BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY BẮC
NGUYỄN THỊ THU TRANG
SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP TRÒ CHƠI TRONG
DẠY HỌC PHÂN MÔN LỊCH SỬ LỚP 4

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
SƠN LA, NĂM 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HS: Học sinh
HSTH: Học sinh tiểu học
NXB: Nhà xuất bản
SGK: Sách giáo khoa
TC: Tiêu chuẩn
TCN: Trước công nguyên
TN: Thực nghiệm
XHCN: Xã hội chủ nghĩa

MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU 1
1. Lý do chọn đề tài 1
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 2
3. Mục đích nghiên cứu 3
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3
5. Giả thuyết khoa học 3
6. Nhiệm vụ nghiên cứu 3
7. Phạm vi nghiên cứu 4
8. Phương pháp nghiên cứu 4
9. Cấu trúc khóa luận 4
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN
CỨU 5
1.1. Cơ sở lí luận 5
1.1.1. Một số khái niệm 5
1.1.2. Một số đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học 5
1.1.3. Phương pháp trò chơi học tập 7
1.1.3.1. Ngun gc c 7
c tp 8
1.1.3.3. Mt s yêu cu khi la chn, t chc tp 9
1.1.3.4. Cách xây dng mc tp 10

2.4.2.1. Tìm hiu v  28
2.4.2.2. Cách thc ti 28
2.4.2.3. Ví d minh hn thng Bng do Ngô Quyn lãnh
ch s lp 4) 29
2.4.3. Trò chơi Bảy sắc cầu vồng “Đi tìm sự kiện” 30
2.4.3.1. Tìm hiu v  ki 30
2.4.3.2. Cách thc ti ki 31
2.4.3.3. Ví d minh hch s
4) 31

2.4.4. Trò chơi “Điền sơ đồ trống’’ 31
2.4.4.1. Tìm hiu v  tr 31
2.4.4.2. Cách thc ti tr 31
2.4.4.3. Ví d minh ha: Bài 1: ch s lp 4) 32
2.4.5. Trò chơi “Điền lược đồ trống” 32
2.4.5.1. Tìm hiu v  tr 32
2.4.5.2. Cách thc ti tr 33
2.4.5.3. Ví d minh hn thch s lp 4) 33
2.4.6. Trò chơi “Hái hoa” 34
2.4.6.1. Tìm hiu v  34
2.4.6.2. Cách thc t ch 34
2.4.6.3. Ví d minh ha 34
2.4.7. Trò chơi “Theo dòng lịch sử” 35
2.4.7.1. Tìm hiu v ch s 35
2.4.7.2. Cách thc tich s 35
2.4.7.3. Ví d minh ha 36
2.5. Điều kiện để tổ chức trò chơi cho học sinh trong quá trình dạy học
phân môn Lịch sử 38
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 39
CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 40

thc bng c ng bài hc,
phn hc, môn hi giáo viên phi bit t chc quy trình dy hc theo
ng tích cc, bit thit k nhng hong c th ca h
châm Thy thit k - trò thi công. Hc nhng tình hung
thc t c th ca cuc s t mình gii quyt nhng
mâu thun thc t t, cái cn khám
y mc hiu qu dy hc, cho mi
c nhng mc tiêu giáo d ra trong chic phát trii.
1.2. Phân môn Lch s lp 4 là mt phân môn quan trng  bc tiu hc.
Mn ca phân môn Lch s là giúp hc sinh tiu hi mt s
tri thu thit thc v các s kin Lch s t s
danh nhân, anh hùng dân tc, các nhà khoa hc tiêu bin hình t buu
dn ngày nay. Hc sinh có nhng hiu bin, có nhng
bini toàn din v Lch s Vit Nam qua các mt
xây dc và chng gic ngong thi, giáo dc cho hc sinh
lòng t hào v truyn thng anh hùng ca dân tng m và noi theo các
tn tu  hy sina các anh hùng
dân tc, các danh nhân, các nhà khoa hc trong vic xây dng và bo v t
c. Vì vy, bên cnh nhy h
k chuy
thuyng thu      n
c s dt phù hp vm tâm sinh lý ca hc
sinh tiu hc, phù hp vi yêu cu s d   n thng theo
i mi hi tác dng phát huy tính tích cc nhn thc,
gây hng thú hc tp cho hc sinh tip thu kin thc bài
hc mt cách nh nhàng, t ng thn tính t giác,

2
ý thc cng, tính mnh dn, óc sáng kin ca hc sinh và tc nhiu
 hc sinh t bc l, hc hi l ln nhau cùng tin b.

