S
ố hóa bởi Trung tâm Học liệu
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM PHẠM THỊ TIẾN
NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP
XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN LƢƠNG TÀI, TỈNH BẮC NINH
Chuyên ngành: Phát triển nông thôn
Mã số: 60.62.01.16 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Đinh Ngọc Lan
thôn mới trên địa bàn huyện Lương Tài - tỉnh Bắc Ninh”.
Có được kết quả này lời đầu tiên em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS
Đinh Ngọc Lan - Trưởng Phòng kế hoạch tài chính - Giáo viên hướng dẫn em trong
quá trình học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu. Cô đã chỉ bảo và hướng dẫn tận
tình cho em những kiến thức lý thuyết và thực tế cũng như các kỹ năng trong khi
viết bài, chỉ cho em những thiếu sót và sai lầm của mình, để em hoàn thành đề tài
nghiên cứu với kết quả tốt nhất. Cô luôn động viên và theo dõi sát sao trong suốt
quá trình học tập và nghiên cứu thực hiện đề tài, cô cũng là người truyền động lực
cho em, giúp em hoàn thành tốt khóa luận của mình.
Em xin kính gửi lời cảm ơn chân thành tới Sở Nội vụ tỉnh Bắc Ninh, UBND
huyện Lương Tài, chi bộ phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Lương Tài,
lãnh đạo và các đồng nghiệp trạm Khuyến nông huyện Lương Tài đã tạo điều kiện cho
em được tham gia và hoàn thành tốt khóa học
Cho phép em gửi lời cảm ơn chân thành tới các lãnh đạo và cán bộ thuộc các
phòng, ban, ngành, đoàn thể huyện Lương Tài đặc biệt là phòng Nông nghiệp và phát
triển nông thôn, lãnh đạo và cán bộ UBND các xã trên địa bàn huyện, nhất là 3 xã đề tài
lựu chọn nghiên cứu (An Thịnh; Trung Kênh; Lâm Thao) đã nhiệt tình giúp đỡ em,
chỉ bảo, chia sẻ những kinh nghiệm thực tế trong quá trình công tác, đó là những
ý kiến hết sức bổ ích cho em hoàn thiện đề tài nghiên cứu cũng như trong quá
trình công tác sau này.
Em cũng xin cảm ơn người dân xã An Thịnh; Trung Kênh; Lâm Thao đã tạo
điều kiện cho em trong quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô đã tận tình dạy dỗ, giúp đỡ
em trong suốt khóa học.
Sau nữa em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới gia đình, bạn bè đã luôn bên cạnh
động viên em trong những lúc khó khăn.
Thái Nguyên, ngày tháng năm 2013
Tác giả
Chƣơng 2: NỘI DUNG, PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…………………………28
2.1. Đối tượng nghiên cứu 28
2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 28
2.2.1 Địa điểm nghiên cứu 28
S
ố hóa bởi Trung tâm Học liệu
iv
2.2.2. Thời gian nghiên cứu 28
2.3. Nội dung nghiên cứu 28
2.4. Phương pháp nghiên cứu 28
2.4.1. Phương pháp thu thập thông tin 28
2.4.2. Phương pháp xử lý và phân tích thông tin 30
Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 31
3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Lương Tài tỉnh Bắc Ninh 31
3.1.1. Điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên 31
3.1.2. Thực trạng về kinh tế - xã hội 37
3.2. Các chính sách, khuông khổ pháp lý về vấn đề xây dựng nông thôn mới 49
3.2.1. Chính sách, văn bản pháp quy của Nhà nước 49
3.2.2. Văn bản thực hiện của tỉnh Bắc Ninh về xây dựng nông thôn mới 50
