Tiến trình thiết kế trong công nghệ phần mềm
Trong sản xuất phần mềm công nghiệp, người ta xét quá trình thiết kế dưới 2
góc độ: về mặt quản lý và về mặt kĩ thuật.
• Xét từ góc độ quản lý: người ta chia làm 2 giai đoạn:
o Thiết kế sơ bộ
o Thiết kế chi tiết
• Xét từ góc độ kĩ thuật: người ta chia làm 4 công đoạn:
o Thiết kế kiến trúc
o Thiết kế dữ liệu
o Thiết kế thủ tục

mềm phải đưa ra giải pháp cho kiến trúc phần mềm sao cho vẫn đề được giải quyết
hiệu quả mà không quá phức tạp. Ta có thể mô hình hoá quá trình này bằng hình vẽ
sau đây:
P1
P4P3
P2
P5
Vấn đề cần
giải quyết
Giải pháp phần
mềm
P1
P3
P2
P5
P4
15
Với 1 vấn đề P, ta có thể đưa ra rất nhiều giải pháp S khác nhau, từ đó đưa đến
nhiều kiến trúc hệ thống khác nhau. Tiêu chuẩn cơ bản ở đây là đảm bảo được mức
độ càng đơn giản càng tốt mà vẫn thực hiện được các chức năng. Việc giải quyết vấn
đề từ P sang S không những chỉ là kĩ thuật mà còn là nghệ thuật của kỹ sư phần mềm,
hoàn toàn tương tự như kến trúc sư với mỗi công trình xây dựng. Vì thế trước mỗi
vấn đề thực tế đặt ra, kỹ sư phần mềm phải lựa chọn 1 giải pháp phần mềm gọn nhẹ
không quá phức tạp, nhưng lại hiệu quả.
III. Các quy trình thiết kế trong công nghệ phần mềm
Trong sản xuất phần mềm công nghệp để cho ra một sản phẩm người ta phân
chia thành các công đoạn, mỗi công đoạn thực hiện một nhiệm vụ nhất định và do
một chức danh nhất định đảm nhiệm. Trong các công ty phầm mềm hiện nay một quy
trình khép kín cho ra sản phẩm phần mềm bao gồm bẩy công đoạn sau:
 Xây dựng và quản lý hợp đồng phần mềm

1. Thông Số chung
Chức danh
• Điều kiện bắt đầu
• Điều kiện thực hiện
• Điều kiện kết thúc
• Cán bộ kinh doanh
• Mở thầu của khách hàng
• Kinh phí
• Cán bộ
• Hợp đồng phần mềm
thanh lý
• Theo tiêu chuẩn của
FPT
• Theo luật kinh tế
• Xét duyệt công ty
phần mềm
2. Input
• Yêu cầu khách hàng
• Hồ sơ mô tả các yêu cầu
KHàng
• Đầu tư chi tiết
3. Sản phẩm
• Hợp đồng PM
• Giải pháp thực hiện
• HĐồng PM theo đúng thủ
tục pháp lý
• Chữ kí đầu tư
4. Đánh giá chất lượng
• Tỷ lệ
• Lợi nhuận

hành phân tích hệ thống một cách sơ dộ và các quy trình liên quan, lượng hoá nhu
cầu của khách hàng về sản xuất phần mềm
Các dấu hiệu: quy trình này được đặc trưng bởi các dấu hiệu sau đây:
• Khảo sát hệ thống
• Phân tích nghiệp vụ
• Phân tích yêu cầu
19
Lưu đồ
Bắt
Đầu
Lập kế hoạch xác định yêu cầu
Tổng hợp quy trình
Mô tả hoạt động hệ thống
Phân tích yêu cầu người sử dụng
Khảo sát hệ thống
Phân tích nhiệp vụ
Kết
thúc
Các thông số của quy trình
Thông số Mô Tả Yêu cầu
1. Thông Số chung
• Chức danh
• Điều kiện bắt đầu
• Điều kiện kết thúc
• Cán bộ xây dựng y/c
• Các t hông tin liên quan
đến quá trình
• Có đề suất khời động dự
án PM
• Phân tích nghiệp vụ

