TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 4(33).2009

104

XÂY DỰNG PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH TỔNG ASEN
TRONG MỘT SỐ NGUỒN NƯỚC BỀ MẶT Ở THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
BẰNG PHƯƠNG PHÁP QUANG PHỔ HẤP THỤ PHÂN TỬ UV-VIS
AN ANALYTICAL METHOD DEVELOPMENT FOR THE DETERMINATION
OF TOTAL ARSENIC IN SOME SURFACE WATER SOURCES
IN DANANG CITY WITH THE UV-VIS SPECTROPHOTOMETER
ABSORBANCE MOLECULE METHOD

Lê Thị Mùi
Trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng

TÓM TẮT
Nước bề mặt là một hệ phức tạp bao gồm nhiều chất vô cơ và hữu cơ tồn tại ở nhiều
trạng thái khác nhau, trong đó phải kể đến hàm lượng kim loại nặng độc hại đặc biệt là Arsen
(As) - một chất kịch độc. Kết quả của việc xây dựng phương pháp phân tích hàm lượng As
trong nước bề mặt bằng phương pháp quang phổ hấp thụ phân tử UV-VIS và áp dụng để xác
định, đánh giá hàm lượng As trong một số nguồn nước mặt cho thấy As có mặt trong hầu hết
các nguồn nước mặt (từ 0,0027mg/lít đến 0,0123mg/lít) trên địa bàn thuộc thành phố Đà Nẵng
tuy nhiên mức độ an toàn vẫn nằm trong giới hạn cho phép của TCVN (0,05mg/lít).
ABSTRACT
Surface water is a complex system containing many organic and inorganic compounds
in different forms. Great attention is being paid to heavy metals because of their toxicities.
Especially, among them is Arsenic (As) – an extremely toxic metal. The protocol for total
Arsenic determination in water by means of the UV-VIS spectroscopy method has been set up.
The results of quantative analysis in some surface water sources in Danang city shows that
Arsen can be found in all the water samples (from 0,0027mg/lit to 0,0123mg/lit) but the arsen
content is below the permissible limit in accordance with the Vietnamese standard (0,05mg/lit).

2
30%. Muối: Natri Dietylditiocacbamat (Na-DDC),
AgNO
3
, KI, Pb(CH
3
COO)
2
, Na
2
S, SbCl
3
. Axit: HCl đặc, HNO
3
đặc, H
2
SO
4
2.2. Lấy mẫu và xử lý mẫu:
đặc.
Thiếc hạt, kẽm hạt. Nước cất hai lần.
Mẫu nước bề mặt được lấy ở các ao, hồ, đầm trên địa bàn thành phố Đà Nẵng
theo quy trình của TCVN trong tháng 5 và tháng 6/2009. Mẫu nước đựng trong chai
nhựa polyetylen và được xử lý sơ bộ bằng HNO
3
2.3. Phương pháp phân tích hóa học.
đặc.
Để phân tích hàm lượng As trong nước bề mặt, chúng tôi sử dụng phương pháp
quang phổ hấp thụ phân tử UV-VIS.
3. Kết quả và thảo luận

25 ph, 30 ph, 40 ph, 50 ph và 60 ph. Kết quả khảo sát cho thấy sau 30 phút khí asin đã
được hấp thụ hoàn toàn bởi dung dịch hấp thụ và mật độ quang đạt giá trị cao nhất.
Cường độ màu của phức AsDDC giảm dần theo thời gian nên chúng tôi đã khảo
sát sự thay đổi mật độ quang theo thời gian và kết quả cho thấy dung dịch có độ bền
màu trong khoảng 5 phút.
Phản ứng giữa AsH
3
với AgDDC bị cản trở bởi H
2
S và SbH
3
. H
2
S phản ứng
với thuốc thử tạo thành hợp chất có màu tương tự, SbH
3
cũng có khả năng phản ứng
tương tự như AsH
3
tạo hợp chất màu hồng nhạt. Do vậy chúng tôi tiến hành khảo sát
ảnh hưởng của sự có mặt S
2-
và Sb
3+
đến quá trình xác định asen và kết quả cho thấy S
2-

ảnh hưởng mạnh đến mật độ quang của dung dịch. Để loại trừ H
2
S chúng tôi dùng bông