3.2.3. Việc triển khai thực hiện xây dựng nông thôn mới trên địa bàn
huyện Lương Tài 50
3.3. Thực trạng nông thôn mới huyện Lương Tài tỉnh Bắc Ninh theo các
tiêu chí trong bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới 52
3.3.1. Kế hoạch triển khai xây dựng nông thôn mới tỉnh Bắc Ninh 52
3.3.2. Thực trạng quy hoạch và thực hiện quy hoạch của huyện Lương
Tài theo tiêu chí NTM 53
3.3.3.Thực trạng cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội của huyện Lương Tài theo
tiêu chí NTM. 55
S
ố hóa bởi Trung tâm Học liệu
vi
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt
Chữ diễn giải
BCĐ
Ban chỉ đạo
CC
Cơ cấu
CNH
CN-XD
CT/CP
Công nghiệp hóa
Công nghiệp xây dựng
Chỉ thị Chính phủ
HĐH
Hiện đại hóa
HTX
Hợp tác xã
HTX-TTCN
KHKT
Hợp tác xã tiểu thủ công nghiệp
Khoa học kỹ thuật
MTQG XDNTM
Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới
NTM
Nông thôn mới
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 3.1: Một số chỉ tiêu khí hậu ở Bắc Ninh 32
Bảng 3.2: Hiện trạng sử dụng đất đai huyện Lương Tài năm 2012 34
Bảng 3.3: Cơ cấu kinh tế của huyện Lương Tài 2010 - 2012 40
Bảng 3.4: Dân số trung bình phân theo xã/thị trấn trên địa bàn huyện
Lương Tài qua các năm 2010 - 2012 41
Bảng 3.5: Tình hình dân số và lao động huyện Lương Tài qua các năm
2010 - 2012 42
Bảng 3.6: Cơ sở hạ tầng ngành y tế huyện Lương Tài năm 2010 - 2012 45
Bảng 3.7: Cơ sở giáo dục huyện Lương Tài năm 2008 - 2012 46
Bảng 3.8: Đánh giá của người dân về cách thức triển khai xây dựng nông
thôn mới 51
Bảng 3.9: Kế hoạch các xã xây dựng nông thôn mới của tỉnh Bắc Ninh giai
đoạn 2010 - 2015 và giai đoạn 2016 - 2020 53
Bảng 3.10. Thực trạng quy hoạch và thực hiện quy hoạch so với tiêu chí NTM 54
Bảng 3.11: Thực trạng cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội so với tiêu chí NTM 55
Bảng 3.12: Hiện trạng các tuyến đường tỉnh lộ trên địa bàn huyện Lương
Tài năm 2012 56
Bảng 3.13: Thống kê công trình trạm bơm huyện Lương Tài năm 2012 58
Bảng 3.14: Hệ thống nguồn điện huyện Lương Tài năm 2012 58
Bảng 3.15. Hệ thống ngành giáo dục huyện Lương Tài năm 2012 60
Bảng 3.16. Thực trạng kinh tế và tổ chức sản xuất của huyện Lương Tài
theo tiêu chí NTM 62
Bảng 3.17: Thực trạng văn hóa - xã hội - môi trường huyện Lương Tài 65
Bảng 3.18: Thực trạng hệ thống chính trị theo tiêu chí NTM 68
Bảng 3.19: Đặc điểm hộ gia đình tại 3 xã điều tra năm 2013 69
Bảng 3.20: Nguồn thu nhập của hộ gia đình tính đến hết năm 2012 70
Bảng 3.21: Nhận thức của người dân về xây dựng NTM 71
Bảng 3.22: Đánh giá thực trạng các xã về thực hiện tiêu chí NTM 72
ban hành nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 5/8/2008 về vấn đề nông nghiệp, nông
dân, nông thôn. Nghị Quyết đã xác định mục tiêu xây dựng nông thôn mới đến
năm 2020.
Để thực hiện nhiệm vụ mà Nghị Quyết 26-NQ/TW đề ra, Chính phủ đã
có quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16/4/2009 Ban hành bộ tiêu chí quốc gia
về nông thôn mới và Quyết định 800/QĐ-TTg ngày 4/6/2010 phê duyệt
trương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới 2010 - 2020.
