Mục lục
Lời mở đầu 1
Nội dung
Chơng I: Hoạt động của Nghiệp vụ thị trờng mở tại Việt nam 2
1. Khái quát chung về nghiệp vụ thị trờng mở 2
1.1 .Khái niệm 3
1.2 . Nguyên lý thực hiện nghiệp vụ thị trờng mở 3
2. Nghiệp vụ thị trờng mở trong việc điều hành chính sách tiền tệ của
Ngân hàng Nhà nớc Việt nam 7
3. Kinh nghiệm của một số nớc trên Thế giới khi áp dụng nghiệp vụ thị 10
trờng mở
Chơng II: Thực trạng hoạt động của nghiệp vụ thị trờng mở và giải pháp
13
1. Thực trạng hoạt động của Nghiệp vụ thị trờng mở tại Việt nam trong thời
gian qua 13
1.1. Đánh giá tình hình hoạt động của NVTTM 13
1.2. Những kết quả đạt đợc sau 3 năm triển khai áp dụng NVTTM tại
Việt Nam 15
2. Những tồn tại và hạn chế trong việc thực hiện NVTTM hiện nay tại
Việt Nam. 17
3. Giải pháp và nâng cao hiệu quả hoạt động NVTTM ở nớc ta 20
3.1. Làm thế nào để khắc phục tồn tại... 20
3.2. Những giải pháp cụ thể 22
Kết luận 25
Tài liệu tham khảo 26
Lời mở đầu
Xây dựng và đổi mới chính sách tiền tệ là một đòi hỏi bức xúc để phù
hợp với quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế bao cấp sang nền kinh tế thị trờng
nhằm thực hiện tốt vai trò quản lý Nhà nớc về tiền tệ của NHNN, phù hợp với
đờng lối phát triển kinh tế xã hội của Nhà nớc, đồng thời phù hợp với xu thế
hội nhập với khu vực và Thế giới.

thiếu vốn nghiêm trọng, nguồn thu nhập trợc đó của FED chủ yếu từ nghiệp vụ
chiết khấu nhng nay do cuộc khủng hoảng kinh tế đã làm khối lợng vay chiết
khấu giảm sút, dẫn tới giảm nguồn thu. FED bí tiền đành nghĩ cách buôn
bán chứng khoán kiếm lãi để tiếp tục hoạt động của mình. Trong khi thực hiện
mua bán chứng khoán, bỗng nhiên các nhà điều hành chính sách tiền tệ phát
hiện thấy dự trữ trong hệ thống Ngân hàng tăng lên và các khoản tiền gửi,
khoản cho vay tăng lên gấp bội. Kết quả này đợc FED rút ra một bài học bổ
ích từ thực tế vô tình là việc mua bán chứng khoán sinh lãi có thể làm thay đổi
cơ số tiền tệ nhạy bén nhất. Kể từ đó, vào cuối năm 1920 giải pháp gọi là
NVTTM đi vào cuộc sống của chúng ta; hiệu quả và tầm quan trọng NVTTM
ngày càng tăng lên và nó trở thành công cụ chính sách tiền tệ đợc sử dụng
rộng rãi và có hiệu quả ở khắp các nớc trên Thế giới.
ở Việt nam, sau khi chuyển đổi cơ chế sang Ngân hàng hai cấp, kể từ
năm 1989 đến nay Ngân hàng Trung ơng đã và đang áp dụng một số giải pháp
thờng gọi là công cụ của chính sách tiền tệ nh: tái cấp vốn, dự trữ bắt buộc,
hạn mức tín dụng, mức lãi suất trần, điều hành tỷ giá, đấu thầu tín phiếu kho
bạc. Và năm 2000 là năm cuối cùng của thế kỷ 20 đã đánh dấu nhiều chuyển
biến tích cực trong lĩnh vực tài chính-ngân hàng. Lần đầu tiên trong lịch sử,
hai thị trờng đặc thù trong tổng thể thị trờng tài chính là thị trờng mở và thị tr-
ờng chứng khoán đã chính thức hoạt động. NVTTM bắt đầu vận hành vào
ngày 12/7/2000, ghi nhận việc điều hành chính sách tiền tệ từ công cụ trực tiếp
sang công cụ gián tiếp của NHNN Việt nam. NVTTM đã có tác động nhất
định tới vốn khả dụng của các Tổ chức tín dụng tham gia thị trờng, đa dạng
hoá kênh huy động và luân chuyển vốn, tạo ra khả năng phối hợp giũa thị tr-
ờng liên Ngân hàng- thị trờng mở- thị trờng chứng khoán trong các thị trờng
tài chính ở Việt Nam hiện nay. Có thể nói NVTTM của Ngân hàng Nhà nớc
Việt Nam là hoạt động hoàn toàn mới cả về lý luận và nội dung hoạt động đối
với Việt Nam.
1.1 Vậy nghiệp vụ thị trờng mở là gì?
Nghiệp vụ thị trờng mở là một công cụ của chính sách tiền tệ Ngân