Phân đoạn các hoạt động
STT Các bước thực hiện Điều kiện bắt đầu Điều kiện kết thúc
1 Lập KH xác định yêu
cầu
Bắt đầu quy trình 2 Kế hoạch được quản trị viên
dự án phê duyệt
2 Khảo sát hệ thống Kết thúc bước 1 Quản trị viên dự án và khách
hàng chuẩn y
3 Phân tích nghiệp vụ Kết thúc bước 2 Khách hàng chấp nhận
4 PT yêu cầu người SD Kết thúc bước 3 Khách hàng chấp nhận
5 Mô tả Hđộng của
Hthống
Kết thúc bước 4 Quản trị viên dự án phê
duyệt
6 Tổng hợp kết quả Kết thúc bước 5 Quản trị viên dự án phê
duyệt
3. Quy trình 3: Phân tích thiết kế phần mềm
Mục đích: Trên cơ sở của hồ sơ phân tích nghiệp vụ và mô hình hoạt động
của hệ thống tiến hành thiết kế kiến trúc và thiết kế kĩ thuật để xây dựng hồ sơ thiết
kế phần mềm.
Các dấu hiệu: Quy trình thiết kế trong CNFM đươc đặc trưng bởi các dấu
hiệu sau:
• Thiết kế kiến trúc phần mềm( Chuyển từ P -> S)
• Thiết kế kĩ thuật
 Thiết kế dữ liệu
 Thiết kế thủ tục
21
 Thiết kế chược trìn
 Thiết kế giao diện
 Thiết kế giao diện

• QT viên dự án
phê duyệt
3. Sản phẩm
• Kiến trúc hồ sơ hệ thống
• Hồ sơ thiết kế kỹ thuật
• QT viên dự án phê
duyệt
4. Đánh giá chất
lượng
• Tỷ lệ tài Tliệu TK hoàn thành
đúng hạn
• Chênh lện dự kiến thời gian
>=90%
+- 20%
5. Các QT liên
quan
• Hợp đông phần mềm
22
Phân đoạn các hoạt động
Stt Hoạt động Điều kiện bắt đầu Điều kiện kết thúc
1 Lập kế hoạch thiết
kế
Sau khi nhận hợp đồng
Kinh tế, Hồ sơ phân tích
nghiệp vụ
Quản trị viên dự án duyệt
2 Thiết kế kiến trúc Sau khi kết thúc bước 1 Quản trị viên dự án duyệt
3 Thiết kế dữ liệu Sau khi kết thúc bước 2 Quản trị viên dự án duyệt
4 Thiết kế thủ tục Sau khi kết thúc bước 2 Quản trị viên dự án duyệt
5 Thiết kế chương

Chức Danh
• Lập trình Viên • Tiêu Chuẩn FPT
2. Input
• Thiết kế kiến trúc tổng quát
• Thiết kế kĩ thuật
• HĐ kinh tế
• QTVDA phê duyệt
3. sản phẩm (output)
• Sản phẩm phần mềm
• Bộ công cụ cài đặt
QTVDA phê duyệt
4. Đánh giá chất lượng
• Tỷ lệ các SP hoàn thành
đúng hạn
>= 90%

24
• Dự kiến hoàn thành
+ - 20%
5. Các quá trình liên quan
• thiết kế
• HĐPM
• Test

Phân đoạn các hoạt động
STT Hoạt Động Bắt Đầu Kết Thúc
1 Lập kế hoạch bắt đầu quy trình LT KH được QTVDA phê
duyệt
2 Lập trình thư viện chung Kết thúc bước 1 QTVDA phê duyệt
3 Thiết kế module kết thúc bước 2 QTVDA phê duyệt