Bắc Ninh là một tỉnh thuộc khu vực phía Bắc của vùng Đồng bằng
sông Hồng và tiếp giáp với vùng Trung du Bắc bộ tại tỉnh Bắc Giang, là cửa
ngõ phía Đông bắc của thủ đô và được đánh giá là một tỉnh có tốc độ tăng
trưởng kinh tế nhanh nhất Miền Bắc cũng như cả nước.
S
ố hóa bởi Trung tâm Học liệu
2
Thực hiện quyết định 800/QĐ-TTg ngày 4/6/2010 về việc phê duyệt
Chương trình Mục tiêu Quốc Gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010
- 2020. UBND tỉnh Bắc Ninh đã lập kế hoạch triển khai thực hiện xây dựng
nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020. Hội Nghị lần thứ IV Ban chấp hành
Đảng bộ Bắc Ninh khóa XVIII đã ban hành Nghị quyết số 5-NQ/TU ngày
14/4/2011 về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020, UBND tỉnh Bắc
Ninh có quyết định số 168/2010/QĐ-UBND ngày 31/12/2010 về việc phê
duyệt đề án xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020.
Do đó huyện Lương Tài đã tiếp nhận và triển khai chương trình xây
dựng nông thôn mới một cách đồng bộ, có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị
và sự tham gia của người dân, giúp người dân nhận thức rõ nhiệm vụ và quyền
lợi của mình trong xây dựng nông thôn mới.
Tuy nhiên qua thực tiễn triển khai Chương trình xây dựng nông thôn
mới cho thấy: Hầu hết cán bộ cấp xã và đại bộ phận nhân dân đều lúng túng
Đề xuất được một số giải pháp nhằm thực hiện xây dựng nông thôn
mới được hiệu quả hơn.
3. Ý nghĩa của đề tài
3.1. Ý nghĩa khoa học
Kết quả nghiên cứu của đề tài là tư liệu khoa học hữu ích cho việc
nghiên cứu, tham khảo trong việc giảng dạy, học tập tại các trường, các viện
nghiên cứu về phát triển nông thôn.
3.2. Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ là tư liệu tốt cho chính quyền địa
phương, các cấp, các ngành thuộc huyện Lương Tài nói riêng và tỉnh Bắc Ninh
nói chung sử dụng trong việc thực hiện xây dựng mô hình nông thôn mới.
Kết quả nghiên cứu của đề tài cũng sẽ là cơ sở cho các nhà hoạch định
chính sách, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, các Bộ, Ngành có liên
quan xem xét trong việc điều chỉnh, bổ sung các chính sách trong việc thực
hiện xây dựng nông thôn mới.
S
ố hóa bởi Trung tâm Học liệu
4
Chƣơng 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Cơ sở khoa học cuả đề tài
1.1.1. Khái niệm về phát triển nông thôn
Phát triển nông thôn là một phạm trù rộng được nhận thức với rất nhiều
quan điểm khác nhau. Theo Ngân hàng thế giới (1975): “Phát triển nông thôn
là một chiến lược nhằm cải thiện các điều kiện sống về kinh tế và xã hội của
- xã hội từng bước hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất
hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ; gắn phát
triển nông thôn với đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn dân chủ, ổn định,
giàu bản sắc văn hóa dân tộc; môi trường sinh thái được bảo vệ; an ninh trật
tự được giữ vững; đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng
được nâng cao; theo định hướng xã hội chủ nghĩa”[20].
+ Khái niệm nông thôn mới
Nông thôn mới trước tiên nó phải là nông thôn không phải là thị tứ, thị
trấn, thị xã, thành phố và khác với nông thôn truyền thống hiện nay, có thể
khái quát gọn theo năm nội dung cơ bản sau: (1) làng xã văn minh, sạch đẹp,
hạ tầng hiện đại; (2) sản xuất phát triển bền vững theo hướng kinh tế hàng
hóa; (3) đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng
cao; (4) bản sắc văn hóa dân tộc được giữ gìn và phát triển; (5) xã hội nông
thôn an ninh tốt, quản lý dân chủ [2].