Cùng vi hmt nhu cu không th thic ca hc sinh tiu
hc. Dù không còn là hong ch  n gia mt vai trò
quan trng trong hong sng ca hc sinh tiu hc, vn có mn
i vi các em.

3
Tuy nhiên hin nay,    tiu hc v  c s d  
y hc, mt hình thc dy hc chính  hu ht các môn hc
bit là phân môn Lch s. Có rt nhiu tác gi   cn vic s dng trò
y hc, tuy nhiên v này ch  cp rt ít i trong giáo trình
dành cho sinh viên  m.
 Vit Nam,  có mt s tác gi nghiên cu v v t chc cho hc
sinh thay hc  tiu hc bit là trong phân
môn Lch s 
Tuy nhiên, nhng công trình nghiên cu v dy hc b
ch s còn rt ít, ch yu ch dng li  m lí lun
chung, u v vic s d
y hc phân môn Lch s, c bit là i vi phân môn Lch s 
tiu hc.
 góp phn vào tình trng trên, chúng tôi mnh d u
khóa lun ca mình: S d  y hc phân môn
Lch s lp 4.
3. Mục đích nghiên cứu
Chúng tôi ch tài này nhm góp phn nâng cao ch ng dy hc
phân môn Lch s lp 4.
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
4.1. Khách th nghiên cu
Quá trình dy hc phân môn Lch s  lp 4.
ng nghiên cu
Các loc s dng chúng trong quá trình dy hc phân

:  lí lun và thc tin ca v nghiên cu
Trong n hành nghiên c lí lun và thc tin
ca vic s dy hc phân môn Lch s lp 4
 khoa hc cho khóa lun.
 S dy hc phân môn Lch s
lp 4
Xut phát t  lí lu thc tin t xuy
hc phân môn lch s lp 4 và cách thc ti
chúng tôi ly ví d minh ha cho t th.
c nghim
Chúng tôi tin hành son giáo án dy thí nghim và tin hành kim tra so
sánh kt qu nhm khnh tính kh quan ca khóa lun.

5
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Cơ sở lí luận
1.1.1. Một số khái niệm
 c hiu là cách thc,    t ti
m gii quyt nhng nhim v nhnh.
y hc là cách tha thy và trò nhm gii quyt
nhng nhim v giáo dng và phát trin trong quá trình dy hc.
i m   y h  i mi cách thc ti  
i mn và hình thc tri khai
thác tri m cn dng linh hot mt s 
pháp dy hc mi nhm phát huy tc, ch ng, sáng to ca
i hc.
 , có ni dung nhnh, có nhng
nh bui tuân th nhm mgii trí.
c ti dung gn vi hong hc tp ca

c ng mnh m, gây cm xúc thì các em d nh và nh lâu.
Càng lên các lp trên thì trí nh có ch . Tuy v
các lu cp (lp 1, 2, 3) các lp cui cp (lp 4,5) vng có khuynh
ng hc thuc mt cách máy móc kiu hc vt. Chính vì vy, mà các em cm
th dng nhng kin thc t
cuc s khc phm này, trong quá trình dy hc giáo viên cn
phi t chc tp nhm dn dt các em d n
tri thc mi.
- 
a tr mng ch y th mang tính hình
thc, da vào nhng b ngoài ca s vt và hing. Theo Peopiagie 
ca tr n 10 tui v n còn  n nhng thao tác c th, d
s có th din ra quá trình h thng hoá các thuc tính, tài liu trong kinh
nghim trc quan [7].
Trong hong phân tích tng hp: Hong phân tích ca hu
bc tiu hc (lp 1, 2, 3) v hình thi dung rn nên khi
tin hành phân tích tng h vào nhm bên
ngoài mang tính c th. Lên lp 4, 5 phân tích tng hp trong óc phát trin
mnh, vi khái nim d hiu các em phân tích trong óc mi tt.
Trong hong trng khái quát hoá: Hc sinh lp 1, 2, 3 ch yu da
trên du hiu bên ngoài d nhn thy, d ng, lên lp 4, 5 mi có th da
vào nhng du hiu bên trong (bn ch,   chúng ta xác
nh m hình thành khái nim cho hc sinh  u cp (lp 1, 2, 3)
còn ht sng.

