MÔN XÃ HỘI HỌC GIA ĐÌNH
Họ và tên : Nguyễn Thị Hồng Lê
Ngày sinh : 10/4/1992
MSV : 10031003
Lớp : K55 Xã Hội Học
MỤC LỤC
1 Đặt vấn đề …………………………………………………………………………2
2 Giải thích trên cơ sở lí thuyết…………………………………………………… 3
3.Các vấn đề nghiên cứu đặt ra trước đó………………………………………… 4
4.Phân tích vấn đề và xu hướng…………………………………………………… 6
4.1 Thực trạng lựa chọn sinh con trai tại địa bàn Hà Nội……………………… 6
4.2 Nguyên nhân của sự chọn lựa sinh con trai của người dân Hà Nội… 8
4.3 Hậu quả của lựa chọn sinh con trai dẫn đến mất cân bằng giới tính…………8
4.4 Hậu quả của sự mất cân bằng giới tính…………………………………………9
4.5 Xu hướng của vấn đề trong tương lai (Tác động ngược lại của mất cân bằng giới
tính đến việc lựa chọn sinh con trai)………………………………………… 11
5.Tài liệu tham khảo……………………………………………………………… 13
1
Đề tài: Tác động của sự chọn lựa sinh con trai tới việc mất cân bằng giới tính hiện
nay tại địa bàn Thành phố Hà Nội.
Bài làm
1.Đặt vấn đề:
Hà Nội là 1 trong 17 thủ đô có diện tích lớn nhất thế giới. Là một trung tâm
kinh tế - chính trị - văn hóa, tôn giáo ngay từ những buổi đầu của lịch sử Việt Nam
và là đầu tàu quan trọng cho sự phát triển của cả nước, với những điều kiện tự nhiên,
điều kiện kinh tế -xã hội hết sức thuận lợi tuy nhiên có rất nhiều vấn đề đáng quan
tâm lo ngại đang diễn ra tại địa bàn này đó là dân số đông, thiếu nhà ở, ô nhiễm môi
trường, giao thông, tệ nạn xã hội… diễn ra phổ biến mà vấn đề đáng quan tâm nhất
là vấn đề dân số đến nay Hà Nội đã có hơn 6,7 triệu người; mật độ dân số 1.918
người/km2 gấp 8 lần bình quân cả nước. Mỗi năm Hà Nội có hơn 100.000 trẻ được
sinh ra, trong đó tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đang rất báo động. Tính

quy định chi tiết các hành vi lựa chọn giới tính thai nhi bị nghiêm cấm như: Tuyên
truyền, phổ biến phương pháp tạo giới tính thai nhi dưới các hình thức: Tổ chức nói
chuyện, viết, dịch, nhân bản các loại sách, báo, tài liệu, tranh, ảnh, ghi hình, ghi âm;
tàng trữ, lưu truyền tài liệu, phương tiện và các hình thức tuyên truyền, phổ biến khác
về phương pháp tạo giới tính thai nhi. Chẩn đoán để lựa chọn giới tính thai nhi bằng
các biện pháp: Xác định qua triệu chứng, bắt mạch; xét nghiệm máu, gen, nước ối, tế
bào; siêu âm. Loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính bằng các biện pháp phá thai,
cung cấp, sử dụng các loại hóa chất, thuốc và các biện pháp khác.[11]
Ông Nguyễn Đình Lân, Chi cục trưởng Chi cục Dân số và kế hoạch hóa gia đình Hà
Nội nói đến chuyện siêu âm để lựa chọn giới tính tại các bệnh viện, phòng khám tiết
lộ giới tính thai nhi?
Mặc dù Pháp lệnh dân số đã quy định cấm tiết lộ giới tính thai nhi, nhưng bằng cách
này hay cách khác, người ta muốn biết vẫn biết được. Vừa qua, chúng tôi đã phối
hợp với Thanh tra Sở Y tế kiểm tra các bệnh viện, phòng khám tư nhưng thực tình,
khó phát hiện được vi phạm. Bởi khi thông báo giới tính, bác sĩ không nói thẳng ra là
con trai hay con gái, mà họ thường dùng ký hiệu và ngầm hiểu với nhau. Đoàn liên
ngành chúng tôi cũng đã từng cho người đóng giả thai phụ đến siêu âm, nhưng
không phát hiện được vi phạm.
Vì vậy việc chọn lựa sinh con trai diễn ra phổ biến gây nên tình trạng mất cân
bằng giới tính hiện nay ở thành phố Hà Nội là vấn đề đang được sự quan tâm nghiên
cứu để tìm ra giải pháp, song vẫn chưa có đề tài nào chuyên sâu, chưa thể hiện được
mối quan hệ việc chọn lựa sinh con trai và mất cân bằng giới tính đang là vấn đề
nóng bỏng của xã hội.