+ Khái niệm xây dựng nông thôn mới
Xây dựng Nông thôn mới là cuộc cách mạng và cuộc vận động lớn để
cộng đồng dân cư ở nông thôn đồng lòng xây dựng thôn, xã, gia đình của
mình khang trang, sạch đẹp; phát triển sản xuất toàn diện (nông nghiệp, công
nghiệp, dịch vụ); có nếp sống văn hoá, môi trường và an ninh nông thôn được
đảm bảo; thu nhập, đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng cao.
Xây dựng Nông thôn mới là sự nghiệp cách mạng của toàn Đảng, toàn
dân, của cả hệ thống chính trị. Nông thôn mới không chỉ là vấn đề kinh tế - xã
hội, mà là vấn đề kinh tế - chính trị tổng hợp.
S
ố hóa bởi Trung tâm Học liệu
6
Xây dựng Nông thôn mới giúp cho nông dân có niềm tin, trở nên tích
cực, chăm chỉ, đoàn kết giúp đỡ nhau xây dựng nông thôn phát triển giàu đẹp,
7
Chính vì vậy, xây dựng Nông thôn mới không có nghĩa là biến nông
thôn trở thành thành thị. Hướng tư duy áp dụng mô hình phát triển của thành
thị vào xây dựng nông thôn phần nào đã phủ nhận những giá trị tự có của
nông thôn và khả năng phát triển trên cơ sở giữ vững bản sắc riêng nông thôn
- Chức năng giữ gìn văn hóa truyền thống dân tộc
Bản sắc văn hóa làng quê cũng đồng nghĩa với bản sắc từng dân tộc,
giữ gìn nó là giữ gìn văn hóa truyền thống đa dạng của các dân tộc, của từng
quốc gia. Làng quê nông thôn Việt Nam khác so với các nước xung quanh,
ngay cả ở Việt Nam, làng quê dân tộc Thái khác với các dân tộc Mông, Ê-đê,
Ba-na, Kinh Nếu quá trình xây dựng Nông thôn mới làm phá vỡ chức năng
này là đi ngược lại với lòng dân và làm xóa nhòa truyền thống văn hóa muôn
đời của người Việt.[22]
Để đảm bảo giữ gìn được văn hóa truyền thống tốt đẹp của nông thôn
nên việc xây dựng Nông thôn mới nếu như phá vỡ đi các cảnh quan làng xã
mang tính khu vực đã được hình thành trong lịch sử thì cũng chính là phá vỡ
đi sự hài hoà vốn có của nông thôn, làm mất đi bản sắc làng quê nông thôn.
Điều này không những hạn chế tác dụng của chức năng nông thôn mà còn có
tác dụng tiêu cực đến giữ gìn sinh thái cảnh quan nông thôn và cảnh quan văn
hoá truyền thống
- Chức năng đảm bảo môi trường sinh thái
Nếu như nền văn minh công nghiệp phá vỡ mối quan hệ hài hòa vốn có
giữa con người và thiên nhiên, thì sản xuất nông nghiệp lại mang chức năng
phục vụ hệ thống sinh thái. Từ vườn cây, ao cá, cánh đồng lúa bát ngát mênh
mông, trang trại cà phê, tiêu , hệ thống tưới tiêu, hồ đập thủy lợi cho đến bờ
dậu làm cho con người gần gũi, gắn chặt với thiên nhiên.
Một thực tế hiện nay ở nước ta là nhiều làng quê cũng đã dần gạch hóa,
bê tông hóa, đang phố hóa, từng ngày phá vỡ đi môi trường sinh thái. Đã đến
lúc chúng ta phải lấy chức năng bảo vệ môi trường sinh thái làm thước đo cho
sự hoàn thiện mô hình Nông thôn mới ở Việt Nam.[22]
phủ về phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới
giai đoạn 2010 - 2020 đã đề ra 6 nguyên tắc trong xây dựng Nông thôn mới
như sau:
S
ố hóa bởi Trung tâm Học liệu
9
(1). Các nội dung, hoạt động của Chương trình xây dựng Nông thôn
mới phải hướng tới mục tiêu thực hiện 19 tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về
Nông thôn mới ban hành tại Quyết định số 491/Q Đ-TTg ngày 16 tháng 4
năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ.