-4
Trên cơ sở các điều kiện tối ưu đã chọn, chúng tôi tiến hành xác định hiệu suất
thu hồi và sai số thống kê của phương pháp trên 2 mẫu giả qua năm lần thí nghiệm. Kết
quả phân tích cho thấy hiệu suất thu hồi của phương pháp đạt 90.53%, sai số nhỏ, độ
chính xác cao và hệ số biến động nhỏ, chứng tỏ độ lặp lại tốt (bảng 3.1)
mg asen và khoảng nồng độ tuyến tính của asen là
0.001-0.015mg.
Bảng 3.1. Một số giá trị đánh giá sai số thống kê của phương pháp
Các đại lượng đặc trưng As
3+
As 0,08 ppm
3+
0,12 ppm
Phương sai S 3,48.10
2
8,48.10
-7

-7
Độ lệch chuẩn S 5,89.10 9,21.10
-4 -4
Hệ số biến động C
v
0,81 (%) 0,85
Độ sai chuẩn S 2,63. 10
x
4,12. 10
-4 -4

Biên giới tin cậy ε

02/05/2009 Phía Bắc Hồ Bàu Tràm 0.00426
02/05/2009 Phía Nam Hồ Bàu Tràm 0,00702
Thêm: - 5ml HNO
3
đặc
- 2ml H
2
SO
4
đặc
- 0,5ml H
2
O
2
3%
Cô cạn đến bốc khói trắng
Cô trên bếp cách cát
Lấy 250ml mẫu nước
đã xử lý sơ bộ
Còn lại khoảng 50ml
Cặn khô
Dung dịch phân tích
- Để nguội
- Hòa tan bằng nước cất 2 lần
- Định mức lên 50ml
Chuyển vào bình phản ứng. Thêm vào 10ml
HCl
đ
, 6ml KI 15%, 1ml SnCl
2

20/06/2009 Phía Nam Hồ Bàu Tràm 0,00744
20/06/2009 Hồ Điều Tiết (P. Thanh Khê Tây) Không phát hiện
22/06/2009 Hồ Thạc Gián – Vĩnh Trung 0,00705
22/06/2009 Hồ Công Viên 29/3 0,00402
24/06/2009
Hồ Đầm Rong (lấy mẫu giữa hồ phía
bên phải đê ngăn dòng)
0,00975
24/06/2009
Hồ Đầm Rong (lấy mẫu giữa hồ phía
bên trái đê ngăn dòng)
0,01230
25/06/2009 Hồ Xuân Hà A 0.00820
25/06/2009 Hồ Đò Xu 0.00380
TCVN 5942- 1995 0,05
Kết quả phân tích mẫu nước, cho thấy: Asen có mặt trong hầu hết các nguồn
nước mặt trên địa bàn Thành phố Đà nẵng. Tuy nhiên mức độ an toàn vẫn nằm trong
giới hạn cho phép của TCVN. Hồ Đầm Rong có hàm lượng asen khá cao nguyên nhân
do ngoài chức năng điều tiết mưa, điều hòa khí hậu hồ còn tiếp nhận nước thải sinh hoạt
của khu vực dân cư trên một lưu vực rộng 205 hecta. Hồ Điều Tiết Phường Thanh Khê
Tây không phát hiện được sự có mặt của asen. Hồ này chức năng chính là điều tiết mưa,
góp phần tạo cảnh quan và điều hòa khí hậu cho khu vực dân cư xung quanh.

TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 4(33).2009

109

4. Kết luận
Kết quả nghiên cứu quá trình xây dựng phương pháp phân tích hàm lượng As
trong nước bề mặt cho phép đưa ra những kết luận sau:

định số 2129/ QĐ - BYT ngày 04/06/2002 của Bộ trưởng bộ y tế (2002).
[3] Trần Hồng Côn, Đồng Kim Loan, Chu Thị Thu Hiền, Kim loại nặng trong môi
trường nước. Một số kết quả phân tích và đánh giá tại khu vực Hà Nội, Hội nghị
khoa học phân tích hóa lý và sinh học Việt Nam lần thứ nhất (2000).
[4] Từ Vọng Nghi, Huỳnh Văn Trung, Trần Tứ Hiếu, Phân tích nước, NXB Khoa học
và kĩ thuật Hà Nội (1986).
[5] http://vietnamnet.vn/khoahoc/trongnuoc/2006/09/615483
[6] http://www.toquoc.gov.vn/Thongtin/O-Nhiem-Asen-Da-Co-Thuoc-Dac-Tri-
88306e7a9698481a83414fca68f432c7.html
[7] Arnold E. Greenberg, R. Rhodes, Lenore S.Clescerl, Standard Methods for the
Examination of Water and Wastewater, 16
th
Edition (1995).