2.Giải thích trên cơ sở lí thuyết
Trong đề tài này ta áp dụng lí thuyết lựa chọn hành vi hợp lí của G.Homans.
Dựa vào định đề duy lí, cá nhân sẽ lựa chọn hành động nào mà giá trị của kết quả
hành động đó và khả năng đạt được kết quả đó là lớn nhất. Con người là một chủ thể
duy lí trong việc xem xét và lựa chọn hành động nào có thể mang lại phần thưởng
lớn và có mối lợi lớn nhất. Đáng chú ý là con người nhân bội giá trị của kết quả hành
3

đây có ý kiến cho rằng việc sinh con ở các gia đình sẽ bị ý muốn sinh con trai chi
phối.
Kết quả “điều tra cơ bản về gia đình Việt Nam và vai trò của người phụ nữ trong
gia đình thời kì công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước”(1998-2000) do trung tâm
nghiên cứu khoa học về phụ nữ và gia đình thực hiện và kết quả khảo sát ở Hải
Dương 1998 và Nam Định năm 2000 do viện xã hội học đều cho thấy giá trị nỗi dõi
vẫn được các gia đình coi trọng, chỉ đứng thứ hai sau giá trị “nương tựa lúc tuổi già”.
Đặc biệt, tại các vùng miền phúc lợi giành cho người già ít (đồng bằng, trung du-
miền núi) thì số gia đình mong muốn có con trai để nương tựa lại cao hơn.
4
Công trình nghiên cứu của các tác giả ( Hoàng Đốp 2004, Nguyễn Lan Phương
1995, Trương Xuân Trường 2004) cho thấy các ý nghĩa của con cái đặc biệt là đi sâu
phân tích ý nghĩa của con trai trong gia đình. Và có những lí giải: Đối với người dân
ba lí do cơ bản của nhu cầu có con trai là để nối dõi phụng dưỡng và do tâm lí xã hội
coi trọng con trai. Đặc biệt thờ cúng tổ tiên và sự nối tiếp dòng tộc là những động cơ
quan trọng nhất trong việc theo đuổi để có con trai (Trương Xuân Trường).
Điểm chung của các tác giả là đi sâu giải thích lí do tại sao thích sinh con trai :
Nguyên nhân sâu xa thích con trai trong gia đình nông thôn do ảnh hưởng của Khổng
Giáo đến văn hóa Việt Nam. Không chỉ mong muốn có thêm nhân lực trong gia đình
mà nông dân có con trai hay không chỉ vì tập quán hôn nhân ở nhà chồng khiến
người ta quý con trai. Nguyên nhân của sự trọng nam khinh nữ này sâu xa hơn
những động cơ kinh tế, bảo hiểm thông thường: con trai có tầm quan trọng cơ bản
đối với gia đình về tất cả mọi lĩnh vực cơ bản.
Nét riêng của những xã hội chịu ảnh hưởng của Khổng giáo có tầm đặc biệt
quan trọng giành cho con trai trong gia đình chỉ có con trai mới có quyền nối dõi
tông đường, kế thừa tôn thống đảm bảo dòng dõi không bị tuyệt diệt (Mai Huy Bích
1993, Nguyễn Văn Chính 2004). Như vậy nỗi dõi tông đường là nhu cầu của các cặp
vợ chồng mong muốn sinh con trai coi là chuẩn mực.
Trong nghiên cứu của tác giả Hồ Ngọc Châm luận văn thạc sỹ xã hội học
2011 “ý nghĩa của con cái trong gia đình nông thôn” cũng bàn về ý nghĩa của con cái

nhân dẫn đến việc sinh con trai trong gia đình nông thôn, tác giả còn mở rộng nghiên
cứu những tác động của nó đến vấn đề dân số gây ra hậu quả lớn cho xã hội: làm
thay đổi quy mô gia đình, cơ cấu dân số, thay đổi cơ cấu tỷ lệ giới tính là một đề tài
có ý nghĩa tuy nhiên vẫn chưa đi sâu và phân tích kĩ mối tác động lẫn nhau của việc
lựa chọn sinh con trai và mất cân bằng giới tính.
