PHN I: T VN

Mõu thun l mt hin tng cú trong tt c cỏc lnh vc t nhiờn xó hi, v
t duy ca con ngi. Trong hot ng kinh t thỡ mõu thun cng mang tớnh ph
bin,chng hn nh cung v cu, tớch lu v tiờu dựng, tớnh cht k hoch hoỏ ca
tng xú nghip, cụng ty vi tớnh t phỏt vụ chớnh ph ca nn sn xut hng hoỏ,
mõu thun gia lc lng sn xut v quan h sn xut. Mõu thun t khi s vt
xut hin cho n khi s vt kt thỳc. Trong mi s vt, mõu thun hỡnh thnh
khụng phi ch cú mt m cú th cú nhiu mõu thun. Mõu thun ny mt i thỡ
mõu thun khỏc li hỡnh thnh.
Trong s nghip i mi t nc ta do ng lónh o ó ginh c nhiu
thng li v bc u mang tớnh cht quyt nh, quan trng trong quỏ trỡnh chuyn
i nn kinh t quan liờu bao cp sang nn kinh t th trng cú s qun lý ca nh
nc theo nh hng xó hi ch ngha. Trong nhng chuyn bin ú ta ó t
c nhiu thnh cụng nhng cng khụng ớt nhng mõu thun lm kỡm hóm s
phỏt trin ca cụng cuc i mi. Vỡ vy phi cú nhng bin phỏp gii quyt
thỳc y nn kinh t phỏt trin. Vi nhng ham mun tỡm hiu thờm v nn kinh t
ca t nc ta cng nh nhng bc xỳc v nhng vn cn gii quyt trong nn
kinh t th trng nh hng xó hi ch ngha tụi chn Mõu thun bin chng
trong nn kinh t th trng nc ta hin nay hay cng chớnh l nn kinh t
th trng nh hng xó hi ch ngha lm ti cho bi tiu lun ny.
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. Quy luật mâu thuẫn trong phép biện chứng duy vật
1.1. Mâu thuẫn là hiện tượng khách quan và phổ biến
T
ất cả các sự vật hiện tượng tồn tại trong thực tại khách quan đều chứa đựng trong

nhng mt, nhng thuc tớnh, nhng khuynh hng, phỏt trin ngc chiu nhau
tn ti trong cựng mt s vt, hin tng to nờn s vt hin tng n vớ d tớch lu
v tiờu dựng trong kinh t.Do ú cn phõn bit rng khụng phi bt k hai mt i
lp no cng to nờn mõu thun.Bi vỡ trong cỏc s vt hin tng ca th gii
khỏch quan khụng phi ch tn ti trong nú hai mt i lp. Trong cựng mt thi
im, mi mt s vt cú th tn ti nhiu mt i lp, ch cú nhng mt i lp
no tn ti thng nht trong cựng mt s vt nh mt chnh th, nhng cú khuynh
hng phỏt trin ngc chiu nhau, bi tr, ph nh v chuyn hoỏ ln nhau thỡ
hai mt i lp nh vy mi gi l hai mt i lp to thnh mõu thun. Vớ d,
trong mt nn sn xut xó hi xut hin hng lot cỏc hng phỏt trin ngc chiu
nhau nh cung v cu, tớch lu v tiờu dựng v.v
b. S thng nht ca cỏc mt i lp
Thng nht ca cỏc mt i lp c hiu vi ngha khụng phi chỳng
ng bờn cnh nhau m l nng ta vo nhau, to ra s phự hp cõn bng nhng
liờn h ph thuc, quy nh v rng buc ln nhau. Mt i lp ny ly mt tn ti
kia lm tin cho s tn ti ca chớnh mỡnh v ngc li. Nu thiu mt trong hai
mt chớnh to thnh s vt thỡ nht nh s khụng cú s tn ti ca s vt.Bi vy
s thng nht ca cỏc mt i lp l iu kin khụng th thiu c cho s tn ti
ca bt k s vt, hin tng no.
S thng nht ny l do nhng c im riờng ca bn thõn s vt to nờn.
Vớ d, trong kinh t :gia hai mt tớch lu v tiờu dựng i lp thng nht vi nhau
trong nn sn xut. Khụng cú tớch lu thỡ khụng thc hin c quỏ trỡnh tỏi sn
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
xuất mở rộng và như vậy sẽ khơng có điều kiện để thoả mãn nhu cầu tiêu dùng
ngày càng cao. Ngược lại nếu khơng đảm bảo thoả mãn về nhu cầu tiêu dùng thì
cũng khơng đẩy mạnh sản xuất phát triển. Khơng đẩy mạnh sản xuất phát triển thì
cũng khơng có tích luỹ.
Tất nhiên khái niệm “thống nhất” này cũng chỉ mang tính tương đối mà thơi.
Bản thân nội dung khái niệm đã nói lên tính chất tương đối của nó :thống nhất của
cái đối lập, trong thống nhất đã bao hàm và chứa đưng trong nó sự đối lập.