(2). Phát huy vai trò chủ thể của cộng đồng dân cư địa phương là chính,
Nhà nước đóng vai trò định hướng, ban hành các tiêu chí, quy chuẩn, chính
sách, cơ chế hỗ trợ, đào tạo cán bộ và hướng dẫn thực hiện. Các hoạt động cụ
thể do chính cộng đồng người dân ở thôn, xã bàn bạc dân chủ để quyết định
và tổ chức thực hiện.
(3). Kế thừa và lồng ghép các chương trình mục tiêu quốc gia, chương
trình hỗ trợ có mục tiêu, các chương trình, dự án khác đang triển khai trên địa
bàn nông thôn.
(4). Thực hiện Chương trình xây dựng Nông thôn mới phải gắn với kế
hoạch phát triển kinh tế xã hội của địa phương, có quy hoạch và cơ chế đảm
bảo thực hiện các quy hoạch xây dựng Nông thôn mới đã được cấp có thẩm
quyền xây dựng.
(5). Công khai, minh bạch về quản lý, sử dụng các nguồn lực; tăng
cường phân cấp, trao quyền cho cấp xã quản lý và tổ chức thực hiện các công
trình, dự án của Chương trình xây dựng Nông thôn mới; phát huy vai trò làm
chủ của người dân và cộng đồng, thực hiện dân chủ cơ sở trong quá trình lập
kế hoạch, tổ chức thực hiện và giám sát đánh giá.
(6). Xây dựng Nông thôn mới là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị và
Bước 2: Tổ chức thông tin tuyên truyền về thực hiện Chương trình xây
dựng Nông thôn mới.
Bước 3: Khảo sát đánh giá thực trạng nông thôn theo 19 tiêu chí của Bộ
tiêu chí quốc gia Nông thôn mới.
Bước 4: Xây dựng quy hoạch Nông thôn mới của xã.
Bước 5: Lập, phê duyệt đề án xây dựng Nông thôn mới của xã.
Bước 6: Tổ chức thực hiện đề án.
Bước 7: Giám sát đánh giá và báo cáo về tình hình thực hiện Chương trình
S
ố hóa bởi Trung tâm Học liệu
11
1.1.3. Lý luận về phát triển nông thôn và xây dựng mô hình nông thôn mới
Phát triển nông thôn là một quá trình và được thể hiện trên nhiều mặt
như: Kinh tế nông thôn, xã hội nông thôn, địa lý tự nhiên và môi trường nông
thôn. Việc nghiên cứu nông thôn có thể đi sâu vào các khía cạnh cụ thể hơn
như các vấn đề hoạt động của nông nghiệp và công nghiệp hóa nông thôn, dân
số và lao động nông thôn, đời sống của các tầng lớp dân cư nông thôn (Mai
Thanh Cúc, 2005) [25], (Phạm Vân Đình và Đỗ Kim Chung,1997) [29].
PTNT không thể tách rời nông thôn với đô thị mà trái lại cần phải thể
hiện mối quan hệ chặt chẽ, cộng sinh giữa nông thôn với thành thị trong vùng
nghiên cứu, dựa theo các tiêu chí của phát triển kinh tế - xã hội, chính trị, văn hóa,
và môi trường. PTNT chỉ có thể đạt kết quả tốt trên cơ sở tăng trưởng kinh tế.
Nguyên tắc chính của phát triển nông thôn là phải có tính bền vững đối
với phát triển con người, phát triển kinh tế, môi trường, phát triển các tổ chức
khi phát triển nông thôn. Phát triển nông thôn cần có tính hợp tác và tính toàn
diện và tính cộng đồng thể hiện ở các mặt sau (Mai Thanh Cúc, 2005) [25]:
- Dân chủ và an toàn.
