Cải thiện việc dạy và học ở đại học trong
các môn khoa học tự nhiên Cuốn sổ tay dành cho các giảng viên đại học với nhan đề
Dạy tốt nhất là một ấn phẩm từ chương trình trung hạn về bồi
dưỡng giảng viên các trường đại học ở miền Tây và miền Nam
châu Phi mà tôi may mắn được tham gia. Khi viết lời nói đầu
cho cuốn sách, giáo sư Gichanga, phó hiệu trưởng danh dự,
Trường đại học Nairobi đã nhấn mạnh sự cần thiết phải xem xét
lại các trường đại học về khía cạnh phát triển nhân sự và khía
cạnh dạy và học. Ông hướng chú ý vào những vấn đề sau:
Xuyên suốt châu Phi, các trường đại học đang trong tình
trạng khủng hoảng. Các trường đại học đang quá tải do số
lượng sinh viên gia tăng. Hiện nay, chỉ có một nhóm giảng viên
được đào tạo chuyên môn sư phạm. Trên toàn thế giới, ngày
nay đã nhận thấy rõ rằng một người muốn thành công trong dạy
học thì phải được giáo dục. Đứng trước vấn đề nghiêm trọng
như vậy, ngày càng hiển nhiên rằng chất lượng cán bộ là yếu
tố cốt yếu trong việc đảm bảo cho các trường đại học giữ được
nhiệm vụ truyền thống của mình là phát hiện, truyền đạt và bảo
tồn tri thức (Gichaga, 1993).
Trong khi phải vật lộn với các vấn đề dạy và học ở đại học,
chúng ta không được quên rằng trong các môn khoa học tự
nhiên, các khám phá đã đạt tới một tỷ lệ chưa từng thấy. Thế kỷ
thứ 21 sẽ chứng kiến thế giới khoa học tự nhiên có bước nhảy
vọt; việc dạy và học trong một kỷ nguyên của công nghệ thông
tin cần phải được nhận thức khác với hiện nay.
Các

biến

dạy hay giảng? Đó là vấn đề thứ nhất để chúng ta thảo luận.
Câu hỏi 1
Giảng viên trường đại học liệu có yêu cầu phải có trình độ
dạy học sau khi có bằng tiến sỹ không? Nếu có, thì loại đào
tạo sau tiến sỹ nào sẽ được đưa ra?

Để dạy học có hiệu quả, không những giảng viên phải
được chuẩn bị đầy đủ mà họ cũng cần được cung cấp những
phương tiện thích hợp. Một điều hiển nhiên xảy ra ở hầu hết
các trường đại học châu Phi là các phương tiện dạy học còn rất
thiếu thốn cả ở hai khía cạnh số lượng và tính đa dạng. Trong
ngành khoa học tự nhiên, phạm vi hoạt động cho việc dạy học là
phòng thí nghiệm. Thực tế chỉ ra rằng số lượng sinh viên đang
tăng lên, trong khi cả số lượng và chất lượng của các phòng
học thực nghiệm lại không đổi. Điều đó nảy sinh ra vấn đề thứ
hai là tình trạng của các phòng thí nghiệm.
Câu hỏi 2
Số lượng và chất lượng tối ưu của các phòng học thực
nghiệm cần cho giảng dạy các môn khoa học tự nhiên là
gì?Liệu rằng cùng một thông số có được sử dụng cho các
ngành vật lý/hoá học/sinh học được không?
Để xác định chất lượng dạy học trong trường đại học, yêu
cầu không chỉ là hiểu rõ (đánh giá) điều gì đang xảy ra hiện
nay mà còn khuyến cáo việc cải thiện chất lượng. Dù các
giảng viên đại học có thích nó hay không, những lúc họ đứng
trước lớp, họ đều bị sinh viên đánh giá.
Câu hỏi 3
Chúng ta cung cấp cho giảng viên đại học những chỉ dẫn
nào để thực hiện việc dạy học có hiệu quả? Các yếu tố cần
được cân nhắc để dạy tốt là gì?

học, sinh viên là người quản lý thời gian không giống như hồi
còn ở trong trường phổ thông, ở đó thời gian học tập được lập
kế hoạch do một người nào đó chứ không phải học sinh. Ở
trường đại học, có sự đa dạng hơn nhiều về loại người mà họ
được tiếp xúc. Thực vậy, một môi trường tâm lý xã hội như
trong phòng thí nghiệm khoa học tự nhiên hoặc khuôn viên đại
học có thể gây sốc cho các sinh viên không có sự chuẩn bị
trước. Kết quả của tất cả những điều trên là: các sinh viên trẻ
tuổi bị sốc trong môi trường đại học đã phải đối mặt với việc
thực hiện nội dung học tập ở trình độ cao một cách kém cỏi.
Các thống kê trong trường đại học ở Nigeria đã cho thấy có
một tỷ lệ trượt khá cao ở cuối năm thứ nhất trong các môn khoa
học tự nhiên.