thng khi mi xut hin hai mt i lp cha th hin rừ rng s xung khc gay
gt. Tt nhiờn khụng phi bt k s khỏc nhau no cng c gi la mõu thun. Ch
cú nhng mt khỏc nhau tn ti trong cựng mt s vt nhng liờn h hu c vi
nhau, phỏt trin ngc chiu nhau, to thnh ng lc bờn trong ca s phỏt trin
thỡ hai mt i lp y mi hỡnh thnh bc u ca mõu thun. Khi hai mt i lp
ca mõu thun phỏt trin n giai on xung t gay gt, nú bin thnh i lp. S
vt c mt i, s vt mi c hỡnh thnh. Sau khi mõu thun c gii quyt, s
vt mi hn xut hin. C nh th u tranh gia cỏc mt i lp lm s vt bin
i khụng ngng t thp n cao. Chớnh vỡ vy, Lờnin khng nh s phỏt trin l
mt cuc u tranh gia cỏc mt i lp.
Khi bn v mi quan h gia thng nht v u tranh ca cỏc mt i lp,
Lờnin ch ra rng : mc dự thng nht ch l iu kin s vt tn ti vi ý ngha
l chớnh nú nh cú s thng nht ca cỏc mt i lp m chỳng ta nhn bit c
cỏc s vt, hin tng tn ti trong th gii khỏch quan. Song bn thõn ca s
thng nht ch l tng i v tm thi. u tranh gia cỏc mt mi l tuyt i.
Nú din ra thng xuyờn liờn tc trong sut quỏ trỡnh tn ti ca s vt. K c trong
trng thỏi n nh ca s vt, cng nh chuyn hoỏ nhy vt v cht. Lờnin vit :
s thng nht phự hp, ng nht, tỏc dng ngang nhau ca cỏc mt i lp l cú
iu kin tm thi, thoỏng qua trong tng i. S u tranh ca cỏc mt i lp
bi tr ln nhau l tuyt i cng nh s phỏt trin, s vn ng tuyt i.
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
1.3. Sự chuyển hố của các mặt đối lập
Khơng phải bất kỳ sự đấu tranh nào của các mặt đối lập đều dẫn đến sự
chuyển hóa giữa chúng. Chỉ có sự đấu tranh của các mặt đối lập phát triển đến một
trình độ nhất định hội đủ các điều kiện cần thiết mới dẫn đến sự chuyển hố bài trừ
và phủ định lẫn nhau. Trong giới tự nhiên, chuyển hố của các mặt đối lập thường
diễn ra một cách tự phát, còn trong xã hội chuyển hố của các mặt đối lập nhất thiết
phải diễn ra thơng qua hoạt động ý thức của con ngươì. Khơng nên hiểu sự chuyển
hố lẫn nhau giữa các mặt đối lập chỉ là sự hốn đổi vị trí một cách đơn giản, máy
móc. Thơng thường thì mâu thuẫn chuyển hố theo hai phương thức:

phát triển kinh tế để xây dựng cơ sở vật chất – kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, nâng
cao đời sống nhân dân, kích thích sản xuất, phát huy tính năng động sáng tạo, thúc
đẩy cơng nghiệp hố, hiện đại hố. Nhưng đồng thời nền kinh tế thị trường cũng
như nền kinh tế tập chung khơng phải là đặc tính đặc thù cố hữu của một chế độ
kinh tế, xã hội nào cả. Muốn đạt được hiệu quả cao trong kinh tế thì mỗi nước, mỗi
chế độ xã hội phải dựa vào điều kiện hồn cảnh, đặc điểm tự nhiên của mình để
phát triển kinh tế.
Trước thời kỳ đổi mới, trong quan điểm về chủ nghĩa xã hội người ta hiểu
kinh tế thị trường chỉ là đặc trưng của chủ nghĩa tư bản, còn trong chủ nghĩa xã hội
thì sẽ khơng còn kinh tế thị trường. Thời gian đầu của qúa trình đổi mới, tuy chúng
ta đã hiểu rằng kinh tế thị trường là điều khơng thể tránh khỏi trong qúa trình xây
dựng chủ nghĩa xã hội, nhưng vẫn còn thái độ hồi nghi, chưa tin tưởng vào khả
năng dung hợp kinh tế thị trường với bản chất của chủ nghĩa xã hội.
Thực tiễn đổi mới kinh tế –xã hội ở một số nước theo hướng phát triển kinh
tế thị trường đã chứng tỏ rằng nền kinh tế mà chúng ta đang xây dựng khơng phải
là tàn dư cuả chủ nghĩa tư bản, cũng khơng phải là cái chúng ta bị bắt buộc, phải
miễn cưỡng chấp nhận. Nó cũng khơng phải là “ bước q độ” trong qúa trình đi
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
lên xây dựng chủ nghĩa xã hội và sẽ được vượt qua khi chủ nghĩa xã hội thắng lợi.
Kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa là bước phát triển tất yếu của nền kinh tế và nền
văn minh nhân loại, là trình độ trình độ phát triển cao hơn của nền kinh tế nhân loại
sau kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa. Có quan niệm như vậy mới thấy được rằng,
bản chất thời đại q độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi tồn
thế giới khơng phải là sự xố bỏ nền kinh tế thị trường nói chung, mà là sự q độ
từ nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa sang nền kinh tế xã hội chủ nghĩa.
Kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa, ngồi những nét chung với nền kinh tế
thị trường tư bản chủ nghĩa như : một nền sản xuất hàng hố với sự liên kết và trao
đổi trên quy mơ rộng lớn ở phạm vi quốc gia và quốc tế, với sự phát huy đầy đủ
những quy luật : quy luật giá trị, quy luật cung cầu… kinh tế thị trường còn có
những đặc trưng riêng :