- Bình đẳng và công bằng xã hội.
triển nông thôn, vì vậy các mô hình phát triển nông thôn cần tập trung vào việc
cải thiện đời sống cho người dân vùng nông thôn.
Trên thế giới vấn đề xây dựng mô hình nông thôn đã luôn là chủ đề nóng
hổi qua mọi thời đại. Trong thời kỳ hội nhập kinh tế thế giới nhiều nước trên
thế giới đẩy mạnh các giải pháp kinh tế và công nghiệp hóa nông thôn. Ở
Trung Quốc và Ấn Độ chú trọng đến việc thúc đẩy nông nghiệp nông thôn phát
triển toàn diện nhằm tăng thu nhập cho nông dân, điều chỉnh mạnh cơ cấu, bố
cục khu vực nông nghiệp và kinh doanh chuyên môn hóa nông nghiệp, phát
triển chăn nuôi, thủy sản; xây dựng thể chế an ninh an toàn chất lượng nông
sản và hệ thống dịch vụ xã hội hóa nông nghiệp. Các nước đang phát triển thì
lại tập trung mạnh vào công nghiệp hóa nông thôn (Frank Ellis, 1995) [19].
Xây dựng nông thôn mới là vấn đề quan tâm hàng đầu của tất cả các
nước trên thế giới và phải xác định xây dựng nông thôn mới phải có lộ trình
S
ố hóa bởi Trung tâm Học liệu
13
và để làm song nó không phải chỉ có một vài năm…. Nước Anh mất 100 năm
mới làm song nông thôn mới, nước Mỹ mất 80 năm, còn nước Nhật phải mất
đến hai đời người
1.2.2. Các nghiên cứu trong nước
a) Thành tựu của quá trình phát triển nông thôn
Toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế Quốc tế là trọng tâm của chiến lược
phát triển kinh tế Việt Nam. Trở thành thành viên chính thức của tổ chức
thương mại thế giới đã mang lại nhiều cơ hội cũng như thách thức cho ngành
nông nghiệp Việt Nam nói chung và người dân nông thôn nói riêng.
Thực tế cho thấy, các chính sách và các hoạt động về lĩnh vực nông
nghiệp, nông thôn trong tiến trình hội nhập kinh tế Quốc tế luôn là lĩnh vực
quan trọng và thu hút rất nhiều sự quan tâm, nghiên cứu của các nhà khoa
ngành trồng trọt, phù hợp với tinh thần Nghị quyết IX của Chính phủ. Sản
xuất lúa tiếp tục phát triển theo hướng: giảm dần diện tích, tăng năng suất lúa
gạo. Diện tích lúa cả năm đạt 7443,6 nghìn ha, giảm 60 nghìn ha, năng suất
đạt 46,6 tạ/ha tăng 0,7 tạ/ha và sản lượng tăng 222 nghìn tấn so với năm 2003.
Sản lượng rau tăng 8,8 %, sản lượng đậu tăng 9%, đỗ tương tăng 9,2%,
Chăn nuôi tiếp tục phát triển nhanh, đàn bò đạt trên 4,4 triệu con tăng 8,2%
trong đó đàn bò sữa đạt gần 56000 con tăng 41,8%, đàn lợn đạt gần 25 triệu
con, tăng 9,5 % so với năm 2003. Chăn nuôi đã có hướng chuyển dịch theo
hướng sản xuất hàng hóa. Nhờ đó, tốc độ tăng trưởng ngành chăn nuôi năm
2005 ước đạt 8,5% so với 3,2% của ngành trồng trọt. Cơ cấu sản xuất nông
nghiệp đã chuyển theo hướng tăng tỷ trọng chăn nuôi, giảm tỷ trọng trồng trọt
(tổng cục thống kê, 2005) [52].