giảm tiền gửi của ngân hàng phục vụ ngời mua tại NHTW. Cũng tơng đơng
không có khoản bù đắp dự trữ tăng nào cả, nên tổng lợng tiền gửi giảm đi. Đặc
tính thay đổi tiền tệ một phía với việc mua bán chứng khoán của NHTW đã
làm nghiệp vụ thị trờng mở trở thành một công cụ có sức mạnh, nhạy bén,
chính xác hơn bất kỳ một công cụ nào khác của chính sách tiền tệ.
Để hiểu rõ những đặc tính u việt của thị trờng mở thì ta nghiên cứu tác
động của công cụ này lên cơ số tiền tệ nh sau: Nh đã biết, cơ số tiền tệ đợc đo
bằng khối lợng tiền đang lu thông bao gồm tiền ngân hàng, tiền kho bạc trong
xã hội và khối lợng tiền dự trữ của hệ thống ngân hàng bao gồm tiền trong két
và tiền gửi của các ngân hàng tại NHTW. Khối lợng tiền đang lu thông và tiền
dự trữ này là một bộ phận của tài sản Nợ trong bảng tổng kết tài sản của
NHTW. Nhờ tính u việt của cấu trúc bảng tổng kết tài sản mà cơ số tiền tệ đợc
xác định một cách dễ dàng bằng cách lấy tổng tài sản Có trừ đi các yếu tố tài
sản Nợ còn lại. Các nhà hoạch định chính sách quan tâm nghiên cứu cơ số tiền
tệ, bởi cơ số tiền tệ có quan hệ với lợng tiền cung ứng mà NHTW đang dày
công tìm cách kiểm soát nh một chỉ tiêu quan trọng của chính sách tiền tệ.
Tuy nhiên, NHTW không hứa hẹn chắc chắn có thể kiểm soát đợc toàn bộ
khối lợng tiền tệ dự trữ thông qua tất cả các tác nhân làm tăng hoặc giảm cơ số
tiền tệ trong bảng tổng kết tài sản, mà chỉ có thể kiểm soát chặt chẽ phần thay
đổi cơ số tiền tệ nhờ thay đổi khoản mục chứng khoán đợc mua bán trên thị tr-
ờng mở tạo nên. Khối lợng dự trữ này gọi là dự trữ không vay. Với ý nghĩa này
nghiệp vụ thị trờng mở đợc chọn làm công cụ để kiểm soát cơ số tiền tệ thông
qua việc NHTW thực hiện mua bán chứng khoán sau đây:
Mua chứng khoán của một ngân hàng trên thị trờng mở: Khi mua
chứng khoán của một ngân hàng với giả định là 100 tỷ đồng, NHTW phát
hành một séc thanh toán 100 tỷ đồng, séc đợc ngân hàng ngời bán để nhận
lại tiền tại NHTW. Đến lợt mình, NHTW nhận thanh toán séc bằng cách hoặc
ghi có tiền gửi của khách hàng hoặc trả bằng tiền mặt, tuy nhiên dù nhận loại
tiền nào chăng nữa thì tài sản có của ngân hàng ngời bán đó cũng tăng lên
100 tỷ đồng ở khoản mục dự trữ và giảm đi 100 tỷ đồng chứng khoán đã bán,