Với đề tài Tác động của sự chọn lựa sinh con trai tới việc mất cân bằng giới
tính hiện nay tại địa bàn Thành phố Hà Nội. Sẽ thấy được tình trạng thích sinh con
trai tại địa bàn có sự phát triển đứng đầu cả nước và giải thích được nguyên nhân dẫn
đến tình trạng ấy để làm rõ tại sao lại có những hành vi lựa chọn và tác động như thế
nào tới viếc mất cân bằng giới tính ở và nhìn nhận thấy được hậu quả khôn lường từ
đó thay đổi thái độ và hành vi lựa chọn để giảm bớt sự chênh lệch giới tính không chỉ
tại địa bàn Hà Nội mà đó là vấn đề chung của cả nước.
4.Phân tích vấn đề và xu hướng
4.1 Thực trạng lựa chọn sinh con trai tại địa bàn Hà Nội
Theo báo cáo của Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình Dân số kế hoạch
hóa gia đình: Tổng số trẻ em sinh ra trong 5 tháng đầu năm 2012 của cả nước là
516.169 trẻ trong đó 274.171 bé trai/241.998 bé gái, tương đương với 113 bé trai/100
bé gái, so với cùng kỳ năm 2011 (454.626 trẻ) tăng 13,5%. Trong đó Hà Nội Chỉ
trong 3 tháng đầu năm, cả thành phố Hà Nội có hơn 18.600 trẻ chào đời trong đó
10.481 bé trai/8119 bé gái, tăng gần 3.000 bé so với cùng kỳ năm ngoái. Tất cả các
quận, huyện, thị xã đều có số sinh tăng so với cùng kỳ, cao nhất là quận Ba Đình
(246 trẻ), huyện Chương Mỹ (190 trẻ), quận Thanh Xuân (170 trẻ), huyện Hoài Đức
(157 trẻ)…các chuyên gia dự báo số trẻ chào đời có thể đến 40.000, áp lực sẽ dồn
vào những tháng “cao điểm” cuối năm 2012.[8]. Đáng chú ý trong đó, tỷ lệ trẻ là con
thứ 3 trở lên cũng chiếm đến hơn 7% là 1.456 trẻ, tăng 309 trẻ so với cùng kỳ năm
2011.
6
Nhất là tâm lí lựa chọn sinh con trai luôn tồn tại trong các gia đình theo điều tra
các cặp vợ chồng mới cưới nhau chuẩn bị có kế hoạch sinh con họ cũng muốn có con
trai cho lần đầu tiên mang thai bởi vì họ nghĩ sinh con trai trước cho chắc chắn để lần

này năm ngoái là 100. Biện pháp chủ yếu là nhắc nhở, hoặc các biện pháp khác
nhưng không đủ sức răn đe. Hiện các địa phương vẫn đang tiếp tục thống kê để báo
cáo.
7
Ông Nguyễn Đình Lân cho biết năm nay là năm Rồng, được cho là năm đẹp để sinh
con, đặc biệt là con trai, ông dự báo tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh năm
tới .Vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh năm nào cũng phức tạp, không chỉ riêng
năm Rồng. Nhưng kinh nghiệm những năm trước cho thấy, cứ vào năm đẹp (theo
quan niệm dân gian), thì tỷ lệ mất cân bằng giới tính lại cao hơn. Chính sự mong
muốn phải đẻ bằng được con trai trong những năm được cho là đẹp này nên áp lực về
mất cân bằng giới tính rất lớn. Khả năng, tỷ lệ này năm tới vẫn tiếp tục cao. Vì vậy,
từ nay đến cuối năm, Chi cục Dân số sẽ tập trung các đợt tuyên truyền ở những vùng
trọng điểm. Đặc biệt, tăng cường giám sát, kiểm tra các đơn vị xã, phường, thị trấn
có khả năng không hoàn thành các chỉ tiêu về Dân số và Kế hoạch hóa gia đình.
Ngoài ra, bắt đầu từ năm 2012, Hà Nội sẽ thực hiện đề án giảm thiểu mất cân bằng
giới tính khi sinh.
4.2 Nguyên nhân của sự chọn lựa sinh con trai của người dân Hà Nội
Sở dĩ có sự chọn lựa giới tính khi sinh và mong ước sinh được con trai, tâm lý
ưa thích con trai có tính phổ biến do chịu ảnh hưởng nặng nề bởi tư tưởng nho giáo
truyền thống và áp lực từ gia đình. Mong muốn có con trai để nối dõi tông đường
hoặc cần có nhân lực để phát triển, duy trì nghề gia truyền và kinh tế hộ gia đình.