- Ngành lâm nghiệp phát triển và đạt được một số thành tựu: Tốc độ
tăng trưởng của ngành lâm nghiệp bình quân đạt 1,4%/năm. Với thành tựu
bảo toàn và phát triển được vốn rừng. Độ che phủ của rừng năm 1990 là
27,7%, đến năm 2005 đạt 37,3%. Từ năm 2000 đến nay, bình quân hàng năm
trồng được gần 200 ngàn ha rừng. Các khâu khoanh nuôi tái sinh, khoán quản
lý bảo vệ rừng theo phương thức “giao đất khoán rừng” đều đạt và vượt kế
hoạch. Thành tựu đáng ghi nhận trong việc khai thác và chế biến lâm sản từ
rừng là tỷ lệ gỗ khai thác từ trồng đã tăng lên, từ 47,4% năm 1998 lên 62,4%
năm 2000 và đạt cao hơn trong những năm gần đây.
S
ố hóa bởi Trung tâm Học liệu
15
- Ngành thuỷ sản đang vươn lên thành ngành mũi nhọn trong nông lâm
thuỷ sản. Đến năm 2007, sản lượng thuỷ sản cả nước đạt hơn 4,15 triệu tấn,
tăng gấp 2,6 lần so với năm 2000. Thành tựu đáng chú ý nhất là diện tích và
sản lượng nuôi trồng thuỷ sản tăng trưởng ở mức cao. So với năm 2000, năm
hiện đại hoá, hợp tác hoá, dân chủ hoá”, còn được gọi là mô hình nông thôn
cấp xã. Chương trình này đã được triển khai thí điểm tại 14 xã điểm quốc gia
(sau này tăng lên 18 xã vào năm 2004).
Những năm qua, các xã điểm đã triển khai hoạt động xây dựng mô hình
đạt nhiều kết quả trên các lĩnh vực phát triển sản xuất, phát triển kinh tế, thực
hiện chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp, cơ cấu kinh tế địa phương, củng cố
quan hệ sản xuất, xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông, thủy lợi, tăng cường sự
lãnh đạo của Đảng, phát huy dân chủ cơ sở, thực hiện nếp sống văn minh nơi
thôn xóm. Trong sản xuất nông nghiệp, cùng với việc chuyển đổi cơ cấu cây
trồng vật nuôi, các xã điểm không chỉ đưa các loại giống cây lương thực và
rau màu có năng suất cao, chất lượng tốt vào sản xuất, nhiều xã còn thực hiện
quy hoạch, cải tạo diện tích vườn tạp, đưa giống mới vào sản xuất, nâng cao
thu nhập cho người dân. Nhiều xã điểm đã cải thiện được tình hình chăn nuôi
đàn gia súc, gia cầm tại địa phương, tăng dần tỷ trọng chăn nuôi trong nông
nghiệp và đưa chăn nuôi trở thành bộ phận quan trọng. Hiệu quả trong chăn
nuôi không ngừng được nâng lên qua các chương trình cải tạo giống và phát
triển đàn gia súc, gia cầm. Các xã luôn quan tâm đổi mới tổ chức quản lý sản
xuất, củng cố hợp tác xã (HTX) phát triển nhiều loại hình như kinh tế trang
trại, các công ty liên doanh, liên kết, HTX nông nghiệp, các tổ hợp tác, tổ
nghề hay nhóm nghề , đồng thời tập trung quy hoạch lại đồng ruộng, tuyên
truyền vận động nhân dân "dồn điền, đổi thửa" chống manh mún, tạo điều
kiện áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất. Khuyến khích và hỗ trợ hộ dân hình
thành các trang trại sản xuất hàng hóa, lồng ghép chương trình khuyến nông,
khuyến công, cho vay vốn ưu đãi. Quy hoạch khu dân cư và các khu sản xuất
công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp phù hợp với phát triển của xã.
Phần lớn các xã điểm đều quan tâm đầu tư phát triển hệ thống các công
trình thủy lợi phục vụ tưới tiêu, phòng chống lũ bằng nhiều nguồn vốn khác
Copyright: Tài liệu đại học ©