7
n: Hc sinh  nhng lu bc tiu hng
   ng du hiu duy nh    nh mà
 n thc, còn vi hc sinh lp 4, 5  có th
chng minh lp lu  suy lun có th da trên

T thi kì nguyên thy, u v ng ngày

8
ng mt mi ta t tp nhau l bày t s vui
mng ca mình và h nhy múa, reo hò su
Trong nhng cu   y thì nh i l c chin công
ng k li, din li nhng thao tác quyi
bt nh nh, mà h c nhiu thú rng. C y,
s bc bi  n d   
quan trng trong cuc snn tip thêm sc mnh cho
n ngc, là s t c
u, s bc mang tính chân thi trong quá trình
i thêm bt mt chút s dn làm c
ng t  cn.
 kh  phát trii bu bit
m trong cuc sng. Nh vy, mà chúng ta dn thc tm
quan trng ca s chun b c công c ng, sc khe và s tp luyn
nhn nh t qu u,
s chun b các thao tác này mang tính cht t i hình th
tp luyn, tp luyn mà vui  dy cho con
cháu, dy cho lp tr, chun b cho h tic cha anh tham gia tích cc, có
hiu qu vào cuc su tranh sinh tn và phát trin c
vi, giáo dc rt cao và có mt vai trò
quan trng trong xã h  i. Cuc sng xã hi ngày càng phát trin,
ng hc hình thành và ngày càng m rng mm
non ca xã hi.  , i ta s dng nhiu ni dung nhi
giáo dc, rèn luyn th h tr 
tr thành mt trong nhc hiu qu nhc bii vi
tr  bc tiu hc.
c tp

cho các em. Trong , các em s không ý thc mà
các em s y b g
thng cuc. Vì vy,  s dt cách có hiu qu, cn
phc nhng yêu cu sau:
- i là mt thành t ha bài dc v ch
yu cho ch  ca bài hc.
- i phc v thit thc cho vic giúp HS i, cng c kin
thc bài hc. Ví d: S dTìm s kin nh kim tra
kin thn ca bài hc.
- c s dng trong bài hc phi bm tính khoa hc, tính
cht và m ci phù hp vi la tui, vm tâm sinh lý
ca tr em, phù hp vm gii tính ca tr.
- Khi ti kt hp vi mt s 
làm ni bt lên mu cht ca bài hc hng thú cho HS, tránh
t nhu.

10
- GV phi nm tht vng mc t chng
dn HS i tng kt, kt lu làm rõ kin thc ci.
- Khi tiGV phi theo dõi sát tin trình và kt qu ca trò
c là phc thông tin phn hi t phía HS  nh
p thng viên khích l  HS ngày càng mnh dn tham
gia tích c
1.1.3.4. Cách xây dng mc tp
Khi xây dc tp GV cn tuân th nhc sau:
c 1: La ch
- Phân tích yêu cu cc ca bài hc.
- Chn th  phân tích ni dung bài hc và kh ng
dng c.
- i chiu kh c ca chn th) vi yêu cu ca

tng kt li nhng gì cn h.
1.1.3.7. S khác bit ging trong thc t 
y hc
i vi tr em nói chung, bm
giáo dc cho các em mt cách toàn dit nhu cu cn thi 
ng sc khe, góp phn tích cc cho vic thc hin và hoàn thành mc tiêu
giáo di vi các em.
Trên thc tc s dn gi
giúp cho HS thoi mái, phn khi và tham gia mt cách tích cng,
 i vi la tui tiu hc,
n toàn din v th cht và tinh thn. Trong dy hc,
nhiu GV ch s d gii lao sau mi tit hc mt nh
y hc.
y hc ngoài nhm nêu
 chc dy hc s rt hp dc s
dpháp dy hc phi có mc tiêu và ni dung phc v cho kin
thng tâm ca bài hng thi phi có cu trúc c
 trò, ct trò, lut trò gây hng thú hc tp cho HS. Thông qua nhng trò
c phát hin ra tri thc và cng c bài hc.
m bu ki có tác dng gii
trí mà còn có tác dng là my hc.