Với việc thấy được ý nghĩa của người con trai trong gia đình là rất quan trọng như:
mang lại hạnh phúc gia đình người chồng hay anh em họ hàng nhất là bố mẹ chồng
rất muốn có con trai hay cháu trai vì vậy mà người vợ, người con dâu rất áp lực, việc
sinh được một cậu con trai sẽ khiến người phụ nữ hạnh phúc hơn trong cuộc sống
mặc dù tư tưởng hiện nay rất tiến bộ nhất là ở thành phố Hà Nội nhưng quan niệm có
con trai vẫn len lói trong các gia đình, và quan trọng là để nối dõi thờ cúng tổ tiên,
chăm sóc bố mẹ lúc về già.
Do chế độ an sinh xã hội chưa đảm bảo, mặc dù hầu hết là họ có lương hưu khi về
già vì phần lớn trước đây họ cũng là nhân viên công chức, nhưng họ vẫn cần sự

hướng nam giới muộn hoặc không kết hôn, đặc biệt đối với những trường hợp nghèo
khó, trình độ học vấn thấp; kéo theo độ tuổi kết hôn trung bình lần đầu của nam giới
tăng lên. Số tuổi trung bình này của nam năm 2009 là 26.2, tăng lên so với năm 1999
(25.4) (nữ: 22.8/2009). Vì thế, tỷ trọng dân số chưa kết hôn cũng sẽ tăng lên. Ngay
cả tỷ lệ người già neo đơn, không nơi nương tựa, cần sự quan tâm chăm sóc của cộng
đồng trong tương lai cũng sẽ tăng lên. Chúng ta cũng thấy rõ tình trạng trên tại Trung
Quốc có 94% những trường hợp không kết hôn trong độ tuổi 28-49 là nam giới và
trong số nam giới không kết hôn đó thì có tới 97% chưa học hết trung học phổ thông.
Ước tính của UNFPA cho thấy, đến năm 2050, Việt Nam sẽ thiếu khoảng 2,3-4,3
triệu phụ nữ tình trạng thiếu nữ giới để kết hôn sẽ làm nam giới buộc phải tính đến
việc kết hôn với người nước ngoài. Một thực tế là có hàng trăm ngàn cô gái Việt
Nam đang di chuyển đến các nước – nơi có tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh
trước chúng ta hàng chục năm là Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan để làm dâu. Chỉ
tính riêng từ năm 1998 -2008 đã có 251.492 cô gái Việt Nam làm dâu tại Hàn Quốc.
Khi kết hôn với người nước ngoài mà không có tình yêu, không có sự tìm hiểu
nhau kỹ càng thì hôn nhân sẽ phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức như sự
khác biệt về ngôn ngữ, văn hoá, tôn giáo, thói quen sinh hoạt, quan niệm… Những
điều đó sẽ dẫn đến sự xung đột và đe doạ đến hạnh phúc gia đình, làm gia tăng các
9
vụ bạo hành giới (thể chất, tinh thần, tình dục) mà nạn nhân chủ yếu là phụ nữ; tăng
cao nguy cơ số vụ ly hôn.
Hậu quả của bạo lực giới sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ (thể chất, tinh
thần) của người phụ nữ, đặc biệt là sức khoẻ sinh sản; ảnh hưởng đến đời sống kinh
tế gia đình và cả những dư chấn tâm lý tác động đến con cái. Thực tiễn về các vụ cô
dâu Việt Nam bị bạo hành ở nước ngoài làm đau lòng xã hội đã phần nào chứng
minh điều đó.
Nam giới muộn hoặc không kết hôn được sẽ có thể phải đối mặt với các rắc rối
về tâm lý, tinh thần, tăng nguy cơ bệnh tật khi mà các nhu cầu tâm lý, tình cảm, sinh
lý không được đáp ứng. Điều đó sẽ làm gia tăng các tệ nạn xã hội, đặc biệt là mại
dâm nữ, nam; các nguy cơ về lây nhiễm HIV/AIDS; tội phạm, tội phạm buôn bán

nữ trong độ tuổi sinh đẻ, điều này phá vỡ sự ổn định cấu trúc gia đình, tác động rất
xấu đến kinh tế - xã hội.
Gia tăng mất cân bằng giới tính khi sinh là gia tăng sự bất bình đẳng giới; Phụ nữ kết
hôn sớm, tỉ lệ ly hôn và tảo hôn tăng cao, bạo hành giới, mua bán dâm, buôn bán phụ
nữ gia tăng.[10]
Điều này sẽ dẫn đến vô vàn những hệ lụy trong tương lai.