hàng hoặc phi ngân hàng đều cho một kết quả, tiền dự trữ của NHTW tăng lên
100 tỷ đồng.
Bán chứng khoán của NHTW trên thị trờng mở: Khi NHTW bán ra
100 tỷ đồng chứng khoán cho các ngân hàng hoặc cho công chúng thì cơ số
tiền tệ lập tức giảm đi 100 tỷ đồng tơng ứng. Ví dụ nh NHTW bán cho một cá
nhân 100 tỷ đồng chứng khoán thanh toán bằng tiền mặt. Tài khoản chữ T của
khách hàng nh sau:
Khách hàng________
Chứng khoán + 100
Tiền mặt - 100
Tại NHTW giảm đi 100 tỷ đồng chứng khoán đã bán cho khách hàng,
đồng thời cũng giảm đi 100 tỷ đồng tài sản do khách hàng rút tiền mặt để
thanh toán chứng khoán của NHTW Tài khoản chữ T là:
___ Ngân hàng trung ơng__________
Chứng khoán 100 Tiền mặt lu hành - 100

Tóm lại việc thực hiện nghiệp vụ thị trờng mở thông qua hoạt động
NHTW mua vào bán ra các loại chứng khoán( tín phiếu, trái phiếu kho bạc) có
tác động mạnh tới thị trờng tiền tệ (thị trờng vốn ngắn hạn) từ đó gây nên tác
động dây chuyền tới một loạt biến số kinh tế nh lãi suất, đầu t, tỷ lệ thất
nghiệp, GNP... Các số liệu về dự trữ tự do trong các ngân hàng có thể là dấu
hiệu khá chính xác về tình hình trên thị trờng tiền tệ (dự trữ tự do là phần
chênh lệch giữa dự trữ vợt mức của các NHTM với các khoản vay chiết khấu
mà các NHTM vay từ NHTW). Dự trữ tự do phản ánh tính sẵn có của các
khoản vốn trên thị trờng tiền tệ, phản ánh mức độ rộng rãi hoặc hạn chế của
việc cung cấp vốn cho nền kinh tế của các NHTM. Do vậy dự trữ tự do có thể
đợc sử dụng nh là một mục tiêu hoạt động của NHTW. Theo đó, chiến lợc
thực hiện nghiệp vụ thị trờng mở sẽ bao gồm các bớc sau:
Hàng tuần thực hiện
Nghiệp vụ TTM Tình hình

Với cách tiếp cận trên, đòi hỏi nhà hoạch định chính sách phải cân nhắc
giải pháp thích hợp khi áp dụng. Mặc dù vậy, hầu hết các NHTW đều lần lợt
trải qua nhiều giải pháp, rồi quy tựu về một vài giải pháp chủ yếu nh NVTTM;
chính sách chiết khấu; mức dự trữ bắt buộc...Trong quá trình áp dụng các công
cụ nói trên (trừ NVTTM ), NHNN đã từng bớc xây dựng và hoàn thiện chúng.
Sau một quá trình chuẩn bị, ngày 12 tháng 7 năm 2000 NHNN đã chính thức
khai trơng NVTTM. Đây là một bợc tiến trong quá trình đổi mới điều hành
chính sách tiền tệ theo hớng từ sử dụng các công cụ trực tiếp sang các công cụ
điều hành gián tiếp. Cho đến nay, NVTTM đã đợc thực hiện an toàn, đúng qui
định theo định kỳ một tuần một lần vào một ngày cố định trong tuần. Tuy tác
động của NVTTM đến những điều kiện của thị trờng tiền tệ cha đáng kể nhng
việc điều hành NVTTM của NHNN đã phù họp với mục tiêu chính sách tiền
tệ, bám sát diễn biến của nền kinh tế thị trờng và phần nào điều chỉnh vốn khả
dụng của các Tổ chức tín dụng, thu hút khi thừa vốn và bơm thêm khi thiếu
Khối lượng
tiền tệ
Cầu
tiền tệ
Lãi suất
Cung
tiền tệ
Lãi suất
Cầu
tiền tệ
vốn. Cùng với các công cụ chính sách tiền tệ khác nh dự trữ bắt buộc, tái cấp
vốn, thời gian qua công cụ NVTTM đã đợc sử dụng tơng đối linh hoạt, đồng
thời khẳng định vai trò quan trọng của công cụ NVTTM đối với việc điều hành
chính sách tiền tệ quốc gia của NHNN.
Việc mua bán giấy tờ có giá giữa NHNN với các chủ thể có liên quan
tại NVTTM nhằm tác động trực tiếp tới lợng tiền cung ứng và gián tiếp tới lãi