12
 y, trong quá trì i m   y hc nhm nâng cao
chy hc và thc mo giáo di m
t vai trò quan trng trong dy hc nói chung và dy hc phân môn
Lch s nói riêng.
1.2. Cơ sở thực tiễn
1.2.1. Mục tiêu của phân môn Lịch sử
- Cung cp cho HS các s kin, nhân vt lch s tiêu biu có h thng

em hic cái lõi nhân cách ci Vit Nam trong mi quan h vi s
phát trin kinh t - xã hi c, t
c, lòng t hào dân tc, quý trng, quyt gi gìn bn s
dân tc, t tin, trung thc, ham hc hi, nhân hu, khiêm tn, sng lc quan
Chính bn sc riêng trong nhân cách ci Vit Nam qua các nhân vt Lch
s mà hc sinh tic qua gi hc góp phn ht sc to ln vi vic hình
thành và phát trin nhân cách  các em. T vic nm các kin thc Lch s v
truyn thng ca cha ông ta. Hnh rõ trách
nhim ca mình trong cuc sng hii. Vic giáo dc truyn thng và t hào
vi quá kh v vang ca dân tu ht sc cn thit trong vic hình thành
nhân cách cho hc sinh.
Phn Lch s lp 4, không trình bày Lch s theo mt h thng cht ch
mi bài hc là mt s kin, hing hay nhân vt Lch s tiêu bin hình
ca mn Lch s nhnh. S la chn cu trúc và m ni dung
y nhm bo mc tiêu phù hp vi thng giành cho môn hc
 nhn thc ca hc sinh. Tuy nhiên, mt s kin hing
hay nhân vt Lch s không th hình thành và phát trin mt cách cô lp mà
trong mt bi cnh c th có liên quan rt nhiu s kin nhân vt Lch s trong
bi c
Phân môn Lch s cung cp kin thc cho hc sinh tiu hc gm bn loi
n sau:
+ Kin thc v các s kin Lch s.
+ Kin thc v các nhân vt Lch s.
+ Kin thn v các thành tu mi mi sng xã hi ca
Lch s dân tc.
+ Kin thn v mn thi k Lch s.
Trong các nhóm kin thc trên thì nhóm kin thc v các s kin Lch s
chim thng ln, nhân vt Lch s va phi.
T nhm ca môn h trình bày  trên, chúng tôi nhn
thc mà GV có nhi i mi y hc.

- c kh   o 

3.1009)



1226)
-  15
- Cuc kháng chin chng quân Tc ln th hai: Phòng tuyn
sông Cng Kit
- i sng hu)
i Vit thi Trn (t 
- 
- Ba ln chin thng quân Nguyên - c
- Công cuc xây dc thi Trn: Vi
i Vit buu thi Hu Lê (th k XV)
- Chin th
- Công cuc xây dc: B lut Hc, nông nghip phát trin,
các công trình s hc, giáo dc, thi c (bia Ti
i Vit (th k XVI  XVIII)
a) Thi Trnh - Nguyn phân tranh (th k XVI XVII)
- Chin tranh Trnh - Nguyn
- ng Long, Ph Hin
- i An, Công cuc khn hoang
b) Thi th k XVIII)
- Chng ngoi xâm: tr
- Xây dc: dùng ch Nôm, chiu Khuyn Nông

1.2.4u tra kho sát
- u tra bng Ankét.
- Quan sát tin trình dy hc trên lp ca giáo viên.
- D các gi dy mu ca giáo viên trong phân môn Lch s.
1.2.4.5. Phân tích kt qu
* Nhn thc ca GV v vai trò ci vi hiu qu
dy hc phân môn Lch S lp 4.
17
Bng 1: Nhn thc ca GV v vai trò c i vi
hiu qu dy hc phân môn Lch S lp 4.
TT
Ni Dung
Ý Kin
T L
(%)
1
Nâng cao hiu qu bài dy
88/110
80
2
Kích thích hng thú hc tp ca HS
110/110
100
3

2
Cn thit
20
4/20
20
3
Không cn thit
20
2/20
10

T kt qu trên, ta thy có 14/20 (70%) GV cho r
t cn thit trong dy hc phân môn lch s lng t
rng:  s cn thit ca vic s d
y hc.

18
Nh có s áp d hc b
không còn trc na, giáo viên gi u khin, t chc trong
c sinh làm vic tích cc, sáng tng thi gian hp lí, phn
cng c bài không còn qua loa. Chính vì vy, gi hc Lch s hiu qu thc s
c s hng thú ca hc sinh.
* M ng xuyên t cha GV tiu hc trong quá
trình dy hc phân môn lch s lp 4.
Bng 3: M ng xuyên t cha GV tiu hc
STT
M
S phiu
T l ( % )
1