Chính vì nhìn nhận thấy rõ vấn đề mất cân bằng giới tính và những hệ lụy trong
tương lai nên nhiều người không chỉ ở thành phố Hà Nội mà người dân trong cả
nước đã nhận thức lại hành vi của mình, nhìn vào hệ quả của việc lựa chọn giới tính
con cái để từ đó có ý thức đúng đắn. “Con nào thì cũng là con” hiện nay trình độ học
vấn của con người được nâng cao nên nhiều người nhìn nhận vấn đề trên tốt hơn mà
đặc biệt là công chức nhà nước đã thay đổi ý thức được điều đó và không quan trọng
con gái hay trai quan trọng là việc dạy dỗ chăm sóc con cái tử tế, miễn sao dạy được
con ngoan có hiếu với bố mẹ là tốt rồi.
Nhìn vào thực tế vấn đề khao khát có con trai trong các gia đình ở Hà Nội ta
thấy rõ tất cả các cặp vợ chồng dù mới kết hôn hay đã có con bao giờ cũng muốn
sinh được một đứa con trai bởi vì vai trò và giá trị của người con trai rất được coi
trọng. Những giá trị mà người con trai mang lại trong gia đình cho bố mẹ sau này và
chính vì sự nhìn nhận vào mặt giá trị của người con trai trong tương lai như: thờ
cúng tổ tiên, nỗi dõi tông đường, chăm sóc bố mẹ lúc về già đủ để thuyết phục cũng
như có thể dễ dàng hiểu tại sao các gia đình đều mong muốn có con trai. Chính vì lẽ
đó, vì mong muốn có con trai mà các cặp vợ chồng đã bằng mọi cách để có con trai,
lựa chọn sinh con trai. Trước những quy định mà pháp luật ngăn cấm không được
sinh con thứ ba thì họ lại lựa chọn giới tính trước khi sinh để có con trai, trước sự lựa
chọn giới tính thai nhi diễn ra phổ biến pháp luật lại cấm lựa chọn giới tính thai nhi
thì họ lại lách luật tìm đủ biện pháp để biết giới tính của con trước khi sinh, “có con
trai thì giữ, con gái thì bỏ” do vậy số trẻ em trai được sinh ra nhiều và số trẻ em gái ít
đi điều đó đã làm tác động đến cơ cấu dân số, thay đổi cơ cấu giới tính của dân số
không chỉ riêng ở địa bàn Hà Nội mà còn ảnh hưởng đến cơ cấu dân số của cả nước.
Vấn đề mất cân bằng giới tính ở Thủ đô Hà Nội tăng cao với mức chênh lệch trong

trong tương lai và hệ lụy lớn của nó thì việc lựa chọn sinh con gái là sự chọn lựa hợp
lí và đúng đắn của các gia đình để trong tương lai cơ cấu giới tính của dân số được
cân bằng trở lại và không có những hậu quả xấu tác động đến cho xã hội, thúc đẩy
mọi mặt, các lĩnh vực của xã hội ngày càng phát triển hơn.
Như vậy sự lựa chọn sinh con trai và vấn đề mất cân bằng giới tính có mối
quan hệ tác động lẫn nhau. Chính vì sự lựa chọn giới tính mà làm mất cân bằng giới
tính làm cho cơ cấu dân số phát triển không cân bằng đưa đến những hệ lụy xã hội
nghiêm trọng, đồng thời trước sự mất cân bằng giới tính diễn ra thì mọi người đã
thấy được hậu quả lớn của nó để thay đổi nhận thức và hành vi cho phù hợp chính vì
vậy mới nói con người luôn duy lí và luôn hành động sao cho phù hợp cũng như có
lợi nhất cho bản thân mình.
12
5. Tài liệu tham khảo:
1. Hồ Ngọc Châm luận văn thạc sỹ xã hội học (2011), đề tài “ý nghĩa của con cái
trong gia đình nông thôn”
2. Lê Ngọc Hùng -Lý thuyết xã hội học hiện đại
3. Lê Thái Thị Băng Tâm -Tập bài giảng Xã hội học Gia đình(2012)
4. Tống Văn Chung nghiên cứu trong đề tài:“ Bước đầu tìm hiểu về giá trị con
trai trong gia đình nông thôn và sự ảnh hưởng của nó đến sự biến đổi dân số
xã hội”(1996)
5. http://dansohcm.gov.vn/tin-tuc
6. http://www.baomoi.com/Bao-dong-mat-can-bang-gioi-tinh-o-Ha-Noi
7. http://www.baomoi.com/Bao-dong-mat-can-bang-gioi-tinh-o-Ha-Noi
8. http://www.tin247.com/ha_noi_tang_dot_bien_tre_sinh_nam_rong
9. http://www.tinmoi.vn/ha-noi-tang-dot-bien-so-tre-sinh-nam-rong
10. http://www.baomoi.com/Gia-tang-mat-can-bang-gioi-tinh-tai-Ha-Noi
11. http://www.gopfp.gov.vn/home
13